Những đồng sự mùa đông<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Bác sĩ Watson là mẫu người giám đốc dám nghĩ dám làm ở bệnh viện tâm thần. Anh<br />
mơ đến việc tạo tên tuổi cho mình, viết bài chuyên môn và rồi được mời trình bày ở những<br />
hội nghị chuyên đề, nơi có nhiều phụ nữ mến mộ anh vây quanh. Tuy nhiên, tạm thời,<br />
những phụ nữ duy nhất gần anh đã mất trí không ít thì nhiều, và trong số này anh đã chọn<br />
tôi để giết thời giờ trong khi chờ đến ngày anh đủ nổi tiếng để ra đi.<br />
<br />
<br />
Tôi ở trong bệnh viện tâm thần được ít tháng thì anh đến, và suốt thời gian này<br />
người ta râm ran đồn đại về vị giám đốc mới. Cuộc sống trong bệnh viện tâm thần nói<br />
chung là vô cùng chán ngán, nên bất kỳ thay đổi nào cũng là đầu đề cho mọi người tranh<br />
luận sôi nổi, như là việc thay đổi món cháo yến mạch trong bữa ăn sáng, hoặc việc dời giờ<br />
may vá từ ba đến bốn giờ chiều. Vì thế mà vị giám đốc mới là biến cố quan trọng, thổi<br />
ngọn lửa cho các cuộc đồn đại và suy đoán kéo dài nhiều tuần. Và khi anh đến, người ta<br />
không lấy làm thất vọng. Trẻ trung và đẹp trai, anh có khuôn mặt tươi sáng, hiền hòa và<br />
giọng nói cao trầm dễ nghe. Chỉ trong vòng nửa tháng, tất cả phụ nữ đều đem lòng yêu<br />
anh. Tôi phải nói mình không phải là hờ hững hoàn toàn, nhưng quả là buồn cười khi thấy<br />
một số phụ nữ tự làm đẹp cho mình bằng mấy dải ruy băng và hoa lá cành để mong thu<br />
hút sự chú ý của anh. Watson lúc nào cũng tỏ ra nịnh đầm và có sức quyến rũ, thích cầm<br />
lấy tay họ mà tỏ lời khen ngợi, khiến cho họ cười khúc khích và đỏ bừng mặt. Mùa hè<br />
năm ấy, các phòng ngủ của phụ nữ đều vang tiếng thở dài trong đêm.<br />
<br />
<br />
Vì tôi không thích trò tôn thờ thần tượng, thế nên tôi ngạc nhiên khi được gọi đến<br />
văn phòng của Watson và thắc mắc liệu mình đã làm gì sai trái. Tôi thấy anh đang cúi<br />
mình trên một chiếc máy trông kỳ lạ đặt ở giữa phòng. Lập tức tôi đoán đấy là một chiếc<br />
máy đặt giữa các ống nước vòi tắm hoa sen, được thiết kế để tạo cho bệnh nhân tâm thần<br />
một cảm giác mạnh nào đấy, nhưng tôi không rõ chi tiết nó vận hành như thế nào, và cảm<br />
thấy khá lo lắng.<br />
<br />
<br />
[40]<br />
Watson nhìn lên và mỉm cười: “À, chào Cô Hay<br />
.” Anh trông rất lấy làm vui với<br />
chính mình. Thật ra, tôi lại kinh ngạc hơn do sự thay đổi trong căn phòng, vì với người<br />
tiền nhiệm thì căn phòng tối tăm và trông buồn thảm, lại có mùi hơi khó chịu. Đấy là một<br />
căn phòng đẹp (cả bệnh viện tâm thần gây ấn tượng tốt với cung cách tân cổ điển); trần<br />
cao, với cửa sổ vòm rộng nhìn ra sân vườn. Watson đã cho lấy đi các tấm màn nặng nề<br />
treo từ các cửa sổ, và bây giờ ánh sáng từ hướng nam tràn ngập. Các bức tường được sơn<br />
màu hồng nhạt, có hoa đặt trên bàn, và đá cùng dương xỉ được xếp đặt một cách nên thơ<br />
dọc một chân tường.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Tôi nói mà không thể ngăn nụ cười: “Xin chào.”<br />
“Cô thích văn phòng của tôi không?”<br />
“Vâng, rất thích.”<br />
<br />
<br />
<br />
“Tốt. Sở thích của cô giống tôi. Tôi nghĩ điều quan trọng là làm cho khung cảnh của<br />
mình trông hấp dẫn. Nếu con người sống trong cảnh xấu xí thì làm thế nào họ được hạnh<br />
phúc?”<br />
<br />
<br />
Tôi nghĩ anh không nghiêm túc hoàn toàn, và lí nhí lời lẽ gì đấy vô nghĩa, nghĩ rằng<br />
anh may mắn mà có quyền thay đổi khung cảnh cho hợp với sở thích của mình.<br />
<br />
<br />
Anh tiếp: “Dĩ nhiên là căn phòng càng trở nên hấp dẫn hơn khi có cô ở đây.”<br />
<br />
<br />
<br />
Dù đã biết cung cách của anh, tôi vẫn cảm thấy hơi đỏ mặt, nhưng cố giấu diếm<br />
bằng cách nhìn những bệnh nhân khác qua khung cửa sổ, lúc này đang đi dạo hoặc đang bị<br />
nhân viên lôi tuột đi.<br />
<br />
<br />
Chúng tôi vẩn vơ trò chuyện một lúc, và tôi đoán anh đang cố tìm hiểu tình trạng<br />
yếu đuối tinh thần của tôi và liệu tôi có xu hướng lên cơn bạo lực hay không. Xem dường<br />
anh hài lòng với những gì tôi nói, bởi vì anh bắt đầu giảng giải về chiếc máy. Về cơ bản<br />
đấy là một chiếc hộp để tạo ra hình ảnh, và anh nói mình muốn nghiên cứu bệnh nhân.<br />
Anh nghĩ việc này sẽ giúp tìm hiểu thêm về bệnh tâm thần và cách chữa trị, cho dù tôi<br />
không hề hiểu rõ làm thế nào đạt kết quả này.<br />
<br />
<br />
Đặc biệt là hình như anh muốn tạo ra hình ảnh của tôi: “Cô có gương mặt rất thích<br />
hợp cho máy chụp ảnh, sáng sủa và diễn cảm, đấy chính là điều cần thiết.”<br />
<br />
<br />
Tôi lấy làm vui với ý nghĩ là anh đã đặc biệt chú ý đến mình, và như thế là sự thay<br />
đổi hay hay so với các công việc hàng ngày. Như tôi đã nói, cuộc sống trong bệnh viện<br />
tâm thần là cực kỳ tẻ nhạt, ngoại trừ các cơn co giật kỳ lạ hoặc hành động muốn tự tử.<br />
<br />
<br />
Đôi mắt nhìn xuống bàn, anh giải thích: “Điều tôi đang suy nghĩ là một loạt những<br />
nghiên cứu về, à… cô, trong những tư thế biểu trưng cho vài điều kiện tinh thần. À, lấy ví<br />
[41]<br />
dụ… có triệu chứng mà chúng tôi gọi là mặc cảm Ophelia<br />
, được gọi theo tên của một<br />
nhân vật bị ảnh hưởng, trong một vở kịch nổi tiếng…” Anh nhìn tôi để xem tôi có hiểu<br />
không.<br />
<br />
<br />
<br />
Tôi nói: “Tôi biết câu chuyện này.”<br />
<br />
“À, tốt lắm… Thế thì… cô xem, một minh họa cho triệu chứng này sẽ là… tư thế<br />
đau khổ, với một vòng hoa trên đầu và đại khái như thế. Cô hiểu ý tôi nói chứ?”<br />
<br />
<br />
“Tôi nghĩ tôi hiểu.”<br />
<br />
<br />
<br />
“Việc này sẽ giúp ích cho tôi rất nhiều với một bài chuyên môn tôi đang viết. Các<br />
bức ảnh sẽ minh họa tiền đề của tôi, đặc biệt đối với những người chưa bao giờ bước chân<br />
đến một bệnh viện tâm thần và thấy khó mà mường tượng được.”<br />
<br />
<br />
Tôi gật đầu một cách lễ độ, và khi anh không nói rõ thêm, tôi hỏi: “Tiền đề của anh<br />
là gì?”<br />
<br />
<br />
Anh có vẻ hơi ngạc nhiên: “À. Tiền đề của tôi là, à… rằng có một số mẫu hình đối<br />
với bệnh tâm thần; một số dáng vẻ và hoạt động thể chất thường diễn ra đối với những<br />
mẫu hình khác nhau, để chỉ ra tình trạng tâm thần của họ. Rằng, tuy mỗi bệnh nhân có tiền<br />
sử riêng, họ đều ở trong những nhóm có chung các đặc điểm và dáng vẻ. Và rằng…” anh<br />
ngưng lại, hiển nhiên là đang suy tư, “… qua việc nghiên cứu lặp đi lặp lại và tập trung,<br />
chúng ta có thể khám phá thêm nhiều cách để chữa trị cho những người vô phúc tội<br />
nghiệp này.”<br />
<br />
<br />
“À.” Tôi nói mà tự hỏi mình - là một trong những người vô phúc ấy - có những dáng<br />
vẻ gì đặc biệt hay không. Có vài hình ảnh không phù hợp tự hiện ra.<br />
<br />
<br />
Anh nói tiếp: “Và cô có thể vui lòng dành cho tôi chút thời giờ để ăn trưa cùng với<br />
tôi trong mấy ngày này, được không?”<br />
<br />
<br />
Chỉ nghĩ đến việc này là tôi đã phát thèm. Thức ăn trong bệnh viện tâm thần thì đủ<br />
bổ dưỡng nhưng nhạt nhẽo, khó nuốt và nhàm chán. Tôi nghĩ có một giả thuyết (có lẽ<br />
thậm chí là một tiền đề) cho rằng một vài hương vị có tính kích thích nguy hiểm, nói ví dụ<br />
quá nhiều thịt hoặc quá nhiều mỡ hoặc quá cay sẽ làm dấy lên tính mẫn cảm tinh tế, gây ra<br />
náo động. Tôi đã thấy vui vì được làm người mẫu, nhưng chỉ sự hứa hẹn về thức ăn hợp<br />
khẩu vị cũng đủ làm cho tôi xiêu lòng.<br />
<br />
<br />
“Thế thì,” anh mỉm cười, và tôi nhận ra anh thật sự bồn chồn, “cô chấp nhận việc<br />
này không?”<br />
<br />
<br />
Tôi cảm thấy băn khoăn vì anh bồn chồn - đối với tôi? Hoặc đối với điều khả dĩ là<br />
tôi sẽ từ chối? Rồi tôi gật đầu. Có lẽ trọn đời tôi chẳng bao giờ hiểu được làm thế nào xuất<br />
hiện trong các bức ảnh với vòng hoa trên đầu sẽ chữa được bệnh tâm thần, nhưng tôi là ai<br />
mà lại từ chối?<br />
<br />
<br />
Hơn nữa, anh là người đẹp trai, tử tế và trẻ trung, trong khi tôi là đứa con gái mồ côi<br />
<br />
trong một bệnh viện tâm thần không có người bảo hộ và không thấy có triển vọng sẽ được<br />
xuất viện. Tuy tình huống này có khác thường đến đâu thì cuộc đời tôi vẫn không thể nào<br />
tệ hại hơn được nữa.<br />
<br />
<br />
Chuyện diễn ra như thế. Khởi đầu, tôi đến văn phòng anh khoảng một hoặc hai lần<br />
mỗi tháng. Watson thu thập một số kiểu trang phục và cùng các món trang trí để tạo ra<br />
khung cảnh. Anh bắt đầu với khung cảnh được gọi là u uất, mà tôi cảm thấy mình rất phù<br />
hợp để diễn tả. Anh sắp đặt một chiếc ghế bên khung cửa sổ, rồi tôi ngồi với một bộ áo<br />
màu ảm đạm, tay cầm một quyển sách và nhìn xa xăm ra ngoài như thể - theo cách anh nói<br />
- tôi đang mơ đến người yêu đã mất. Đáng lẽ tôi có thể nói với anh rằng trong đời còn có<br />
những nỗi khổ tồi tệ hơn là mất người yêu, nhưng tôi giữ mồm giữ miệng mà nhìn ra<br />
ngoài khung cửa sổ, lại mơ đến các món thịt rừng nấu rượu poóc-tô, cà ri gà, và nấm<br />
[42]<br />
trifle<br />
nấu với nhục đậu khấu.<br />
<br />
<br />
Bữa ăn trưa có các món ngon lành như tôi đã tưởng tượng ra. Tôi lo lắng vì mình ăn<br />
uống với tất cả vẻ thanh nhã của một nông nô, và anh mỉm cười nhìn tôi khi tôi xúc miếng<br />
bánh nhân đào và quế lần thứ hai và thứ ba. Tôi ăn đến căng bụng, không phải vì thiếu<br />
chất trầm trọng, mà chỉ vì từ lâu đã không được ăn ngon, ăn món cay nồng và ngọt dịu.<br />
Lần đầu tiên trong bốn năm (trừ dịp Giáng sinh) được nếm lại các món nhiều gia vị cùng<br />
phó mát xanh cùng rượu vang quả là thần tiên. Tôi đã nói như thế, và anh cười lớn, và có<br />
vẻ rất vui. Khi anh tiễn tôi ra cửa văn phòng, anh nắm lấy hai tay tôi và nhìn sâu vào mắt<br />
tôi mà thốt lời cảm ơn.<br />
<br />
<br />
Như tôi đã đoán trước, tôi được gọi đến văn phòng anh thường xuyên hơn, và khi<br />
chúng tôi đã quen biết với nhau hơn thì việc ngồi làm mẫu cũng kém nghiêm túc. Ý tôi nói<br />
là dần dà tôi ăn mặc ít đi, rồi đến lúc tôi ngả người dựa vào đám dương xỉ với một tấm vải<br />
muxơlin mỏng quấn quanh. Tôi nghĩ rằng còn quá sớm để từ bỏ việc giả vờ đóng góp vào<br />
tiến bộ của y khoa. Watson - hoặc Paul theo tên bây giờ tôi gọi anh - tiến hành các nghiên<br />
cứu theo ý anh thích, đôi lúc tỏ vẻ như có lỗi, mắt chớp chớp quay đi để tránh ánh mắt tôi<br />
như thể anh bối rối khi yêu cầu tôi làm những việc như thế.<br />
<br />
<br />
Anh tỏ ra tử tế và chín chắn, quan tâm đến ý kiến của tôi, trong khi nhiều người đàn<br />
anh quen biết tôi bên ngoài bệnh viện tâm thần đã không quan tâm như thế. Tôi mến anh,<br />
rồi một ngày lúc dùng bữa xong, tôi cảm thấy hạnh phúc khi anh nắm lấy bàn tay tôi, run<br />
rẩy. Anh dịu dàng, khát khao, tỏ ra sợ hãi vì sai trái, và mỗi lần chúng tôi gặp nhau anh<br />
đều ngỏ ý xin lỗi vì đã tuân theo bản năng của anh mà lợi dụng tôi. Tôi không hề bận tâm.<br />
Đối với tôi, đấy là một bí mật tràn đầy xúc cảm, một nỗi khao khát ngọt ngào, cho dù anh<br />
luôn bồn chồn và hoảng hốt khi chúng tôi thành thân với nhau, một cách vội vã, sau một<br />
bữa ăn trưa thịnh soạn, trong văn phòng khóa kín cửa.<br />
<br />
<br />
Và anh tỏa mùi nhà kính, mùi lá cà chua và đất ẩm, mà tôi thấy nồng nồng và thỏa<br />
mãn. Cho đến bây giờ, mỗi khi nhớ về mùi hương ấy là tôi nghĩ đến bánh nhân trái cây<br />
với kem hoặc bít tết trong rượu cô-nhắc. Thậm chí một đêm nọ, nhiều năm sau, trong căn<br />
<br />
lều lạnh lẽo giữa rừng, khi tôi ngửi mùi hương ấy từ Parker tôi lại nhớ đến món bánh sô cô<br />
la đăng đắng.<br />
<br />
<br />
Tôi nghĩ mình sẽ chẳng bao giờ biết được chuyện gì đã xảy ra. Vì lý do nào đấy,<br />
Watson bị thất thế. Theo tôi được biết thì không phải là do tôi, chắc chắn là không ai nói<br />
ra gì cả, nhưng một buổi sáng y tá trưởng thông báo Bác sĩ Watson phải ra đi thình lình, và<br />
trong vòng ít ngày sẽ có người thay thế. Một ngày anh còn ở đấy, ngày kế đã ra đi. Hẳn<br />
anh đã mang theo chiếc máy cùng các tấm hình. Một vài tấm trông đẹp; những bóng màu<br />
tối trên nền kính, tỏa ánh lung linh như bạc khi tôi nghiêng ra phía có ánh sáng. Khi cảm<br />
thấy u uất - thường khi như thế bây giờ - tôi tự nhắc nhở rằng anh đã run rẩy khi chạm đến<br />
tôi; rằng có thời tôi đã là niềm hứng khởi cho ai đó.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Chúng tôi đã đi băng qua vùng bình nguyên trong ba ngày mà không thấy quang<br />
cảnh thay đổi gì cả. Cơn mưa kéo dài trong hai ngày làm lớp tuyết tan chảy, khiến cho<br />
bước đi trở nên khó khăn. Bùn ngập đến mắt cá chân, và nếu nói như thế nghe ra chẳng có<br />
gì nhiều thì tôi phải nhấn mạnh là khá tồi tệ. Mỗi bước chân bị dính theo hàng cân bùn đất,<br />
còn chiếc váy của tôi trĩu nặng vì thấm nước. Vì không bị nặng nề với váy như phụ nữ<br />
Parker và Moody đi trước cùng với chiếc xe trượt tuyết.<br />
<br />
<br />
Mưa tạnh vào cuối ngày thứ hai, và khi tôi vừa thầm cảm ơn bất kỳ đấng linh thiêng<br />
nào còn phù hộ cho mình, thì một đợt gió bắt đầu và vẫn thổi mãi từ lúc ấy. Gió làm cho<br />
mặt đất khô lại và việc đi đứng được dễ dàng hơn, nhưng nó thổi từ hướng đông-bắc nên<br />
rất lạnh, đến nỗi tôi kinh qua một hiện tượng mà trước đây mình chỉ nghe nói, đấy là nước<br />
mắt đóng băng ở khóe mắt. Sau một tiếng đồng hồ, mắt tôi đã đỏ nhừ.<br />
<br />
<br />
Bây giờ Parker và hai con chó dừng lại để chờ cho tôi theo kịp. Ông đứng trên một<br />
gò nhô lên một tí, và khi chúng tôi loạng choạng bước đến bên ông, tôi thấy tại sao ông<br />
đứng đợi: cách vài trăm mét phía trước là cụm tòa nhà - vật thể đầu tiên do con người xây<br />
nên mà chúng tôi trông thấy kể từ lúc rời Himmelvanger.<br />
<br />
<br />
“Chúng ta đi theo đúng con đường,” Parker nói, tuy rằng “con đường” là từ ngữ mà<br />
tôi thấy không đúng.<br />
<br />
<br />
Moody đang nhìn qua đôi tròng kính: “Đó là nơi chốn nào vậy?” Thị lực của anh<br />
kém cỏi, càng kém thêm vì ánh sáng xám lờ mờ xuyên qua trần mây.<br />
<br />
<br />
<br />
“Đó là một thương điếm trước kia.”<br />
<br />
Từ đây, tôi nhìn thấy có điều gì đấy không ổn; nó có tính sát khí của một tòa nhà<br />
trong cơn ác mộng.<br />
<br />