Sự quang hợp của một số giống lạc chịu hạn khác nhau

28(4): 59-62 T¹p chÝ Sinh häc 12-2006<br /> <br /> <br /> <br /> Sù quang hîp cña mét sè gièng l¹c chÞu h¹n kh¸c nhau<br /> <br /> NguyÔn V¨n M·, Cao B¸ C−êng<br /> <br /> Tr−êng ®¹i häc S− ph¹m Hµ Néi 2<br /> <br /> Sù quang hîp lµ qu¸ tr×nh sinh lý quyÕt V¨n §iÒn vµ cs. [1] vµ NguyÔn V¨n Th¾ng vµ cs<br /> ®Þnh n¨ng suÊt cña c©y trång. C¸c nghiªn cøu [6] còng phï hîp víi kÕt qu¶ nghiªn cøu cña<br /> tr−íc ®©y cña chóng t«i tËp trung t×m hiÓu vÒ chóng t«i<br /> ¶nh h−ëng cña sù thiÕu n−íc tíi kh¶ n¨ng<br /> 2. Ph−¬ng ph¸p<br /> quang hîp cña mét sè gièng l¹c [5]. ë c«ng<br /> tr×nh nµy, chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu s©u ThÝ nghiÖm ®−îc tiÕn hµnh trong vô xu©n<br /> h¬n vÒ sù quang hîp cña c¸c gièng l¹c chÞu n¨m 2005 t¹i Phóc Yªn (tØnh VÜnh Phóc) trªn<br /> h¹n kh¸c nhau qua c¸c thêi kú sinh tr−ëng, diÖn tÝch 240 m2 vµ ®−îc chia thµnh 24 «. Bè trÝ<br /> nh÷ng biÕn ®éng cña sù quang hîp trong ®iÒu thÝ nghiÖm theo ph−¬ng ph¸p thÝ nghiÖm ®ång<br /> kiÖn g©y h¹n ë c¸c thêi kú sinh tr−ëng vµ ph¸t ruéng.<br /> triÓn liªn quan trùc tiÕp ®Õn n¨ng suÊt vµ phÈm C−êng ®é quang hîp ®−îc ®o trªn m¸y<br /> chÊt cña c©y trång. ultra compact photosynthesis system LCi cña<br /> h·ng ADC (Anh) ë c¸c thêi kú sinh tr−ëng: c©y<br /> I. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu non (lóc 4 l¸), ra hoa, qu¶ non, qu¶ ch¾c, qu¶<br /> giµ [2].<br /> 1. Nguyªn liÖu<br /> ViÖc g©y h¹n ®−îc tiÕn hµnh vµo c¸c thêi<br /> C¸c gièng l¹c ®−îc sö dông lµ TQ6, V79 vµ kú: ra hoa, qu¶ non, qu¶ ch¾c víi thÝ nghiÖm<br /> L05 do ViÖn Khoa häc vµ Kü thuËt N«ng trong chËu; mçi gièng cã 16 chËu, gåm 4 c«ng<br /> nghiÖp ViÖt Nam cung cÊp. C¸c gièng l¹c trªn thøc: ®èi chøng kh«ng g©y h¹n, g©y h¹n khi ra<br /> ®−îc ®¸nh gi¸ møc ®é chÞu h¹n b»ng c¸ch cho hoa, g©y h¹n khi qu¶ non, g©y h¹n khi qu¶ ch¾c.<br /> h¹t gièng n¶y mÇm trong dung dÞch ®−êng TiÕn hµnh g©y h¹n b»ng c¸ch ngõng t−íi n−íc<br /> saccaroza cã ¸p suÊt thÈm thÊu cao (9 atmotphe) trong 7 ngµy cho ®Õn khi l¸ d−íi cïng cã triÖu<br /> råi ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chÞu h¹n cña c¸c gièng chøng hÐo; sau ®ã b¾t ®Çu ®o c−êng ®é quang<br /> theo tû lÖ h¹t n¶y mÇm [3, 7] vµ c¸c th«ng sè hîp råi t−íi n−íc trë l¹i b×nh th−êng.<br /> trao ®æi n−íc (kh¶ n¨ng gi÷ n−íc, kh¶ n¨ng hót<br /> n−íc, ®é hôt n−íc cña l¸ [4]). Gièng TQ6 ®−îc<br /> II. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn<br /> ®¸nh gi¸ lµ gièng chÞu h¹n kh¸, gièng V79 chÞu<br /> h¹n trung b×nh cßn gièng L05 chÞu h¹n yÕu. Kh¶<br /> n¨ng chÞu h¹n cña c¸c gièng nµy tr−íc ®©y ®· 1. C−êng ®é quang hîp cña c¸c gièng l¹c ë<br /> ®−îc nªu trong mét sè nghiªn cøu cña TrÇn c¸c thêi kú sinh tr−ëng kh¸c nhau<br /> <br /> B¶ng 1<br /> C−êng ®é quang hîp cña c¸c gièng l¹c ë c¸c thêi kú sinh tr−ëng<br /> §¬n vÞ: µmolCO2/m2s<br /> <br /> Gièng C©y non Ra hoa Qu¶ non Qu¶ ch¾c Qu¶ giµ<br /> TQ6 9,25 ± 0,40 10,40 ± 0,05 11,69 ± 0,10 11,03 ± 0,26 4,60 ± 0,13<br /> V79 8,64 ± 0,13 9,300 ± 0,10 10,50 ± 0,20 9,980 ± 0,30 4,03 ± 0,10<br /> L05 9,02 ± 0,81 9,210 ± 0,20 9,980 ± 0,02 9,850 ± 0,10 2,15 ± 0,04<br /> <br /> 59<br />  C−êng ®é quang hîp biÕn ®æi kh¸ râ rÖt ë c¸c ®¹t gi¸ trÞ kh¸ cao, t−¬ng ®−¬ng thêi kú qu¶ non.<br /> thêi kú sinh tr−ëng cña c©y l¹c (b¶ng 1 vµ h×nh). C−êng ®é quang hîp ®¹t gi¸ trÞ cao trong thêi kú<br /> KÕt qu¶ cho thÊy c−êng ®é quang hîp t¨ng dÇn tõ nµy cã ý nghÜa rÊt lín cho qu¸ tr×nh sinh tr−ëng<br /> thêi kú c©y non ®Õn thêi kú qu¶ non vµ ®¹t gi¸ trÞ cña qu¶ vµ sù t¹o h¹t cña c©y l¹c. §Õn khi qu¶<br /> cùc ®¹i ë thêi kú nµy. Sang thêi kú qu¶ ch¾c, giµ, c−êng ®é quang hîp gi¶m sót m¹nh vµ cã gi¸<br /> c−êng ®é quang hîp ë c¸c gièng nãi chung vÉn trÞ thÊp nhÊt so víi tÊt c¶ c¸c thêi kú sinh tr−ëng.<br /> <br /> 14<br /> <br /> 12<br /> hîphîp<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 10<br /> quang<br /> quang<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TQ6<br /> 8<br /> ®é®é<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> V79<br /> C−êng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 6 L05<br /> C−êng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 4<br /> <br /> 2<br /> <br /> 0<br /> C©y<br /> C©y Ra Qu¶<br /> Qu¶ Qu¶<br /> Qu¶ Qu¶<br /> Qu¶<br /> non<br /> non hoa<br /> hoa non<br /> non ch¾c<br /> ch¾c giµ<br /> giµ<br /> <br /> <br /> H×nh. Sù quang hîp cña c¸c gièng l¹c ë c¸c thêi kú sinh tr−ëng<br /> <br /> ë thêi kú c©y non, kh«ng thÊy râ sù kh¸c Sè liÖu ë b¶ng 2 biÓu thÞ sù thay ®æi c−êng<br /> biÖt vÒ c−êng ®é quang hîp gi÷a c¸c gièng. Tuy ®é quang hîp cña c¸c gièng l¹c khi bÞ g©y h¹n ë<br /> nhiªn, sang thêi kú ra hoa, gièng TQ6 t¨ng kh¸ thêi kú ra hoa vµ ra qu¶. Khi g©y h¹n, c−êng ®é<br /> m¹nh c−êng ®é quang hîp vµ ®¹t gi¸ trÞ cao h¬n quang hîp cña tÊt c¶ c¸c gièng l¹c ®Òu bÞ gi¶m<br /> râ rÖt so víi hai gièng V79 vµ L05. −u thÕ nµy sót.<br /> cña gièng TQ6 cßn tån t¹i trong c¸c thêi kú sinh ViÖc g©y h¹n ë thêi kú ra hoa lµm suy gi¶m<br /> tr−ëng tiÕp sau ®ã; trong khi ®ã, ë gièng V79 nhiÒu nhÊt kh¶ n¨ng quang hîp cña c©y l¹c. ë<br /> sang thêi kú ra hoa vµ qu¶ non, c−êng ®é quang gièng TQ6, c−êng ®é quang hîp cña c©y bÞ h¹n<br /> hîp cã t¨ng lªn song víi møc ®é thÊp, cßn ë gi¶m sót chØ cßn b»ng 74% so víi ®èi chøng. ë<br /> gièng L05 kh«ng thÊy râ sù gia t¨ng cña c−êng c¸c gièng V79 vµ L05, c−êng ®é quang hîp<br /> ®é quang hîp ë thêi kú ra hoa vµ chØ t¨ng lªn còng bÞ gi¶m m¹nh khi bÞ h¹n: chØ ®¹t t−¬ng<br /> ®«i chót vµo thêi kú qu¶ non. Gièng V79 cã øng 69% vµ 59% so víi ®èi chøng.<br /> c−êng ®é quang hîp cao h¬n gièng L05 ë hai<br /> thêi kú qu¶ non vµ qu¶ giµ, cßn ë ba thêi kú cßn Khi g©y h¹n ë thêi kú qu¶ non, thÊy bøc<br /> l¹i nã cã gi¸ trÞ t−¬ng ®−¬ng víi gièng L05. tranh t−¬ng tù ë hai gièng V79 vµ L05. Riªng ë<br /> gièng TQ6, møc ®é gi¶m sót cña c−êng ®é<br /> Nh− vËy, c¸c gièng l¹c chÞu h¹n kh¸c nhau<br /> quang hîp do h¹n h¸n ë thêi kú nµy kh«ng lín<br /> cã sù kh¸c biÖt râ nhÊt vÒ c−êng ®é quang hîp ë<br /> nh− ë thêi kú ra hoa.<br /> hai thêi kú qu¶ non vµ qu¶ giµ. §ång thêi, gièng<br /> chÞu h¹n kh¸ TQ6 lu«n cã c−êng ®é quang hîp Sang thêi kú qu¶ ch¾c, ¶nh h−ëng cña ®iÒu<br /> cao h¬n c¸c gièng kh¸c mét c¸ch râ rÖt ë tÊt c¶ kiÖn thiÕu n−íc ®èi víi sù quang hîp cña c¸c<br /> c¸c thêi kú sinh tr−ëng. gièng l¹c nhá h¬n, thÓ hiÖn ë møc suy gi¶m<br /> c−êng ®é quang hîp ë c¸c gièng ®Òu Ýt h¬n so<br /> 2. ¶nh h−ëng cña viÖc g©y h¹n tíi c−êng ®é víi hai thêi kú tr−íc ®ã.<br /> quang hîp cña c¸c gièng l¹c KÕt qu¶ nµy mét lÇn n÷a gãp phÇn kh¼ng<br /> 60<br /> ®Þnh c¸c nhËn ®Þnh tr−íc ®©y vÒ ¶nh h−ëng s©u cho thÊy râ møc ®é ¶nh h−ëng cña h¹n h¸n tíi<br /> s¾c cña h¹n h¸n tíi c¸c qu¸ tr×nh sinh lý vµ n¨ng sù quang hîp lµ rÊt kh¸c nhau tuú theo kh¶ n¨ng<br /> suÊt cña c©y trång ë thêi kú ra hoa, ®ång thêi chèng chÞu cña chóng.<br /> <br /> B¶ng 2<br /> ¶nh h−ëng cña viÖc g©y h¹n tíi c−êng ®é quang hîp cña c¸c gièng l¹c<br /> §¬n vÞ: µmolCO2/m2s<br /> <br /> Ra hoa Qu¶ non Qu¶ ch¾c<br /> % so % so %so<br /> Gièng C©y ®ñ C©y bÞ C©y ®ñ C©y bÞ C©y ®ñ C©y bÞ<br /> ®èi ®èi ®èi<br /> n−íc h¹n n−íc h¹n n−íc h¹n<br /> chøng chøng chøng<br /> TQ6 15,63 1,57 74 17,0 13,76 80 16,76 13,74 82<br /> V79 13,50 9,32 69 15,10 10,72 71 14,62 10,82 74<br /> L05 14,03 8,28 59 15,60 9,05 58 15,33 11,65 76<br /> <br /> Trong ba gièng l¹c thÝ nghiÖm, møc ®é gi¶m Tµi liÖu tham kh¶o<br /> sót cña c−êng ®é quang hîp khi bÞ g©y h¹n cña<br /> gièng TQ6 Ýt h¬n hai gièng V79 vµ L05, møc ®é 1. TrÇn V¨n §iÒn vµ cs., 1999: §¸nh gi¸ kh¶<br /> gi¶m nhiÒu nhÊt thÊy ë gièng L05 ë thêi kú ra n¨ng sinh tr−ëng ph¸t triÓn vµ sù t−¬ng quan<br /> hoa vµ ra qu¶ non. gi÷a mét sè tÝnh tr¹ng víi n¨ng suÊt cña mét<br /> Nh− vËy, viÖc g©y h¹n ë thêi kú ra hoa lµm sè gièng l¹c chÞu h¹n. KÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> suy gi¶m m¹nh nhÊt c−êng ®é quang hîp, ®ång vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ: 81-87. Tr−êng<br /> thêi sù kh¸c biÖt vÒ møc ®é suy gi¶m c−êng ®é ®¹i häc N«ng L©m, §¹i häc Th¸i Nguyªn.<br /> quang hîp gi÷a c¸c gièng còng thÊy kh¸ râ 2. NguyÔn Danh §«ng, 1984: C©y l¹c. Nxb.<br /> trong thêi kú nµy. KÕt qu¶ còng cho thÊy râ N«ng nghiÖp, Hµ Néi.<br /> gièng TQ6 bÞ gi¶m sót c−êng ®é quang hîp Ýt<br /> 3. NguyÔn Huy Hoµng, TrÇn §×nh Long,<br /> nhÊt khi bÞ g©y h¹n ë thêi kú ra hoa vµ ra qu¶;<br /> gièng L05 bÞ suy gi¶m c−êng ®é quang hîp 1992: T¹p chÝ N«ng nghiÖp vµ C«ng nghiÖp<br /> nhiÒu nhÊt khi bÞ g©y h¹n ë thêi kú ra hoa vµ thùc phÈm, 4: 138-140.<br /> qu¶ non. 4. Kozushko N. N., 1984: X¸c ®Þnh tÝnh chÞu<br /> h¹n cña c©y ngò cèc theo sù biÕn ®æi th«ng<br /> III. KÕt luËn sè chÕ ®é n−íc. Nxb. Lªningrat (tiÕng Nga).<br /> 1. C¸c gièng l¹c chÞu h¹n kh¸c nhau cã 5. NguyÔn V¨n M·, 2004: Nh÷ng vÊn ®Ò<br /> sù kh¸c biÖt vÒ kh¶ n¨ng quang hîp ë thêi nghiªn cøu c¬ b¶n trong khoa häc sù sèng:<br /> kú ra hoa vµ ra qu¶; trong ®ã, sù kh¸c biÖt 504-507. Nxb. Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ<br /> râ nhÊt vÒ c−êng ®é quang hîp thÊy ®−îc Néi.<br /> vµo thêi kú qu¶ non vµ qu¶ giµ. Gièng chÞu<br /> h¹n kh¸ TQ6 lu«n cã c−êng ®é quang hîp 6. NguyÔn V¨n Th¾ng vµ cs., 2002: TuyÓn tËp<br /> cao h¬n hai gièng V79 vµ L05 ë thêi kú ra c¸c c«ng tr×nh khoa häc kü thuËt n«ng<br /> hoa vµ ra qu¶. nghiÖp 2001-2002: 94-99. Nxb. N«ng<br /> nghiÖp, Hµ Néi.<br /> 2. Khi bÞ g©y h¹n, gièng chÞu h¹n kh¸<br /> th−êng bÞ gi¶m c−êng ®é quang hîp Ýt nhÊt; 7. Volcova A. M., 1984: X¸c ®Þnh tÝnh chÞu<br /> gièng chÞu h¹n yÕu bÞ gi¶m c−êng ®é quang h¹n vµ chÞu nãng t−¬ng ®èi cña c¸c mÉu<br /> hîp nhiÒu nhÊt. ¶nh h−ëng cña h¹n h¸n ®èi gièng ngò cèc b»ng c¸ch gieo h¹t trong<br /> víi sù quang hîp lín nhÊt lµ ë thêi kú ra dung dÞch sacarose vµ xö lý nhiÖt. Nxb.<br /> hoa. Lªningrat (tiÕng Nga).<br /> 61<br />  photosynthesis of some drought resistant<br /> groundnut cultivars<br /> <br /> Nguyen Van Ma, Cao Ba Cuong<br /> <br /> <br /> Summary<br /> <br /> The groundnuts have not only a high economy value but also they are very useful in improving the soil.<br /> We carried out a study of the photosynthesis of three groundnut cultivars TQ6, V79 and L05 at different<br /> growth periods and the change in drought conditions.<br /> According to the results measured by the Ultra compact photosynthesis system LCi, the photosynthetic<br /> intensity of these groundnut cultivars is different at the stages of the young and overmature nuts. The cultivar<br /> TQ6 always has higher photosynthetic intensity than the cultivars V79 and L05 .<br /> The drought conditions have a great influence on the photosynthesis of the groundnut plants at the<br /> flowering stage. Also, the photosynthetic intensity of the higher drought resistant cultivars reduces at least in<br /> the drought conditions.<br /> <br /> <br /> Ngµy nhËn bµi: 29-11-2005<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 62<br />