Suy ngẫm về “vinh” và “nhục” trong cuộc đời

Đề bài: Suy ngẫm về “vinh” và “nhục” trong cuộc đời<br /> Bài làm<br /> Trong cuộc sống đã mấy ai thoát khỏi lợi và danh “Lợi, danh là cái nợ  đời” (Cổ  ngữ).  <br /> Phải kiếm sống, phải dấn thân, phải đua tranh,... mới có lợi, có danh.<br /> Cũng vì lợi và danh mà ít nhiều người phải trải qua vinh và nhục. Vinh và nhục là hai khái  <br /> niệm đối lập nhau, gắn liền với số phận của mỗi người trong xã hội trong cuộc sống.<br /> Vinh nghĩa là được xã hội, được cộng đồng đánh giá cao và rất kính trọng. Vinh thường <br /> nằm trong trường ngôn ngữ, như: vinh dự, vinh hạnh, vinh hiển, vinh hoa, vinh quang. Có <br /> nhiều thành ngữ, tục ngữ  mang hàm nghĩa “vinh ” được nói tới, như: vinh hoa phú quý,  <br /> vinh quy bái tổ, bá vinh hoa, tham mồi phú quý, chết vinh còn hơn sống nhục,...<br /> Trái nghĩa với vinh là nhục... Nhục nghĩa là xấu hổ  đến mức khó chịu đựng nổi, vì cảm  <br /> thấy mình bị khinh bỉ hoặc đáng khinh bỉ, danh dự bị xúc phạm nặng nề. Nhục thường đi  <br /> liền với nhục nhã, ô nhục, sỉ nhục,...<br /> Làm ăn giỏi giang, gặp thời mà trở nên giàu có, góp phần làm phát triển kinh tế  của quê  <br /> hương đất nước, được xã hội ngợi ca, thế  là vinh. Đi học, đi thi mà đỗ  đạt cao, giành <br /> được giải cao, thế  là vinh, làm cho bố  mẹ, bạn bè, thầy cô giáo được vinh hạnh, được <br /> thơm lây. Làm công tác khoa học có phát minh, sáng chế, ra trận mà lập được chiến công  <br /> lớn, được tặng thưởng Huân chương cao quý, được phong tặng anh hùng thế  là vinh, là <br /> vẻ vang.<br /> Vinh dự, vinh hoa, vinh quang... đều do tài năng, đức độ  lỗi lạc mà có. Vượt Vũ Môn, <br /> chiếm vàng, được vinh quy bái tổ,... là do tài học, do thông minh mà vẻ  vang. Các chiến  <br /> công như Bạch Đằng, Chi Lăng, Đống Đa, Điện Biên,... gắn liền với tên tuổi các vị  anh <br /> hùng dân tộc như Ngô Quyền, Trần Quốc Tuấn, Lê Lợi, Quang Trung, Võ Nguyên Giáp,...  <br /> được sử sách khắc ghi, được dân tộc lưu truyền, mãi mãi là niềm vinh quang chói lọi bất <br /> hủ.<br /> Hiểu thế nào là vinh còn phải suy ngẫm thế nào là nhục. Nguyễn Công Trứ (1778 ­ 1858),  <br /> nhà thơ lỗi lạc, vị đại quan của triều Nguyễn, có tài kinh bang tế thế, có lúc đỗ Thủ khoa, <br /> có lúc làm Tổng đốc, làm Đại tướng, làm Dinh điền sứ  di dân khai hoang lập  ấp,... công <br /> danh lừng lẫy một thời. Nhưng có lúc lại bị  giáng cấp làm lính thứ. Công danh ba chìm <br /> bảy nổi, nếm trải đủ  mùi mặn ngọt, đắng cay. Với bản lĩnh kẻ  sĩ quân tử, ông đã nói: <br /> "Lúc làm Đại tướng, ta không lấy thế làm vinh, thì khi làm lính thú, ta cũng không lấy thế <br /> làm nhục”. Ông có vần thơ được nhiều người truyền tụng:<br /> "Ra trường danh lợi, vinh liền nhục,<br /> Vào cuộc trần ai, khóc trước cười".<br /> Nghèo đói thì trở  thành khổ  nhục. Vì đói rét, vì mang công mắc nợ: "Van nợ  có khi tràn <br /> nước mắt! Kiếm ăn từng bữa mướt mồ hôi!”. Học dốt, thi hỏng là nhục. Vi phạm trường  <br /> quy, mang tài liệu, điện thoại di động vào phòng thi,... rồi bị đuổi, bị đình chỉ thi là nhục,  <br /> làm ô danh mẹ cha, thầy cô giáo.<br /> Nhục đi liền với vinh nên mới có câu tục ngữ: "Lên voi, xuống chó”. Sống là phải biết  <br /> giữ  mình, luôn luôn tự  rèn luyện. Làm quan, làm cán bộ, làm ông nọ  bà kia mà trở  thành  <br /> sâu mọt hại nước hại dân, sống buông thả tha hoá thì có vinh chăng. Làm Chủ tịch tỉnh là  <br /> vinh, nhưng quan hệ với gái điếm, ăn chơi trác táng, bị vạch mặt, bị cách chức, bị dư luận  <br /> phỉ  nhổ  là nhục, nhục nhã ê chề! Đảng bị  tai tiếng, gia đình vợ  con bị  ô nhục! Làm cán  <br /> bộ, leo lên đến chức Phó bí thư  tỉnh uỷ  mà xài và khoe bằng rởm Tiến sĩ (học trong sáu  <br /> tháng), bị báo chí vạch mặt là nhục, là kẻ vô liêm sỉ, đáng khinh. Có vị Chủ tịch, có vị Bí  <br /> thư bị tố giác là được tặng "phong bì”, được tặng quà vài trăm triệu đồng, hàng tỉ đồng,...  <br /> thế  là nhem nhuốc, ô nhục. Buồn cười là những kẻ   ấy, những tên  ấy, vô cùng nhem <br /> nhuốc, tham ô nhưng lại lên lớp mọi người về  việc học tập đạo đức Hồ  Chí Minh. Kẻ <br /> đạo đức giả đáng khinh bỉ, ghê tởm là vậy!<br /> Vinh và nhục luôn luôn biến đổi, biến hoá. Chỉ có lịch sử, dân tộc và thời gian là xác định  <br /> rõ vinh, nhục. Dưới thời Pháp thuộc, những kẻ làm tay sai cho giặc, được gắn "mề đay”, <br /> được gắn "Bắc đẩu bội tinh” thì coi đó là vinh, vinh hiển, ngựa xe võng lọng nghênh  <br /> ngang! Sau Cách mạng tháng Tám, những kẻ đó bị quốc dân đồng bào coi khinh.<br /> Cái nhục lớn nhất của một dân tộc là phải làm ngựa trâu cho ngoại bang. Dân tộc Việt  <br /> Nam từng trải qua một nghìn năm Bắc thuộc, từng bị thực dân Pháp thống trị 80 năm trời, <br /> nên mới thấm thía cái nhục mất nước, cái giá "Không có gì quý hơn độc lập, tự do”.<br /> Sống  ở đời, ai đã thoát khỏi vinh, nhục? Phải rèn trí, đức tài, phải tu thân để  được sống  <br /> hạnh phúc trong vinh hoa, vinh quang, để khỏi sa vào vòng ô nhục.<br /> Câu "Chết vinh còn hơn sống nhục” là bài học vô cùng to lớn, sâu sắc. Bàn về  vinh và <br /> nhục, tôi lại nhớ đến hai câu thơ của cụ Thượng Trứ:<br /> "Đã mang tiếng ở trong trời đất<br /> Phải có danh gì với núi sông”.<br /> Danh mà tiên sinh nói đến là danh thơm, là tài danh, là vinh danh. Chỉ có bển bỉ  học tập,  <br /> rèn luyện tài trí, thế hệ trẻ mới có danh, tài danh, mới trở thành người có ích cho gia đình  <br /> và đất nước.<br />