SỰ LÀNH XƯƠNG TRONG PHẪU THUẬT HÀN XƯƠNG CHÀY MÁC ĐIỀU TRỊ KHỚP GIẢ HAI XƯƠNG CẲNG CHÂN

Chia sẻ: Nguyen Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

118
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đặt vấn đề: Khớp Giả Hai Xương Cẳng Chân do chấn thương ở người lớn là di chứng nặng, thường gặp tại một cơ sở điều trị chấn thương chỉnh hình. Khi phần mềm (cơ, gân, da, mô dưới da, v.v...) mặt trước cẳng chân bị hư hỏng nặng thì Hàn Xương Chày Mác bằng Lối Vào Sau Bên là cách điều trị nên được chọn lựa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: SỰ LÀNH XƯƠNG TRONG PHẪU THUẬT HÀN XƯƠNG CHÀY MÁC ĐIỀU TRỊ KHỚP GIẢ HAI XƯƠNG CẲNG CHÂN

SỰ LÀNH XƯƠNG TRONG PHẪU THUẬT HÀN XƯƠNG CHÀY MÁC ĐIỀU TRỊ KHỚP GIẢ HAI XƯƠNG CẲNG CHÂN TÓM TẮT Đặt vấn đề: Khớp Giả Hai Xương Cẳng Chân do chấn thương ở người lớn là di chứng nặng, thường gặp tại một cơ sở điều trị chấn thương chỉnh hình. Khi phần mềm (cơ, gân, da, mô dưới da, v.v...) mặt trước cẳng chân bị hư hỏng nặng thì Hàn Xương Chày Mác bằng Lối Vào Sau Bên là cách điều trị nên được chọn lựa. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Hồi và tiền cứu 52 trường hợp Khớp Giả Hai Xương Cẳng Chân điều trị bằng phẫu thuật Hàn Xương Chày Mác qua Lối Vào Sau bên (Tibiofibular Fusion by Posterolateral approach) trong th ời gian 20 năm từ 1985 đến tháng 11/2005. Kết quả: 52 ca theo dõi trung bình 6,5 năm (khoảng 1,5 – 16 năm) đều đạt lành xương (lâm sàng và X quang), phục hồi gần như toàn bộ chức năng của chi gãy (như trước mổ). Gập duỗi gối đạt 120 o (khoảng 100 – 150o). Gập duỗi cổ chân > 60o: 35 ca, 10 trường hợp ngắn chi 1,8cm (khoảng 0,5 – 3cm). Không biến chứng nặng.
Kết luận: Trong điều kiện Việt Nam, với chỉ định thích hợp, hàn xương chày mác bằng lối vào sau bên là phương pháp điều trị hiệu quả và ít tốn kém cho các trường hợp Khớp Giả Hai Xương Cẳng Chân. ABSTRACT Background: Traumatic leg pseudarthrosis is a severe problem in traumatology. Whenever soft tissue in front of leg was so bad, Tibiofibular Fusion by Posterolateral Approach could be the treatment of choice. Patients and methods: During 20 years from 1985 to November 2005, fifty-two leg pseudarthroses treated by tibiofibular fusion through poster olateral approach were reviewed retro - and prospectively. Results: 52 legs (in 52 patients) were followed up for average 6.5 years (range 1.5 – 16 years). Bone healing assessment: 52 legs got good osseous fusion (clinical and X rays evidence); leg function recovered almost as before surgery. Average knee range of motions were 120 o (range 100 – 150o). 10 patients with mean leg shortening 1,8cm (range 0.5 – 3cm). No severe complication documented. Conclusion: In Vietnamese situations, with correct indication, tibiofibular fusion through posterolateral approach could be effective and affordable treatment for leg pseudarthrosis.
ĐẶT VẤN ĐỀ Khi cẳng chân đã qua giai đoạn loạn dưỡng, xương chày và mác không còn loãng xương nặng, phần mềm không còn dọa loét hoặc nhiễm trùng, tầm vận động khớp gối và cô’ chân phục hồi mức độ tương đối, xương mác lành thẳng trục, xương chày tuy không lành xương nhưng gập góc (của hai đoạn gãy) ở mức độ chấp nhận, thì phẫu trị nên được chọn lựa là Hàn Xương Chày Mác bằng Lối Vào Sau Bên. ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu Trong thời gian 20 năm từ 1985 đến tháng 11/2005, có 52 Khớp Giả Hai Xương Cẳng Chân (ở 52 bệnh nhân) được điều trị bằng Hàn Xương Chày Mác qua Lối Vào Sau Bên. Tai nạn lưu thông liên quan đến xe hai bánh: 47 ca, tỉ lệ 92%. Té cao trong lúc lao động 3 ca, tường sập 1 ca và do hỏa khí 1 ca. Khớp giả 1/3 trên: 18; 1/3 giữa: 20; 1/3 dưới: 14. Da mặt trước cẳng chân hư hỏng, rất xấu, da sát xương ở cả 52 trường hợp. Tình trạng nhiễm trùng tại ổ gãy ổn định, không còn dò mủ, tốc độ máu lắng trung bình < 30mm. Kỹ thuật mổ Bệnh nhân nằm sấp, đường rạch da bờ trong xương mác trung bình 10cm; kéo khối cơ bắp chân vào phía trong. Cắt lọc ổ khớp giả. Bộc lộ, bóc tách, làm
tươm máu hai đầu xương chày và xương mác. Ghép xương, lấy từ gai chậu sau trên. 40 ca bó bột, 12 cố định ngoại vi (Hình 1). Phương pháp nghiên cứu 17 hồ sơ hồi cứu và 35 ca tiền cứu với đầy đủ dữ liệu lâm sàng, cận lâm sàng và X quang đánh giá sự lành xương, biến chứng sau mổ. KẾT QUẢ 52 ca theo dõi trung bình 6,5 năm (từ 1,5 - 16 năm) có kết quả:
Tuổi trung bình 29 (từ 16 – 48 tuổi); Nam: 41, nữ: 11. Bên trái: 38; bên phải: 14. Khớp giả 1/3 trên: 18; 1/3 giữa: 20; 1/3 dưới: 14. Không ca bùng phát nhiễm trùng cũ. Hai bệnh nhân phải ghép xương thêm, mổ lại sau 3 & 4 tháng. 52 ca đều đạt lành xương (lâm sàng và X quang), phục hồi gần như toàn bộ chức năng của chi gãy (như trước mổ). * Khoa Phẫu thuật Chi dưới Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình TP. Hồ Chí Minh. 3 tháng sau mổ ghép xương bệnh nhân có thể đi lại, chịu đ ược tới 80% trọng lượng cơ thể. X quang 3 tháng: xương ghép gắn kết hai mặt chày và khoảng chày-mác.
4 tháng: xương ghép phát triển khá vững, hàn dính xương chày cũng như đầu gần và xa của chày mác. 6 tháng: can xương gần như hoàn chỉnh, các bờ can xương tròn trịa, và càng vững chắc hơn về sau. Gập duỗi gối đạt 120o (từ 100 – 150o). Không ca nào gập duỗi gối ít hơn trước mổ hàn xương. Mất duỗi gối trung bình 8o (từ 0 – 15o). Teo cơ đùi 3,3cm (tầm 0 – 5cm). Teo cơ cẳng chân 2,8cm (tầm 0 – 4,2cm). Gập duỗi cổ chân > 60o: 35 ca, 10 trường hợp ngắn chi 1,8cm (từ 0,5 – 3cm). Biến chứng Một ca nhiễm trùng sâu (bệnh nhân tiểu đường týp II tăng cường Insulin) được xử trí ổn. Một nhiễm trùng nông và 3 chân đinh Cố Định Ngoại Vi tự chế nhiễm trùng nhẹ không ảnh hưởng quá trình điều trị. 03 ca phạm tĩnh mạch chày sau trong khi mổ được xử lý ổn. BÀN LUẬN
Định nghĩa Khớp Giả Hai X ương Cẳng Chân luôn luôn là vấn đề khó khăn. Các tác giả có nhiều ý kiến khác nhau, không rõ ràng, tuy nhiên gần đây Ủy Ban Tư Vấn thuộc Viện Hàn Lâm Chấn Thương Học Hoa Kỳ cho rằng: sau 9 tháng kể từ ngày gãy nếu chưa có dấu hiệu lành xương ở mức độ 3 tháng được xem là Khớp Giả(4,5). Charnley cho rằng sau 3 tháng nếu chưa có dấu hiệu tiến triển đưa đến lành xương thì nên can thiệp để thúc đẩy lành xương(1). Chậm Liền Xương (delayed union) là một dạng nhẹ hơn Khớp Giả, được định nghĩa nếu đạt lành xương mà phải bất động thêm ½ thời gian bất động trung bình(4). Phân biệt Không Lành Xương và Khớp Giả Thật: Không Lành Xương (nonunion): mô xương không phát triển đủ để hàn cứng hai đoạn xương gãy, nhưng không có tổ chức bao hoạt dịch, dịch khớp. Khớp Giả Thật (synovial pseudarthrosis): là tình trạng Không Lành Xương thêm phát triển thêm tổ chức bao hoạt dịch, dịch khớp, ống tủy bít. Tại ổ gãy có đầy đủ cấu trúc tương tự một khớp (3,6). Mục đích điều trị Khớp Giả Hai Xương Cẳng Chân là đạt lành xương tại ổ gãy, và phục hồi chức năng chi gãy. Kế đến cẳng chân lành thẳng trục, không ngắn chi, tầm vận động khớp đạt gần bình thường, sức cơ tốt, hệ thần kinh mạch máu
được bảo vệ toàn vẹn, không loạn dưỡng. Đa số trường hợp biến dạng do di chứng của Khớp Giả Hai X ương Cẳng Chân không thể sửa chữa hoàn toàn mà phải biết mức độ chấp nhận. Các cách điều trị th ường mất thời gian và tốn kém: điều này bệnh nhân và gia đình cần được giải thích rõ để tránh những thắc mắc về sau vì bệnh nhân có những kỳ vọng mà ê kíp điều trị không thể đáp ứng. Có nhiều phương pháp phẫu trị cho Khớp Giả Hai Xương Cẳng Chân. Nguyên tắc chính là cắt lọc sạch ổ gãy; làm mới hai đầu gãy; cố định vững chắc và ghép xương. Gần đây kỹ thuật Ilizarov cắt x ương rồi kéo đoạn gần đến đoạn xa hoặc ngược lại (từ xa đến gần) giúp giải quyết khá căn bản Khớp Giả Hai X ương Cẳng Chân. Tuy nhiên ở các trường hợp mặt trước cẳng chân phần mềm hư hại nhiều, da sát xương, không cho phép vào ổ gãy từ phía này; xương mác còn nguyên vẹn hoặc lành thẳng trục; không loãng xương, trục chi còn thẳng ở mức độ chấp nhận, chỉ định tối ưu là Hàn Xương Chày Mác Bằng Lối Vào Sau Bên (Tibiofibular fusion by posterolateral approach). B ệnh nhân nằm sấp hơi bất tiện cho gây mê hồi sức nhưng có thể mở rộng đường mổ vào dễ dàng cắt lọc ổ khớp giả và chuẩn bị tốt hai đầu gãy. Ba ca phạm tĩnh mạch chày sau vì thay đổi cấu trúc, mạch máu quá dính vào ổ khớp giả, dù sao cũng được xử lí tốt trong khi mổ. Cánh chậu sau cung cấp khối l ượng xương nhiều hơn cánh chậu trước, lưu ý không đi quá thấp có thể tổn thương các rễ thần kinh. Không trường hợp nào dùng thêm xương đồng loại. Hai ca phải ghép xương thêm (mổ lần hai, lấy xương cánh chậu đối bên) vào tháng thứ ba & tư khi thấy khớp giả chưa lành, can xương
chưa phát triển đủ, so với tác giả Evrard 24/112 (21,42%) phải ghép x ương lần hai, cũng là tỉ lệ chấp nhận được (2). 52 ca đều đạt lành xương (lâm sàng và Xquang) kể cả 2 ca phải ghép xương thêm lần hai là kết quả rất đáng khích lệ. Can xương hàn dính xương mác với đoạn chày gần và chày xa. Hai đoạn chày (gần và xa) cũng được hàn dính với nhau. Theo dõi về sau can xương càng phát triển và chắc. KẾT LUẬN Với kết quả lành xương của 52 ca Khớp Giả Hai Xương Cẳng Chân điều trị bằng Hàn Xương Chày Mác Bằng Lối Vào Sau Bên cho thấy ở những trường hợp có chọn lựa, chỉ định đúng, không cần các ph ương tiện hiện đại mắc tiền vẫn có thể giải quyết tốt những di chứng nặng của gãy Hai Xương Cẳng Chân và đạt kết quả khích lệ.