Tập bài giảng Lịch Sử Lớp 11

Chia sẻ: Dinhhoai Nam | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:73

Thêm vào BST

Báo xấu

640
lượt xem 82
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hiểu rõ những cải cách của Thiên hoàng Minh Trị thực chất là một cuộc cách mạng tư sản, đưa nước Nhật phát triển sang gia đoạn đế quốc chủ nghĩa. - Thấy được chính sách xâm lược của giới thống trị Nhật Bản cũng như các cuộc đấu tranh của GCVS cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tập bài giảng Lịch Sử Lớp 11

Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. PHẦN MỘT: LỊCH SỬ THẾ GIỚI CẬN ĐẠI (TIẾP THEO) Chương I: CÁC NƯỚC CHÂU Á ,CHÂU PHI VÀ KHU VỰC MĨ LA TINH (Thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX) Bài1 Tiết: 1. NHẬT BẢN Ngày soạn:05/08/11 Ngày dạy: I. Mục tiêu bài học. 1. Về kiến thức: - Hiểu rõ những cải cách của Thiên hoàng Minh Trị th ực chất là m ột cu ộc cách mạng tư sản, đưa nước Nhật phát triển sang gia đoạn đế quốc chủ nghĩa. - Thấy được chính sách xâm lược của giới thống trị Nh ật Bản cũng nh ư các cuộc đấu tranh của GCVS cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX 2. Về thái độ, tình cảm, tư tưởng: Nhận thức rõ vai trò, ý nghĩa của những chính sách cải cách đối với sự phát triển của xã h ội, đ ồng th ời gi ải thích đ ược vì sao CNĐQ thường gắn với chiến tranh. 3. Về kĩ năng: Nắm vững và biết giải thích các khái niệm “cải cách”, biết sử dụng lược đồ để trình bày các sự kiện có liên quan đến bài học. II. Thiết bị, tài liệu dạy – học. - Lược đồ về sự bành trướng của đế quốc Nhật cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX. III. Tiến trình tổ chức dạy học. 1.Giới thiệu khái quát về chương trình lịch sử lớp 11 chương trình lịch sử lớp 11gồm các phần + Lịch sử thế giới cận đại phần tiếp theo + Lịch sử thế giới hiện đại từ 1917 – 1945 Lịch sử Việt Nam 1858 – 1918 2.Dẫn dắt vào bài mới. Trong bối cảnh chung của các nước phương Đông vào giữa thế kỉ XIX đứng trước nguy cơ xâm lược của chủ nghĩa tư bản thực dân phương Tây nhưng với Nhật Bản lại thoát ra số phận của một nước thuộc địa và phụ thuộc rồi trở thành một đế quốc hùng mạnh ở khu vực Châu á .Vậy xuất phát từ nguyên nhân nào mà Nhật Bản có được điều đó ? Chúng ta cùng tìm hiểu bài 1 3.Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp. Hoạt động của Thầy – trò Kiến thức cơ bản HS cần nắm GV: Giới thiệu khái quát về nước 1. Nhật Bản từ đầu thế kỷ XIX Nhật cuối TK XIX và chế độ Mạc đến trước 1868. Phủ. Vị trí của NB : Một quần đảo ở Đông Đến giữa TK XIX chế độ Mạc Phủ ở Bắc Á trải dài theo hình cánh cung bao N Bản đứng đầu là tướng gồm các đảo lớn nhỏ trong đó có 4 quân( SôGun) lâm vào khủng hoảng, đảo lớn : Honsu, Hocai đo, Kyusu, và suy yếu trầm trọng. Sikôku. NB nằm giữa vùng biển NB - Kinh tế: và nam TBD ,Phía Đông giáp Bắc Á và + NN: Lạc hậu, tô thuế nặng nề, mất Nam Triều Tiên .Diện tích : 374.000 mùa, đói kém …. km2 .Vào nữa đầu thế kỉ XIX chế độ + CN: Kinh tế hàng hóa phát triển, phong kiến NB khủng hoảng suy yếu công trường thủ công xuất hiệnngày GV: Giải thích chế độ Mạc Phủ ? càng nhiều, k tế tư bản phát triển Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 1
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. Vua Nhật được tôn là Thiên Hoàng có nhanh chóng nhưng bị phong kiến cản vị trí tối cao song quyền lực thực tế trở. nằm trong tay tướng quân (Sôgun) - Xã hội: Nhân dân + Tư sản >< Phong đóng ở phủ chúa –Mạc Phủ . 1603 kiến dòng họ TôKưgaoa nắm chức vụ - Chính trị: Thiên Hoàng >< Tướng tướng quân ,vì thế thời kì này ở NB quân Sôgun. gọi là chế độ Mạc Phủ GV:Tình hình kinh tế, chính trị, xã hội Nhật Bản cuối TK XIX NTN ? Tại sao lại như vậy. GV: Sự suy yếu của NB nữa đầu thế - Các nước đế quốc Âu –Mĩ bắt đầu kỉ XIX trong bối cảnh thế giới lúc đó tấn công Nhật Bản dẫn đến hậu quả nghiêm trọng gì ? + Trước tiên là Mĩ dùng vũ lực buộc N Vì sao các nước đế quốc bắt đầu tấn Bản phải “mở cửa”sau đóAnh,Pháp, công xâm lược Nhật Bản ? Nga, Đức cũng ép Nhật kí các hiệp ước bất bình đẳng GV:Yêu cầu đặt ra cho Nhật Bản lúc +Trước nguy cơ bị Xâm lược Nhật này là gì ? Tại sao lại như vậy ? Bản hoặc duy trì chế độ PK trì trệ, Trước nguy cơ bị Xâm lược Nhật bảo thủ hoặc phải cải cách. Bản đã lựa chọn con đường nào ? Bảo thủ hay cải cách ? GV: Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến sự sụp đổ chế độ Mạc Phủ 2. Cuộc Duy tân Minh Trị Những cải cách của Thiên Hoàng Tháng 1.1868 sau khi lên ngôi Thiên Minh Trị sau khi lên ngôi ? Hoàng Minh trị tiến hành cải cách đất nước trên tất cả các lĩnh vực GV: Việc chính phủ cho phép mua bán * Nội dung cuộc cải cách: ruông đất có tác hại gì đối với nông - Chính trị: +Thủ tiêu chế độ Mạc Phủ, thành lập dân ? Ruộng đất rơi vào tay địa chủ mới và chế độ mới (TS đóng vai trò quan trọng). Ban hành Hiến pháp mới. phú nông +Thực hiện quyền bình đẳng ban bố các quyền tự do GV:Vì sao trong lĩnh vực quân sự Nhật - Kinh tế: bản chú ý hiện đại hóa theo kiểu + Thống nhất tiền tệ, thị trường, chú phương Tây ? trọng phát triển công thương nghiệp GV:Vì sao Nhật Bản coi giáo dục là TBCN... chìa khóa cho công cuộc hiện đại hóa ? +Xóa bỏ độc quyền ruộng đất của Vì: Nâng cao dân trí ,đáp ứng nhu cầu phong kiến, cho phép mua bán ruộng tiếp thu kĩ thuật cùng với sự phát triển đất của xã hội - Quân sự: GV:Em có nhận xét gì về những cải +Quân đội được tổ chức theo kiểu cách của Thiên Hoàng ? phương Tây chế độ nghĩa vụ quân sự GV :Qua các nội dung của cuộc cải thay cho chế độ trưng binh,chú trọng cách Minh Trị tính chất của cuộc cải sản xuất vũ khí, đóng tàu chiến… cách là gì ? Tại sao nói như vậy ? - Văn hóa – giáo dục: thi hành chính GV :Ý nghĩa lớn nhất của cuộc cải sách giáo dục bắt buộc, chú trọng cách Minh Trị là gì ? KHKT, tiếp thu trình độ phương Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 2
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. Tây.Cử học sinh giỏi đi du học Những biểu hiện nào chứng tỏ Nhật phương Tây Bản đang dần chuyển sang một nước * Tính chất: Cuộc cải cách Minh Trị đế quốc ? mang tính chất một cuộc cách mạng tư sản. Những biểu hiện của nền kinh tế * Ý nghĩa: - Đưa nước Nhật từ một TBCN ở Nhật Bản sau cải cách ? nước PK trở thành nước đế quốc. - Làm cho nước Nhật thoát khỏi thân Do tiềm lực kinh tế mạnh, Nhật Bản phận một nước thuộc địa. thực hiện chính sách bành trướng hiếu 3. Nhật Bản chuyển sang giai đoạn chiến không thua kém các nước đế quốc chủ nghĩa. phương Tây nào * Kinh tế: - Kinh tế TBCN phát triển mạnh mẽ sau cải cách 1868. - Các công ty độc quyền ra đời Mitxui, mitsubisi…. Chi phối đời sống kinh tế chính trị của Nhật Bản -Uy hiếp Bắc Kinh ,chiếm cửa biển * Chính trị: Lữ Thuận ,nhà Thanh phải nhượng - Đối nội: Đài Loan và Liêu Đông cho Nhật. + Bần cùng hóa nhân dân lao động. 1904-1905 gây chiến với Nga buộc + Bóc lột công nhân nặng nề => 1901 Nga phải nhường cửa biển Lữ Đảng XHDC của công nhân được Thuận ,đảo Xakhalin, thừa nhận Nhật thành lập Bản chiếm đóng Triều Tiên - Đối ngoại: + Xóa bỏ các hiệp ước bất bình đẳng với các nước phương Tây. + Trong 30 năm cuối thế kỉ XIX Nhật GV:Tại sao nói Nhật Bản có đặc điểm Bản thực hiện chính sách bành trướng chủ nghĩa đế quốc phong kiến quân xâm lược (năm 1874 NB xâm lược Đài phiệt ? Loan,Năm 1894-1895 chiến tranh với Trung Quốc ,Năm 1904-1905 chiến tranh với Nga) Kl: Nhật Bản đã trở thành nước đế quốc 4. Sơ kết bài học. - Củng cố: Nguyên nhân nào làm cho Nhật Bản t ừ m ột n ước PK l ạc h ậu tr ở thành một nước đế quốc chủ nghĩa, thoát khỏi thân phận m ột nước thuộc địa ? - Dặn dò: Học bài cũ, đọc và soạn trước bài Ấn Độ . - Ra bài tập: Liên hệ tình hình Nhật Bản cuối thế kỷ XIX với tình hình Việt Nam ? Sưu tầm những tranh ảnh về nước Nhật hiện nay về các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, xã hộ Tiết: 2. Bài 2 Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 3
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. ẤN ĐỘ Ngày soạn:10/08/11 Ngày dạy: I. Mục tiêu bài học. 1. Về kiến thức: Làm cho học sinh thấy được sự thống trị tàn bạo c ủa th ực dân Anh ở Ấn Đ ộ cuối TK XIX đầu TK XX.Hiểu được nguyên nhân của phong trào đấu tranh gi ải phóng dân tộc diễn ra mạnh mẽ ở Ấn Độ. Hiểu được vai trò của giai cấp t ư sản Ấn Độ, đặc biệt Đảng Quốc Đại. Nắm được khái niệm “ Chấu Á thức tỉnh “ và phong trào gi ải phóng dân t ộc thời kì đế quốc chủ nghĩa 2. Về thái độ, tình cảm, tư tưởng : Lên án sự thống trị dã man, tàn bạo của thực dân Anh đối với nhân dân Ấn Độ; đồng tình với tinh th ần đấu tranh c ủa nhân dân Ấn Độ chống đế quốc. 3. Về kĩ năng: Biết sử dụng lược đồ để trình bày diễn biến các cuộc đấu tranh tiêu biểu. II. Thiết bị, tài liệu dạy – học. Lược đồ phong trào cách mạng ở Ấn Độ cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Tranh ảnh về đất nước Ấn Độ cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Các nhận vật lịch sử cận đại Ấn Độ III. Tiến trình tổ chức dạy học. 1.Kiểm ra bài cũ: Tại sao nói cuộc Duy tân Minh Trị có ý nghĩa như một cuộc cách mạng Tư sản ? Tại sao trong hoàn cảnh lịch sử Châu Á, Nhật Bản thoát kh ỏi thân ph ận thu ộc địa trở thành một nước đế quốc . Những sự kiện nào chứng tỏ cuối thế kỉ XIX N Bản chuyển sang giai đoạn ĐQCN? 2 Dẫn dắt vào bài mới. Cuối thế kỷ XIX Nhật Bản nhờ cuộc cải cách Duy tân Minh Trị t ừ m ột n ước phong kiến lạc hậu trở thành một nước Đế quốc. Các nước Châu Á khác thì sao ? chúng ta tiếp tục nghiên cứu về một nước ở Châu Á: Ấn Độ. 3.Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp. Hoạt động của Thầy – trò Kiến thức cơ bản HS cần nắm Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân 1. Tình hình kinh tế, xã hội Ấn Độ Khái quát tình hình Ấn Độ từ nữa sau nửa sau thế kỷ XIX. thế kỷ XIX ? Quá trình thực dân xâm lược Ấn Độ - Từ đầu thế kỉ XVII chế độ phong kiến Ấn Độ suy yếu → các nước phương Tây chủ yếu là Anh – Pháp đua nhau xâm lược - Kết Quả :Đến giữa thế kỷ XIX, TD Anh hoàn thành xâm lược và đặt ách Hoạt động 2: Cả lớp và cá nhân thống trị Ấn Độ. GV: Anh đã thi hành chính sách cai trị Chính sách cai trị của thực dân Anh nhân dân Ấn Độ như thế nào? + Kinh tế: Đẩy mạnh khai thác, vơ vét GV:Những chính sách thống trị của tài nguyên thiên nhiên, bóc lột nhân TD Anh dẫn đến hậu quả ntn đối với công rẻ mạt → Ấn Độ trở thành thuộc Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 4
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. Ấn Độ ? địa quan trọng nhất của thực dân Anh + Chính trị - xã hội: Cai trị trực tiếp, chia rẽ tôn giáo, chủng tộc, đẳng cấp. +Về văn hóa – Giáo dục: Thi hành chính sách giáo dục ngu dân ,khuyến khích tập quán lạc hậu và hủ tục cổ xưa => Hậu quả: Kinh tế suy yếu,đời sống nhân dân cực khổ, mâu thuẫn dân tộc, giai cấp nổ ra…. Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân Gv giải thích “XiPay”: 3.Cuộc khởi nghĩa Xipay (1857 – GV:Nguyên nhân cuộc khởi nghĩa(tại 1859). sao binh lính Ấn Độ nằm trong quân - Nguyên nhân: đội thực dân Anh lại đứng lên khởi + Ách thống trị tàn bạo thựcdânAnh, nghĩa chống thực dân Anh) ? tinh thần dân tộc và tín ngưỡng bị xúc GV: Diễn biến chính của cuộc Khởi phạm + Binh lính Ấn Độ bất mãn=>khởi nghĩa Xipay ? GV:Qua diễn biến của cuộc khởinghĩa nghĩa em cho biết tính chất của phong trào đấu tranh ? - Diễn biến. GV:Thử nêu nguyên nhân thất bại của + 10.5.1857 binh lính ở Mirut nổi dậy cuộc k/n Xipay ? + Cuộc K/n phát triển nhanh chóng giải Cuộc nổi dậy tự phát ,chưa có đường phóng nhiều vùng rộng lớn ở Bắc, lối lãnh đạo lại gặp phải sự đàn áp tàn Trung Ấn.nghĩa quân đã lập được chính bạo của thực dân Anh đồng thời do quyền giải phóng một số thành phố lớn mâu thuẫn nội bộ nghĩa quân,phương ( lực lượng tham gia là binh lính, nông thức tác chiến dân) GV:Nêu ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa + Đến 1859 TD Anh đàn áp, dập tắt cuộc K/n. Xipay ? -Ý nghĩa. + Nêu cao tinh thần bất khuất chống Hoạt động: Cả lớp và cá nhân TD của nhân dân Ấn Độ.Ý thức vươn Sau khởi nghĩa XiPay TDAnh tăng tới độc lập của nhân dân Ấn Độ cường thống trị bóc lột Ấn Độ.GCTS + Mở dầu cho phong trào đấu tranh giải Ấn Độ ra đời và phát triển khá phóng dân tộc sau này. nhanh .Đây là GCTS d tộc có mặt sớm nhất châu Á trên vũ đài chính trị. Sự 3. Đảng Quốc Đại và phong tràodân trưởng thành của g/c này đặt ra yêu tộc (1885 – 1908) cầu thành lập những tổ chức chính - Sự thành lập Đảng Quốc Đại. đảng riêng + Cuối 1885 Đảng Quốc dân đại hội GV:Em có nhận xét gì về chủ trương (Đảng Quốc đại) thành lập. đấu tranh của Đảng Quốc đại ? + Chủ trương:Từ(1885- 1905)Đảng GV:Vì sao trong Đảng Quốc đại có sự đấu tranh ôn hòa, bất bạo động, đòi cải phân hóa ? cách…. + Do thái dộ thỏa hiệp của những người cầm đầu và chính sách hai mặt của chính quyền Anh, nội bộ Đảng Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 5
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. Quốc Đại bị phân hóa thành hai phái:Ôn hòa và phái Cực đoan(cấp tiến) => Phái dân chủ cấp tiến (Tilắc) chủ trương kiên quyết đấu tranh. GV:Phong trào đấu tranh 1905 – 1908 + Đầu TK XX TD Anh tăng cường có nét gì mới so với trước ? chính sách chia để trị, đàn áp Đảng Quốc đại, bắt phái cấp tiến. TiLắc bị đày đi Mianma và mất ở Bom - Phong trào đấu tranh 1905 – 1908. bay 1/8/1920 hình ảnh của ông vẫn + Do giai cấp tư sản lãnh đạo, mang mãi trong lòng ND Ấn Độ.Ne6bru thủ đậm ý thức dân tộc. tướng đầu tiên của nước cộng hòa Ấn + Lần dầu tiên công nhân Ấn Độ tham Độkính tặng Ti Lắc danh hiệu “Người gia phong trào (bãi công của công nhân cha của cách mạng Ấn Độ” Bombay 1908).6.1908 TD Anh bắt Ti Lắc kết án 6 năm tù ,công nhân Bom GV:Vì sao phong trào tạm ngừng? bay đã tổng bãi công 6 ngày để ủng hộ Ti Lắc => Cao trào cách mạng 1905-1908 mang đậm ý thức dân tộc đánh dấu sự thức tỉnh của nhân dân Ấn Độ tuy nhiên chính sách chia rẽ của thực dân Anh làm cho phong trào tạm ngừng. 4. Sơ kết bài học. - Cũng cố: + Nguyên nhân bùng nổ phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở Ấn Độ ? + Sự phân hóa của Đảng Quốc đại ? Vì sao phong trào đấu tranh thất bại ? - Dặn dò: + Học bài cũ, trả lời câu hỏi sách giáo khoa. + Nghiên cứu bài 3 Trung Quốc. - Ra bài tập: + Làm bài tập SGK trang 12. + Em hãy so sánh phong trào cách mạng 1885- 1908 với kh ởi nghĩa Xipay ? Lực lượng tham gia ,Lãnh đạo, đường lối, mục tiêu,kết quả phong trào Tiết: 3 Bài 3 TRUNG QUỐC Ngày soạn:15/08/11 Ngày dạy: I. Mục tiêu bài học. 1. Về kiến thức: Làm cho HS thấy được sự suy yếu của chế độ PK Mãn Thanh đã biến Trung Quốc trở thành nước nữa thuộc địa, nữa phong kiến. Nét chính về phong trào ch ống phong kiến và đế quốc của nhân dân Trung Quốc. Ca1ckha1i niệm “Nữa thuộc địa nữa phong kiến”, “Vận động duy tân” 2. Về thái độ, tình cảm, tư tưởng: Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 6
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. Biểu lộ sự cảm thông, khâm phục đối với nhân dân Trung Quốc trong cu ộc đấu tranh chống đế quốc phong kiến đặc biệt là cuộc cách mạng Tân Hợi 3. Về kĩ năng: Biết nhận xét đánh giá trách nhiệm của triều đình phong ki ến Mãn Thanh trong việc để Trung Quốc rơi vào tay các nước đế quốc. Biết sử dụng lược đồ Trung Quốc để trình bày sự kiện các phong trào Nghĩa Hòa Đoàn và Cách mạng Tân Hợi II. Thiết bị, tài liệu dạy – học. Lược đồ phong trào Nghĩa Hòa đoàn, lược đồ cách m ạng Tân H ợi, tranh ảnh về Tôn Trung Sơn, về Cách mạng Tân Hợi … III. Tiến trình tổ chức dạy học. 1.Kiểm tra bài cũ. Vai trò của Đảng Quốc đại trong phong trào đấu tranh của nhân dân Ấn Đ ộ chống thực dân Anh ? 2.Dẫn dắt vào bài mới: Vì sao cuối thế kỷ XIX, Trung Hoa một nước rộng lớn, đông dân nhất thế giới lại bị các nước đế quốc xâm lược, xâu xé ? Nhân dân Trung Quốc đã đấu tranh chống đế quốc giành độc lập dân tộc như thế nào ? 3.Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp. Hoạt động của Thầy – trò Kiến thức cơ bản HS cần nắm Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân 1. Trung Quốc bị các nước đế quốc GV:Em hãy cho biế những hiểu biết xâm lược. của em về đất nước Trung Quốc (Vị - Nguyên nhân: trí, dân số, lịch sử văn hóa) + Các nước TB phương Tây phát triển Tại sao nói sang thế kỷ XIX Trung tăng cường tìm kiếm thị trường, thuộc Quốc trở thành “miếng mồi” ngon cho địa. các nước đế quốc xâu xé ? + Trung quốc là nước đông dân, giàu tài nguyên, kinh tế kém phát triển. + Chế độ phong kiến trên đà suy yếu. GV:Các nước phương Tây dùng thủ => TQ trở thành “miếng mồi” ngon cho đoạn gì để xâm lược,len chân vào thị các nước đế quốc. trường Trung Quốc,làm thế nào để bắt - Quá trình xâm lược: Trung Quốc mở cửa? + Thế kỉ XVIII các nước đế quốc đi đầu - Năm cửa biển T Quốc phải mở cho là Anh đòi Mãn Thanh “mở cửa” để thương nhân Anh buôn bán là Quảng buôn bán thuốc phiện. Châu, Phúc Châu, Ninh Ba, Hạ Môn, + 6.1840 Chiến tranh thuốc phiện bùng Thượng Hải. nổ(6.1840- 8. 1842) Anh nhảy vào Trung GV:Thế nào là nước nữa thuộc địa Quốc.Chính quyền Mãn Thanh phải kí nữa phong kiến? Hiệp ước Nam Kinh 1842 phải chấp nhận các điều khoản thiệt thòi: bồi Hình 6: Trung Quốc được ví như một thường chiến phí (21tr bảng) mở cửa …. chiếc bánh khổng lồ cầm nĩa đứng Đây là mốc mở đầu quá trình biến T xung quanh là Nhật hoàng, Nga,Anh, Quốc từ một nước phong kiến độc lập Pháp, Đức, Mĩ nét mặt ông nào cũng trở thành một nước thuộc địa nữa p kiến đăm chiêu chắc hẳn đang nghĩ cách len + Cuối thế kỷ XIX các nước đế quốc chân vào thị trường TQuốc “cắt một Đức, Pháp, Nga, Nhật chia nhau Trung miếng bánh béo bở” Quốc. GV:Vì sao không một nước tư bản Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 7
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. thực dân nào 1 mình xâm lược thống trị Trung Quốc? Hoạt động: nhóm Nhóm 1: Tìm hiểu về phong trào Thái Bình Thiên Quốc (ng nhân bùng nổ, 2. Phong trào đấu tranh của nhân dân chính sách của thái bình thiên quốc, ý Trung Quốc từ giữa thế kỷ XIX đến nghĩa lịch sử) đầu thế kỷ XX. Nhóm 2: Tìm hiểu về phong trào Duy - Khởi nghĩa Thái Bình Thiên Quốc Tân (ng nhân bùng nổ, nội dung cải (1851- 1864) cách,tính chất, ý nghĩa lịch sử, nhuyên + 1.1.1851 Hồng Tú Toàn lãnh đạo nhân nhân thất bại) dân nổi dậy khởi nghĩa Kim Điền Nhóm 3: Tìm hiểu về phong trào ( Quảng Tây) sau đó lan rộng khắp cả Nghĩa Hòa Đoàn (Sự phát triển của nước phong trào,mục tiêu đấu tranh,thái độ + Quân KN đã xây dựng được Cquyền của triều đình Mãn Thanh,nguyên nhân (Thiên Kinh), thi hành nhiều CS tiến bộ. thất bại, tính chất, ý nghĩa lịch sử) + 19.7.1864 Mãn Thanh tấn công Thiên Nội dung cải cách: Kinh đàn áp phong trào => Cuộc Kn thất GV:Em rút ra nhận xét gì về các cuộc bại. cuộc đấu tranh chống phong kiến ,đế- Phong trào Duy tân quốc ở T Quốc cuối thế kỉ XIX đầu Trước nguy cơ bị xâm lược một số nhân thế kỉ XX ? vật tiến bộ thuộc giới sĩ phu T Quốc Nguyên nhân thất bại? chủ thương tiến hành cải cách để cứu + Chưa có tổ chức chính đảng lãnh vãn tình thế .Đó là cuộc vận động Duy đạo Tân do Khang Hữu Vi và Lương Khải + Sự bảo thủ hèn nhát của triều đình Siêu lãnh đạo được sự đồng tình ủng hộ phong kiến của vua Quang Tự nhưng phong trào + Do đế quốc và phong kiến cấu kết nhanh chóng thất bại đàn áp - Phong trào Nghĩa Hòa đoàn. + 1899 bùng nổ ở Sơn Đông và nhanh chóng lan rộng đến Bắc Kinh. +1900 liên quân 8 nước tấn công đàn áp phong trào và tiến vào Trung Quốc. + Mãn Thanh kí điều ước Tân Sửu Tiểu sử TT Sơn ? (1901) với ĐQ => Trung Quốc trở thành nước nửa thuộc địa, nửa phong kiến. 3. Tôn Trung Sơn và Cách mạng Tân Hợi (1911). - Tôn Trung Sơn và Trung Quốc Đồng GV:Đường lối đấu tranh và mục tiêu Minh Hội của đồng minh Hội + Tôn Trung Sơn (SGK) GV:Em có nhận xét gì về chủ nghĩa + 8.1905 TT Sơn tập hợp giai cấp tư sản Tam Dân và mục tiêu Đồng Minh Hội? T quốc thành lậpTrung Quốc Đồng minh (Tích cực và hạn chế) hội – chính đảng của giai cấp tư sản ra GV:Em nêu nguyên nhân dẫn đến cách đời. mạng Tân Hợi? + Cương lĩnh của TQĐMH dựa vào chủ nghĩa “Tam dân” của TTS. Liên quân 8 nước: Anh, Nhật, Đức, + Mục tiêu là đánh đổ Mãn Thanh, thành lập Dân quốc, bình đẳng cho dân cày. Mĩ, Nga, Pháp, Áo – Hung, Italia. Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 8
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. -Cách mạng Tân Hợi. Nguyên nhân + Nhân dân T.Quốc mâu thuẫn với đế quốc phong kiến +Duyên cớ: do chính quyền nhà Thanh trao quyền kiểm soát đường sắt cho ĐQ, bán rẻ quyền lợi dân tộc p trào giữ đường bùng nổ.Nhân cơ hội đó ĐMHội GV:Tại sao khi Viên Thế Khải nắm phát động đấu tranh chức Đại Tổng thống thì cách mạng Diễn Biến chấm dứt ? + 10.10.1911 Khởi nghĩa ở Vũ Xương và nhanh chóng lan rộng khắp miền Trung, Nam T.Quốc. + 29.12.1911TT Sơn được bầu làm đại T/C:Vì không thủ tiêu chế độ sở hữu tổng thống . Quốc dân đại hội họp ở ruộng đất phong kiến ,không chia Nam Kinh thành lập Trung Hoa Dân ruộng đất cho dân cày ,không xóa bỏ quốc.Trước thắng lợi của cách mạng ,tư ách nô dịch của nước ngoài sản thương lượng với nhà Thanh (Viên Thế Khải) +12.2.1912 Vua Thanh (Phổ Nghi) thoái vị .TTSơn buộc phải từ chức + 6.3.1912 Viên Thế Khải nhậm chức Đại Tổng thống Trung Hoa Dân quốc => Cách mạng chấm dứt. - Tính chất,ý nghĩa của Cách mạng Tân Hợi. Tính chất: CM manh tính chất là cuộc CM dân chủ tư sản không triệt để Ý nghĩa: + Chấm dứt chế độ PK lỗi thời mở đường cho CNTB phát triển. + CM đã ảnh hưởng đến phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc các nước ở Châu Á 4. Sơ kết bài học. - Cũng cố: Nguyên nhân nào dẫn đến việc Trung Quốc bị biến thành nước thuộc địa ? - Dặn dò: Trả lời các câu hỏi SGK và nghiên cứu trước bài “Các nước Đông Nam Á” - Ra bài tập: Lập bảng liệt kê các sự kiện về quá trình đấu tranh của nhân dân Trung Quốc chống đế quốc và phong kiến ? Tiết: 4,5 Bài 4 CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á (Cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX) Ngày soạn:20/08/11 Ngày dạy: Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 9
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. I. Mục tiêu bài học. 1. Về kiến thức: Làm cho học sinh biết được nửa sau thế kỉ XIX các n ước đế quốc m ở r ộng và hoàn thành việc xâm lược các nước Đông Nam Á. Phong trào đ ấu tranh c ủa nhân dân Đông Nam Á chống chủ nghĩa thực dân. Thấy rõ vai trò của các giai cấp đặt biệt là giai c ấp t ư s ản dân t ộc và GCCN trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc 2. Về thái độ, tình cảm, tư tưởng: Nhận thức đúng về thời kỳ phát triển sôi động của phong trào giải phóng dân tộc chống ch ủ nghĩa đế qu ốc, th ực dân. B ồi dưỡng tinh thần đoàn kết, hữu nghị, ủng hộ cuộc đấu tranh vì đ ộc l ập t ự do c ủa các nước trong khu vực. 3. Về kĩ năng: Biết sử dụng lược đồ Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX để trình bày những sự kiện tiêu biểu. Rèn luyện k ỉ năng so sánh, đ ể ch ỉ ra đ ược những nét chung, riêng của phong trào đấu tranh gi ải phóng dân t ộc c ủa các n ước trong khu vực. II. Thiết bị, tài liệu dạy – học. Lược đồng Đông Nam Á cuối thế ki XIX đầu thế kỉ XX. Tranh ảnh các nhân vật, sự kiện lịch sử III. Tiến trình tổ chức dạy học. 1.Kiểm ra bài cũ: Nguyên nhân ,kết quả cuả cách m ạnh Tân H ợi. T ại sao nói cách m ạng Tân Hợi 1911 ở Trung Quốc là một cuộc cách mạng Tư sản không triệt để ? 2.Dẫn dắt vào bài mới. Ở Trung Quốc các nước đế quốc tấn công xâm lược và Trung Quốc trở thành nước ½ thuộc địa ½ nửa phong kiến. Vậy các nước Đông Nam Á thì nh ư th ế nào ? Nhân dân các nước Đông Nam Á đã đấu tranh ch ống CNĐQ ntn chúng ta hãy ti ếp tục nghiên cứu về các nước ĐNA. 3.Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp. Hoạt động của Thầy – trò Kiến thức cơ bản HS cần nắm Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 10
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. Hoạt động 1:Cả lớp và cá nhân 1. Quá trình xâm lược của chủ nghĩa GV dùng lược đồ ĐNÁ giới thiệu về thực dân vào các nước Đông Nam Á. vị trí địa lí, lịch sử- văn hóa ,vị trí -Nguyên nhân ĐNÁ bị xâm lược chiến lược của ĐNÁ + Các nước tư bản Âu- Mĩ hoàn thành GV:Tại sao các nước Đông Nam Á lại cuộc cách mạng tư sản và đẩy mạnh trở thành đối tượng xâm lược của các xâm lược thuộc địa nước phương Tây ? + Các nước ĐNA có vị trí chiến lược quan trọng (GV chỉ trên bản đồ) + Là khu vực rộng lớn, đông dân, giàu tài nguyên thiên nhiên, có nền văn hóa lâu đời. + Từ giữa thế kỉ XIX Chế độ phong kiến lâm vào khủng hoảng triền miên về k tế , chính trị, xã hội. kinh tế kém phát triển.  Tạo điều kiện cho các nước tư bản GV:Trong khu vực ĐNÁ nước nào là phương tây xâm lược ĐNÁ(trừ Xiêm) thuộc địa sớm nhất ? ĐNÁ chủ yếu là - Quá trình xâm lược. thuộc địa của thực dân nào? Có nước + Từ TK XV,XVIXIX Tây Ban Nha, nào thoát khỏi số phận thuộc địa Bồ Đào Nha, Hà Lan xâm lược không ? Inđônêxia. +Từ giữa TK XVI TBN xâm lược Inđônêxia là nước thuộc địa sớm nhất Philippin. Từ(1889 – 1902) Philippin là ở ĐNÁ thuộc địa của Mĩ GV:Vì sao Xiêm là nước duy nhất ở + TD Anh chiếm Miến Điện (1885), ĐNÁ giữ được nền độc lập tương đối Mã Lai (Malayxia + Xingapo) đầu TK về chính trị của mình ? XX GV:Em có nhận xét gì về sự phân chia + TD Pháp chiếm ba nước Việt Nam, Đông Nam Á giữa các nước đế quốc Lào, Campuchia cuối TK XIX thực dân ? + Xiêm (Thái Lan ) Anh- Pháp tranh Việc phân chia đó nói lên điều gì ? chấp  vẫn giữ được độc lập Hoạt động 1:Cá nhân + Inđônêxia là một quần đảo rộng lớn với 13.600đảo lớn nhỏ,trong đó có hai đảo lớn nhất là đảo Giava và Sumtơra + Là một nước giàu tài nguyên: Hồ 2. Phong trào chống thực dân Hà Lan tiêu, hương liệu,dừa vì vậy còn gọi là của nhân dân In-đô-nê-xi-a. (SGK) “Đảo dừa”. Là nơi trao đổi hàng hóa -1825- 1830 khởi nghĩa do Đipôrêgôrô quốc tế , là điểm dừng chân của lãnh đạo. thương nhân nhiều nước : thương -10.1873 khởi nghĩa nhân dân đảo Achê nhân Hồi giáo người Ấn Độ, Hồi giáo - 1873 – 1909 khởi nghĩa ở Tây Ả Rập, Ba Tư vì thế đạo Hồi có ảnh Xumatơra hưởng lớn ở Inđônêxia là một quốc gia -1878 – 1907 KN Ba Tắc Hồi giáo - 1884 – 1886 KN Calimanta GV:Đọc SGK và nêu những nét lớn - 1890 KN nông dân do samin lãnh đạo trong phong trào chống thực dân Hà - Phong trào công nhân : mạnh dẫn Lan của nhân dân In-đô-nê-xi-a ? đến sự thành lập các tổ chức + Hội công nhân đường sắt (1905) Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 11
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. + Hiệp hội công nhân xe lửa (1908) GV: Nhận xét chung về phong trào + Liên minh xã hội dân chủ (1914) đấu tranh của nhân dân Inđônêxia ?  tạo đk tuyên truyền CN Mác  sự ra đời ĐCS 5.1920 Cuối TK XIX đầu TKXX XH Inđônêxia phân hóa sâu sắc GCCN và tư sản ra Phi-lip-pin là quốc gia hải đảo được ví đời đóng vai trò nhất định trong phong như một “ dải lửa” trên biển .Vì sự trào yêu nước hoạt động của nhiều núi lửa .Năm 3. Phong trào chống thực dân ở Phi- 1521 đoàn thám hiểm của Magienlăng lip-pin. là những người pTây đầu tiên có mặt - Giữa TK XVI Tây Ban Nha xâm lược trên quần đảo này .1571 TBN dùng Phi-lip-pin và tiến hành khai thác thuộc sức mạnh quân sự đánh chiếm toàn bộ đ ịa Phi-lip-pin và xdựng T.Phố Manila - Năm 1872 nhân dân Ca-vi-tô nổi dậy khởi nghĩa nhưng bị đàn áp. GV:Quá trình đấu tranh của nhân dân - Những năm 90 củathế kỷ XIX xuất Philippin chống Tây Ban Nha ? hiện 2 xu hướng đấu tranh ở Phi-lip- pin: + Xu hướng cải cách của Hô-xê Ri-dan + Xu hướng bạo động của Bô-ni-pha- xi-ô. Năm 1896 Bô-ni-pha-xi-ô phát động K/n nhưng bị đàn áp. Cải cách Bạo động ND Phươn Tiến hành Phát động g pháp cải cách kn vũ trang tuyên truyền gp đất khơi dậy ý đaichia GV:Vì sao cả hai xu hướng đấu tranh thức đt ruộng đất.. của nhân dân Philippin chống Tây Ban Lực “Liên hiệp “liên minh Nha đều không giành được thắng lợi ? lượng những Philippin”:trí thức,địa chủ, người con tham tư sản yêu quí của gia nhân GV:Mĩ đã từng bước biến Philippin dân”QCND trở thành thuộc địa như thế nào ? Không có tổ Được quần Xu chức sâu chúng ủng hướng rộng trong hộ thành quần chúng CMTS nên yếu ớt Lãnh Bô ni pha đạo Hô xê Ri dan xi ô Kết Giải phóng Thất bại  quả thức tỉnh tinh nhiều vùng thần dân tộc - Năm 1898 Mĩ nhân cơ hội xâm nhập Phi-lip-pin đánh bại Tây Ban Nha. Cam puchia là một nước nghèo, kinh - Nhân dân Philippin nổi dậy đấu tranh Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 12
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. tế chậm phát triển .Là nước có lịch sử chống Mĩ nhưng đến 1902 thì thất bại văn hóa lâu đời.Từ TK V thành lập => Philippin trở thành thuộc địa của Mĩ. nước, là quốc gia phật giáo với 95% 4. Phong trào đấu tranh chống thực dân số theo đạo phật ,tộc đa số là dân Pháp của nhân dân Campuchia. người khơme mọi công dân CPC đều Quá trình xâm lược mang quốc tịch khơme -Giữa TK XIX Pháp từng bước xâm - Trước khi bị Pháp xâm lược triều chiếm CPC đình phong kiến Nô rô đôm suy yếu - 1863 Pháp ép buộc Nô rô đôm chấp phải thần phục Thái Lan nhận quyền bảo hộ - 1884 Pháp buộc vua Nô rô đôm kí hiệp ước 1884 biến CPC thành thuộc địa của Pháp - Ách thống trị của Pháp làm cho ND CPC bất bình vùng dậy đấu tranh GV:Nhận xét về phong trào đấu tranh Phong trào đấu tranh chống Pháp của của nhân dân CPC cuối TK XIX ? nhân dân CPC -Nổ ra liên tục có cuộc kn kéo dào 30 -1861 – 1892 Si vô tha tấn công vào U năm ,thu hút sự tham gia đông đảo của đông – Phnôm pênh  thất bại tầng lớp nhân dân - 1863 – 1866 cuộc Kn Achaxoa diễn ra - có sự phối hợp chiến đấu của nhân ở các tỉnh giáp biên giới VN ,nhân dân dân VN đặt biệt là trong cuộc khởi Châu Đốc ( Hà Tiên ) ủng hộ A cha nghĩa của Pu côm bô được coi là biểu xoa chống Pháp  thất bại tượng liên minh liên đấu của nhân dân - 1866- 1867 cuộc Kn Pucômbô ,lập căn - Kết cục thất bại cứ ở Tây Ninh (VN) sau đó tấn công về Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân CPC kiểm soát Paman tấn công U đông GV: Em biết gì về nước Lào? GV:Nguyên nhân thất bại ,ý nghĩa lịch 5. Phong trào đấu tranh chống thực sử? dân Pháp của nhân dân Lào đầu TK GV:Nhận xét chung về phong trào đấu XX. tranh chống Pháp của nhân dân Lào – Bối cảnh lịch sử CPC ? -Giữa TK XIX chế đô phong kiến suy yếu ,Lào [hải thuần phục Thái Lan - 1893 Pháp đàm phán với Xiêm buộc Xiêm thừa nhận quyền cai trị của Pháp ở Lào  Lào trở thành thuộc địa của Pháp (1893) Các cuộc khởi nghĩa của nhân dân Lào -1901-1903 cuộc kn do Pha ca đuốc chỉ huy, giải phóng Xa va na khét ,đường 9 biên giới Việt - Lào  thất bại GV:Tại sao trong bối cảnh chung của - 1901-1907 cuộc khởi nghĩa trên cao Châu Á Thái Lan không bị xâm lược nguyên Bô lô ven d0 Ong Kẹo,Com ma mà vẫn giữ được độc lập? đam chỉ huy thất bại -Tên Xiêm được phát hiện đầu tiên đầu TKXI  giữa TK XII .Xiêm có 6. Xiêm giữa thế kỷ XIX – đầu thế nghĩa là nâu ,hung hung màu sẫm ,chỉ kỉ XX. người Thái có nước gia thẫm màu . Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 13
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. 1939 Xiêm được đổi thành “Vương * Bối cảnh lịch sử quốc Thái Lan”(đất nước của người - Giữa thế kỷ XIX Xiêm thực hiện chính sách đóng của để tránh sự xâm Thái) Hoạt động 2: Nhóm và cá nhân nhập của Phương Tây. Nhóm 1: Những cải cách của Xiêm về Giữa TK XIX đứng trước sự đe dọa mặt kinh tế ? Tác dụng của nó? xâm lược của phương Tây ,RaMaIV Nhóm 2: Những cải cách của Xiêm về (Mông - kút ở ngôi từ 1851- 1868) đã mặt chính trị, xã hội và ngoại giao? thực hiện mở cửa buôn bán với nước Tác dụng của nó? ngoài Nhóm 3: Vì sao những cải cách của - Năm 1868 Ra-Ma( Chu-la-long-con ở Xiêm lại thành công mà những cải ngôi 1868- 1910) lên ngôi tiến hành cải cách của Việt Nam cùng thời lại thất cách đất nước : bại *Nội dung cải cách -Kinh tế: + NN: Giảm nhẹ thuế khóa (ruộng) nâng cao năng xuất lúa, tăng nhanh lượng gạo xuất khẩu +CTN: Khuyến khích tư nhân bỏ vốn “ Ngoại giao cây tre” kinh doanh ,xây dựng nhà máy ,mở hiệu + Ra-ma V chú trọng hoạt động ngoại buôn và ngân hàng giao, lợi dụng sự kiềm chế lẫn nhau - Chính trị giữa Anh – Pháp để giữ độc lập. + Xóa bỏ chế độ nô lệ, giải phóng Xiêm nằm giữa các vùng thuộc địa của người lao động Anh và Pháp .Phía tây là Mianma thuộc + Đứng đầu nhà nước là vua, giúp việc cho vua có hội đồng nhà nước (nghị địa của Anh  Xiêm không lệ thuộc hẳn một nước nào mà vẫn tồn tại với viện ) + Năm 1892 Ra-ma V tiến hành nhiều tư cách 1 vương quốc độc lập cải cách(quân đội, tòa án, trường học ) theo khuôn mẫu phương Tây => Xiêm phát triển theo hướng TBCN. Ngoại giao + Mềm dẻo ,lợi dụng vị trí “nước đệm” + Sẵn sàng từ bỏ các vùng đất phụ cận ( vốn là lãnh thổ cùa CPC, Lào,và Mianma) để giữ gìn chủ quyền đất nước Tính chất: Cái cách manh tính chất CMTS không triệt để 4. Sơ kết bài học. - Cũng cố: Nguyên nhân nào biến Đông Nam Á trở thành đ ối t ượng xâm l ược của thực dân Phương Tây ? Vì sao những cuộc đ ấu tranh c ủa nhân dân Đông Nam Á chống TD đều thất bại ? - Dặn dò: Học bài cũ, trả lời các câu hỏi SGK và nghiên cứu bài 5. - Ra bài tập: Lập bảng niên biểu về quá trình đấu tranh ch ống th ực dân c ủa nhân dân ĐNA? Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 14
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. V. RÚT KINH NGHIỆM Ngày soạn: 30/08/11 Ngày dạy: Tiết: 5. Bài 5 CHÂU PHI VÀ KHU VỰC MĨ LATINH (Thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX) I. Mục tiêu bài học. 1. Về kiến thức: Biết được quá trình xâm lược Châu Phi và khu vực Mĩlatinh của các nước thực dân đế quốc trong thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX. Hiểu rõ nh ững phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân châu Phi và Mĩ Latinh. 2. Về thái độ, tình cảm, tư tưởng: Giáo dục tinh thần đoàn kết quốc tế và có thái độ đồng tình với phong trào đấu tranh giải phóng dân t ộc c ủa nhân dân các nước châu Phi và khu vực Mĩ Latinh. 3. Về kĩ năng: Phân biệt được những điểm giống nhau và khác nhau của tình hình châu Phi và khu vực Mĩ Latinh. II. Thiết bị, tài liệu dạy – học. Lược đồ châu Phi và khu vực Mĩ Latinh + Các tài li ệu tranh ảnh và tham kh ảo có liên quan. III. Tiến trình tổ chức dạy học. 1.Kiểm ra bài cũ: Nguyên nhân nào biến khu vực Đông Nam Á trở thành đ ối t ượng xâm l ược c ủa các nước thực dân phương Tây ? Vì sao các cuộc đấu tranh c ủa nhân dân Đông Nam Á chống thực dân phương Tây đều bị thất bại ? 2.Dẫn dắt vào bài mới. Trung Quốc, Ấn Độ, khu vực Đông Nam Á lần lượt trở thành thuộc đ ịa và n ữa thuộc địa của thực dân phương Tây. Còn Châu Phi và khu vực Mĩ la tinh thì nh ư th ế nào ? Để biết được tình hình châu Phi và khu vực Mĩ Latinh cu ối TK XIX – đ ầu TK XX như thế nào chúng ta tiếp tục nghiên cứu bài 5. 3.Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp. Hoạt động của Thầy – trò Kiến thức cơ bản HS cần nắm Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân 1. Châu Phi. GV dùng lược đồ Châu Phi cuối TK - Châu phi là lục địa rộng lớn, giàu tài XIX đầu TK XX giới thiệu đôi nét về nguyên, có bề dày lịch sử => đối tượng xâm lược của phương Tây. Châu Phi ? Hoạt động 2: Cả lớp và cá nhân - Từ giữa TKXIX TD Châu Âu bắt đầu GV:Nguyên nhân nào biến Châu Phi xâm lược Châu Phi trở thành đối tượng xâm lược của thực - Những năm 70 – 80 TK XIX các dân phương Tây ? nước TB PTây đua nhau sâu xé Châu Phi GV:Quá trình xâm lược châu Phi của - Quá trình xâm lược của phương các nước Phương Tây diễn ra như thế Tây + Anh: chiếm Nam Phi, Ni-giê-ri-a, nào ? đông Phi, Kê-ni-a, Xô-ma-li, U-gan-đa GV: Em có nhận xét gì về việc phân v.v…. chia châu Phi giữa các nước thực dân + Pháp: chiếm Tây Phi, Ma-đa-gat-ca, Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 15
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. phương Tây ? Xô-ma-li, Tuy-ni-di, Xa-ha-ra, An-giê- GV:Việc phân chia không đều đó thể ri v.v… hiện điều gì + Đức: chiếm Ca-mơ-run, Tô-gô, Tây Nam phi, Tan-da-ni-a, v.v…. + Bỉ: chiếm Công –gô + Bồ Đào Nha: chiếm Mô-dăm-bich, => Đầu TK XX việc phân chia thuộc GV:Vì sao các cuộc đấu tranh của địa giữa các nước đế quốc ở C.Phi đã nhân dân châu Phi chống thực dân đều căn bản hoàn thành thất bại ? - Các cuộc đấu tranh tiêu biểu của nhân dân Châu Phi Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân + 1837- 1870 cuộc khởi nghĩa của Áp GV giới thiệu đôi nét về khu vực đen ca de ở Angiêri thu hút đông đảo MiLa Tinh ? ND tham gia  thất bại Cư dân bản địa ở đây là người In đian + 1879- 1882 ở Ai cập Atmet Arabi chủ nhân của nhiều văn hóa nổi lãnh đạo phong trào “Ai Cập trẻ”  tiếng :VH Maya , VH Inca ,VH Adơ thất bại tếch, các nền văn hóa này để lại dấu 1882- 1898 Muhamet Átmet đã lạnh vết của ngững TP . Từ TK XV sau đạo ND Xu Đăng chống TD Anh  thất phát kiến địa lí của Cô lômbô TD bại TBN, BĐN xâm lược Mĩ La tinh  Tk 1889 ND Êtiôpia tiến hành kháng chiến XIX đa số các nước MĩLaTinh đều là chống TD Italia. 1.3.1896 Italia thất thuộc địa của TBN, BĐN bại .Êtiôpi gữa được độc lập cùng với Libêria là những nước Châu phi giữa được độc lập ở cuối TK XIX đầu TK XX (- Nhân dân các nước châu Phi đấu tranh quyết liệt chống thực dân xâm lược, tuy nhiên đều bị thất bại.)  Nhận xét chung - Nổ ra liên tục ,sôi nổi hầu hết đều thất bại GV:Tại sao gọi là Mĩ Latinh ? -do chênh lệch lực lượng ,trình độ tổ Vì cư dân ở đây nói tiếng TBN hay chức thấp bị TD đàn áp BĐN( ngữ hệ La tinh) Ý nghĩa : Thể hiện tinh thần yêu nước - GV: Sau khi xâm lược Mĩ La-tinh, tạo tiền đề cho g đoạn đầu TK XX chủ nghĩa thực dân đã thiết lập ở đây 2. Khu vực Mĩ Latinh. chế độ thống trị phản động, gây ra - Đầu thế kỉ XIX, đa số các nước Mĩ nhiều tội ác dã man, tàn khốc. La-Tinh đều là thuộc địa của Tây Ban - GV minh họa: Các nước thực dân đã Nha, Bồ Đào Nha. thành lập các đồn điền, khai thác hầm - Chủ nghĩa thực dân đã thiết lập chế mỏ, thẳng tay đàn áp sự phản kháng của các bộ lạc người da đỏ, nhiều độ thống trị phản động,dã man,tàn người da đỏ bị bắt làm nô lệ. khốc GV: Nêu một vài cuộc đấu tranh tiêu + Tàn sát dồn đuổi cư dân bản địa, biểu của nhân dân Mĩ Latinh chống chiếm đất đai lập đồn điền thực dân phương Tây ? + Đưa người Châu Phi sang để khai * Hoạt động 2: Cả lớp, cá nhân Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 16
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. GV: Vì sao trong khi các nước châu Á, thác tài nguyên Châu Phi bị các nước thực dân biến ⇒ Cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc thành thuộc địa thì khu vực Mĩ Latinh diễn ra quyết liệt lại giành được độc lập ? * Phong trào đấu tranh giành độc lập - GV hỏi: Em hãy nhận xét về phong - Cuối thế kỉ XIX – đầu TK XX nhân trào giải phóng dân tộc ở Mĩ La-tinh? dân các nước Mĩ Latinh nổi dậy đấu tranh giải phóng dân tộc. + Cuối TK XVIII bùng nổ cuộc đấu tranh của nhân dân Haiti (1791) 1804 giành thắng lợi HaiTi trở thành nước - GV: Sau khi giành độc lập từ nay Tây Cộng hòa da đen đầu tiên ở Nam Mĩ + Trong những năm đầu TK XIX Ban Nha và Bồ Đào Nha, tình hình Mĩ phong trào đấu tranh nổ ra sôi nổi La-tinh như thế nào? quyết liệt các quốc gia độc lập ra đời : + Âm mưu của Mĩ là gạt bỏ thực dân Mêhicô (1821),Achentina(1816), châu Âu thay vào đó là sự thống trị của Urugoay(1828), Paragoay(1811), Mĩ, biến Mĩ La-tinh thành “sân sau” Braxin(1822), Cô lôm bia (1830), của Mĩ. Êcuađo(1830) - Đầu TK XX hầu hết các nước Mĩ Latinh đều giành được độc lập trừ một số vùng đất nhỏ. * Tình hình Mĩ La-tinh sau khi giành độc lập và chính sách bành trướng của Mĩ - Sau khi giành được độc lập các nước Mĩ Latinh có nhiều bước tiến về kinh tế, xã hội. - Những năm đầu TK XX Mĩ đã tiến hành nhiều biện pháp và biến khu vực Mĩ Latinh thành “sân sau” của Mĩ. - Thủ đoạn thực hiện +Đưa ra học thuyết “Châu Mĩ của người châu Mĩ”1823, thành lập tổ chức “Liên Mĩ”. + Gây chiến và hất cẳng Tây Ban Nha khỏi Mĩ La-tinh. + Thực dân chính sách cái gậy lớn và ngoại giao đôla để khống chế Mĩ La- tinh. ⇒ Mĩ La-tinh trở thành thuộc địa kiểu mới của Mĩ Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 17
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. 4. Sơ kết bài học. - Cũng cố: Trong bối cảnh chung của thế giới đều bị thực dân ph ương Tây biến thành thuộc địa, vì sao Mĩ Latinh lại giành đ ược đ ộc lập t ừ tay th ực dân Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha ? - Dặn dò: Học bài cũ, trả lời câu hỏi SGK và nghiên cứu bài Chiến tranh thế giới thứ nhất. - Ra bài tập: Vẽ lược đồ về sự phân chia châu Phi của các nước thực dân phương Tây ? - Bài tập: Ngày dạy:04/09/11 Ngày soạn: Bài 6 Tiết: 6 - 7 CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT (1914 – 1918) I. Mục tiêu bài học. 1. Về kiến thức: Hiểu rõ chiến tranh thế giới thứ nhất là biểu hiện c ủa mâu thuẫn gi ữa đ ế quốc với đế quốc. Giải thích được vì sao Đảng Bônsêvích Nga đ ứng v ững tr ước thử thách của chiến tranh. - Hiểu được nguyên nhân dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ nhất. - Nắm được diễn biến chủ yếu, tính chất, kết cục của chiến tranh. 2. Về thái độ, tình cảm, tư tưởng: Bồi dưỡng tinh thần đấu tranh chống chiến tranh đế quốc, bảo vệ hòa bình, ủng h ộ các cuộc đấu tranh của nhân dân các nước vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã h ội. 4. Về kĩ năng: - Biết trình bày diễn biến chiến sự qua bản đồ, sử dụng tài liệu để rút ra nh ững k ết luận, nhận định, đánh giá. - Phân biệt các khái niệm “chiến tranh đế quốc”, “chi ến tranh cách m ạng”, “chi ến tranh chính nghĩa”, “chiến tranh phi nghĩa”. II. Thiết bị, tài liệu dạy – học. Lược đồ chiến tranh thế giới thứ nhất, bảng thống kê h ậu quả cuộc chi ến tranh, tranh ảnh về chiến tranh. III. Tiến trình tổ chức dạy học. 1. Kiểm ra bài cũ: Chính sách bành trướng của Mĩ đối với khu vực Mĩ Latinh biểu hiện như thế nào ? 2. Dẫn dắt vào bài mới. Cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX việc phân chia thuộc địa trên thế giới và sự phát triển không đều giữa các nước đế quốc đẫ dẫn đến m ột cuộc chiến tranh đế quốc. Cuộc chiến tranh đó đã di ễn ra nh ư th ế nào, k ết c ục ra sao chúng ta hãy nghiên cứu bài học. 3. Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp. Hoạt động của Thầy – trò Kiến thức cơ bản HS cần nắm Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 18
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. * Hoạt động 1 : Cả lớp I . Quan hệ quốc tế cuối thế kỷ XIX đầu thế kỉ XX. Nguyên nhân -GV treo bản đồ “Chủ nghĩa tư bản” dẫn đến chiến tranh. (thế kỉ XVI - 1914). Giới thiệu bản đồ Cuối XIX đầu XX sự phát triển không : bao gồm 2 nội dung chính. Thể hiện sự phân chia thuộc địa giữa đều về kinh tế chính trị của CNTD đã các nước đế quốc làm thay đổi sâu sắc so sánh lực lượng giữa các nước đế quốc GV: Nguyên nhân sâu xa dẫn đến -Sự phân chia thuộc địa giữa các đế chiến tranh thế giới thứ hai là gì ? quốc cũng không đều. Đế quốc già (Vì sao giai đoạn này lại nảy sinh mâu (Anh, Pháp) nhiều thuộc địa. Đế quốc thuẫn giữa các nước đế quốc?) trẻ (Đức, Mĩ) ít thuộc địa. GV:Sự phát triển không đều của chủ  mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về nghĩa tư bản và sự phân chia thuộc địa vấn đề thuộc địa ngày càng gay gắt không đều sẽ dẫn đến hậu quả tất yếu gì ? Hoạt động 2 : Cá nhân GV yêu cầu HS theo dõi SGK những cuộc chiến tranh giành thuộc địa đầu -Các cuộc chiến tranh giành thuộc địa tiên giữa các đế quốc, sau đó nêu nhận đã nổ ra ở nhiều nơi. xét. +Chiến tranh Trung - Nhật (1894 - 1895). +Chiến tranh Mĩ - Tây Ban Nha 1898 Người ta thường ví những cuộc chiến +Chiến tranh Anh-Bôơ (1899 – 1902). tranh cục bộ này như “khúc dạo đầu +Chiến tranh Nga –Nhật(1904 – 1905) của bản hòa tấu đẫm máu, đó là Chiến tranh thế giới thứ nhất”. Hoạt động 3 : Cả lớp -Trong cuộc chạy đua giành giật thuộc địa, Đức là kẻ hiếu chiến nhất.Là đầu Âm mưu chủ yếu của hai khối quân mối của mọi mâu thuẫn tranh chấp và sự Liên minh và Hiệp ước ? căng thẳng giữa các nước đế quốc => Hình thành hai khối quân sự >< sâu sắc. GV đặt câu hỏi : Qua tìm hiểu mối + Khối liên minh1882: Đức + Áo - quan hệ quốc tế thế kỉ XIX đầu thế kỉ Hung +Italia: chủ trương chia lại thế XX, em hãy rút ra đặc điểm nổi bật giới. trong quan hệ quốc tế cuối thế kỉ XIX + Khối hiệp ước1907: Anh + Pháp + đầu thế kỷ XX là gì? Nguyên nhân của Nga: Giữ nguyên hiện trạng thế giới. chiến tranh? => Nguy cơ dẫn đến chiến tranh. * Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh Sâu xa: +Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề thuộc địa Duyên cớ để chiến tranh bùng nổ ? + Sự phát triển không đều của các GV có thể cung cấp thêm : Đến năm nước đế quốc 1914, sự chuẩn bị chiến tranh của 2 Trực tiếp: Sự hình thành hai khối quân phe đế quốc cơ bản đã xong. Ngày sự đối lập kình địch nhau 28.6.1914, Áo - Hung tổ chức tập trận - Duyên cớ Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 19
Tập bài giảng Lịch Sử lớp 11. 4. Sơ kết bài học. - Cũng cố: Nguyên nhân sâu xa và nguyên nhân trực tiếp của cuộc chiến tranh TG 1? - Dặn dò: Trả lời các câu hỏi trong SGK và xem trước bài 7 Những thành tựu văn hóa - Ra bài tập: Lập bảng niên biểu các sự kiện quan trong của cuộc chiến tranh TG 1 ? Ngày soạn :15/09/11 Ngày dạy: Tiết 8 . Bài 7 NHỮNG THÀNH TỰU VĂN HÓA THỜI CẬN ĐẠI I. Mục tiêu bài học. 1. Về kiến thức: - Học sinh kết hợp với các kiến thức đã học các môn Địa lý, Ng ữ văn … đ ể hiểu được sự phát triển của văn học, nghệ thuật, t ư tưởng …. Thời Cận đại và ảnh hưởng của nó. -Nắm được cuộc đấu tranh trong lĩnh vực tư tưởng dẫn đến s ự ra đ ời CN XHKH 2. Về thái độ, tình cảm, tư tưởng: - Hình thành ý thức say mê học tập, tìm hiểu, sáng tác. - Trân trọng và phát huy những giá trị thành t ựu văn h ọc ngh ệ thua65tma2 con người đã đạt được trong thời cận đại 3. Về kĩ năng: Biết liên hệ, phân tích đánh giá nhứng thành t ựu văn hóa và tác d ụng c ủa nó đối với xã hội. - Biết sử dụng phương pháp đối chiếu, so sánh các sự kiện. - Biết trình bày một vấn đề có tính logic - Biết tổng kết kinh nghiệm rút ra bài học. II. Thiết bị, tài liệu dạy – học. Sách giáo khoa + Sách giáo viên + Hình ảnh + tư liệu III. Tiến trình tổ chức dạy học. 1.Kiểm tra bài cũ. Nguyên nhân bùng nổ chiến tranh TG thứ nhất 1914 – 1918 ? 2.Dẫn dắt vào bài mới. Thời cận đại chủ nghĩa tư bản đã thắng thế trên phạm vi th ế gi ới. Ch ủ nghĩa t ư bản chuyển lên chủ nghĩa đế quốc bên cạnh những mâu thuẩn, nh ững b ất công trong xã hội cần lên án thì đây cũng là th ời kỳ đ ạt đ ược nhi ều thành t ựu trong các lĩnh vực văn học - nghệ thuật, khoa học kỹ thuật. Bài h ọc này s ẽ giúp các em nh ận thức đúng những vấn đề này. 3.Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp. Hoạt động của Thầy – trò Kiến thức cơ bản HS cần nắm Đinh Văn Nam – Trường Đại Học Khoa Học. 20