Tái chế giấy ở các nước trong khu vực và ở Việt Nam

Bài phát biểu trong Hội thảo ”Tái chế giấy và bao bì giấy”<br /> tại TP.HCM ngày 03/12/2009<br /> do Tiến sĩ Vũ Ngọc Bảo cung cấp cho văn phòng Hiệp Hội Bao Bì Việt Nam<br /> <br /> TÁI CHẾ GIẤY Ở CÁC NƯỚC TRONG KHU VỰC<br /> VÀ Ở VIỆT NAM<br /> LỢI ÍCH TÁI CHẾ GIẤY<br /> Có nhiều, nhưng quan trọng nhất là:<br /> <br /> Tiết kiệm năng lượng<br /> Về mặt năng lượng thuần túy<br /> - Sản xuất giấy tái chế (từ giấy đã qua sử dụng làm từ bột hóa) dùng năng lượng<br /> mua ngoài nhiều hơn một chút so với sản xuất giấy từ gỗ (sản xuất bột  sản<br /> xuất giấy) vì các chất thải trong quá trình sản xuất bột sẽ được đốt thu hồi hóa<br /> chất và nhiệt (nhiệt này dùng lại cho quá trình sản xuất bột và giấy).<br /> - Sản xuất giấy tái chế (từ giấy đã qua sử dụng làm từ bột cơ) dùng năng lượng<br /> mua ngoài ít hơn nhiều so với sản xuất giấy nguyên thủy (bột cơ) (trong quá<br /> trình sản xuất bột cơ không thể thu hồi được nhiệt)<br /> <br /> Về mặt nguồn gốc năng lượng trong sản xuất bột & giấy<br /> - Trong sản xuất giấy nguyên thủy (bột hóa), phần lớn năng lượng cần dùng là<br /> do đốt dịch đen (các thành phần của gỗ còn lại sau khi xơ sợi được lấy đi). Về<br /> bản chất đó là gỗ. Đốt gỗ hay nhiên liệu khác (than đá, dầu mỏ…) để lấy năng<br /> lượng cũng tạo ra khí gây ô nhiễm.<br /> - Tuy nhiên các nhiên liệu khác không thể tái sinh, còn gỗ có thể trồng lại. Lấy<br /> vòng đời làm cơ sở để cân nhắc các nguồn nhiên liệu, dù sản xuất giấy tái chế<br /> dùng nhiều nhiên liệu hơn sản xuất giấy nguyên thủy, thì sản xuất giấy tái chế<br /> tạo ra ít khí nhà kính hơn sản xuất giấy nguyên thuỷ.<br /> <br /> Thực tế là các nhà máy giấy được đặt gần rừng và xa nguồn giấy thải, vậy phải<br /> đánh giá năng lượng cần để vận chuyển giấy thải tới nhà máy ra sao?<br /> - Phân tích vòng đời cho thấy dù có tính cả năng lượng dùng để thu gom, vận<br /> chuyển và tái chế giấy thì sản xuất giấy tái chế dùng ít năng lượng hơn sản<br /> xuất giấy nguyên thủy. Đó là vì năng lượng cần để thu lại giấy đã dùng và đưa<br /> trở lại nhà máy là quá nhỏ so với năng lượng tiết kiệm được khi dùng giấy thải<br /> thay cho việc dùng gỗ để sản xuất tờ giấy mới.<br /> - Sản xuất giấy nguyên thủy cũng cần năng lượng để chặt, thu gom và vận<br /> chuyển cây gỗ đến nhà máy Dù khoảng cách có thể ngắn hơn nhưng rõ ràng có<br /> <br /> <br /> <br /> HỘI NGHỊ TÁI CHẾ GIẤY – TP. HỒ CHÍ MINH, HÀ NỘI (3-4/12/2009) Trang 1 / 11<br /> khác biệt lớn khi so sánh việc chặt và vận chuyển 2,2 – 4,4 tấn gỗ cho mỗi tấn<br /> bột giấy so với vận chuyển 1,4 tấn giấy thải cho sản xuất 1 tấn bột tái chế.<br /> <br /> Bảo vệ môi trường<br /> - Bảo tồn rừng tự nhiên.<br /> Việc tái sử dụng giấy làm giảm tổng lượng gỗ phải chặt hạ để sản xuất bột giấy<br /> và giảm toàn bộ nhu cầu về gỗ. Nhưng điều quan trọng hơn là tái chế giấy giữ<br /> lại được rừng và giảm áp lực chuyển đổi rừng tự nhiên và các khu vực nhậy<br /> cảm về sinh thái như đầm lầy thành rừng sản xuất. Việc tái chế lại giấy giúp<br /> nhân loại giữ gìn toàn bộ giá trị mà hệ thống sinh thái rừng cung cấp bao gồm<br /> nước sạch, môi trường sống của muông thú và tính đa dạng sinh học.<br /> Đúng là ngành công nghiệp giấy trồng lại nhiều rừng hơn rừng họ đã khai<br /> thác, nhưng rừng trồng lại không phải là rừng bảo tồn. Nhu cầu giấy tăng đã<br /> kích động sự chuyển đổi nhanh rừng tự nhiên thành rừng sản xuất. Ở Bắc Mỹ,<br /> nơi phần lớn gỗ có thể dùng để sản xuất giấy, diện tích rừng lá kim tự nhiên<br /> giảm từ khoảng 72 triệu ha năm 1953 xuống còn 33 triệu ha năm 1999. Trong<br /> cùng thời gian, rừng sản xuất cây lá kim được trồng tăng từ 2 triệu ha lên 32<br /> triệu ha và dự kiến sẽ đạt 54 triệu ha vào 2040, gây tổn thất một lượng lớn<br /> rừng tự nhiên. Tuy cây lá kim ở rừng trồng lớn nhanh, nhưng không thể cung<br /> cấp nơi sống hoang dã cho muông thú và bảo tồn tính đa dạng sinh học như<br /> rừng tự nhiên. Tích cực tái sử dụng xơ sợi, tái chế giấy có thể giúp làm giảm áp<br /> lực chuyển đổi rừng tự nhiên còn lại thành các đồn điền.<br /> Thứ nhất, trồng và khai thác gỗ có thể làm cạn kiệt nguồn tài nguyên không<br /> thể tái sinh - tức là rừng tự nhiên. Như đã đề cập, tăng cường trồng rừng để<br /> dùng làm nguyên liệu giấy bao gồm cả phần gỗ sẽ nằm trong giấy và phần làm<br /> chất đốt có thể ảnh hưởng bất lợi đến chất lượng nước, tính đa dạng sinh học,<br /> môi trường sống của động thực vật hoang dã và tính toàn vẹn của hệ thống<br /> sinh thái rừng tự nhiên. Vì thế trong khi tăng cường trồng rừng có thể phục<br /> hồi nhiều cánh rừng, nhưng không thể phục hồi được rất nhiều giá trị sinh<br /> thái của rừng tự nhiên.<br /> <br /> - Giảm lượng phát thải CO2.<br /> Nếu quan tâm đến sự thay đổi khí hậu, thỉ ta cần rừng già chứ không phải<br /> rừng non. Trong khi cây ít tuổi hơn có thể hấp thụ các bon nhanh hơn, thì cây<br /> già hơn tồn trữ rất nhiều các bon, nhờ đó làm giảm sự tập trung của khí nhà<br /> kính trong khí quyển. Hơn nữa mỗi khi cây đựoc chặt hạ để dùng làm giấy, các<br /> bon mà cây tồn trữ sẽ được giải thoát. Giảm nhu cầu bột nguyên thủy bằng<br /> việc tái chế lại giấy làm giảm tần suất chặt hạ gỗ để làm giấy và tăng tổng<br /> lượng các bon tồn trữ trong rừng. Việc tái chế cũng giúp bảo trì lượng các bon<br /> trữ trong tờ giấy bằng cách sử dụng lại giấy nhiều lần, thay vì để chúng phân<br /> hủy trong đất và tạo ra mê tan, một thành phần độc của khí nhà kính.<br /> <br /> HỘI NGHỊ TÁI CHẾ GIẤY – TP. HỒ CHÍ MINH, HÀ NỘI (3-4/12/2009) Trang 2 / 11<br /> Tái chế giấy nghĩa là giảm đi lượng giấy chôn lấp hay phải đốt bỏ. Điều này<br /> làm giảm ô nhiễm không khí và nước, cũng như khí nhà kính thoát ra khi giấy<br /> phân huỷ ở bãi chôn lấp. Khí nhà kính thoát ra từ bãi chôn lấp gồm mê tan và<br /> CO2. Methan là loại khí có năng lực bẫy nhiệt gấp 21 lần CO2, là một loại khí<br /> nhà kính mạnh và góp phần làm thay đổi khí hậu toàn cầu. Tổ chức môi<br /> trường EPA của Mỹ đã coi các bãi chôn lấp rác là nguồn thoát khí methan lớn<br /> ra ngoài khí quyển và coi việc phân huỷ giấy là một nguồn quan trọng nhất<br /> của khí methan ở bãi rác.<br /> Cuối cùng bằng cách giảm lượng giấy cần chôn lấp, tái chế giúp ta tránh được<br /> khí methan và các chất ô nhiễm khác và làm giảm nhu cầu cần tăng thêm bãi<br /> chôn rác.<br /> Bên cạnh việc giảm phát thải khí nhà kính, tái chế giấy đã qua sử dụng có thể<br /> cắt giảm sự phát sinh của các khí độc khác như ô xít ni tơ (tạo nên sương<br /> khói) và các chất hạt (sinh ra các bệnh về đường hô hấp).<br /> <br /> - Giảm được chất thải rắn<br /> Mỗi khi giấy đã dùng được tách ra khỏi rác và dùng làm giấy tái chế, thì đó đã<br /> là sự giảm thiểu trực tiếp chất thải rắn. Ta hãy nghĩ như thế này - nếu ta dùng<br /> một mẩu giấy một lần, rồi ta tẩy đi và dùng lại lần nữa trước khi vứt đi, ta đã<br /> sinh ra ít chất thải hơn khi dùng 2 tờ giấy và rồi ném cả hai tờ giấy đi. Tương<br /> tự như vậy ngay cả khi giấy tái chế cuối cùng cũng được chôn lấp thì quá trình<br /> tái chế cũng vẫn làm giảm lượng giấy chôn lấp. Giảm chất thải rắn cũng có<br /> nghĩa là giảm đất chôn lấp.<br /> <br /> - Lượng nước thải giảm và chất lượng nước thải được cải thiện.<br /> Lượng nước thải là một sự đo lường có ý nghĩa về môi trường, nó cho ta cả hai<br /> chỉ số lượng nước mới cần dùng trong sản xuất và mức độ ảnh hưởng của<br /> nước thải ra môi trường – vì thế nó thường được quy định chặt chẽ. Lấy đi và<br /> đổ vào sông suối một lượng nước lớn có thể có ảnh hưởng lớn đến sinh thái<br /> nhất là trong kỳ khô kiệt hoặc hạn hán. Và nước đã xử lý cũng còn các độc tố<br /> của quá trình sản xuất. Trên cơ sở so sánh, ta thấy nhìn chung sản xuất giấy từ<br /> bột nguyên cần nhiều và thải nhiều nước hơn và nước thải chứa nhiều độc tố<br /> hơn sản xuất giấy từ giấy loại.<br /> <br /> - Bùn từ các nhà máy sản xuất giấy tái chế<br /> Nhà máy dùng giấy loại để sản xuất giấy sinh ra nhiều chất thải rắn hơn, phần<br /> lớn ở dạng bùn so với nhà máy sản xuất giấy từ bột nguyên nhưng bùn này<br /> cũng nằm trong giấy loại nếu ta chôn nó. Như vậy về thực chất bùn không phải<br /> là yếu tố để so sánh lợi hại. Hiện nay có nhiều cách sử dụng bùn này, dùng để<br /> đốt trong nồi hơi, làm phân vi sinh...<br /> <br /> <br /> <br /> HỘI NGHỊ TÁI CHẾ GIẤY – TP. HỒ CHÍ MINH, HÀ NỘI (3-4/12/2009) Trang 3 / 11<br /> Lợi ích kinh tế<br /> Giấy có thể tái chế tới 6 lần trước khi chôn lấp hoặc đốt bỏ. Nên lợi ích về tiết<br /> kiệm năng lượng và bảo vệ môi trường là rất to lớn, có thể nói lớn hơn nhiều<br /> so với lợi ích kinh tế thuần túy.<br /> <br /> Công nghiệp giấy Trung Quốc - 2007<br /> Sản xuất Xuất khẩu Nhập khẩu Tiêu dùng<br /> Bột 19,070 84 8,449 27,435<br /> Giấy 73,500 4,610 4,010 72,900<br /> Giấy thu hồi 27,650 1,000 22,560 50,210<br /> Đơn vị: 1.000 tấn<br /> Tỉ lệ giấy thu hồi trong tổng nguyên liệu dùng sản xuất giấy: 65%<br /> Tỉ lệ thu hồi giấy đã qua sử dụng: 38%<br /> <br /> Tuy nhiên lợi ích kinh tế của việc tái chế giấy ngày càng tăng khi công nghệ<br /> sản xuất giấy tái chế ngày càng được cải tiến và hoàn thiện. Xơ sợi tái chế<br /> không chỉ dùng để sản xuất giấy làm bao bì, giấy in báo, giấy tissue mà còn<br /> dùng để pha trộn với bột nguyên thủy với một tỉ lệ ngày càng cao trong sản<br /> xuất giấy cao cấp hơn. Có thể nói xơ sợi tái chế ngày nay có thể có mặt trong<br /> hầu hết các loại giấy thương mại. Chi phí sản xuất giấy tái chế ngày một giảm<br /> và chất lượng xơ sợi tái chế ngày càng tăng nhờ ứng dụng công nghệ cao trong<br /> sản xuất dù thị trường ngày càng yêu cầu giấy có độ bền cao hơn (phù hợp với<br /> tốc độ in, hòm hộp các tông mỏng hơn nhưng chịu tải cao hơn), chất lượng bề<br /> mặt cao hơn…<br /> <br /> TÁI CHẾ GIẤY Ở CÁC NƯỚC TRONG KHU VỰC<br /> Trung quốc (2007):<br /> <br /> Nhập khẩu giấy thu hồi từ Mỹ: 43%. từ Nhật: 18%, từ Anh: 9%...Hiệu suất tái<br /> chế giấy: 62%.<br /> <br /> Theo báo cáo của Hiệp hội Giấy Trung Quốc tại Hội nghị Giấy Châu Á (15-<br /> 17/10/2008) tại Osaka, Nhật Bản thì thu gom giấy đã qua sử dụng chưa trở<br /> thành một ngành công nghiệp vì nhận thức của xã hội chưa cao, các doanh<br /> nghiệp tái chế phần lớn là doanh nghiệp quy mô nhỏ, kỹ thuật lạc hậu. Để thực<br /> hiện chính sách phát triển ngành giấy Trung Quốc, một chính sách về thu gom<br /> và tái chế giấy thu hồi chuẩn bị được ban hành đề cập toàn diện vấn đề từ giáo<br /> dục cộng đồng, những quy định kỹ thuật, thị trường và công cụ tài chính để<br /> khuyến khích và phát triển công nghiệp tái chế giấy.<br /> <br /> Chính sách phát triển ngành giấy Trung Quốc do Ủy ban Phát triển và Cải cách<br /> Trung Quốc ban hành tháng 10, 2007 trong Điều 17 nêu rõ: “Phải tăng cường<br /> <br /> HỘI NGHỊ TÁI CHẾ GIẤY – TP. HỒ CHÍ MINH, HÀ NỘI (3-4/12/2009) Trang 4 / 11<br /> tái chế giấy loại . Phải tăng tỉ lệ thu hồi và tái sử dụng giấy loạ i. Phải sử dụng<br /> hợp lý giấy thu hồi nhập khẩu . Phải nhanh chóng soạn thảo tiêu chuẩn giấy<br /> thu hồi. Khuyến khích chính quyền địa phương đưa ra những biện pháp quản<br /> lý việc tái chế giấy thu hồi . Phải hỗ trợ các xí nghiệp thu gom giấy thu hồi quy<br /> mô lớn: thiết lập thị trường mua bán giấy thu hồi và làm cho việc thu hồi giấy<br /> đã qua sử dụng thành việc làm thông thường của xã hội. Tăng tỉ lệ giấy thu hồi<br /> ở Trung Quốc từ 31% hiện nay lên 34% vào năm 2010. Tỉ lệ tái sử dụng giấy<br /> cũng tăng lên từ 32% hiện nay lên 38% vào năm 2010.”<br /> <br /> Tuy nhiên sau kết quả khích lệ năm 2007, nay mục tiêu của ngành giấy Trung<br /> Quốc đã cao hơn , đến 2010 tỉ lệ thu hồi là 40% với hiệu suất 63% và năm<br /> 2015, tỉ lệ thu hồi là 45% và hiệu suất đạt 65%.<br /> <br /> Nhật Bản (2007)<br /> <br /> Công nghiệp giấy Nhật Bản - 2007<br /> Sản xuất Xuất khẩu Nhập khẩu Tiêu dùng<br /> Bột 10,894 210 2,097 12,781<br /> Giấy 31,266 1,385 1,374 31,255<br /> Giấy thu hồi 23,041 3,844 67 19,264<br /> Đơn vị: 1.000 tấn<br /> Tỉ lệ giấy thu hồi trong tổng nguyên liệu dùng sản xuất giấy: 60%<br /> Tỉ lệ thu hồi giấy đã qua sử dụng: 74%<br /> <br /> Hiệu suất tái chế giấy (chung) là 61,4% năm 2007 và công nghiệp giấy Nhật<br /> Bản đặt mục tiêu đạt hiệu suất này ở mức 62% vào năm 2010.<br /> <br /> Thu gom tại các trường<br /> Gia đình học, dân phố… Người buôn giấy loại<br /> Nhà máy sản xuất giấy<br /> Nhà bán buôn giấy loại<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Thu gom của các tổ<br /> Lượng giấy thải nhỏ:<br /> chức của chính quyền<br /> khu dân cư, buôn bán,<br /> sân vận động, cửa<br /> Thu gom của đại lý bán<br /> hàng…<br /> báo<br /> Đại lý trung gian<br /> Lượng giấy thải lớn :<br /> nhà máy sản xuất bao Thương nhân mua gom<br /> bì, cửa hàng lớn, siêu Người thu gom đặc<br /> thị, nhà máy in, nhà chủng<br /> xuất bản..<br /> <br /> <br /> Sơ đồ chính thu gom và phân phối giấy đã qua sử dụng ở Nhật Bản<br /> <br /> 80% xuất khẩu giấy đã qua sử dụng của Nhật Bản là vào Trung Quốc..<br /> Các nhà sản xuất giấy Nhật Bản nõ lực xây dựng thị trường ở nước ngoài vì thị<br /> trường trong nước đã bão hòa.<br /> <br /> <br /> <br /> HỘI NGHỊ TÁI CHẾ GIẤY – TP. HỒ CHÍ MINH, HÀ NỘI (3-4/12/2009) Trang 5 / 11<br /> Đài Loan (2007): 70% sản lượng giấy của Đài Loan năm 2007 là giấy làm bao<br /> bì, vì vậy Đài Loan sử dụng tới 73% giấy đã qua sử dụng làm nguyên liệu sản<br /> xuất (4,412 triệu tấn), trong đó hòm hộp các tông cũ – OCC là chính và cũng vì<br /> vậy hiệu suất tái chế giấy đạt tới 88%.<br /> Thu gom giấy đã qua sử dụng ở trong nước đạt 3,2 triệu tấn/năm, giảm phát<br /> thải tương đương 3 triệu tấn các bon dioxit.<br /> Hàn Quốc<br /> Hàn Quốc coi giấy đã qua sử dụng là nguyên liệu chính sản xuât giấy, năm<br /> 2007 chiếm 76% trong tất cả các loại nguyên liệu, tức 9,147 triệu tấn (61% là<br /> hòm hộp các tông cũ – OCC, 25% là giấy báo cũ – ONP). Giấy đã qua sử dụng<br /> thu gom trong nước năm 2007 đạt 8 triệu tấn, nhập khẩu đạt 1,149 triệu tấn.<br /> Tiêu dùng giấy năm 2007: 11,871 triệu tấn, tỉ lệ thu hồi giấy đã qua sử dụng là<br /> 67%<br /> HÀN QUỐC - NGUYÊN LIỆU SẢN XUẤT GIẤY<br /> 2000 2005 2006 2007<br /> Giấy loại 7.118 8.501 8.667 9.147<br /> (73%) (74%) (75) (76%)<br /> Thu gom 5.003 7.086 7.455 7.998<br /> Nhập 2.115 1.415 1.212 1.149<br /> Bột 2.682 2.930 2.917 2.943<br /> (27%) (26%) (25%) (24%)<br /> Nội địa 595 514 500 425<br /> Nhập 2.087 2.416 2.417 2.518<br /> Tổng cộng 9.800 11.431 11.584 12.090<br /> 100% 100% 100% 100%<br /> Nội địa 5.598 7.600 7.955 8.423<br /> Nhập 4.202 3.831 3.629 3.667<br /> Đơn vị: 1.000 tấn. Số trong ngoặc là tỉ lệ so với tổng nguyên liệu sử dụng.<br /> <br /> Các nước khác<br /> Xuất Nhập Tiêu Tỉ lệ thu<br /> Sản xuất %(1)<br /> khẩu khẩu dùng hồi<br /> Malaysia 87% 61%<br /> Bột 122 0 118 240<br /> Giấy 1,465 254 1,589 2,800<br /> Giấy thu hồi 1,420 0 189 1,609<br /> Philippines 79% 44%<br /> Bột 173 0 50 223<br /> Giấy 1,082 165 694 1,611<br /> Giấy thu hồi 702 21 178 859<br /> Thái Lan 72% 65%<br /> Bột 1,169 293 520 1,396<br /> Giấy 4,516 1,164 716 4,068<br /> Giấy thu hồi 2,650 14 1,016 3,662<br /> <br /> <br /> HỘI NGHỊ TÁI CHẾ GIẤY – TP. HỒ CHÍ MINH, HÀ NỘI (3-4/12/2009) Trang 6 / 11<br />  Đơn vị: 1.000 tấn<br /> (1) Tỉ lệ giấy thu hồi trong tổng nguyên liệu dùng sản xuất giấy<br /> <br /> TÁI CHẾ GIẤY Ở VIỆT NAM<br /> <br /> - Nguồn giấy đã qua sử dung : Hộ gia đình; các trường học; văn phòng các tổ<br /> chức, công ty; nhà máy (in, bao bì…); siêu thị, cửa hàng; nhà ga, bến xe, sân<br /> bay…<br /> <br /> - Những loại giấy không thể tái chế: giấy cảm nhiệt; giấy (tự) dính, băng keo;<br /> giấy trong suốt (để thuyết trình ); giấy các bon ; giấy bóng kính ; giấy phủ<br /> chất dẻo hay sáp (hộp đựng sữa, nước giải khát; giấy gói kẹo; giấy gói ngoài<br /> ram giấy photocopy; hộp đựng cơm trưa, cốc và đĩa giấy; giấy lau, khăn lau<br /> đã dùng; giấy đựng sơn, hóa chất, thực phẩm…<br /> - Thu gom giấy đã qua sử dụng ở trong nước . Về tổ chức thu gom bao gồm :<br /> đồng nát (người thu gom riêng lẻ lùng sục từng ngõ ngách , các công ty vệ<br /> sinh, những người bới rác, các trạm thu mua trung gian. Hiện chưa có công<br /> ty chuyên doanh giấy thu hồi.<br /> <br /> <br /> Hộ gia đình<br /> Đồng nát<br /> <br /> Văn phòng, công sở<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nhà máy giấy<br /> Công ty môi trường<br /> <br /> <br /> Trường phổ thông<br /> Thu gom cấp I, II<br /> <br /> <br /> Công nhân vệ sinh<br /> Nhặt rác tại bãi chôn lấp<br /> <br /> Giấy loại từ siêu thị<br /> <br /> <br /> <br /> Nhà máy in, bao bì…<br /> Sơ đồ thu gom giấy đã sử dụng tại Việt Nam<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Tỉ lệ giấy đã sử dụng thu hồi được so với tổng lượng giấy tiêu dùng ít thay<br /> đổi, chỉ ở mức 24-25% và tỉ lệ giấy thu hồi trong nước so với giấy thu hồi<br /> nhập khẩu hầu như không thay đổi từ 48% (1999) lên 50% ( 2007). Như<br /> vậy rõ ràng công tác thu hồi giấy trong nước không có tiến triển từ khi thực<br /> hiện thuế GTGT . Nguyên nhân chủ yếu là do cách hợp thức hóa trong chi<br /> phí sản xuất đối với việc mua giấy loại thu gom trong nước phức tạp , rối<br /> rắm, chỉ những cơ sở sản xuất quy mô nhỏ có thể chấp nhận được . Các cơ<br /> sở sản xuất quy mô lớn thà mua giấy thu hồi nhập khẩu , dù đắt cũng đem<br /> <br /> <br /> HỘI NGHỊ TÁI CHẾ GIẤY – TP. HỒ CHÍ MINH, HÀ NỘI (3-4/12/2009) Trang 7 / 11<br />  lại hiệu qu ả cao hơn về thời gian và chi phí (vì có hóa đơn GTGT khi nhập<br /> hàng).<br /> <br /> - Nhập khẩu:<br /> <br /> Giấy thu hồi nhập khẩu vào Việt Nam từ nhiều nước , nhưng chủ yếu từ Mỹ ,<br /> Nhật Bản, New Zealand. Những loại chính được nhập khẩu : giấy hòm hộp các<br /> tông cũ (OCC), giấy báo cũ (ONP), tạp chí cũ (OMG), giấy lề (dẻo giấy, lề giấy –<br /> phế thải trong gia công…), giấy đứt, giấy trộn lẫn.<br /> <br /> Lý do nhập khẩu : chất lượng giấy thu hồi nhập khẩu cao hơn giấy thu hồi<br /> trong nước, không vướng thủ tục hợp thức hóa chi phí sản xuất , chất lượng &<br /> số lượng ổn định, do giá không cao hơn trong nước nhiều.<br /> <br /> Nhìn chung, không có vướng mắc lớn khi nhập khẩu . Sự chưa thống nhất giữa<br /> hải quan và đơn vị nhập khẩu lớn nhất là trong việc định nơi dỡ hàng để kiểm<br /> tra chất lượng . Thường thì Hải quan yêu cầu kiểm tra ngay tại cảng và điều<br /> này doanh nghiệp sợ nhất, vì chi phí dỡ hàng rồi lại xếp hàng vào container rất<br /> cao. Cũng thường xảy ra việc không thống nhất giữa Hải quan và doanh nghiệp<br /> về lượng tạp chất được phép… Khi đó buộc phải dỡ hàng , lấy mẫu, giám định,<br /> chờ kết quả…Những rắc rối này làm nản lòng doanh nghiệp . Về nguyên tắc, do<br /> giá trị 01 container giấy thu hồi nhập khẩu rất thấp , thường 3.000 – 5.000<br /> USD/container, nếu rắc rối xảy ra tại cảng nhập thì chi phí xử lý từ 15-35% giá<br /> trị lô hàng, nên không doanh nghiệp nào dám nhập hàng không đạt TCVN . Hai<br /> vướng mắc trên, xử lý tình thế vừa khó lại vừa dễ, tùy nơi, tùy lúc.<br /> <br /> Tỉ lệ giấy thu gom trong nước trong tổng lượng giấy thu hồi sử dụng đã tăng<br /> từ 48% (1999) lên 50% (2007). Như vậy giấy thu hồi nhập khẩu là nguồn<br /> nguyên liệu chính trong sản xuất giấy ở Việt Nam.<br /> <br /> - Chất lượng và Tiêu chuẩn<br /> <br /> Các nước đều có tiêu chuẩn về giấy loại , chủ yếu dùng trong giao dịch thương<br /> mại (phục vụ mục đích tái chế) và ngăn cản chất thải không thể tái chế, gây hại<br /> xâm nhập từ nước ngoài . Việt Nam cũng đã có TCVN -2007. Phần lớn tiêu<br /> chuẩn giấy thu gom của các nước đều tương đồng và thịnh hành nhất là Tiêu<br /> chuẩn Mỹ (nước xuất khẩu giấy thu gom lớn nhất thế giới ), của EU và Nhật<br /> Bản.<br /> <br /> Giấy thu gom có chất lượng cao nhất là của đồng nát (được phân loại: bao bì,<br /> giấy báo cũ, tạp chí; có thể được loại bỏ tạp chất : băng dính, đinh ghim, nhãn<br /> <br /> HỘI NGHỊ TÁI CHẾ GIẤY – TP. HỒ CHÍ MINH, HÀ NỘI (3-4/12/2009) Trang 8 / 11<br /> chất dẻo…) và giấy thu gom từ các trường học (tốt nhất từ tr ường Tiểu học ),<br /> văn phòng . Giấy loại thu gom từ các bãi rác không đáng kể về lượng , chất<br /> lượng thấp nhất , thường dính bẩn (thực phẩm, đất cát…) và không được các<br /> nhà máy giấy ưa thích . Giấy thu hồi phần lớn để rời hoặ c buộc dây, ở một vài<br /> trạm thu gom có thiết bị để đóng bành , thuận tiện cho vận chuyển . Giấy thu<br /> gom trong nước được chia thành : bao bì , giấy báo cũ , tạp chí , sách, và linh<br /> tinh. Tuy nhiên chất lượng giấy thu gom trong nước thấp hơn giấy thu hồi<br /> nhập khẩu, vì giấy thu hồi trong nước đã qua nhiều lần tái chế , trong khi giấy<br /> nhập khẩu phần lớn làm từ bột nguyên khai.<br /> <br /> - Sử dụng giấy thu hồi để sản xuất giấy<br /> <br />  Giấy thu hồi (thu gom trong nước và nhập khẩu) chiếm tới 70% tổng<br /> lượng nguyên liệu dùng để sản xuất giấy ở Việt Nam. Đây là tỉ lệ thấp<br /> nhất trong ASEAN (cao nhất là ở Malaysia: 87%).<br />  Tỉ lệ thu hồi giấy đã qua sử dụng ở Việt Nam cũng thuộc loại thấp nhất,<br /> chỉ đạt 25% (Thái Lan 65%)<br />  Giấy thu hồi dùng để sản xuất 100% giấy làm bao bì (một vài công ty sử<br /> dụng thêm bột nguyên khai để nâng cao độ bền của giấy dùng làm bao xi<br /> măng), 90% giấy tissue, 60% giấy in báo.<br />  Hầu như chưa sử dụng giấy thu hồi trong sản xuất giấy in viết chất<br /> lượng cao.<br />  Các cơ sở sản xuất quy mô nhỏ chủ yếu sử dụng giấy loại thu gom trong<br /> nước (85%) vì sản xuất sản phẩm thấp cấp . Các cơ sở quy mô trung<br /> bình và lớn chủ yếu sử dụng giấy thu hồi nhập khẩu để sản xuất sản<br /> phẩm chất lượng cao hơn.<br />  Từ năm 2000 đến nay nhiều dây chuyền hiện đại, đồng bộ sản xuất bột<br /> từ giấy thu hồi được lắp đặt ở Việt Nam (160.000 tấn/năm). Năm 2009<br /> sẽ đưa vào sản xuất ít nhất 5 dây chuyền sản xuất mới với tổng công<br /> suất 190.000 tấn/năm. Những dây chuyền cũ sẽ được nâng cấp chủ yếu<br /> tăng cường khâu nghiền, sàng bột và tách xơ sợi, đem lại hiệu suất bột<br /> cao hơn và chất lượng bột tốt hơn. Việc đầu tư mới và nâng cấp tạo điều<br /> kiện sử dụng giấy loại thu gom trong nước (chất lượng không những<br /> thấp lại không ổn định) nhiều hơn, nâng cao được chất lượng bột và sẽ<br /> kích thích thu gom trong nước phát triển.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> HỘI NGHỊ TÁI CHẾ GIẤY – TP. HỒ CHÍ MINH, HÀ NỘI (3-4/12/2009) Trang 9 / 11<br /> - Tồn tại:<br /> <br />  Chưa có định hướng. Giấy thu gom chưa được coi là nguyên liệu sản<br /> xuất.<br />  Trong Quy hoạch phát triển ngành giấy cũng không có nội dung thu gom<br /> và tái chế giấy loại, nhưng nhấn mạnh nhiều đến phát triển sản xuất bột<br /> giấy từ gỗ rừng trồng.<br />  Chưa có chính sách khuyến khích thu gom và tái chế.<br />  Tổ chức thu gom và tái chế: tự phát. Những nỗ lực dần đưa công tác thu<br /> gom thành một hệ thống trong xã hội đã không thành công.<br />  Việc hợp thức mua gom giấy loại gặp nhiều khó khăn, là trở ngại lớn<br /> nhất trong việc tiêu thụ giấy thu gom trong nước.<br /> <br /> <br /> - Biện pháp:<br /> <br />  Khẳng định giấy đã qua sử dụng (thu gom trong nước và nhập khẩu) là<br /> nguyên liệu chính, quan trọng hơn cả bột sản xuất từ gỗ trong sản xuất<br /> giấy.<br />  Ban hành văn bản pháp quy khuyến khích thu gom và tái chế giấy. Quy<br /> định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức; các biện pháp về thị trường;<br /> các công cụ kinh tế, tài chính, điều tiết; các biện pháp tuyên truyền giáo<br /> dục công dân; xác định các mục tiêu cụ thể; quy định về sản phẩm…để<br /> tận thu và tận dụng hiệu quả giấy đã qua sử dụng.<br />  Bộ Công Thương chỉ đạo và triển khai thực hiện những quy định này.<br /> <br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> <br />  Thực tế khẳng định giấy đã qua sử dụng là nguyên liệu chính để phát<br /> triển ngành công nghiệp giấy ở các nước trong khu vực và ở Việt Nam.<br />  Tỉ lệ thu hồi giấy đã qua sử dụng ở Việt Nam rất thấp so với các nước<br /> trong khu vực. Công nghệ sử dụng giấy đã qua sử dụng ở Việt Nam đang<br /> có những chuyển biến tích cực.<br />  Để tận dụng tài nguyên, giảm ô nhiễm môi trường, tiết kiệm điện năng,<br /> nước và tăng thêm việc làm cho lao động phổ thông công tác thu gom<br /> giấy đã qua sử dụng và tái chế cần được luật hóa. Lý tưởng nhất là có<br /> một Chương trình quốc gia thu gom và tái chế giấy.<br /> <br /> Ghi chú : Xin xem phụ lục số liệu thống kê Giấy đã qua sử dụng là nguyên liệu chính trong sx<br /> giấy từ 1999-2007 và giấy thu hổi theo khu vực 2006-2007.<br /> <br /> <br /> HỘI NGHỊ TÁI CHẾ GIẤY – TP. HỒ CHÍ MINH, HÀ NỘI (3-4/12/2009) Trang 10 / 11<br />  PHỤ LỤC<br /> <br /> <br /> GIẤY ĐÃ QUA SỬ DỤNG LÀ NGUYÊN LIỆU CHÍNH TRONG SẢN XUẤT GIẤY<br /> 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007<br /> Tiêu dùng Giấy (tấn) 420,000 504,000 640,107 810,907 970,700 1,120,314 1,327,003 1,554,578 1,800,230<br /> Sản xuất Giấy (tấn) 292,000 350,000 420,107 538,231 642,000 753,214 834,853 958,600 1,130,000<br /> Nhập khẩu Giấy (tấn) 180,000 213,000 290,000 371,554 425,000 484,000 657,150 766,958 861,730<br /> Sản xuất Bột (tấn): 306,000 352,000 377,112 505,343 602,000 620,708 660,000 845,000 997,750<br /> - Bột hoá tẩy trắng 50,000 60,000 69,510 72,033 40,000 59,700 80,000 91,000 96,000<br /> - Bột hoá không tẩy 15,000 15,000 21,854 53,832 60,000 63,000 50,000 70,000 60,000<br /> - Bột cơ 10,000 12,000 16,125 25,280 25,000 19,000 23,000 34,000 40,000<br /> - Bột bán hoá 71,000 80,000 89,649 101,000 106,500 77,268 97,000 105,000 107,100<br /> - Bột giấy tái chế 160,000 185,000 179,974 253,198 370,500 401,740 410,000 545,000 694,650<br /> Nhập khẩu Bột (tấn) 38000 50,000 141,026 60,000 80,000 140,950 125,883 131,884 110,000<br /> Giấy tái chế (tấn): 208,000 240,500 233,966 329,157 481,650 522,262 533,000 708,500 903,045<br /> - Thu gom 100,800 120,960 153,626 194,618 242,675 280,079 331,751 388,645 450,058<br /> - Nhập khẩu 107,200 119,540 80,341 134,540 238,975 242,184 201,249 319,856 452,988<br /> Tỉ lệ giấy thu hồi trong<br /> tổng lượng nguyên liệu 52% 53% 48% 50% 62% 65% 62% 64% 70%<br /> sử dụng (%)<br /> Tỉ lệ thu hồi giấy (thu<br /> 24% 24% 24% 24% 25% 25% 25% 25% 25%<br /> hồi/tiêu dùng) (%)<br /> Giấy thu gom trong<br /> nước so với tổng lượng 48% 50% 66% 59% 50% 54% 62% 55% 50%<br /> sử dụng (%)<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> GIẤY THU HỒI THEO KHU VỰC 2006-2007 (1.000 tấn)<br /> 2006 2007 2006 2007 2006 2007<br /> Châu Á 72,127 79,027 28,123 30,781 6,013 6,129<br /> Châu Âu 59,946 61,942 12,857 13,153 20,401 21,822<br /> Bắc Mỹ 50,874 52,405 2,407 2,589 19,144 19,380<br /> Mỹ La tinh 9,304 10,301 1,957 2,051 365 425<br /> Úc 2,419 2,518 7 10 1,161 1,323<br /> Châu Phi 1,795 1,850 232 229 72 67<br /> Tổng cộng 196,466 208,043 45,582 48,813 47,156 49,146<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> HỘI NGHỊ TÁI CHẾ GIẤY – TP. HỒ CHÍ MINH, HÀ NỘI (3-4/12/2009) Trang 11 / 11<br />