Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013<br />
<br />
Nghiên cứu Y học <br />
<br />
SỬ DỤNG VẠT MŨI VÁCH NGĂN TÁI TẠO SÀN SỌ TRƯỚC <br />
SAU PHẪU THUẬT U SÀN SỌ TRƯỚC <br />
Ngô Văn Công*, Nguyễn Hữu Dũng**, Trần Phan Chung Thủy*, Trần Minh Trường** <br />
<br />
TÓM TẮT <br />
Giới thiệu: Phẫu thuật u sàn sọ trước qua nội soi tạo ra sự khuyết sọ, vì vậy việc tái tạo sàn sọ trước là cần <br />
thiết để đạt được kết quả tốt. Dùng vạt mũi vách ngăn là một trong những chọn lựa thích hợp trong việc tái tạo <br />
sàn sọ trước. <br />
Phương pháp: Nghiên cứu can thiệp lâm sàng tại khoa Tai Mũi Họng – Bệnh viện Chợ Rẫy. Các bệnh <br />
nhân được chẩn đoán u sàn sọ trước, được phẫu thuật nội soi lấy u và tái tạo sàn sọ trước bằng vạt mũi vách <br />
ngăn. <br />
Kết quả: Bước đầu thực hiện việc tái tạo sàn sọ trước sau phẫu thuật u sàn sọ trước qua nội soi bằng vạt <br />
mũi vách ngăn cho kết quả tốt. <br />
Kết luận: Sử dụng vạt mũi vách ngăn là một trong những kỹ thuật chủ yếu trong tái tạo sàn sọ trước. <br />
Từ khóa: tái tạo sàn sọ. <br />
<br />
ABSTRACT <br />
USE OF NASOSEPTAL FLAP FOR ANTERIOR SKULL BASE RECONSTRUCTION AFTER SURGERY <br />
OF ANTERIOR SKULL BASE TUMORS <br />
Ngo Van Cong, Nguyen Huu Dung, Tran Phan Chung Thuy, Tran Minh Truong <br />
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 2 ‐ 2013: 50 ‐ 53 <br />
Introduce: Endoscopic anterior skull base tumors surgery can cause defect, so the reconstruction of skull <br />
base is necessary to gain the good outcomes. The use of nasoseptal flap is a proper option in <br />
reconstructing anterior base of skull. <br />
Methods: Clinical intervention research carried out by the ENT Department in Cho Ray Hospital. <br />
The patients diagnosed anterior skull base tumors, endoscopic surgery to treat and then use of nasoseptal <br />
flap for anterior skull base reconstruction. <br />
Results: The initial step of use of nasoseptal flap for anterior skull base reconstruction achieved the <br />
remarkable outcome. <br />
Conclusion: The use of nasoseptal flap is one of the main techniques in reconstructing of anterior base <br />
of skull. <br />
Keywords: skull base reconstruction. <br />
<br />
GIỚI THIỆU <br />
<br />
các vạt cho tái tạo sàn sọ sau phẫu thuật. <br />
<br />
Phẫu thuật nội soi để điều trị các tổn <br />
thương sàn sọ phát triển nhanh. Yếu tố chính <br />
cho sự phát triển phẫu thuật sàn sọ qua nội soi <br />
là: hiểu biết về giải phẫu sàn sọ qua nội soi, tạo <br />
ra các dụng cụ thích hợp và phát triển dùng <br />
<br />
Bên cạnh tiếp cận và cắt bỏ tổn thương, tái <br />
tạo sàn sọ góp phần quan trọng để đạt hiệu quả <br />
trong phẫu thuật sàn sọ qua nội soi. Mục đích <br />
của việc tái tạo sàn sọ qua nội soi là nhằm phân <br />
li sọ não và khoang mũi để ngăn ngừa nhiễm <br />
trùng nội sọ, dò và thoát vị não. <br />
<br />
* Khoa TMH‐Bệnh viện Chợ Rẫy <br />
Tác giả liên lạc: BS Ngô Văn Công <br />
<br />
50<br />
<br />
** Bộ môn TMH‐ Đại học Y dược TPHCM <br />
ĐT: 0918.890.806 <br />
Email: congtmh@gmail.com <br />
<br />
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – Bệnh Viện Chợ Rẫy ‐ Năm 2013 <br />
<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013 <br />
<br />
Nghiên cứu Y học<br />
<br />
Tái tạo các lỗ dò nhỏ qua nội soi có thể thực <br />
hiện với các mảnh ghép của các loại mô khác <br />
nhau như: mỡ, cân cơ, niêm mạc cuốn giữa hoặc <br />
các cuốn khác, cho kết quả thành công cao. Đối <br />
với các tổn thương sàn sọ lớn thì việc tái tạo chỉ <br />
sử dụng các mảnh ghép thì dẫn đến kết quả dò <br />
sau phẫu thuật cao. <br />
<br />
tái tạo sàn sọ trước sau phẫu thuật u sàn sọ <br />
trước. <br />
<br />
Việc sử dụng vạt mũi vách ngăn gần đây <br />
được mô tả cho việc tái tạo sàn sọ qua nội soi, <br />
vạt Hadad‐ Bassagasteguy. Kể từ đó, tỷ lệ dò <br />
sau phẫu thuật sàn sọ qua nội soi được đánh giá <br />
là giảm đáng kể. Trong bài này, chúng tôi đề cập <br />
đến sử dụng vạt mũi vách ngăn có cuốn trong <br />
<br />
Các bệnh nhân được chẩn đoán u sàn sọ <br />
trước, được phẫu thuật nội soi lấy u và tái tạo <br />
sàn sọ trước bằng vạt mũi vách ngăn. <br />
<br />
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br />
Nghiên cứu can thiệp lâm sàng tại khoa Tai <br />
Mũi Họng – Bệnh viện Chợ Rẫy. Từ tháng 1/ <br />
2012 đến nay. <br />
<br />
Các khuyết sàn sọ nhỏ chúng tôi tái tạo sàn <br />
sọ qua nội soi và sử dụng vạt mũi vách ngăn có <br />
cuốn. <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Hình 1: Vạt mũi vách ngăn có cuốn <br />
<br />
Phương pháp phẫu thuật (2) <br />
Phẫu thuật lấy u hốc mũi qua nội soi. <br />
<br />
‐ Tiêm Lidocaine 0,5% pha với adrenaline 1/ <br />
200.000. <br />
<br />
Tái tạo vật liệu bằng mô tự thân: mỡ hoặc <br />
cân cơ (nếu màng cứng bị xấm lấn) <br />
<br />
‐ Thường cắt cuốn mũi giữa để phẫu trường <br />
rộng và việc tạo vạt cũng dễ dàng hơn. <br />
<br />
Tăng cường tái tạo sàn sọ trước bằng vạt <br />
mũi vách ngăn có cuốn. <br />
<br />
‐ Xác định kích cỡ và kiểu vạt để cho thích <br />
hợp với sàn sọ khuyết. <br />
<br />
Vạt mũi vách ngăn <br />
Kỹ thuật này đã được mô tả năm 2006 bởi <br />
hai Bác sĩ HADAD và BASSAGASTEGUY, vạt <br />
mũi vách ngăn gồm cả màng sụn, vạt này được <br />
nuôi bởi động mạch vách ngăn sau là nhánh của <br />
động mạch bướm khẩu cái. <br />
Kỹ thuật <br />
‐ Đặt co mạch ở mũi oxymetaxzoline 0,05% <br />
<br />
‐ Cắt 2 đường song song trên niêm mạc vách <br />
ngăn. Đường thứ nhất, phía dưới sát sàn mũi từ <br />
sau ra trước. Đường cắt thứ 2, phía trên song <br />
song với đường thứ nhất và cách vòm mũi 1 – 2 <br />
cm. Cắt phía trước vách ngăn đường thẳng <br />
đứng nối 2 đường thứ nhất và thứ hai lại, bóc <br />
tách theo màng sụn vách ngăn tạo ra vạt mũi <br />
vách ngăn, phía sau hướng về lỗ thông xoang <br />
bướm(3). <br />
<br />
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – Bệnh Viện Chợ Rẫy ‐ Năm 2013<br />
<br />
51<br />
<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013<br />
<br />
Nghiên cứu Y học <br />
<br />
<br />
<br />
Hình 2: Các thì bóc tách vạt mũi vách ngăn. <br />
<br />
<br />
<br />
Bảng 1: Bệnh học u sàn sọ trước. <br />
Bệnh học<br />
Carcinôm tế bào gai<br />
U nguyên sống<br />
Bướu sợi thần kinh<br />
Sarcôm sụn<br />
<br />
KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN <br />
Trong thời gian nghiên cứu chúng tôi đã <br />
thực hiện được 5 trường hợp (3 nữ, 2 nam) có sử <br />
dụng vạt mũi vách ngăn tăng cường trong việc <br />
tái tạo sàn sọ trước sau phẫu thuật. <br />
<br />
Số trường hợp<br />
2<br />
1<br />
1<br />
1<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Hình 3: Tái tạo sàn sọ với vạt mũi mũi vách ngăn có cuống <br />
‐ Bước đầu phẫu thuật u sàn sọ trước và sử <br />
dụng vạt mũi vách ngăn có cuống để tái tạo sàn <br />
sọ cho kết quả thành công. Khuyết sàn sọ nhỏ <br />
thì được điều trị thành công bởi nhiều kỹ thuật. <br />
Riêng đối với phẫu thuật nội soi cải tiến đối với <br />
các tổn thương sàn sọ thì hiện diện nhiều nguy <br />
cơ chảy dịch não tủy sau phẫu thuật. Thay vì tỷ <br />
lệ thành công khoảng 95% trong những trường <br />
hợp chảy dịch não tủy do chấn thương, nhưng <br />
nguy cơ dò dịch não tủy sau mổ các tổn thương <br />
sàn sọ khoảng 20 – 30% khi chỉ dùng các mảnh <br />
ghép và collagen matrix(1). <br />
<br />
52<br />
<br />
‐ Thuận lợi của sử dụng vạt cho tái tạo sàn <br />
sọ sau phẫu thuật sọ mặt cho kết quả tốt. Sử <br />
dụng vạt thúc đẩy quá trình lành sẹo nhanh và <br />
hoàn toàn, tăng tốc độ phục hồi sau phẫu thuật <br />
và ngăn ngừa dò dịch não tuỷ và giảm viêm <br />
màng não(2,4). Những thuận lợi này thì quan <br />
trọng đặc biệt trong các trường hợp các khuyết <br />
sàn sọ lớn và những bệnh nhân bị xạ trị sau <br />
phẫu thuật. <br />
‐ Dựa vào quan niệm của sử dụng vạt cho tái <br />
tạo của khuyết sàn sọ, vạt mũi vách ngăn <br />
(HADAD‐ BASSAGASTEGUY) được phát triển. <br />
<br />
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – Bệnh Viện Chợ Rẫy ‐ Năm 2013 <br />
<br />
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013 <br />
Với việc sử dụng vạt mũi vách ngăn trong phẫu <br />
thuật sàn sọ qua nội soi làm tỷ lệ dò dịch não tủy <br />
sau phẫu thuật giảm so với các phương pháp <br />
truyền thống đã được báo cáo. Tuy nhiên, một <br />
số khó khăn khi sử dụng vạt mũi vách ngăn: cần <br />
phải bóc tách vạt mũi vách ngăn trước phẫu <br />
thuật, phẫu thuật viên ước lượng kích thước của <br />
khuyết sàn sọ trước và không thể dùng vạt mũi <br />
vách ngăn ở những bệnh nhân đã cắt vách ngăn <br />
phía sau hoặc mở rộng lỗ thông xoang bướm. <br />
Những thủ thuật này làm gián đoạn dòng lưu <br />
thông máu của vạt, làm khó khăn cho việc sử <br />
dụng vạt. <br />
<br />
xem là lựa chọn đầu tiên trong tái tạo sàn sọ qua <br />
nội soi bằng vạt. <br />
<br />
TÀI LIỆU THAM KHẢO <br />
1.<br />
<br />
2.<br />
<br />
3.<br />
<br />
4.<br />
<br />
KẾT LUẬN <br />
Khuyết sàn sọ sau phẫu thuật nội soi có thể <br />
tái tạo bằng vạt có cuống. Vạt mũi vách ngăn <br />
được xem xét chủ yếu cho việc tái tạo những <br />
khuyết sọ lớn. Nghiên cứu ban đầu cho thấy <br />
việc dùng vạt mũi vách ngăn làm giảm tỷ lệ dò <br />
dịch não tủy so với sử dụng vạt tự do. Vạt mũi <br />
vách ngăn (HADAD‐ BASSAGASTEGUY) được <br />
<br />
Nghiên cứu Y học<br />
<br />
Eloy JA, Choudhry OJ, Pratik A, Shukla BA, Kuperan AB, <br />
Friedel ME, Liu JK. (2012) Nasoseptal flap repair after <br />
endoscopic transseller versus expanded endonasal <br />
approaches: is there an increased risk of postoperative <br />
cerebrospinal fluid leak?. Laryngoscopic., 122: 1219‐25. <br />
Hadad G, Bassagasteguy L, Carrau RL, Mataza JC, Kassam A, <br />
Snyderman CH, Mintz A. (2006). A novel reconstructive <br />
technique after endoscopic expanded endonasal approaches: <br />
vascular pedicle nasoseptal flap. Laryngoscope.,11: 1882‐86. <br />
Pinheiro‐ Neto CD, Pinheiro SD. (2007). Use of pedicle flaps <br />
for skull base reconstruction after expanded endonasal <br />
approaches. Intl. Arch. Otorhinolaryngol., 11: 324‐29. <br />
Pinheiro‐ Neto CD, Prevedello DM, Carrau RL, Snyderman <br />
CH, Mintz A, Gardner P, Kassam A. (2007). Improving the <br />
design of the pedicle nasoseptal for skull base reconstruction: <br />
A radioanatomic study. Laryngoscope., Jun 27. <br />
<br />
<br />
Ngày nhận bài báo: 18/04/2013 <br />
Ngày phản biện đánh giá bài báo: 10/05/2013 <br />
Ngày bài báo được đăng: 27/05/2013 <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – Bệnh Viện Chợ Rẫy ‐ Năm 2013<br />
<br />
53<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
