Tạo giống và thâm canh ngô

Chia sẻ: Nguyễn Hồng Quân | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:68

Thêm vào BST

Báo xấu

92
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

giống ngô lai do Viện nghiên cứu Ngô tạo ra, đang được ưu chuộng do có khả thích ứng rộng, thời gian sinh trưởng ngắn, ít nhiễm sâu bệnh, lá xanh bền, độ đồng đều cao, bắp kín hạt, lá bi bao kín, màu hạt đẹp, tỷ lệ hạt cao và cho năng suất cao nhất trong các giống có cùng thời gian sinh trưởng. Giống được Bộ Nông nghiệp và PTNT công nhận giống quốc gia với đánh giá xuất sắc, đã được nhiều giải thưởng trong thời gian qua. I/ Đặc điểm giống: Giống LVN4 có thời gian...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tạo giống và thâm canh ngô

T¹o giè ng n g« lai
Sơ đồ của quá trình chọn tạo giống ngô lai Vật liệu (tự phối, FS, HS, DH,… ) Dòng thuần (inbred lines) Chọn lọc, lai thử KNKH (Topcross, diallelcross) Đánh giá các THL ở các vùng sinh thái khác nhau Thử nghiệm các THL triển vọng trong sản xuất Công nhận giống cây trồng mới và thương mại sản phẩm
P hÇn 1. C¸c kiÓu giè ng lai •Lai kh«ng quy íc –Giè ng lai khi Ýt nhÊt 1 thµnh phÇn bè (mÑ) kh«ng thuÇn – Lai ®Ønh: g iè ng x dßng –Lai ®Ønh kÐp: lai ®¬n x g iè ng (LS 5, LS 7, LS 8) –Lai ®Ønh kÐp c ¶i tiÕn: lai kÐp x g iè ng (LS 3, LS 6, TH4) •Lai quy íc : c ¸c h g äi kh¸c c ña g iè ng lai g i÷a c ¸c dßng thuÇn – Lai ®¬n: AxB – Lai ®¬n c ¶i tiÕn: (A xA’) x B – Lai ®¬n c ¶i tiÕn kÐp: (A x A’) x (B x B’) – Lai ba: (A x B) x C – Lai ba c ¶i tiÕn: (A x B) x (C x C’) – Lai kÐp: (A x B) x (C x D)
P hÇn 2. T¹o dßng thuÇn I. Nguån nguyªn liÖu ban ®Çu B¶ng 1: Tû lÖ dßng ®îc t¸i t¹o ë Mü (Je nkins 1981) Năm Dßng tõ ng uyªn g è c Dßng t¸i t¹o (%) 1936 97,7 2 1948 20 1952 26 1956 40 1960 50 50 1976 67 Tõ 1980 Chñ yÕu
B¶ng 2: Tû lÖ d ß ng ®îc c ¶i thiÖn tõ c ¸c ng uån ng uy ª n liÖu b an ®Çu ë Mü (Baum an 1981) Ng uån g e n Tû lÖ ®Çu t (%) QuÇn thÓ nÒn di truyÒn ré ng 15 QuÇn thÓ nÒn di truyÒn hÑp 16 QuÇn thÓ tõ c ¸c dßng u tó 14 Giè ng lai g iữa c ¸c dßng u tó 39 QuÇn thÓ BC 17 ë ViÖt nam : Ng ô tÎ – Chñ yÕu tõ g iè ng lai ph¸t triÓn tè t tro ng ®iÒu kiÖn VN Ng ô n Õp – ng uån ®Þa ph¬ng ? *Khã kh¨n c ¬ b¶n khi t¹o dßng thuÇn: lµ dßng s uy tho ¸i do bÞ ¸p lùc tù p hè i vµ tû lÖ dßng c ã KNKH tè t lµ rÊt thÊp. Do g iè ng lai ®îc t¹o tõ c ¸c d ßng thuÇn tè t nªn c ¸c dßng ®îc t¹o ra s Ï h¹n c hÕ ®îc hai nhîc ®iÓm trªn.
II. Ph¬ng ph¸p t¹o dßng 1. Tù phè i 2. Thô phÊn c Ën huyÕt (S ib: Halfs ib , fulls ib) 3. T¹o dßng ®¬n bé i kÐp: Nu«i c Êy bao phÊn, n o ·n c ha thô tinh, s ö dô ng c ©y kÝc h t¹o ®¬n b é i (induc e r) III. Chän läc dßng the o s ¬ ®å  Gia hÖ  Hç n hîp  KÕt hîp g i÷a 2 ph¬ng ph¸p trªn
Dòng bố, mẹ của các giống lai tốt (A, B) Công bố các dòng mới Đánh giá tại nhiều địa điểm (không giới hạn) Lai 2 bố, mẹ Tự phối và loại bỏ những dạng khiếm khuyết rõ ràng AxB × Cây thử 1 × Cây thử 2 Dòng S2 × Cây thử 1 Dòng × Cây thử 2 S5 Chọn lọc và Tiếp tục làm thuần Đánh giá tại nhiều địa điểm (không giới hạn)
Iv. Qu¸ tr×nh t¹o dßng c Çn hiÓu  B iÓu hiÖn c ña dßng  B iÓu hiÖn qua lai thö  Nh÷ng ®iÓm m¹nh vµ h¹n c hÕ c ña dßng  P h¶n ø ng víi ®iÒu kiÖn bÊt thuËn  § Þnh híng s ö dô ng (lµm mÑ hay lµm bè ) V. §¸nh g i¸ dßng  Th«ng qua biÓu hiÖn b¶n th©n dßng  Kh¶ n¨ng kÕt hîp
Nh÷ng tÝnh tr¹ng c Çn quan t©m khi c hän t¹o dßng  Chè ng ®æ rÔ  Chè ng g ·y th©n  ChÞu h¹n  Mø c ®é nhiÔm s ©u bÖnh c hÝnh  Kh¶ n¨ng c hÞu mËt ®é c ao  Thê i g ian tung phÊn phun r©u  Gãc l¸, tai l¸  Kh¶ n¨ng kÕt h¹t  ChÊt lîng h¹t  N¨ng s uÊt
VI. Chän dßng lµm mÑ – N¨ng s uÊt c ao – §é ®ång ®Òu c ao – Chè ng ®æ , g ·y tè t – KÝc h thíc c ê kh«ng to – Trç c ê tho ¸t – Phun r©u tËp trung – ChÞu mËt ®é c ao – KÝc h thíc h¹t, khè i lîng h¹t vµ c hÊt lîng h¹t – S ¹c h bÖnh, nhÊt lµ bÖnh thè i b¾p – Kh¶ n¨ng kÕt h¹t tè t VII. Chän dßng lµm bè • KNKH c hung vÒ n¨ng s uÊt c ao • NhiÒu ®Æc ®iÓm g Çn víi dßng lµm mÑ (thê i g ian s inh trë ng , c ao c ©y, mµu h¹t,…) • NhiÒu phÊn, thê i g ian c ho ph©n dµi • Cê c ao , trç tho ¸t • Cã tÝnh æ n ®Þnh c ao
VIII. Tro ng trê ng hîp phÇn lín c ¸c ®Æc ®iÓm g iè ng nhau – Cïng n¨ng s uÊt th× c hän lµm mÑ khi khè i lîng 1000 h¹t nhá h¬n, tû lÖ n¶y mÇm c ao , mäc nhanh, c ©y c o n kho Î – Chän lµm bè khi c ©y c ao h¬n vµ nhiÒu phÊn h¬n – Thê i g ian s inh trë ng tuú the o vô IX. ®¸nh g i¸ kh¶ n¨ng kÕt hîp c ña dßng Mé t s è c hØ tiªu c ã t¬ng quan c hÆt víi bè mÑ vµ c o n lai: • Kh¶ n¨ng c hè ng ®æ g ·y • Kh¶ n¨ng c hÞu h¹n • Kh¶ n¨ng kÕt h¹t • Kh¶ n¨ng kh¸ng s ©u, bÖnh • Thê i g ian s inh trë ng • D¹ng h¹t • Riªng vÒ n¨ng s uÊt vµ c ¸c yÕu tè c Êu thµnh n¨ng s uÊt g i÷a bè mÑ vµ c o n lai c ha thÊy t¬ng quan râ rÖt. Do vËy c hØ c ã thÓ x¸c ®Þnh KNKH th«ng qua viÖc ®¸nh g i¸ c o n lai b»ng ph¬ng ph¸p lai ®Ønh ho Æc lai lu©n p hiªn.
P h¬ng ph¸p Lai ®Ønh (to p c ro s s ) Vµo giai ® ® khi cã nhiÒu dßng. C¸c dßng míi t¹o ® lai cïng víi o¹n Çu îc mét vµi nguån chung gäi lµ c© thö (tester) y – Thêi ® iÓm thö: kh«ng b¾t cô thÓ thêi ®iÓm nµo, cã thÓ ngay tõ S 0 nhng thêng ® sö dông khi c¸c dßng ® ® ® îc · îc ¸nh gi¸ cã c¸c ® Æc ® iÓm h× th¸i vµ kh¶ n¨ng chèng chÞu tèt – S3, S4 nh – C© thö: y  Chän nhiÒu c© thöy  ë nhiÒu nhãm u thÕ lai kh¸c nhau, mçi nhãm chän Ýt nhÊt 1 c© thö y  Kh«ng phô thuéc vµo nÒn di truyÒn réng hay hÑp mµ tuú vµo giai ® cña ch¬ tr× t¹o gièng o¹n ng nh  Tõ c¸c dßng bè mÑ cña c¸c gièng lai ® n tèt ¬ – Th«ng qua mét ch¬ tr× ® xö lý sè liÖu. Tuy nhiªn cã thÓ lÊy ng nh Ó n¨ng suÊt trung b× cña mét nguån víi c¸c c© thö ® biÕt ® nh y Ó îc KNKH chung cña nã – Tõ ® y cã thÓ chän ® dßng cã KNKH cao tiÕp tôc lai lu© phiªn © îc n thö – Cã thÓ chän ® c¸c tæ hîp lai ® n tèt cho s¶n xuÊt îc ¬ – Cã thÓ x¸c ® Þnh ® tæ hîp lai ba tèt îc
P h¬ng ph¸p lai lu©n phiªn (Dialle nc ro s s ) Mé t ng uån ®i lai víi tÊt c ¶ c ¸c ng uån kh¸c ®Ó c ¸c ®Þnh KNKH c hung vµ riªng – S è lîng dßng võ a ph¶i – Thê ng ®· qua lai ®Ønh – Trê ng hîp c ã nhiÒu dßng ë nhiÒu nhãm nªn c hän s è dßng ë c ¸c nhãm u thÕ lai t ¬ng ®¬ng nhau. – Thê ng dïng ph¬ng ph¸p 4 c ña Griffing : lai mé t c hiÒu kh«ng c ã bè mÑ tham g ia: n(n - 1) sè tæhîp lai = 2  TÝnh nhanh KNKH c hung (ĝ i) : trung b×nh n¨ng s uÊt c ña c ¸c tæ hîp lai mµ dßng tham ( Xi ). Gi¸ trÞ nµy t¬ng ø ng víi g i¸ trÞ ĝ i th«ng qua mé t c h¬ng tr×nh m¸y tÝnh.  Dù ®o ¸n n¨ng s uÊt lai ba, lai kÐp (Je nkins 1938) – Lai Ba: AC + BC AB x C = 2 (AB vµ CD c ã n¨ng s uÊt thÊp nhÊt tro ng 6 tæ hîp lai ®¬n) – Lai kÐp: AC + AD + BC + BD AB x CD= 4 C¶i t¹o dßng (re c yc ling ) • Dßng c ã KNKH c ao nhng c ã mé t s è nhîc ®iÓm nµo ®ã nh»m t¹o ®îc dßng thÕ hÖ m íi tè t h¬n – Ph¬ng ph¸p BC – Nªn c hän dßng c ïng nhãm u thÕ lai • P h¬ng ph¸p nµy dïng ®Ó t¹o dßng bÊt dô c ®ùc tÕ bµo c hÊt, t¹o dßng QPM
N¨ng s uÊt c ña c ¸c tæ hîp lai lu©n phiªn ♂ DF3 DF5 DF15 DF14 CML98 CML97 MH69 Xi ĝi ♀ DF18 78,463 80,887 65,527 70,103 70,483 63,437 69,557 71,234 6,040 DF3 75,120 56,287 64,890 61,065 75,820 76,767 69,799 3,366 DF5 61,200 69,237 70,160 71,230 66,613 70,635 5,342 DF15 57,033 54,807 63,230 50,013 58,299 9,050 DF14 66,309 59,953 53,253 62,680 3,589 CML98 63,733 60,733 63,910 2,504 CML97 73,407 67,259 1,403 MH69 64,334 2,008 Ghi c hó : Xi: trung b ×nh n¨ng s uÊt c ña c ¸c tæ hîp lai c ã d ß ng i ĝ i: g i¸ trÞ KNKH c hung c ña d ß ng i
KÕt qu¶ ph©n tÝc h kh¶ n¨ng kÕt hîp (KNKH) ♂ δs i DF3 DF5 DF15 DF14 CML98 CML97 MH69 ĝi ♀ DF18 2,181 a 3,448 a 2,480 a 1,596 0,891 10,063 a 0,532 6,040 b 20,394 c DF3 0,644 5,086 1,943 6,855 3,995 8,353 3,366 b 27,038 c DF5 1,149 1,427 1,266 1,571 2,777 5,342 b 3,689 DF15 3,616 0,304 4,821 a 4,985 9,050 14,880 DF14 6,427 3,917 7,205 3,589 20,781 c CML98 1,222 0,810 2,504 14,604 CML97 7,956 1,403 36,292 c MH69 2,008 35,530 c
KỸ THUẬT SẢN XUẤT GIỐNG NGÔ
7.3.2. Kỹ thuật sản xuất hạt giống ngô lai a. Định nghĩa, các loại giống lai Giống ngô lai là giống được tạo ra bởi việc lai gi ữa các dòng thuần bố mẹ. Các loại giống lai: - Lai đơn là giống lai giữa 2 dòng thuần (A x B), - Lai ba là giống lai giữa 3 dòng thuần hay gi ữa một lai đ ơn v ới m ột dòng thuần (A x B) x C, - Lai kép là giống lai giữa 4 dòng thuần hay giữa 2 lai đ ơn (A x B) x (C x D), Một loại giống lai cầu nối giữa giống ngô TPTD với giống ngô lai là giống lai không qui ước. Giống ngô lai không qui ước là gi ống ngô lai trong đó có ít nhất một bố (mẹ) không thuần. Gi ống ngô lai không qui ước phổ biến là: - Giống lai giữa một dòng thuần và một giống mà thường được g ọi là giống "lai đỉnh“, - Giống lai giữa một lai đơn và một giống hay thường gọi là "lai đỉnh kép“,
b. Duy trì và nhân dòng thuần bố mẹ Duy trì độ thuần của dòng bố mẹ là khâu hết sức quan trọng, quyết định chất lượng hạt giống lai sản xuất ra. Vì vậy, việc duy trì dòng thuần bố mẹ được tiến hành hết sức nghiêm ngặt và do chính tác giả giống thực hiện. - Duy trì và nhân dòng bố mẹ bằng bao cách ly • Từ một bắp dòng duy nhất được gieo thành 3 hàng (1, 2, 3), • Lúc ra hoa cách ly tất cả các bắp và cờ của các cây, • Các cây ở hàng 2 được tiến hành tự phối (bao phấn của cây nào thì thụ cho bắp của cây ấy), • Hỗn hợp phấn của các cây hàng 1 được thụ cho các bắp ở hàng 3 và ngược lại hỗn hợp phấn của hàng 3 thụ cho các bắp của hàng 1, • Lúc thu hoạch các bắp đặc trưng của hàng 2 được giữ riêng rẽ và là "nguyên bản" cho việc duy trì dòng thế hệ sau, • Hỗn hợp hạt của các cây hàng 1 và hàng 3 được dùng để nhân dòng.