Tạp chí Sống khỏe: Số 07/2015

Chia sẻ: ViThomas2711 ViThomas2711 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

26
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tạp chí Sống khỏe: Số 07/2015 trình bày các nội dung chính sau: Giữ gìn trí nhớ, huyết khối tĩnh mạch sâu mối nguy hiểm khi ngồi tàu xe lâu, stress và cách đối phó,... Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết của tạp chí.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tạp chí Sống khỏe: Số 07/2015

0 1 / 2 0 1 5 07 Tết 5 trong mắt chuyên gia dinh dưỡng Duy trì 10 m ãixuânmãivề tuổi xuân quý ông Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM 15
GS TS BS BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y DƯỢC TPHCM R Nguyễn Đình Hối Giám đốc đầu tiên Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM trực thuộc Đại học Y Dược TPHCM, được xây dựng trên mô hình tiên tiến của sự kết hợp Trường – Viện trong điều trị, đào tạo và nghiên cứu y học, là nơi hội tụ hơn 700 thầy thuốc gồm các Giáo sư, Tiến sĩ, Thạc sĩ, Bác sĩ là giảng viên Đại học Y Dược TPHCM. BAN GIÁM ĐỐC PGS TS BS Mục tiêu Võ Tấn Sơn Giám đốc - Phát huy thế mạnh của một trung tâm chẩn đoán và điều trị chuyên khoa sâu có chất lượng cao. - Là nơi nghiên cứu khoa học trong sự nghiệp phát triển y học nước nhà. - Đào tạo nâng cao và chuyển giao kỹ thuật cho các cơ sở y tế trong nước và các nước trong khu vực. Sứ mệnh PGS TS BS Nguyễn Hoàng Bắc - Với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và trang thiết bị y tế hiện đại, Phó Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM luôn khẳng định trách nhiệm của mình trong việc phục vụ và chăm sóc sức khỏe nhân dân với chất lượng cao nhất. Hoài bão - Là bệnh viện hàng đầu tại Việt Nam. - Điều trị chuyên khoa sâu. PGS TS BS - Đạt tiêu chuẩn quốc tế. Trương Quang Bình Phó Giám đốc TS BS Phạm Văn Tấn Phó Giám đốc
XUÂN YÊU THƯƠNG Mùa Xuân, mùa của sự khởi đầu và gắn kết yêu thương hạnh phúc đang về trên đất nước ta. Những cành đào bắt đầu thi nhau khoe sắc, những cành mai đã vàng rực trước sân nhà. Xuân nhẹ nhàng len đến khắp nơi, Xuân ấm áp đem niềm vui đến mọi nhà. Nhà nhà, người người, ai cũng tất bật để hoàn thành nốt những công việc còn dang dở để chuẩn bị đón Xuân mới. Năm 2014, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM đã để lại nhiều dấu ấn đáng ghi nhớ: đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhì nhân kỷ niệm 20 năm hình thành & phát triển Bệnh viện, khởi động chương trình Trái tim Hằng Hữu mang lại cơ hội được mổ tim miễn phí cho hàng nghìn trẻ em mắc bệnh tim bẩm sinh có hoàn cảnh khó khăn… Để có được những thành tựu ấy, đội ngũ cán bộ viên chức Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM đã luôn luôn đoàn kết và không ngừng nỗ lực phấn đấu hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao phó. Chúng tôi tin rằng trong tương lai, tình yêu thương người bệnh và tinh thần trách nhiệm của toàn thể cán bộ viên chức Bệnh viện sẽ tiếp tục mang đến cho cộng đồng một thái độ ân cần, cởi mở với một chất lượng chuyên môn hoàn hảo hơn về chăm sóc sức khỏe. Nhân dịp Tết cổ truyền Ất Mùi 2015, Ban Lãnh đạo Bệnh viện cùng toàn thể cán bộ viên chức xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến quý người bệnh cùng gia đình, quý cơ quan cùng các đối tác, các nhà tài trợ, các cộng tác viên và quý độc giả đã tin yêu và ủng hộ chúng tôi về mọi mặt trong thời gian qua. Xin kính chúc tất cả chúng ta một Năm Mới Sức khỏe, Hạnh phúc và Thành công
K IẾN THỨC Y KHOA 5 Tết trong mắt chuyên gia dinh dưỡng 8 Lại nói chuyện rượu bia ngày Tết 10 Duy trì tuổi xuân quý ông 0 1 / 2 0 1 5 12 Giữ gìn trí nhớ 13 Huyết khối tĩnh mạch sâu - mối nguy hiểm khi ngồi tàu, xe lâu 07 16 Năm Ất Mùi nói chuyện dê 18 Stress và cách đối phó 20 Lợi ích khi nuôi con bằng sữa mẹ Tết 5 trong mắt T chuyên gia dinh dưỡng ÙY BÚT Duy trì 10 m ãixuânmãivề tuổi xuân quý ông 14 Cảm nhận về quy tắc ứng xử trong ngành Y Bệnh viện Đại học Y Dược tPhcm 15 Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM - Mãi mãi xuân về 15 T Ự GIỚI THIỆU 22 Đội ngũ bác sĩ Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM 23 Phân khoa Nội Hô hấp Hội đồng cố vấn T GS TS BS Nguyễn Ðình Hối HÔNG TIN CẦN BIẾT PGS BS Nguyễn Mậu Anh 24 Một số dịch vụ tại BVĐHYD TPHCM Chủ biên 25 Chính sách chất lượng PGS TS BS Nguyễn Hoàng Bắc S Thực hiện và phát hành Bệnh viện Ðại học Y Dược TPHCM Ự KIỆN - HOẠT ĐỘNG Ðịa chỉ: 215 Hồng Bàng, Q. 5, TPHCM ÐT: (08) 3855 4269 - Cuộc thi tuyên truyền “Người Việt Nam ưu tiên dùng Fax: (08) 3950 6126 thuốc Việt Nam” Website: www.bvdaihoc.com.vn Email: bvdh@umc.edu.vn - Đại hội các Chi bộ Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM - Thông báo lịch nghỉ Tết năm 2015 Thiết kế - Gần 1500 người tham dự các chương trình tư vấn Công ty CP TM DV QC Nam Á trong năm 2014 Thư từ, bài vở, góp ý xin gửi về - Tổ chức thành công nhiều hội thảo quốc tế và trong nước phongkhpt@umc.edu.vn 26 - 28 - Lễ tổng kết hoạt động Bệnh viện năm 2014 - Định hướng Nhà xuất bản Hồng Đức phát triển năm 2015 65 Tràng Thi, Q. Hoàn Kiếm, Hà Nội G H Chịu trách nhiệm xuất bản GĐ. Bùi Việt Bắc Chịu trách nhiệm nội dung TBT. Lý Bá Toàn ÓC CHIA SẺ ỎI - ĐÁP Biên tập: Phạm Quỳnh Trang 29 30 - 31 In 5.000 cuốn, khổ 20 x 28 cm Chế bản in tại Công ty TNHH MTV In Quân đội 2 - 65 Hồ Văn Huê, P. 9, Q. Phú Nhuận MUC LUC Số ĐKKHXB 92-2015/CXBIPH/122-02/QĐ QĐXB số 150/QĐ-NXBHĐ cấp ngày 29/01/2015 In xong và nộp lưu chiểu quý I năm 2015 º SOÁNG KHOÛE BV ÑHYD TPHCM º 07 - Xuaát baûn T.1/2015
KIẾN THỨC Y KHOA TẾT TRONG MẮT CHUYÊN GIA DINH DUONG TS BS Lâm Vĩnh Niên Từ xa xưa cho đến tận ngày nay, Tết, chúng ta đều biết đến đôi câu đạm, béo, đường cho cơ thể. Đặc Tết Nguyên Đán vẫn là dịp lễ quan đối: “Thịt mỡ, dưa hành, câu đối biệt, đậu xanh là loại thực phẩm trọng nhất của người Việt chúng ta. đỏ. Nêu cao, tràng pháo, bánh có giá trị dinh dưỡng rất cao. Bên Đây là dịp để sum họp gia đình, chưng xanh”, hay câu ca dao “Số cạnh thành phần chính là protid, thăm viếng bà con và bạn bè, cô chẳng giàu thì nghèo. Ngày ba tinh bột, chất béo và chất xơ, đậu nhất là trong điều kiện hiện nay mươi Tết, thịt treo trong nhà”. Điều xanh còn chứa rất nhiều vitamin nhiều thành viên của gia đình phải đó phản ánh thực tế bánh chưng, như vitamin E, B1, B2, B3, B6, C, đi đến những phương trời xa xôi bánh tét, thịt kho tàu(*)... là những tiền vitamin A, vitamin K, acid folic để lập nghiệp hoặc bận rộn công món không thể thiếu trong ngày Tết và các khoáng chất như canxi, việc quanh năm. Cho nên, không và đồng thời cũng có thể được xem magiê, kali, kẽm, sắt, đồng… khí ấm cúng ngày Tết không thể là tinh hoa của ẩm thực Việt. Bên Theo Đông y, đậu xanh còn có vai nào thiếu những mâm cỗ và bữa cạnh những triết lý hàm chứa trong trò thanh nhiệt, mát gan, giải độc. ăn thịnh soạn. Hơn nữa, dân gian đó, các món ăn này còn được thiết có câu “Đói ngày giỗ cha, no ba kế dồi dào năng lượng và dưỡng Cũng như trong bánh chưng và ngày Tết” – vì vậy, dù cuộc sống chất nhằm phục vụ cho cuộc vui bánh tét, thịt heo trong món thịt kho có khó khăn đến đâu thì bữa ăn Xuân của mọi người. tàu là nguồn cung cấp protid với ngày Tết vẫn cần thật tươm tất. nhiều loại acid amin cần thiết (cơ Bánh chưng và bánh tét là sự phối thể không tổng hợp được mà cần  CÁC MÓN ĂN TRUYỀN hợp khéo léo, hài hòa của gạo phải đưa từ ngoài vào) như valin, THỐNG nếp, đậu xanh và thịt mỡ, cung threonin, tryptophan, methionin, Nói về món ăn truyền thống ngày cấp đầy đủ cả 3 nhóm dưỡng chất leucin, lysin... Trứng trong món thịt www.bvdaihoc.com.vn BVÑHYD 5
KIẾN THỨC Y KHOA kho tàu cũng được xem là nguồn dinh dưỡng quý giá, cung cấp nhiều loại acid amin cần thiết, vitamin (như B6, B12, B2, E, A, folat) và dồi dào khoáng chất (kẽm, sắt, đồng, phốt pho, canxi và kali). Điều thú vị là lòng đỏ trứng có chứa acid béo omega-3 có vai trò bảo vệ tim mạch và gần đây còn được cho là có vai trò ngăn ngừa bệnh Alzheimer. Các món ăn truyền thống nói trên giàu dinh dưỡng nhưng đó cũng là những món ăn dễ làm tăng cân, ứ đọng triglycerid và tăng cholesterol máu, từ đó dẫn đến những hệ lụy về tim mạch, cụ thể như thịt được sử dụng trong các món này thường chứa mỡ vì mỡ tạo cảm giác ngon miệng hơn. Vì vậy, người bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh mạch vành... cần lưu ý hạn chế mỡ và da. Bên cạnh đó, lòng đỏ trứng cũng chứa nhiều cholesterol (210 mg cho mỗi lòng đỏ trứng) nên người khỏe mạnh chỉ nên tiêu thụ một lòng đỏ trứng mỗi ngày. Những món chính nói trên nếu ăn ngày Tết thường không họp chợ tháo đường cần chọn trái cây có nhiều cũng tạo cảm giác ngán, nên và rau xanh lại khó lưu trữ lâu. nhiều chất xơ, không quá ngọt và ông bà ta đã khéo léo phối hợp Rau xanh và trái cây cung cấp số lượng sử dụng tùy theo nhu cầu với các món dưa, hành, củ kiệu. nhiều loại vitamin và chứa nhiều năng lượng của mình. Với người bình thường, đây là sự chất xơ. Chất xơ giúp làm mềm phối hợp tuyệt vời vì các loại dưa phân và phòng ngừa táo bón  THỨC UỐNG giúp hỗ trợ tiêu hóa và cung cấp khi sử dụng thực đơn chứa nhiều Nói về thức uống ngày Tết, người khoáng chất, vitamin. Tuy nhiên, đạm, chất béo. Ở ruột, chất xơ ta dễ nhớ đến câu đối của cụ người bệnh tăng huyết áp nên thận cũng làm hạn chế quá trình hấp Nguyễn Công Trứ: “Chiều ba trọng với các món dưa muối này thu acid mật và làm chậm sự hấp mươi, nợ hỏi tít mù, co cẳng đạp do chúng có hàm lượng muối cao thu glucose, từ đó giúp làm giảm thằng Bần ra cửa. Sáng mồng và có thể chuyển sang dùng các cholesterol và đường trong máu. một, rượu say lúy túy, giơ tay loại dưa ngâm giấm đường. bồng ông Phúc vào nhà”. Quả Nhu cầu chất xơ và vitamin mỗi vậy, rượu (và các thức uống có  CHÚ TRỌNG ĐẾN RAU QUẢ ngày tương đương với 300 g rau cồn nói chung) gần như là thành Nếu các món ăn giàu đạm được xanh và 2 - 3 suất trái cây (mỗi phần không thể thiếu trong những sử dụng rất nhiều thì các loại rau suất trái cây tương đương 1 trái ngày Tết, từ trên mâm cỗ cúng ông xanh, trái cây tươi lại thường dễ cam, 1 trái chuối, 1 trái táo, 1 bà đến bàn tiệc gia đình, bạn bè. bỏ qua trong những ngày Tết. góc dưa hấu, 2 trái mận, 3 múi Ở nam giới, uống rượu vừa mức Một trong số các lý do là những bưởi...). Riêng người bệnh đái được quy ước là không quá 30 g
KIẾN THỨC Y KHOA ethanol/ngày, tương đương với em ưa chuộng trong dịp Tết. nguội hẳn, đậy kín và cất vào tủ 60 ml rượu mạnh (rượu vodka, Ngoài việc dẫn đến béo phì lạnh. Thức ăn sống và chín cần whisky), hoặc 300 ml rượu vang do hàm lượng đường, các loại được giữ trong những hộp riêng hay 720 ml bia. Ở nữ giới, giới nước ngọt còn chứa chất bảo biệt, đậy kín để tránh nhiễm hạn vừa mức là bằng 50% hàm quản có thể gây rối loạn tiêu khuẩn chéo từ thức ăn sống sang lượng của nam giới. hóa. Trẻ em uống nhiều nước thức ăn chín. ngọt và ăn nhiều bánh kẹo sẽ Tuy nhiên, khuyến cáo này gây cảm giác no dẫn đến bỏ Nên dự trù lượng thực phẩm vừa không có nghĩa là nếu chưa bữa, hậu quả là không ít trẻ bị đủ cho những ngày Tết, đồng uống rượu, bia, chúng ta có thể sụt cân sau Tết. thời cân nhắc khả năng lưu trữ, thỏa sức sử dụng đến mức độ bảo quản thực phẩm tại nhà. vừa phải. Bởi vì mức độ uống  VỆ SINH AN TOÀN THỰC Thức ăn nên nấu ở lượng vừa đủ rượu, bia vừa phải này đã được PHẨM ăn, tránh hâm đi hâm lại nhiều chứng minh có liên quan đến Thức ăn ngày Tết thường được lưu lần. Không vì tiếc rẻ mà sử dụng ung thư vú, bạo lực, đuối nước, trữ qua nhiều ngày nên vấn đề thực phẩm đã ôi thiu, mốc hỏng, chấn thương do té ngã hoặc tai vệ sinh an toàn thực phẩm cần trái cây hư chua. nạn giao thông. Đáng nói, thực được quan tâm. Thực phẩm tươi tế hiện nay, Luật Giao thông của sống sau khi mua về cần được Dân gian ta có câu “Ăn như nước ta quy định chỉ cần phát làm sạch và bảo quản đúng ba ngày Tết lấy gì mà ăn” cho hiện có cồn trong máu hoặc cách. Thịt cá tươi sống cần được thấy sự thịnh soạn của bữa ăn trong hơi thở của người lái xe ô sơ chế, rửa sạch rồi bảo quản ở ngày Tết đồng thời nhắc nhở sự tô là vi phạm (trước đây là quá ngăn đá. Rau cần loại bỏ lá sâu, chừng mực có giới hạn của việc 80 mg/100 ml máu hoặc 40 dập, bỏ rễ, rửa sạch đặt trong “ăn Tết”. Xét về khía cạnh dinh mg/1 l khí thở). bao xốp cột kín rồi bảo quản ở dưỡng, việc chọn lựa thực phẩm ngăn mát tủ lạnh. Trái cây rửa và có chế độ ăn uống hợp lý là Nếu rượu bia được xem là dành sạch, để ráo, cho vào bao xốp điều hết sức quan trọng để bảo cho nam giới thì nước ngọt là giữ trong ngăn mát tủ lạnh. Đối đảm sức khỏe cho bản thân và thức uống được nữ giới và trẻ với thức ăn đã nấu chín, cần để gia đình. (*) Thịt “kho tàu” không nên nghĩ là món ăn bắt nguồn từ người Trung Quốc. Thực tế người Hoa lại rất ít khi ăn món này. Chữ “tàu” theo nghĩa của người “miền dưới” có nghĩa là “lạt”. Như vậy, thịt kho tàu chỉ đơn giản là món thịt kho lạt. Ở miền Bắc và các tỉnh Bắc Trung Bộ còn có món “thịt đông” là món ăn truyền thống: tranh thủ thời tiết lạnh của mấy ngày Tết, thuở chưa có tủ lạnh, người ta nấu các nồi “thịt đông” gồm có thịt chân giò rút xương, nấm mèo, hành khô, một ít muối và đường… rất lạt. www.bvdaihoc.com.vn BVÑHYD 7
KIẾN THỨC Y KHOA LAI NÓI CHUYÊN BIA RƯỢU NGÀY TẾT BS Trần Thái Bảo Trân Trong những ngày vui Tết, mọi đến say, nghiện và gây ra nhiều uống rượu có chứa methanol, một người thường uống rượu, bia nhiều tác hại cho sức khỏe. chất cồn công nghiệp. Methanol hơn nên số người ngộ độc rượu sau khi được uống vào sẽ chuyển cũng tăng cao hơn so với ngày Theo đó, ngộ độc cấp tính có hóa thành formaldehyde nhờ men thường. Có không ít trường hợp những biểu hiện như: Giai đoạn alchoholdehydrogenase và sau ngộ độc rượu không được xử trí kịp đầu có dấu hiệu kích thích (người đó thành formic acid nhờ men thời, dẫn đến biến chứng hôn mê thấy sảng khoái, nói nhiều, rối acetaldehyde dehydrogenase. sâu, thậm chí tử vong. loạn phối hợp động tác). Giai Chính những chất này gây độc cho đoạn ức chế biểu hiện: phản xạ gan, thận, gây suy thận cấp, viêm Trong rượu bình thường (hay còn gân xương giảm, tri giác giảm, gan nhiễm độc, đặc biệt là gây gọi là rượu, bia thực phẩm) có mất khả năng tập trung tư tưởng. toan hóa máu nặng. Uống rượu có chứa ethanol. Tuy được dùng để Giãn mạch ngoại vi dẫn đến hạ methanol, lúc mới đầu có biểu hiện pha chế đồ uống giải khát nhưng huyết áp, tử vong. Ngộ độc mạn loạng choạng, hoa mắt, buồn nôn, bản thân ethanol cũng là chất có tính là do uống rượu dài ngày dẫn nôn… giống hệt cảm giác say thể gây độc hại cho con người. đến sút cân, chán ăn, tiêu chảy do rượu khiến người uống lầm tưởng Ethanol ức chế làm suy yếu hệ thần tổn thương gan và ruột, da tái do là say nhưng thực chất là bị ngộ kinh trung ương, gây giảm hoạt thiếu máu, thoái hóa gan, xơ gan, độc. Nếu để lâu, người bệnh sẽ động các nơron thần kinh. Ngộ có thể ung thư gan, mất trí nhớ, rơi vào tình trạng tím tái, hôn mê, độc ethanol có thể cấp tính hoặc run, rối loạn tâm thần. co giật, rối loạn điện giải, tụt huyết mạn tính, phụ thuộc vào số lượng áp và có thể tử vong nhanh chóng. rượu người đó thường xuyên uống. Tuy nhiên, nguy hiểm hơn và Những người này cần phải được Vì thế, nếu uống nhiều rượu sẽ dẫn thường dẫn đến chết người là khi đưa ngay đến cơ sở y tế để cấp 8 BVÑHYD www.bvdaihoc.com.vn
KIẾN THỨC Y KHOA cứu kịp thời. Trường hợp được cứu nên tìm cách gây nôn hết, sau đó - Không nên uống các loại thuốc sống cũng để lại nhiều di chứng về xát mạnh hai bên má. chống nôn vì sẽ làm giữ chất độc thần kinh. - Uống nhiều nước để không bị lại trong cơ thể, gan không kịp mất nước khi nôn liên tục. Uống lọc chất độc càng tổn hại nghiêm Để phòng ngừa ngộ độc rượu, nước ấm tốt hơn nước lạnh. Nên trọng, lâu ngày dễ bị xơ gan, ung Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế uống thêm các loại: nước chanh, thư gan. khuyến cáo không uống quá nhiều nước cam vắt, nước ép bưởi, sinh Để có một kỳ nghỉ Tết vui, khỏe, rượu (dưới 30 ml một ngày nếu tố chuối, nước các loại đậu ninh an toàn, phòng ngộ độc rượu, rượu có nồng độ từ 30% trở lên). nhừ (đặc biệt là đậu xanh), uống khi uống nên chọn loại rượu có Không uống cồn công nghiệp và nhiều lần sẽ giải được ngộ độc thương hiệu tin cậy, đảm bảo rượu có hàm lượng methanol cao rượu dạng nhẹ. an toàn thực phẩm và chỉ uống hơn 0,05% vì những chất này có - Cởi khuy áo cổ, tháo thắt lưng và ít (khoảng 30 ml). Ngoài ra, thể gây mù mắt và tử vong cao. nằm nơi thoáng mát (tránh gió lùa). cũng cần lưu ý, trong khi uống Không uống rượu pha chế, rượu - Tư thế nằm úp xuống giường, hai rượu vẫn phải ăn cơm và thức ngâm với lá, rễ cây độc, phủ tạng tay xuôi ra sau, mặt nghiêng về ăn khác nhằm tránh tình trạng động vật không rõ ràng độc tính, bên trái. cảm lạnh do đói, rét. Quan niệm mật cá hay những loại rượu ngâm - Nếu người uống rượu say ngủ, uống rượu cho ấm người chỉ theo kinh nghiệm cá nhân. Đặc người nhà hãy để yên cho họ ngủ. đúng khi uống một lượng rượu biệt, không cho trẻ em dưới 16 tuổi Tuy nhiên, khoảng vài tiếng phải vừa đủ nhu cầu và đang ở nơi uống rượu, bia. Cấm người chưa đánh thức dậy cho ăn cháo loãng. ấm, kín gió cũng như mặc đủ thành niên (dưới 18 tuổi) uống Tránh trường hợp đói sẽ bị hạ ấm. Vì thân nhiệt tăng do rượu rượu hoặc các loại nước có nồng đường huyết rất nguy hiểm. nhanh nhưng rất chóng tàn. Do độ cồn từ 14 độ trở lên. vậy, nếu không ăn uống đầy đủ, Không nên: người uống rượu sẽ cạn năng Ngoài ra, không nên uống khi - Không nên uống những loại thuốc lượng, bị đói rét, dễ bị cảm lạnh không biết rõ nguồn gốc của rượu, có tác dụng bổ gan để giải độc và nguy hiểm đến tính mạng. khi rượu không có giấy chứng rượu. nhận lưu hành của cơ quan chức - Không uống thêm vitamin B1, Bên cạnh đó, để tránh ngộ độc năng có thẩm quyền và khi cơ thể B6, acid folic... để làm giảm đau rượu, mỗi người chỉ nên uống hàm đang đói, mệt hoặc căng thẳng. đầu khi say, bởi sẽ có hại cho lượng nhỏ và chỉ uống trong khi gan. Paracetamol, aspirin và một ăn. Lưu ý chỉ nên uống một loại  CÁC BƯỚC XỬ TRÍ SAU KHI số loại thuốc giảm đau, hạ sốt khi rượu, tuyệt đối không nên uống UỐNG RƯỢU uống với rượu sẽ kích ứng niêm nhiều loại. Riêng với nam giới, một Nên: mạc dạ dày, gây chảy máu đường ngày không nên uống quá 3 lon - Khi uống rượu thấy chếnh choáng, tiêu hóa. bia, với nữ chỉ là 2 lon bia.
KIẾN THỨC Y KHOA DUY TRÌ TUÔI XUÂN QUY ÔNG TS BS Từ Thành Trí Dũng Một mùa xuân mới đang về, nếu các bạn trẻ háo hức chờ đợi thì với những bậc trung niên - bên cạnh niềm vui - họ cũng có nhiều điều phải lo lắng, nhất là nỗi lo về sức khỏe. Đối với sức khỏe của quý ông, đặc biệt sức khỏe tình dục, có thể bị mai một theo tuổi tác, niềm "kiêu hãnh" và “phong độ” của họ có thể bị đánh mất. Đó là điều tồi tệ và khủng khiếp nhất. Những vấn đề của quý ông thường gặp khi tuổi về chiều là mãn dục nam và rối loạn cương. 10 BVÑHYD www.bvdaihoc.com.vn
KIẾN THỨC Y KHOA Nam giới từ 40 - 55 tuổi thường sẽ trải qua một thời Testosterone thấp có thể gây ra các triệu chứng như: kỳ tương tự như mãn kinh ở phụ nữ, được gọi là tắt mệt mỏi, giảm sức mạnh và sự linh hoạt về thể chất, dục nam hoặc mãn dục nam. Hiện nay, hiện tượng giảm hoạt động và ham muốn tình dục, tinh hoàn này được gọi bằng các thuật ngữ mới như suy giảm nhỏ đi, đổ mổ hôi ban đêm, mất ngủ và tăng buồn một phần androgen ở nam giới cao tuổi hay suy ngủ, ngừng thở lúc ngủ, loãng xương, vú to, rụng tuyến sinh dục nam khởi phát muộn. Mãn dục nam tóc, cơn bốc hỏa, giảm khối lượng và sức mạnh của chiếm tỷ lệ 30% ở đàn ông 50 tuổi. cơ, tăng cân, tăng khối lượng mỡ ở bụng và phần trên cơ thể, cảm thấy buồn và trì trệ, giảm tự tin, rối Sau 45 tuổi, ở cả hai phái nam và nữ đều có giảm loạn trí nhớ và tập trung, thay đổi thói quen, cách cư nồng độ nội tiết tố sinh dục trong máu. Ở nữ, đó là xử, tâm lý, xúc cảm, đau lưng, nguy cơ tim mạch. Dù estrogen và ở nam, là testosterone. Khác với việc không phải nam giới nào cũng trải qua tất cả các sụt giảm mạnh nội tiết tố sinh dục nữ trong một thời triệu chứng nói trên, nhưng thông thường là có sự kết gian tương đối ngắn khi mãn kinh, những thay đổi hợp của nhiều triệu chứng. trong cơ thể của người đàn ông diễn ra từ từ và kéo dài hàng chục năm trong suốt tuổi trưởng thành. Các triệu chứng của mãn dục nam đôi khi không rõ ràng. Mãn dục nam là do giảm nội tiết tố sinh dục ở nam giới từ khoảng tuổi 40 trở lên. Trung bình sau tuổi 30, lượng testosterone giảm khoảng 1% mỗi năm. Sang chấn tâm lý, rượu, tai nạn, phẫu thuật, thuốc, béo phì và nhiễm trùng có thể khởi đầu cho việc suy giảm nội tiết tố sinh dục ở nam giới. Các triệu chứng mãn dục nam có thể điều chỉnh bằng điều trị thay thế với các dược chất tương đồng về sinh học (chủ yếu là bổ sung testosterone), kết hợp với chế độ dinh dưỡng và chương trình luyện tập Testosterone được sản xuất từ tinh hoàn và tuyến thích hợp với cơ thể mỗi người. thượng thận, là nội tiết tố sinh dục nam quan trọng cho tình dục và chức năng cương. Testosterone còn Bên cạnh tình trạng mãn dục nam, rối loạn cương cũng tham gia vào nhiều hoạt động khác như: tạo protein, là một "vấn đề" đáng kể đối với quý ông lớn tuổi. Xơ tạo xương, chức năng gan, sự phát triển của tiền liệt vữa động mạch, cao huyết áp, đái tháo đường, hút tuyến, sản xuất tế bào máu trong tủy xương, chuyển thuốc... cũng như một số các bệnh lý hay chấn thương hóa mỡ, đường… đều có thể gây rối loạn cương. Những bệnh lý này có thể được ngăn ngừa bằng lối sống hợp lý, lành mạnh. Thay đổi lối sống theo hướng tích cực góp phần cho việc điều trị bệnh thành công. Hiện nay, tùy vào tình trạng của người bệnh, bác sĩ có thể chỉ định cho họ một số thuốc giúp cải thiện tình trạng rối loạn cương. Có thể nói, sức khỏe tình dục cũng quan trọng như bất cứ chức năng nào khác của cơ thể. Đời sống tình dục khỏe mạnh phải là một phần của cuộc sống lành mạnh. Để có thể kéo dài tuổi xuân, quý ông cần phải tập luyện thể thao thường xuyên, tránh căng thẳng mất ngủ, không uống nhiều rượu bia, không hút thuốc, ăn uống hợp lý điều độ, không ăn nhiều dầu mỡ động vật, nên ăn nhiều cá, các loại hạt, rau, trái cây, điều trị sớm các bệnh lý tim mạch, đái tháo đường... www.bvdaihoc.com.vn BVÑHYD 11
KIẾN THỨC Y KHOA GIU GIN TRÍ NHO TS BS Trần Công Thắng Trí nhớ là món quà tặng vô giá mà tạo hóa đã trao cho con người. Suy giảm trí nhớ là ngưỡng cửa đầu tiên của bệnh lý mất trí nhớ. Hãy giữ gìn trí nhớ ngay từ khi chúng ta chưa bị mất nó. Bạn có thể duy trì trí nhớ minh mẫn theo các hoạt động sau:  Rèn luyện trí óc stress và các bệnh lý gây lo âu và trầm cảm, đây Alzheimer và sa sút trí Tập thể dục sẽ làm cơ giảm trí nhớ. là một bệnh lý thường tuệ do bệnh lý mạch thể khỏe mạnh, tập luyện gây giảm trí nhớ. máu não gấp hai lần trí óc sẽ làm trí nhớ minh  Xây dựng thói Hãy nghỉ vài phút khi người không hút thuốc. mẫn. Cách rèn luyện là quen ăn uống thấy quá căng thẳng, hít Hãy dừng hút thuốc lại, luôn học tập những kỹ lành mạnh vào sâu và thư giãn. Nếu vẫn chưa muộn. năng mới, ví dụ như: Chế độ ăn nhiều trái thấy căng thẳng kéo dài, - Chơi nhạc cụ, chơi ô cây và rau cải. Đây là hãy đơn giản hóa cuộc  Hãy trình bày chữ, học ngoại ngữ hoặc thức ăn chứa nhiều chất sống, sắp xếp lại công với bác sĩ tình các môn học yêu thích. chống ôxy hóa để bảo việc, đặt ra các mục tiêu trạng giảm trí - Tạo thú vui mới như vệ tế bào não. Đặc biệt, cụ thể và đúng mức cho nhớ của mình trồng cây, chạy xe đạp, phải hạn chế chất béo mỗi ngày, thậm chí phải Bác sĩ của bạn có thể vẽ tranh, cắm hoa… và tránh ăn khuya. cắt bỏ bớt công việc. giúp cho bạn hiểu tốt - Tình nguyện làm các hơn về cơ chế của trí công việc xã hội.  Không uống  Bảo vệ đầu của nhớ và gợi ý cho bạn - Đọc sách báo, xem ti vi rượu bạn những giải pháp thích để theo dõi tình hình trên Người nghiện rượu lâu Chấn thương đầu có thể hợp (các lời khuyên đơn thế giới và trong nước… năm sẽ bị tổn thương não gây tụ máu trong não giản, huấn luyện thực do thiếu dinh dưỡng, có hoặc làm tăng nguy cơ hành trí nhớ).  Tập thể dục đều nguy cơ cao bị giảm trí phát triển bệnh lý mất đặn nhớ và sa sút trí tuệ. trí nhớ. Hãy bảo vệ đầu Bác sĩ sẽ tầm soát các Tập thể dục giúp máu lưu bạn khi chơi thể thao và yếu tố bệnh lý có thể thông lên não tốt hơn,  Chống căng đặc biệt phải đội nón làm nặng thêm tình các cơ quan chậm lão thẳng - stress bảo hiểm khi chạy xe trạng giảm trí nhớ của hóa, đặc biệt là các giác Khi bị stress, não sẽ máy. bạn như cao huyết áp, quan. Nó giúp chúng ta phóng thích nhiều chất  Dừng hút thuốc đái tháo đường, béo tiếp nhận các thông tin chống stress (ví dụ như Tên bạn sẽ được thêm phì, rối loạn mỡ máu… nhanh hơn và giữ lâu cortisol), các chất này vào danh sách người cũng như các tật của tai hơn. Tập thể dục đều quá nhiều có thể gây mất trí nhớ nếu bạn tiếp và mắt ảnh hưởng đến đặn 30 phút mỗi ngày tổn thương não. Stress tục hút thuốc. Người hút sự thu thập thông tin cho còn giúp phòng ngừa kéo dài có thể làm bạn thuốc lá có nguy cơ bị trí nhớ. 12 BVÑHYD www.bvdaihoc.com.vn
KIẾN THỨC Y KHOA HUYẾT KHỐI TĨNH MẠCH SÂU MÔI NGUY HIÊM KHI NGÔI TÀU XE LÂU ThS BS Lê Phi Long Đối với người Việt Nam, Tết là dịp nghỉ dài ngày, tạo máu đông có thể tạo lập trong lòng mạch nhưng không cơ hội cho người xa xứ được trở về quê hương cũng gây tắc nghẽn, khi đó người bệnh có thể không có như thuận tiện cho những chuyến đi xa nghỉ dưỡng triệu chứng gì rõ rệt. Ở tình huống này, HKTM không sau một năm làm việc vất vả. Vì vậy, việc di chuyển được phát hiện kịp thời và thường không được điều trị, bằng tàu, xe hoặc máy bay trên những tuyến đường có thể dẫn đến nguy cơ biến chứng thuyên tắc phổi do dài càng phổ biến vào dịp Tết. Tuy nhiên, việc ngồi cục máu đông di chuyển về tim và làm tắc động mạch bất động một chỗ với tư thế gò bó trong suốt hành trình phổi. Biến chứng này rất nguy hiểm và không được dài 5 - 6 tiếng hay lâu hơn thường gây ra cảm giác báo trước. mệt mỏi, khó chịu, tê buốt chân, chứng say xe… Quan trọng hơn, một mối nguy hiểm tiềm ẩn khi ngồi tàu, xe, Một nghiên cứu ngẫu nhiên có đối chứng, khảo sát máy bay lâu mà ít người biết đến là nguy cơ tạo lập trên 200 trường hợp đi máy bay dài liên tục trên 5 cục máu đông trong lòng tĩnh mạch chân, hay là bệnh tiếng, cho thấy việc mang vớ tĩnh mạch trong suốt hành huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới, có thể âm thầm xảy trình đạt hiệu quả rõ rệt giúp phòng ngừa biến chứng ra và để lại nhiều hậu quả. HKTM, khi so sánh với nhóm người không mang vớ. Huyết khối tĩnh mạch (HKTM) sau chuyến đi dài được Hiện nay, theo Hiệp hội Tĩnh mạch thế giới, một số đối phát hiện lần đầu tiên vào năm 1954 ở một bác sĩ 54 tượng như người béo phì, mang thai, có tiền sử mắc tuổi, sau một chuyến bay liên tục 14 tiếng. Ngay sau bệnh HKTM, lớn tuổi, suy tim, bệnh ung thư, mới phẫu đó, biến chứng này được y học quan tâm nhiều hơn và thuật… rất cần lưu ý cẩn thận đến biến chứng HKTM các nghiên cứu đã chứng minh được mối liên hệ giữa và nên mang vớ phòng ngừa trong các chuyến đi dài việc ngồi tàu xe, máy bay lâu với việc xảy ra HKTM (phân loại 1, áp lực khoảng 18 - 20 mmHg). Ngoài ra, sau đó. Hiện tượng này được gọi là Hội chứng đi vé họ cũng được khuyến cáo khi di chuyển lâu trên tàu xe bay hạng thường, ám chỉ việc phải ngồi lâu trong một hay máy bay, cố gắng thu xếp cho mình một chỗ ngồi không gian chật hẹp với tư thế bó gối và bất động lâu. thoải mái, cất hành lý trên cao để có đủ chỗ duỗi chân, mặc quần áo rộng rãi và không thắt lưng chật, nên đi HKTM với các biểu hiện như sưng phù, căng tức chân lại mỗi khi có thể, thường xuyên gấp duỗi cổ chân và đột ngột, đau nhức ở một bên chân và thường xảy ra các ngón chân mỗi 30 phút, uống nhiều nước, không sau một chuyến đi dài, khiến người bệnh phải đến uống rượu bia và thuốc ngủ. Đặc biệt, các đối tượng bệnh viện. Việc chẩn đoán các trường hợp này thường có nguy cơ cao bị HKTM như kể trên cần mang vớ tĩnh không khó khăn vì chỉ cần siêu âm Doppler mạch máu mạch và thầy thuốc có thể cân nhắc cho những người chân là có thể xác định bệnh và bắt đầu điều trị. Tuy có tiền sử huyết khối uống các thuốc chống đông máu nhiên, cũng có nhiều trường hợp sau chuyến đi dài, cục để việc phòng ngừa được tốt hơn. www.bvdaihoc.com.vn BVÑHYD 13
TÙY BÚT Cảm nhận về QUY TẮC ỨNG XỬ TRONG NGÀNH Y Cao Trí Cái hay cái đẹp luôn hiện hữu ở vụ dành cho người bệnh. Tuy nhiên, dụng động viên, an ủi mà còn thu mọi nơi trong cuộc sống của chúng thực tế hiện nay cho thấy hầu hết hút được cảm tình và tạo dựng một ta. Thế nhưng, trong dòng chảy hối các bệnh viện đều ở trong tình niềm tin giữa người nói với người hả của cuộc sống, có một lúc nào trạng quá tải và đây cũng chính là nghe. Cùng một sự việc nhưng tùy đó, con người vô tình bỏ qua nhiều nguyên nhân gây ảnh hưởng không theo cách cư xử mà chúng ta có thể giá trị cao đẹp. Cũng có không ít nhỏ đến tinh thần và thái độ của hiểu và thông cảm cho nhau nhưng quan niệm cho rằng với tốc độ phát các nhân viên. Họ trở nên mệt mỏi cũng có thể trở nên xung khắc. Vì triển như vũ bão của thế giới hiện dễ cáu gắt với người bệnh, thậm vậy, bên cạnh việc lo hoàn thành nay, dần dần trong tương lai, xã chí với cả đồng nghiệp của mình. tốt nhiệm vụ chuyên môn, còn phải hội sẽ chỉ được duy trì bằng pháp Dù vậy trong bất kỳ hoàn cảnh quan tâm đến việc đối xử với mọi luật và tiền. nào, chúng ta cũng không thể dựa người xung quanh. “Lời nói không Nếu suy nghĩ tường tận, chúng ta vào thực tế ấy để biện minh cho mất tiền mua, lựa lời mà nói cho sẽ nhận ra cái hay, cái đẹp trong những hành động chưa đẹp làm vừa lòng nhau”, câu nói của người cách cư xử (còn gọi là văn hóa ứng ảnh hưởng đến mục tiêu cao cả xưa quả thật chí lý. xử) được kết tinh từ những tinh hoa và đậm tính nhân văn của ngành Nghề y là một nghề đặc biệt, văn của nhân loại, đó chính là nền tảng y. Bởi khi đã tự nguyện đứng vào hóa ứng xử trong ngành y càng vững chắc để duy trì sự tồn tại và hàng ngũ nhân viên y tế, chúng ta đặc biệt hơn. Để có được văn hóa phát triển của xã hội. Văn hóa ứng phải biết đồng cảm với người bệnh, ứng xử tốt, ngoài những khả năng xử trong ngành y tế cũng không cần đặt mình vào vị trí của họ để thiên bẩm, bản thân mỗi cá nhân nằm ngoài quy luật đó, vì đó là nét thấu hiểu và chia sẻ với nỗi đau cần nỗ lực rèn luyện, nâng cao đẹp trong giao tiếp giữa người với của người bệnh, đúng như lời dạy kỹ năng trong giao tiếp cũng như người, cụ thể hơn là giữa nhân viên của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Lương không ngừng trau dồi kiến thức và y tế với người bệnh và giữa nhân y như từ mẫu”. Dù xã hội có thay kinh nghiệm trong cuộc sống. Trí viên y tế với nhau. đổi đến đâu thì các chân lý ấy vẫn thức nhân loại cùng với những trải Ngày nay, với sự phát triển của xã mãi còn nguyên giá trị. nghiệm trong cuộc sống là cơ sở hội, đời sống của con người ngày Văn hóa ứng xử là một nghệ thuật vững chắc giúp chúng ta đạt đến được nâng cao thì nhu cầu được nhưng nó thật sự không khó đến nghệ thuật trong văn hóa ứng xử. chăm sóc sức khỏe cũng ngày càng mức mà chúng ta không thể thực Bởi không riêng gì ngành y, toàn gia tăng. Vì vậy, ngành y tế Việt hiện được, bởi nghệ thuật ứng xử xã hội đều hướng đến mục đích xây Nam nói chung và các cơ sở khám bao giờ cũng xuất phát từ cuộc sống dựng nếp sống văn minh trong cộng chữa bệnh nói riêng đang chịu một chân thật, lối sống thật thà và thái đồng. Mỗi chúng ta có một phong áp lực rất lớn. Bởi bên cạnh việc độ cởi mở. Lời nói dễ nghe, êm ái, cách ứng xử khác nhau nhưng tất đảm bảo về công tác chuyên môn, ngọt ngào bao giờ cũng xuất phát cả đều thể hiện được tính nhân văn mỗi cơ sở, đơn vị y tế còn phải liên từ một tâm hồn cao đẹp, một tấm trong văn hóa giao tiếp của một xã tục nâng cao chất lượng các dịch lòng nhân ái, nó không chỉ có tác hội văn minh và hiện đại. 14 BVÑHYD www.bvdaihoc.com.vn
TÙY BÚT BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y DƯỢC TPHCM Mãi Mãi Xuân Về University Medical Center – Immortal Spring Nam Phương Hỡi bạn hiền, mùa Xuân đang hé nở Dear intimate friends, spring is coming and blossoming Nụ mai vàng, lóng lánh giọt sương trong Yellow apricot buds and sparkling dewdrops beautify in golden light Như chúng ta - những thiên thần áo trắng Like us, all warm angels in white blouses Vẫn đêm ngày ôm ấp những hằng mong Day and night, cherishing our wishes of better lives Thấu hiểu nỗi đau, nâng niu từng hơi thở Penetrate the pangs of illness of all patients, foster their weak breath Như đất trời nâng niu mãi Mùa Xuân Like Our Earth nurtures and cossets spring for evermore Mùa Xuân đến mang hương hoa lộc mới Spring brings the great scent of flowers and new fortunes Bệnh viện ta mang sự sống cho đời Our hospital with mission to protect lives for every patient Long lanh giọt sương, sáng ngời y đức Nurturing our blazing medical ethics and specialties as glistening dewdrop Hòa quyện đất trời – Tươi sáng mãi Mùa Xuân. Be with our Earth, forever brilliant spring, forever full of happiness. www.bvdaihoc.com.vn BVÑHYD 15
KIẾN THỨC Y KHOA Năm Ất Mùi Nói ChuyÊn Dê BSCKI Huỳnh Liên Đoàn Thời đồ đá, con người thường săn bắt dê để làm thực phẩm, sau đó đem về thuần hóa thành gia súc, một trong số sáu con vật nuôi thông thường là dê, gà, chó, lợn, ngựa, trâu. Cùng với heo và bò, dê là một trong ba con vật được dùng trong 'hiến tế'. Theo y học hiện đại, thịt dê chứa nhiều vitamin nhóm B, nhất là Riboflavin và B12, giúp hồi phục sức khỏe nhanh cho người già, tăng cường sinh lực cho phái mạnh và đặc biệt món chân dê hầm rất tốt cho phụ nữ sau sinh nở. Thịt dê giàu chất đạm, ít chất béo hơn thịt bò và cung cấp ít calo hơn thịt gà nướng. Thịt dê còn là nguồn cung cấp tốt về chất Theo Bildschromik der Welt sắt dưới dạng heme rất dễ hấp Geschichte của nhà xuất thu nên khá tốt đối với người bị bản Coventgarden, loài dê thiếu máu. Ngoài ra, tỷ lệ kẽm Bezoarziegen có cách dây trong thịt dê cũng tương đối cao. 50.000 năm với tên khoa học là Như vậy, thịt dê là thực phẩm rất Capra sp., thuộc loại động vật bổ dưỡng mà phụ nữ mang thai có vú, bộ móng chân, loại nhai nên lựa chọn. lại, có sừng rỗng, 8 răng cửa hàm dưới và răng hàm, không có Chúng ta nên chọn thịt dê tươi ở răng cửa hàm trên. Dê là loài vật những cơ sở bán thịt dê có uy tín thích leo trèo và có thể nhảy từ để có thể chế biến thành các món mỏm đá này sang chỗ khác cao ăn ngon, bổ ở khắp ba miền Bắc, xa hơn. Dê có thể nhịn nước lâu Trung, Nam như: cháo thịt dê, dê ngày trong sa mạc, có sức chịu tái chanh, canh sơn dược thịt dê, đựng mưa nắng, tuyết phủ... Thức ngọc dương tiềm thuốc bắc, dê ăn của chúng thường là cỏ cây, lá nướng mọi, dê hấp lá tía tô, vú dâu, các loại chồi non... dê nướng... 16 BVÑHYD www.bvdaihoc.com.vn
KIẾN THỨC Y KHOA Theo Đông y, thịt dê (dương nhục) xương dê 10 g), sơn dược 100 g, nhiều bữa. Chữa các trường hợp có vị ngọt, tính nóng. 100 g thịt kỷ tử 25 g, long nhãn 15 g, đại suy nhược cơ thể, huyết trắng, dê cung cấp 203 Kcal. táo 10 quả. Tất cả hầm chín trẻ em suy dinh dưỡng, ho lâu Dê được nuôi để lấy thịt, sữa, nhừ thêm gia vị. Cho ăn buổi tối ngày do viêm khí phế quản, tiêu xương, gan, thận, sừng... để làm trước khi đi ngủ. Dùng cho bệnh chảy. thuốc chữa bệnh và bồi dưỡng cơ nhân thận dương hư, di tinh liệt thể. dương... 6. Cháo hành nước cốt gan - Thịt dê có vị ngọt, tính nóng chữa dê: Gan dê 1 bộ thái lát, nấu suy nhược, ốm yếu, đau bụng, 3. Đương quy sinh khương hầm lấy nước, gạo tẻ 100 g nấu vào các kinh tỳ, vị, can. dương thang: Thịt dê 200 g, cháo đặc, thêm nước cốt gan dê, - Tim dê có vị ngọt, tính ấm, có gừng tươi 12 g, đương quy 20 g. hành củ, gia vị mắm muối, đun tác dụng bổ tim, chữa các bệnh Thịt dê làm sạch thái lát, gừng lại cho sôi đều. Dùng cho các thuộc hệ tuần hoàn, cơ tim suy cạo vỏ ngoài đập giập, nấu với trường hợp giảm thị lực. yếu, huyết áp thấp. đương quy thái lát và một lượng - Tiết dê có vị mặn, tính nóng, nước thích hợp. Khi thịt chín 7. Cháo gan dê cà rốt: Gan tác dụng giải độc, làm thuốc bổ nhừ, vớt bỏ bã thuốc, thêm gia dê 150 g, cà rốt 100 g, gạo tẻ máu, chữa choáng váng chóng vị, bột tiêu. Ăn 2 - 3 lần trong 100 g. Gạo tẻ đem nấu cháo; mặt, nhức đầu, đau lưng, sau sinh ngày. Dùng cho người cao tuổi cà rốt gọt vỏ thái lát cho vào không thấy hành kinh. thể trạng suy nhược, phụ nữ sau cháo đun nhỏ lửa 15 - 20 phút; - Sừng dê vị mặn, tính lạnh, không sinh huyết hư thiếu máu, người gan dê thái lát ngâm với rượu độc, chữa bụng to có thũng, động bệnh suy nhược sau bị bệnh dấm gừng trong 10 - 15 phút, kinh, loạn huyết, liệt dương. lâu ngày; trường hợp trúng hàn sau đó xào tái với hành tỏi, cho - Sữa dê có vị mặn, ngọt, tính mát, phúc thống. vào cháo khuấy đều thêm gia vị. tác dụng bổ dưỡng rất cao, nhuận Dùng cho các trường hợp quáng tràng nhẹ, dễ tiêu, rất tốt cho cơ thể 4. Đương quy dương cốt gà mờ mắt giảm thị lực, suy trẻ em, người ốm và người cao tuổi, canh: cao xương dê 10 - 15 g, nhược chức năng gan. chữa dị ứng mũi, hen và eczema. hoàng kỳ 25 g, đảng sâm 25 g, - Xương dê có vị mặn, tính đương quy 25 g, cao xương dê 8. Cháo tủy dê: Xương sống bình, tác dụng làm tăng cường thái mỏng, hoàng kỳ, đảng sâm, và xương chậu, xương đùi 300 sức khỏe, được nấu cao để bồi đương quy thái nhỏ, dùng vải xô - 500 g, gạo tẻ 500 g. Nấu dưỡng cho người gầy yếu, mới gói lại, nấu với một lượng nước cháo thêm gia vị thích hợp; ốm dậy. thích hợp. Khi mọi thứ đã chín hoặc xương tủy sống chặt khúc nhừ, cho gừng tươi đập giập, nấu cùng với gạo thành cháo, MỘT SỐ BÀI THUỐC HAY muối ăn và các gia vị khác thích bỏ xương và vớt bỏ nước váng 1. Cháo xương dê sâm kỳ hợp, tiếp tục cho sôi đều, lấy mỡ, thêm gia vị. Ăn khi đói. linh táo: Xương dê 100 g, hoàng bỏ bã thuốc. Ăn nóng. Dùng Dùng cho các trường hợp mỏi kỳ 30 g, nhân sâm 6 g, phục linh cho phụ nữ sau sinh, cơ thể suy mệt, đau lưng mỏi gối ở người 15 g, đại táo 5 quả, gạo tẻ 100 g. nhược thiếu máu, sốt nhẹ, vã mồ cao tuổi. Đem các dược liệu sắc lấy nước, hôi, lạnh tay chân. dùng nước sắc nấu với gạo thành 9. Cháo xương dê: Xương dê cháo, xương dê đập nhỏ ninh nhừ 5. Súp cao dê củ mài: Cao (dương cốt) khoảng 1000 g (cao (nếu dùng cao xương dê thì chỉ dê 15 g, gừng tươi 15 g; hành xương dê: 15 g), gạo tẻ 100 g. cần cho vào cháo 10 g khuấy tươi 30 g, sơn dược 500 g. Cao Xương dê làm sạch, chặt khúc tan), khi cháo chín nhừ thêm gia dê cắt mỏng, gừng tươi, hành (cao xương dê thái mỏng) đem vị thích hợp. Dùng cho các trường tươi đập giập để sẵn, sơn dược nấu cháo với gạo tẻ; thêm muối, hợp gầy sút dễ cảm cúm, tự hãn, thái lát. Tất cả cho vào nồi, thêm gừng tươi, hành gia vị. Cho ăn cơ thể suy nhược. bột tiêu, dấm, rượu, nước sạch. nóng khi đói. Dùng cho các Đun to lửa, vớt bỏ váng bọt, trường hợp xuất huyết dưới da 2. Xương dê hầm sơn đun nhỏ lửa cho chín. Vớt bỏ bã do giảm tiểu cầu, thiếu máu do dược: Xương dê 250 g (cao gừng hành, thêm gia vị. Chia ăn thiếu dinh dưỡng. www.bvdaihoc.com.vn BVÑHYD 17
STRESS KIẾN THỨC Y KHOA VÀ CÁCH ĐỐI PHÓ ThS Nguyễn Thị Ngọc Sương cả về thể chất lẫn tinh thần. Những căng thẳng này ảnh hưởng đến hệ tim mạch, hệ tiêu hóa, hệ bài tiết, hệ sinh dục… cùng các rối loạn về tinh thần, dẫn đến trầm cảm, suy nhược cơ thể. Do đó, người ta đã tìm nhiều cách, liệu pháp để có thể chế ngự, kiểm soát và đối phó với căng thẳng. Và một trong các cách ấy là bạn hãy chấp nhận áp lực như chấp nhận những điều bạn không thể thay đổi hay ngăn chặn, ví dụ: cái chết của người thân, căn bệnh hiểm nghèo hay thất bại trong công việc... Việc chấp nhận này có thể khó khăn trong giai đoạn đầu, nhưng về lâu dài nó sẽ dễ dàng hơn. Thay vì luôn lo lắng cho những điều không kiểm soát được thì ngược lại, bạn nên tập trung vào những điều bản thân có thể làm được như một giải pháp để đối phó với tình huống khó khăn hay tiêu cực.  Tìm kiếm xu hướng thích hợp: Khi phải đối mặt với thất bại hay thách thức lớn, hãy nhìn sự việc như một cơ hội tốt để phát triển bản thân; tích cực suy nghĩ và học hỏi từ những sai lầm của bản thân và người khác.  Chia sẻ cảm xúc của Trong thời đại hiện nay, khi con người luôn bị cuốn theo vòng xoáy bận bạn: Nói chuyện, tâm sự với rộn của cuộc sống, những lo toan về cơm áo gạo tiền đã khiến cho quỹ người mà bạn tin cậy. Khi nói, bạn thời gian riêng tư dành cho mỗi cá nhân càng trở nên hạn hẹp. Những áp sẽ nhận ra những điểm mà mình lực này đã giúp con người luôn phấn đấu, trau dồi trong lao động và học mắc sai lầm và cả những gì bạn tập nhằm đạt được hiệu quả tốt nhất trong mọi lĩnh vực. Tuy nhiên, cũng đạt được. Nói cũng giúp bạn trải chính những áp lực này nếu không được kiểm soát tốt trong một thời gian lòng và căng thẳng sẽ vơi dần qua dài sẽ dẫn đến tình trạng căng thẳng, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe từng lời nói, từng âm từ, hơi thở. 18 BVÑHYD www.bvdaihoc.com.vn
KIẾN THỨC Y KHOA Việc tâm sự này cũng giúp tăng thú cưng, xem một bộ phim hài, lấy lại thăng bằng tốt hơn là sử thêm mối thâm tình của bạn và ngâm mình trong nước ấm... Các dụng thuốc ngủ. Vì giấc ngủ do những người thân. hoạt động thư giãn hoặc thực thuốc mang lại thường kèm theo hành các kỹ thuật thư giãn này những tác dụng phụ làm cho cơ  Học cách tha thứ: Chấp cần được thực hiện thường xuyên thể bạn mệt mỏi hơn và rơi vào nhận một thực tế là không ai có và cần được đánh giá hiệu quả một cơn trầm cảm khác. thể hoàn hảo cũng như không ai liên tục: theo dõi nhịp tim, huyết - Ngủ đủ giấc: Tạo không gian là không có lúc nào đó phạm sai áp, nhiệt độ da. Sử dụng phương yên tĩnh với ánh sáng nhẹ, nhạc lầm. Hãy phản ứng với sự việc thức thư giãn như một liều thuốc êm dịu mà bạn thích, nhắm mắt căng thẳng bằng sự bình tĩnh, im giảm đau cho bạn. và liên tưởng đến những điều lặng và nụ cười, đây là cách tốt thoải mái, yêu thích bạn sẽ đi vào nhất để xua tan sự căng thẳng Hãy áp dụng lối sống lành mạnh, giấc ngủ nhẹ nhàng. cho chính bản thân mình. tăng cường sức khỏe thể chất để làm tăng sức đề kháng của bản Tóm lại: Hãy tăng cường sức Để đối phó với sự căng thẳng thân đối với căng thẳng. Bạn cần khỏe về tinh thần và thể chất, nhìn thì việc thư giãn sẽ là biện pháp thực hiện 4 nhiệm vụ cơ bản sau: cuộc sống với thái độ tích cực, lạc tốt nhất. Bạn hãy tự kiểm tra tình - Tập thể dục thường xuyên: Dành quan, đó là cách tốt nhất để đối trạng hiện tại để lựa chọn các kỹ thời gian 20 - 30 phút/lần, 5 - 7 phó với căng thẳng hàng ngày. thuật thư giãn phù hợp: tập thiền, lần/tuần. Hãy yêu cuộc sống như yêu chính nghe nhạc, đọc truyện, viết nhật - Ăn uống đúng và đủ chất. bạn và những người chung quanh ký, tâm sự cùng chuyên gia, đi - Tránh các chất kích thích: cà bạn, nhìn nhận sự căng thẳng bộ, tán gẫu với người thân, hòa phê, nước ngọt, sô cô la, ma túy, và những vấn đề khó khăn trong mình cùng thiên nhiên, tập thể rượu, thuốc lá… cuộc sống là những bài học quý dục, thưởng thức một tách trà - Tránh sử dụng thuốc ngủ: giấc báu, đòn bẩy giúp chúng ta hay cà phê nóng, chơi đùa với ngủ tự nhiên sẽ giúp cho cơ thể trưởng thành từng ngày. www.bvdaihoc.com.vn BVÑHYD 19
KIẾN THỨC Y KHOA LỢI ÍCH KHI NUÔI CON bằng sữa mẹ BSCKI Huỳnh Liên Đoàn Sữa mẹ là thực phẩm tự nhiên lành mạnh nhất cho bé, nó chứa hoàn hảo nhất của tạo hóa, cung tất cả các thành phần dưỡng chất cấp cho con bạn sự khởi đầu tốt như đạm, bột đường, vitamin & nhất trong cuộc sống. Đây là khoáng chất và các yếu tố vi lượng lý do mà Tổ chức Y tế thế giới giúp bé phát triển toàn diện về mọi (WHO) khuyến cáo nên nuôi mặt. Với hàm lượng đạt chuẩn, con hoàn toàn bằng sữa mẹ ít sữa mẹ thích ứng một cách chính nhất trong 6 tháng đầu đời. Bởi xác với nhu cầu của bé ở từng độ nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ tuổi trong suốt quá trình phát triển. mang lại lợi ích cho bé, mà còn Những giọt sữa mẹ trong 4 - 5 tốt cho cả người mẹ. ngày đầu sau khi sinh được gọi là sữa non, có thành phần khác hơn  5 lợi ích cho bé khi so với sữa chuyển tiếp (từ ngày ĐƯỢC NUÔI bằng sữa mẹ thứ 5 đến khoảng 2 tuần sau sinh) 1. Sữa mẹ là thức ăn dinh dưỡng hoặc sữa trưởng thành. 20 BVÑHYD www.bvdaihoc.com.vn