Tạp chí Y học cộng đồng: Số 64 (Số đặc biệt: 08)/2023

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:460

Thêm vào BST

Báo xấu

35
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tạp chí Y học cộng đồng: Số 64 (Số đặc biệt: 08)/2023 trình bày các nội dung chính sau: Tổng quan về quá trình lão hóa ở người cao tuổi; Testosterone dưới góc nhìn của chuyên khoa cơ xương khớp; Đặc điểm huyết áp lưu động trên bệnh nhân suy tim cấp; Kết quả của thay van động mạch chủ qua đường ống thông trong điều trị bệnh nhân hẹp van động mạch chủ;... Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tạp chí Y học cộng đồng: Số 64 (Số đặc biệt: 08)/2023

ISSN 2354-0613 TẠP CHÍ Y HỌC CỘNG ĐỒNG THỐNG NHẤT - TRÁCH NHIỆM - TÌNH NGƯỜI HỘI NGHỊ TIM MẠCH - LÃO KHOA QUỐC TẾ BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT 2023 Vol. 64, Special Issue 8, 2023 BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT Địa chỉ: Số 1 Lý Thường Kiệt, Phường 7, Quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh Vol. 64, Special Issue 8, 2023 Điện thoại: 028 3869 0277 | Kế Hoạch Tổng Hợp: 028 38642 142 Fax: 028 3865 6715 | Email: thongnhathospital@bvtn.org.vn
VIETNAM JOURNAL OF COMMUNITY MEDICINE GUIDE FOR AUTHORS Editor-in-Chief GENERAL Types of article Le Bach Quang - Vietnam Institute of Community Health Contributions falling into the following categories will be considered for publication: Overview Paper, Research Paper and Case Deputy Editor-in-Chief Report. Tran Quoc Thang - Vietnam Institute of Community Health Submission checklist One author has been designated as the corresponding author with contact details: E-mail address, mobile phone number, full postal address. All necessary files concerning to the manuscript have been uploaded: Include keywords, all figures (include Advisory Editorial Board relevant captions), all tables (including titles, description, footnotes, ensure all figure and table citations in the text match the files Pham Thanh Ky - Hanoi University of Pharmacy, Vietnam Do Tat Cuong - Vin University, Vietnam provided. Further considerations: Manuscript has been “spell checked” and “grammar checked”; all references mentioned in the Reference List are cited in the text. Referee suggestions and contact details provided, based on journal requirements Dao Van Dung - Vietnam Institute of Community Health Dang Tuan Dat - Buon Ma Thuot University, Vietnam Submission Pham Ngoc Dinh - National Institute of Hygiene and Pham Van Thuc - Hai Phong University of Medicine and Pharmacy, Our online submission system guides you stepwise through the process of entering your article details and uploading your files. Epidemiology, Vietnam Vietnam Editable files (e.g., Word, LaTeX) are required to typeset your article for final publication. All correspondence, including Hoang Nang Trong - Thai Binh University of Medicine and Luong Xuan Hien - Thai Binh University of Medicine and notification of the Editor's decision and requests for revision, is sent by e-mail. Please submit your article via Pharmacy, Vietnam Pharmacy, Vietnam https://tapchiyhcd.vn/index.php/yhcd/login Le Gia Vinh - Vietnam Medical Association Nguyen Duc Trong - Thang Long University PREPARATION Double-blind review Editors To facilitate the double-blind review, please include the following separately. Blinded manuscript: This is the manuscript without Pham Ngoc Chau - Vietnam Institute of Community Health Nguyen Xuan Bai - Thai Binh University of Medicine and Pharmacy, author details. It should not include any identifying information, such as the authors' names, affiliations, acknowledgements and Nguyen Ngoc Chau - 108 Military Central Hospital, Vietnam Vietnam any Declaration of Interest statement, and a complete address for the corresponding author including an e-mail address. Full Vu Binh Duong - Vietnam Military Medical University Vu Van Du - National Hospital of Obstetrics and Gynecology, Vietnam manuscript: This is the manuscript with author details. Essential title page information Pham Van Dung - Thong Nhat General Hospital, Dong Nai, Vietnam Thai Doan Ky - 108 Military Central Hospital, Vietnam • Title. Concise and informative. Titles are often used in information-retrieval systems. Avoid abbreviations and formulae where Tran Van Huong - Thang Long University, Vietnam Dinh Ngoc Sy - Vietnam Medical Association possible. Dang Duc Nhu - Ministry of Health, Vietnam Le Dinh Thanh - Thong Nhat Hospital, Vietnam • Author names and affiliations. Please clearly indicate the given name(s) and family name(s) of each author. Present the Phan Van Tuong - Hanoi University of Public Health, Vietnam Nguyen Linh Toan - Vietnam Military Medical University authors' affiliation addresses (where the actual work was done) below the names. Indicate all affiliations with a Ngo Van Toan - Hanoi Medical University, Vietnam Nguyen Ngo Quang - Ministry of Health, Vietnam lower-case superscript letter immediately after the author's name and in front of the appropriate address. Provide the full postal Nguyen Anh Tuan - Vietnam Military Medical University Do Van Minh - Hanoi Medical University, Vietnam address of each affiliation, including the country name and, if available, the e-mail address of each author. • Corresponding author. Clearly indicate who will handle correspondence at all stages of refereeing and publication, also Pham Trung Kien - University of Medicine and Pharmacy Nguyen Thanh Chung - National Institute of Hygiene and post-publication. This responsibility includes answering any future queries about Methodology and Materials. - Vietnam National University, Hanoi Epidemiology, Vietnam Abstract Pham Van Thao - Vietnam Institute of Community Health Cao Ba Loi - National Institute of Malariology, Parasitology and A concise and factual abstract is required. A brief structured abstract of the paper with the headings Background/Purpose, Nguyen Van Ba - Vietnam Military Medical University Entomology, Vietnam Methods, Results and Conclusions should precede the body of the paper, to run no more than 300 words is required for articles Nguyen Sinh Hien - Hanoi Heart Hospital, Vietnam written in Vietnamese. Keywords Secretary Immediately after the abstract, provide a maximum of 6 keywords, and avoiding general and plural terms and multiple concepts (avoid, for example, “and”, “of”). Nguyen Van Chuyen - Vietnam Military Medical University Dao Thi Mai Huong - National Children’s Hospital, Vietnam References style Nguyen Thai Duc - Ministry of Health, Vietnam Ngo Thi Tam - Dai Nam University, Vietnam Text: Indicate references by number(s) in square brackets in line with the text. The actual authors can be referred to, but the Pham The Thach - Bach Mai Hospital, Vietnam Phan Hai - Vietnam National University, Hanoi, Vietnam reference number(s) must always be given. Example: “... as demonstrated [3,6]. Barnaby and Jones [8] obtained a different result ....”. List: Number the references (numbers in square brackets) in the list in the order in which they appear in the text. Email: tapchiyhcd@gmail.com Telephone: (+84) 24 3762 1898 Examples: Journal article, one author: [1] Huong LTM, Overview of primary immunology, Journal of Community Medicine, 2018; 2(6): 3-10. Publication Information Journal article, two or three authors: The Vietnam Journal of Community Medicine (VJCM) is a fully open access journal publishing double-blinded peer-reviewed [2] Hoa NTM, Le NNQ, Huong LTM, Food allergy in asthmatic children, Journal of Community Medicine, 2018; 2(6): 37-43. publication, which offers the Original Articles, Review Article, Case Report, and Short Communication dealing with: preventive Journal article, more than three authors: medicine, health manpower, disease prevention, health care services, health promotion, and health insurance programs. [3] Huong LTT, Ha TT, Huong LTM et al., Desensitization for allergy reaction to Epotosid at the NHP., Journal of Community VJCM publishes bimonthly by the Institute of Community Health. As a fully open access publication, the journal will provide Medicine, 2018; 2(6): 32-36. maximum exposure for published articles, making the research available to all to read and share. A corresponding print Journal article, in press version is also available. [4] Viet PT, Disease Model in Preterm Newborns at the Nghe An Obstetrics and Pediatrics Hospital in 2019. (in press) Any suitable manuscript followed the journal’s scope and author guideline will be undergone double-blinded peer-reviewed Complete book by at least one independent expert in the field. The Handling Associate Editors make an editorial decision, which is subject to endorsement by the Editor-in-Chief. [5] Khanh NC, Tra LN, Nhan NT et al., Textbook of Medicine. Medical Publishing House, 2016. Chapter of book Further Information is available through the journal website: https://tapchiyhcd.vn [6] Van TTH, Infectious diseases prevention: Textbook of Medicine, Medical Publishing House, 2016; p. 13-42. Paper presented at a meeting Publication Permit No. 229/GP-BTTTT issued on June 19, 2013. Printed at Tan Hue Hoa Printing House, Phuc Dien [7] Dung VC, Genotype and phenotype of 101 Vietnamese Patients with Congenital Hyperinsulinism. Presented at the 9th ward, Bac Tu Liem district, Hanoi, Vietnam. Legal Deposite: October 2023 Conference of Asia Pacific Pediatric Endocrinology Society in Tokyo, Japan, 2016.
HỘI NGHỊ TIM MẠCH - LÃO KHOA QUỐC TẾ BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT 2023 HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG PGS.TS. LÊ ĐÌNH THANH PHÓ CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG PGS.TS. HỒ THƯỢNG DŨNG PGS.TS. ĐỖ KIM QUẾ PGS.TS. VÕ THÀNH TOÀN ỦY VIÊN 1. GS. TS. ĐẶNG VẠN PHƯỚC 18. PGS. TS. NGUYỄN VĂN TÂN Khoa Y Đại học Quốc Gia TP.HCM Bệnh viện Thống Nhất 2. GS. TS. HUỲNH VǍN MINH 19. PGS. TS. NGUYỄN MẠNH KHÁNH Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam Bệnh viện Việt Đức 3. GS. TS. NGUYỄN ĐỨC CÔNG 20. PGS. TS. BÙI HỒNG THIÊN KHANH Bệnh viện Thống Nhất Đại học Y Dược TP.HCM 4. GS. TS. TRƯƠNG QUANG BÌNH 21. PGS. TS. HOÀNG TRUNG VINH Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM Học viện Quân Y 5. PGS. TS. PHẠM NGUYỄN VINH 22. PGS. TS. ĐẶNG NGUYỄN ĐOAN TRANG Bệnh viện Tâm Anh Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM 6. PGS. TS. TRẦN VĂN NGỌC 23. PGS. TS. BÙI THỊ HƯƠNG QUỲNH Phó Chủ tịch Hội Phổi Việt Nam Bệnh viện Thống Nhất 7. PGS. TS. TRẦN KIM TRANG 24. TS. TÔN THẤT MINH Đại học Y Dược TP.HCM Đại học Y Dược TP.HCM 8. PGS. TS. TRẦN THỊ KHÁNH TƯỜNG 25. TS. TRƯƠNG QUANG KHANH Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch Bệnh viện Thống Nhất 9. PGS. TS. HOÀNG VĂN SỸ 26. TS. NGUYỄN BÁCH Đại học Y Dược TP.HCM Bệnh viện Thống Nhất 10. PGS. TS. ĐỖ QUANG HUÂN 27. TS. HOÀNG VĂN QUANG Viện Tim TP.HCM Bệnh viện Thống Nhất 11. PGS. TS. NGUYỄN VĂN TRÍ 28. TS. PHAN ĐÌNH MỪNG Chủ tịch Liên chi hội Lão khoa TP.HCM Bệnh viện 175 12. PGS. TS. LÊ VǍN QUANG 29. TS. NGUYỄN TRUNG TUYẾN Bệnh viện Thống Nhất Bệnh viện E 13. PGS. TS. BÙI CHÍ VIẾT 30. TS. NGUYỄN THU HƯƠNG Đại học Y Dược TP.HCM Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên 14. PGS. TS. DƯƠNG VĂN HẢI 31. BSCKII. ĐOÀN VIỆT QUÂN Bệnh viện Bình Dân Bệnh viện Việt Đức 15. PGS. TS. THÁI MINH SÂM 32. BSCKII. NGUYỄN THANH HIỀN Bệnh viện Chợ Rẫy Bệnh viện Đại học Y Dược 16. PGS. TS. HỒ HUỲNH QUANG TRÍ 33. ThS. LÊ BẢO HUY Viện Tim TP.HCM Bệnh viện Thống Nhất 17. PGS. TS. LÊ THƯỢNG VŨ 34. ThS. NGUYỄN TIẾN SƠN Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM Bệnh viện Việt Đức
Thư chào mừng Kính gửi: • Quý đại biểu khách mời • Quý thầy/cô • Quý chuyên gia, đồng nghiệp trong nước và quốc tế Thay mặt Ban tổ chức hội nghị Tim mạch - Lão khoa quốc tế Bệnh viện Thống Nhất 2023 tôi xin gửi tới Quý đại biểu khách mời, Quý cơ quan, tổ chức, Quý thầy cô, chuyên gia, đồng nghiệp trong nước và quốc tế lời chào trân trọng nhất. Công tác nghiên cứu khoa học, đào tạo luôn được Đảng ủy, Ban giám đốc bệnh viện coi trọng, quan tâm và có sự phát triển không ngừng trong những năm vừa qua. Với trọng tâm là phấn đấu đưa Bệnh viện thành trung tâm chăm sóc, điều trị và nghiên cứu chuyên sâu về lão khoa trong nước và ngang tầm các trung tâm lão khoa lớn trong khu vực cũng như trên thế giới. Tiếp nối các hội nghị khoa học những năm vừa qua, Bệnh viện tổ chức hội nghị Tim mạch – Lão khoa quốc tế qui tụ các chuyên gia hàng đầu về Tim mạch và Lão khoa trong nước và quốc tế, cùng các báo cáo viên chia sẻ, cập nhật những kiến thức mới nhất về Tim mạch và Lão khoa, các nghiên cứu lâm sàng được tiến hành, đúc kết từ thực tế lâm sàng. Tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, chỉ đạo và giúp đỡ của Bộ Y tế, các Quý cơ quan, ban ngành đã luôn quan tâm và giúp đỡ Bệnh viện trong mọi hoạt động chuyên môn cũng như nghiên cứu khoa học, xin trân trọng cảm ơn Quý thầy cô, các chuyên gia, đại biểu trong nước và quốc tế đã nhiệt tình tham gia, chia sẻ những kiến thức cập nhật, bổ ích về Tim mạch và Lão khoa. Xin kính chúc Quý đại biểu khách mời, Quý thầy cô, Quý chuyên gia, đại biểu lời chúc sức khỏe, hạnh phúc và thành công. TRƯỞNG BAN TỔ CHỨC HỘI NGHỊ GIÁM ĐỐC BỆNH VIỆN TTƯT. PGS. TS LÊ ĐÌNH THANH
Vietnam Journal of Community Medicine Vol. 64, Special Issue 8, 2023 CONTENTS 1. Tổng quan về quá trình lão hóa ở người cao tuổi 1 A review of the aging process in older people Lê Đình Thanh 2. Testosterone dưới góc nhìn của chuyên khoa cơ xương khớp 6 Testosterone from the perspective of a rheumatology specialist Hoàng Quốc Nam 3. Nghiên cứu tỉ lệ bệnh đồng mắc trên bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp tại Bệnh viện Thống Nhất 11 thành phố Hồ Chí Minh Prevalence of comorbidities in patients with acute myocardial infarction at Thong Nhat Hospital, Ho Chi Minh city Nguyễn Văn Tân, Lê Kiều My, Đào Duy Lượng, Phạm Đình Giảng 4. Nhiễm khuẩn huyết do Stenotrophomonas Maltophilia ở bệnh nhân cao tuổi tại Bệnh viện 18 Thống Nhất Stenotrophomonas Maltophilia bacteremia in elderly patients at Thong Nhat Hospital Hoàng Văn Quang, Trịnh Hải Hoàng, Phạm Thị Thanh Thúy, Phan Châu Quyền, Lê Thị Kim Nhung 5. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị ở bệnh nhân ngộ độc cấp Methanol tại 27 Bệnh viện Thống Nhất Clinical manifestations, laboratory features and treatment outcome in patients with acute Methanol poisoning at Thong Nhat Hospital Phan Châu Quyền, Trịnh Hải Hoàng, Hoàng Văn Quang, Lê Công Thuyên 6. Đặc điểm huyết áp lưu động trên bệnh nhân suy tim cấp 37 Characteristics of ambulatory blood pressure monitoring in patients with acute heart failure Nguyễn Thị Mai Hương, Nguyễn Văn Bé Hai, Nguyễn Thị Phương Dung 7. Kết quả của thay van động mạch chủ qua đường ống thông trong điều trị bệnh nhân hẹp van 44 động mạch chủ Outcomes of transcatheter aortic valve replacement for patients with aortic stenosis Nguyễn Thụy Trang, Vũ Hoàng Vũ, Nguyễn Hoàng Định, Trương Quang Bình 8. Khảo sát việc sử dụng thuốc Corticosteroid trên bệnh nhân Covid-19 tại Bệnh viện dã chiến 52 đa tầng Tân Bình Investigating the use of Corticosteroid drugs in Covid-19 patients at Tan Binh multi-level field Hospital Võ Huỳnh Duy Khánh, Nguyễn Duy Cường, Nguyễn Đức Tới, Lê Bảo Huy, Hồ Hữu Đức, Trần Thị Phương Mai, Bùi Thị Hương Quỳnh 9. Tỷ lệ nhiễm và đề kháng kháng sinh của Klebsiella Pneumoniae phân lập tại Bệnh viện Thống 60 Nhất giai đoạn 2018 - 2022 Prevalence and antimicrobial resistance patterns of Klebsiella Pneumoniae isolates at Thong Nhat Hospital: A retrospective observational study from 2018 to 2022 Nguyễn Thị Uyên, Phạm Đình Thắng, Phạm Thị Thu Hiền, Bùi Thị Hương Quỳnh 10. Khảo sát tỷ lệ và yếu tố liên quan tới nhiễm khuẩn trên bệnh nhân Covid-19 tại Bệnh viện dã 68 chiến đa tầng Tân Bình Prevalence and related factors for infection in Covid-19 patients at Tan Binh field Hospital Lê Minh Tuấn, Nguyễn Duy Cường, Nguyễn Đức Tới, Lê Đình Thanh, Phạm Thị Thu Hiền, Bùi Thị Hương Quỳnh
11. Khảo sát việc sử dụng Remdesivir trên bệnh nhân Covid-19 tại Bệnh viện dã chiến đa tầng 75 Tân Bình Investigation on the use of remdesivir on Covid-19 patients at the Tan Binh multi-level field Hospital Nguyễn Hải Yến, Nguyễn Thị Yến, Nguyễn Phương Dung, Lê Văn Lâm, Nguyễn Thị Ngọc Thuỳ, Nguyễn Thanh Hải, Võ Thị Hoa, Hà Lê Việt Dũng, Hồ Quốc Cường, Nguyễn Thị Thanh An, Phùng Ngọc Cẩm Tiên, Bùi Thị Hương Quỳnh 12. Đánh giá hiệu quả can thiệp của dược sĩ lâm sàng trong dự phòng huyết khối tĩnh mạch ở bệnh 83 nhân phẫu thuật chỉnh hình tại Bệnh viện Thống Nhất Interventions in preventing venous thromboembolism in orthopedic surgery patients at Thong Nhat Hospital Hồ Thị Mỹ Linh, Võ Thành Toàn, Bùi Văn Anh, Nguyễn Minh Dương, Đỗ Phúc Nguyên, Nguyễn Thiên Đức, Bùi Thị Hương Quỳnh 13. Khảo sát tình hình sử dụng kháng sinh trong điều trị viêm phổi trên bệnh nhân nhiễm Sars- 90 Cov-2 tại Bệnh viện Trưng Vương Investigation of the antibiotics used in pneumonia treatment in Sars-Cov-2 patients at Trung Vuong Hospital Dương Ngô Hoàng Thảo, Bùi Thị Hương Quỳnh 14. Khảo sát đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân tổn thương thận cấp tại Bệnh viện Thống Nhất 97 Clinical characteristics of acute kidney injury patients at Thong Nhat Hospital Nguyễn Trúc Ý Nhi, Nguyễn Bách, Nguyễn Minh Quân, Trần Huỳnh Ngọc Diễm, Trần Nữ Thùy, Phạm Thị Lan Hương, Vũ Đức Nam, Lê Hoàng Linh Đan, Trịnh Thị Kim Chi, Bùi Thị Hương Quỳnh 15. Phân tích dược động học quần thể của Vancomycin trên bệnh nhân cao tuổi dựa theo dữ liệu 104 giám sát nồng độ thuốc trong máu tại Bệnh viện Thống Nhất Population pharmacokinetic analysis of Vancomycin in geriatric patients based on therapeutic drug monitoring data at Thong Nhat Hospital Huỳnh Thị Bích Phượng, Nguyễn Hoàng Anh (B), Nguyễn Trần Nam Tiến, Nguyễn Thị Cúc, Bùi Thị Hương Quỳnh, Vũ Đình Hoà 16. Hiệu quả can thiệp dược lâm sàng trong việc sử dụng thuốc điều trị nhồi máu cơ tim cấp tại 112 Bệnh viện Thống Nhất Effectiveness of clinical pharmacists’ interventions in the medication use for treating acute myocardial infarction at Thong Nhat Hospital Trần Quỳnh Như, Nguyễn Văn Tân, Phạm Thị Lệ Cẫm, Bùi Thị Hương Quỳnh 17. Khảo sát thực trạng báo cáo phản ứng có hại của thuốc tại Bệnh viện thành phố Thủ Đức 120 Investigation of adverse drug reaction reports at Thu Duc city Hospital Nguyễn Nhật Thiên Tú, Trần Thu Hiền, Võ Thị Bích Thủy, Phạm Thị Hằng Nga, Lê Thị Minh Trang, Vũ Trí Thanh, Bùi Thị Hương Quỳnh 18. Đặc điểm khí máu động mạch ở bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết và sốc nhiễm khuẩn nhập cấp 127 cứu Bệnh viện Thống Nhất Characteristics of arterial blood gas in patients with sepsis and septic shock admitted to deparment of emergency medicine in Thong Nhat Hospital Vũ Đình Chánh, Lê Bảo Huy, Nguyễn Nhật Trường, Hồ Châu Âu, Võ Minh Phúc 19. Kết quả bước đầu phẫu thuật nội soi cắt toàn bộ mạc treo trực tràng kết hợp với xạ trị ngắn 137 ngày trước mổ điều trị ung thư biểu mô tuyến tại Bệnh viện Thống Nhất Initial results of laparoscopic total mesorectal excision combined with short-course preoperative radiotherapy for rectal adenocarcinoma treatment at Thong Nhat Hospital Hồ Hữu Đức, Nguyễn Văn Hưng 20. Đánh giá kết quả điều trị thoát vị bẹn bằng phương pháp nội soi trước phúc mạc đặt Mesh 144 (TEP) tại Bệnh viện Thống Nhất Evaluation of laparoscopic preperitoneal mesh repair (TEP) for inguinal hernia treatment outcomes at Thong Nhat Hospital Đỗ Duy Đạt, Hồ Hữu Đức, Nguyễn Văn Hưng
21. Kết quả phẫu thuật nội soi cắt toàn bộ dạ dày tại khoa Ngoại tiêu hóa Bệnh viện Thống Nhất 151 Results of laparoscopic total gastrectomy at the Department of Gastrointestinal surgery, Thong Nhat Hospital Lê Tiến Dũng, Vũ Lộc, Hoàng Anh Bắc, Nguyễn Văn Hưng 22. Báo cáo loạt ca lâm sàng tắc mật do túi thừa tá tràng quanh nhú 158 Clinical case series report of biliary obstruction due to peripapillary duodenal diverticulum Nguyễn Tiến Lĩnh, Huỳnh Việt Trung, Nguyễn Khánh Vân, Nguyễn Xuân Hòa 23. Kết quả phẫu thuật điều trị u mô đệm đường tiêu hoá (GIST) tại Bệnh viện Thống Nhất 165 Surgical treatment outcomes of gastrointestinal stromal tumors (GIST) at Thong Nhat Hospital Hoàng Anh Bắc, Nguyễn Văn Hưng 24. Tỷ lệ suy mòn ở bệnh nhân ung thư trước phẫu thuật ở khoa Ngoại tiêu hóa Bệnh viện 171 Thống Nhất The rate of cachexia in patients with cancer before surgery in the Department of Gastrointestinal surgery, Thong Nhat Hospital, Ho Chi Minh city Vũ Lộc, Nguyễn Thanh Thuý 25. Báo cáo trường hợp phẫu thuật nội soi điều trị xuất huyết buồng trứng tái phát trên bệnh 179 nhân có van tim cơ học Case report: Laparoscopic surgery treat recurrent hemorrhagic ovarian cyst in women with a mechanical heart valve Phạm Quang Nhật, Nguyễn Thanh Phong 26. Sử dụng C Reactive Protein và Creatine Kinase dự đoán biến chứng nhiễm trùng sớm sau 186 phẫu thuật xâm lấn tối thiểu hàn xương liên thân đốt cột sống thắt lưng Use of C Reactive Protein and Creatine Kinase predict the early infection after minimally invasive transforaminal lumbar interbody fusion Nguyễn Hữu Huỳnh Hải, Phạm Thanh Dũng, Nguyễn Thanh Nhật Tâm, Lê Bá Tùng, Nguyễn Thành Kiên, Đỗ Duy Anh, Lưu Vĩnh Tiến, Lê Xuân Long 27. Giá trị của các bảng điểm Alvarado, Air, AAS trong chẩn đoán viêm ruột thừa cấp 193 Value of Alvarado, Air, AAS score in acute appenititis diagnosis Nguyễn Lương Bằng, Trần Ngọc Thạch, Lâm Hồng Đức, Hồ Hữu Đức, Nguyễn Thanh Thúy 28. Kết quả dài hạn phẫu thuật nội soi điều trị ung thư trực tràng ở người cao tuổi 199 Long-term results after elective laparoscopic surgery for rectal cancer in elderly Hồ Hữu Đức, Trần Ngọc Thạch, Vũ Trí Lộc 29. Phẫu thuật nội soi sửa Catheter tenkhoff ở bệnh nhân lọc màng bụng: Báo cáo ca lâm sàng tắc 205 Catheter do loa vòi Laparoscopic salvage of tenckhoff Catheter: A case report peritoneal dialysis catheter obstruction by a fallopian tube Trần Ngọc Thạch, Trần Văn Quảng 30. Hiệu quả của biện pháp cách ly trong phòng ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện do vi khuẩn kháng 211 mở rộng hoặc toàn kháng The effectiveness of isolating patients infected with extensively-drug-resistant or pan-drug-resistant bacteria in preventing hospital-acquired infections Võ Trung Đình, Đoàn Xuân Quảng, Bùi Thị Yến, Nguyễn Hải Phương, Ngô Thị Mơ 31. Khảo sát sự suy giảm nhận thức trên bệnh nhân cao tuổi mắc bệnh tim mạch mạn tính nhập 219 khoa nội điều trị theo yêu cầu Assessment of the cognitive impairment in chronic cardiovascular disease-elderly patients admitted to internal medicine department Lê Thị Thanh Thảo, Hoàng Thị Tuyết, Phạm Thị Thắm, Nguyễn Thị Trang, Nguyễn Thùy Trang, Hoàng Ngọc Vân 32. Báo cáo ca lâm sàng: Ngộ độc phụ tử 225 Acute traditional medicine fuzi poisoning: A case report Nguyễn Văn Đàn, Phan Châu Quyền, Nguyễn Thị Thành, Lê Thị Lan Hương
33. Giá trị của thang điểm HAP (the harmless acute pancreatitis score) trong phân loại bệnh nhân 232 viêm tụy cấp Value of HAP score (the harmless acute pancreatitis score) in classifying acute pancreatitis patients Phạm Hoàng Thiên, Phạm Thị Hà Giang, Dương Thị Kim Ngân 34. Giá trị của CRP, Procalcitonin, LDH trong tiên đoán hoại tử tụy và tiên lượng ở bệnh nhân 238 viêm tụy cấp The value of CRP, Procalcitonin, LDH at predicting pancreatic necrosis and prognosing for patients with acute pancreatitis Hà Vũ, Nguyễn Huỳnh Thanh Tuấn, Trịnh Trường Vinh, Nguyễn Thị Hà Anh, Huỳnh Uyển Nhi, Hoàng Vũ Uyên Thanh, Ngô Thị Thanh Quýt 35. Khảo sát tình hình sử dụng thuốc điều trị viêm âm đạo ngoại trú tại Trung tâm Kiểm soát 246 Bệnh tật Đồng Nai Survey on the use of drugs to treat vaginitis outpatients at Dong Nai Center for disease control Chu Thị Ngọc Hà, Nguyễn Như Hồ 36. Khảo sát nhu cầu chăm sóc tại nhà ở bệnh nhân cao tuổi tại khoa Nội tim mạch Bệnh viện 254 Thống Nhất Survey of the need to use home health care service in older patients at Department of Cardiology in Thong Nhat Hospital Hoàng Thị Tuyết, Cù Thị Thúy, Hoàng Thị Dung 37. Nghiên cứu nồng độ Beta2microglobulin huyết tương trên bệnh nhân suy thận mạn tại Bệnh 262 viện Thống Nhất Research on plasma Beta2microglobulin concentration in chronic renal failure patients at Thong Nhat Hospital Lê Thị Kim Cương, Cao Thị Vân, Võ Thành Toàn, Lê Đình Thanh 38. Nghiên cứu sự biến đổi nồng độ Beta-Crosslaps ở bệnh nhân đái tháo đường típ 2 cao tuổi 269 Studying changes in Beta-Crosslaps concentrations in patient elderly type 2 diabetes Đỗ Thị Thanh Đông, Lê Đình Thanh, Nguyễn Anh Vũ, Cao Thị Vân, Nguyễn Thị San, Nguyễn Đức Công 39. Sự cố y khoa được báo cáo tại Bệnh viện Thống Nhất, thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2019 276 - 2021 và một số yếu tố ảnh hưởng Medical incident reported at Thong Nhat Hospital, Ho Chi Minh city, phase 2019-2021 and some influencing factors Nguyễn Thụy Chúc Cầm, Bùi Thị Tú Quyên 40. Khảo sát nhóm bệnh tai mũi họng thường gặp ở người cao tuổi đến khám tại Bệnh viện Thống 284 Nhất sau đợt dịch Covid-19 thứ tư A study of common ENT disease groups in elderly patients visiting Thong Nhat Hospital after the fourth wave of the Covid-19 pandemic Đào Thị Phương Thảo, Trương Hoàng Việt, Nguyễn Vĩnh Phước 41. So sánh hiệu quả giảm đau của điện châm và điện châm kết hợp chườm ngải trên người bệnh 291 hội chứng cổ vai cánh tay năm 2023 Effectiveness of pain reduction between electroacupuncture and combined electroacupuncture with herbal bag in cervical brachial syndrome patients in 2023 Lê Thị Nhã Trúc, Vũ Hoàng Anh Thế, Trần Thị Mỹ Lệ, Nguyễn Thị Thành, Nguyễn Văn Đàn 42. Tỷ lệ bệnh nhân đái tháo đường típ 2 thiếu nồng độ Vitamin D tại Bệnh viện Thống Nhất 297 Rate of patients with type 2 diabetes without Vitamin D contents at Thong Nhat Hospital Hồ Thị Ngọc Hạnh, Nguyễn Thị Thanh Phương, Nguyễn Trí Dũng, Cao Thị Vân, Võ Thành Toàn, Lê Đình Thanh 43. Khảo sát tỷ lệ tăng huyết áp và sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp ở bệnh nhân cao tuổi, tại 304 phòng khám A1 Survey of the rate of hypertension and use of drugs to treat hypertension in elderly patients at A1 outpatient clinic Lê Thị Mai Hương, Lưu Thanh Bình, Trần Thanh Bình, Trương Văn Trị
44. Thời gian lưu bệnh và dự đoán các yếu tố liên quan đến lưu bệnh tại khoa cấp cứu Bệnh viện 312 Đa khoa Trung ương Cần Thơ Waiting times and predict factors associated longer patient wait in Emergency Departments at Can Tho Central General Hospital Huỳnh Thanh Phong, Nguyễn Thị Thanh Thủy, Cao Minh Nghĩa 45. Đặc điểm lâm sàng và hình ảnh cắt lớp vi tính ở bệnh nhân giãn phế quản 320 Characteristics of clinical and CT scan in patients with bronchiectasis Đỗ Thanh Sơn, Ngô Thế Hoàng, Lê Thị Điệp, Lê Thị Quyên 46. Đánh giá tình trạng dinh dưỡng bệnh nhân bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính điều trị nội trú 326 Nutritional status assessment of COPD inpatients Lê Thị Điệp, Lê Thị Quyên, Ngô Thế Hoàng 47. Đánh giá kiến thức, động lực và sự sẵn sàng của điều dưỡng để thực hiện liệu pháp hút áp lực 332 âm có kiểm soát trong điều trị vết thương mạn tính Assessment of nurses' knowledge, motivation, and readiness to perform controlled negative pressure aspiration therapy for chronic wounds Đoàn Thị Ngần, Nguyễn Thị Thắm, Phạm Thị Trang, Võ Thành Toàn, Võ Khánh Linh 48. Viêm cầu thận liềm thể nhóm ít phức hợp miễn dịch kèm ban xuất huyết dưới da và xuất huyết 340 tiêu hoá nặng: Báo cáo ca lâm sàng Pauci-immune crescentic glomerulonephritis with subcutaneous purpura and massive gastrointestinal bleeding: Case report Trần Nữ Thuỳ, Nguyễn Bách 49. Khảo sát nguy cơ té ngã ở bệnh nhân lớn tuổi tại khoa Nội A1 - Bệnh viện Thống Nhất năm 2023 347 Assessment of fall risk of the elderly in the A1 Department - Thong Nhat Hospital in 2023 Nguyễn Trọng Cường, Phạm Thị Duyên, Lê Thị Oanh 50. Nghiên cứu đặc điểm viêm phổi do Enterobacteriaceae tại Bệnh viện Thống Nhất 353 Characteristics of pneumonia caused by Enterobacteriaceae at Thong Nhat Hospital Lê Bảo Huy, Vũ Đình Chánh, Vũ Thị Kim Cương, Nguyễn Thanh Liêm 51. Áp dụng gói chăm sóc phòng ngừa loét ép tại khoa Hồi sức tích cực Bệnh viện E 363 Applying pressure injury prevention care bundle at intensive care department in E Hospital Đỗ Thị Ngọc, Phạm Ngọc Thắng, Phạm Thị Châm, Nguyễn Hữu Quyết, Hoàng Thị Phương, Lê Minh Đức 52. Đánh giá rối loạn nuốt và hiệu quả phục hồi chức năng nuốt sớm ở bệnh nhân đột quỵ não cấp 372 tại Bệnh viện Thống Nhất thành phố Hồ Chí Minh Assessment of swallowing disorders and effectiveness of early dysphasia rehabilitation in acute stroke patients at Thong Nhat Hospital Nguyễn Thị Phương Nga, Đinh Thị Vân, Phạm Thị Luyến, Trần Thị Thái, Đoàn Thị Hoa Thủy, Nguyễn Thị Nga, Dương Thị Thu, Lê Thị Thanh Yến 53. Kết quả điều trị bệnh nhân Covid-19 mức độ nhẹ bằng Molnupiravir tại bệnh viện dã chiến 379 Early outcome of mild Covid-19 patients treated by mulnopiravir in Covid-19 temporary hospital at Ho Chi Minh city Trần Văn Tiến, Đỗ Kim Quế, Phạm Thị Mỹ Dung, Lâm Sơn Bảo Vi, Đỗ Ngọc Quế Anh 54. Kết quả bước đầu can thiệp mạch vành cấp cứu ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp có ST chênh 388 lên rất cao tuổi tại Bệnh viện Thống Nhất Investigation the result of primary percutaneous coronary intervention in very elderly patients with stemi at Thong Nhat Hospital Hồ Thượng Dũng, Nguyễn Văn Tân, Lê Đình Thanh, Phan Minh Trung, Châu Văn Vinh, Nguyễn Thế Quyền, Đỗ Văn Tuyến, Nguyễn Thị Mộng, Phan Văn Trực
55. Kết quả phẫu thuật thay van 2 lá cơ học qua đường mở ngực phải nhỏ với nội soi lồng ngực 394 hỗ trợ Results of mechanical mitral valve replacement by video-assisted minimally invasive cardiac surgery via right minithoracotomy Đỗ Kim Quế, Nguyễn Anh Trung, Đỗ Cao Duy Anh 56. Nghiên cứu đặc điểm viêm phổi cộng đồng do Enterobacteriaceae sinh ESBL tại Bệnh viện 401 Thống Nhất Characteristic of community acquired pneumonia caused by ESBL producing Enterobacteriaceae at Thong Nhat Hospital Lê Bảo Huy, Vũ Đình Chánh, Vũ Thị Kim Cương, Nguyễn Thanh Liêm 57. Giá trị thang điểm MAP(ASH) trong tiên lượng xuất huyết tiêu hóa trên không do tăng áp 412 lực tĩnh mạch cửa Evaluation of MAP(ASH) scoring system to predict outcomes for non-variceal upper gastrointestinal bleeding Lâm Tú Hương, Bùi Hữu Hoàng, Hồ Tấn Phát, Nguyễn Đình Thắng, Võ Duy Thông 58. Phẫu thuật bóc lớp trong động mạch cảnh với đường mổ nhỏ không dùng Shunt tạm 418 Carotid endarterectomy without Shunt: 10 years experiences with 500 cases Đào Hồng Quân, Đỗ Kim Quế, Đỗ Cao Duy Anh 59. Can thiệp nội mạch hẹp tắc động mạch dưới gối trên bệnh nhân có bệnh thận mạn 426 Endovascular recanalization of below the knee arterites in patient with chronic kindney desease Nguyễn Đỗ Nhân, Lê Đình Thanh 60. Khảo sát sự hiểu biết của người bệnh tăng huyết áp và các yếu tố liên quan tại khoa Cấp cứu 433 Bệnh viện Thống Nhất năm 2023 The knowledge of hypertension patients and related factors in Emergency Department of Thong Nhat Hospital 2023 Lê Thị Thanh, Trần Thị Luận, Nguyễn Thị Tiến, Lê Bảo Huy, Lê Thảo Nhân, Trần Quỳnh Như 61. Khảo sát sự hài lòng và tuân thủ của bệnh nhân sau phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng chéo 444 trước với chương trình phục hồi chức năng từ xa Survey on patient satisfaction and compliance after arthroscopic reconstruction of anterior cruciate ligament with telerehabilitation program Đoàn Thị Thuỳ Trang, Nguyễn Bảo Lục, Võ Thành Toàn
Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 1-5 INSTITUTE OF COMMUNITY HEALTH A REVIEW OF THE AGING PROCESS IN OLDER PEOPLE Le Dinh Thanh1,2* Thong Nhat Hospital - No. 1 Ly Thuong Kiet, Ward 7, Tan Binh District, Ho Chi Minh City, Vietnam 1 2 Pham Ngoc Thach University of Medicine HCMC - No .2 Duong Quang Trung, ward 12, district 10, Ho Chi Minh city, Vietnam Received 10/07/2023 Revised 01/08/2023; Accepted 25/08/2023 ABSTRACT Aging is a process associated with changes in physiological, environmental, psychological, behavioral, and social matters in older people. Most of age-related changes are benign. However, some aging changes result in declines in activities of daily function and frailty, and can be risk factor for diseases or worse medical conditions in older people. During the aging process, interactions among genetic, environmental, lifestyle, behavioral, and social factors can influence the speed and level of the aging process. The changes in organs related to the aging process can be benign or a basement leading to vulnerability and acquirement of featured diseases in older people. Therefore, understanding the aging process in older people is necessary in care and treament for older patients. Keywords: Aging; older people. *Corressponding author Email address: ledinhthanhvmc@yahoo.com Phone number: (+84) 913 634 383 https://doi.org/10.52163/yhc.v64i8 1
L.D.Thanh. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 1-5 TỔNG QUAN VỀ QUÁ TRÌNH LÃO HÓA Ở NGƯỜI CAO TUỔI Lê Đình Thanh1,2* Bệnh viện Thống Nhất - Số 1 Lý Thường Kiệt, phường 7, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam 1 2 Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch - Số 2 Dương Quang Trung, phường 12, quận 10, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam Ngày nhận bài: 10 tháng 07 năm 2023 Chỉnh sửa ngày: 01 tháng 08 năm 2023; Ngày duyệt đăng: 25 tháng 08 năm 2023 TÓM TẮT Lão hóa là một quá trình liên quan đến các thay đổi sinh lý, môi trường, tâm lý, xã hội và hành vi ở người cao tuổi. Các thay đổi liên quan đến tuổi phần lớn là tự nhiên và lành tính. Tuy nhiên, có một số thay đổi do lão hóa lại dẫn đến suy giảm các chức năng sống hằng ngày, suy yếu và là yếu tố nguy cơ khiến người cao tuổi dễ mắc các bệnh lý hoặc làm cho tình trạng bệnh lý ở người cao tuổi nặng hơn. Trong quá trình lão hóa, tương tác giữa các yếu tố gen, môi trường, lối sống, hành vi và xã hội có thể ảnh hưởng đến tốc độ và mức độ của sự lão hóa. Sự thay đổi ở các cơ quan do lão hóa ở người cao tuổi có thể là lành tính hoặc là nền tảng dẫn đến tính dễ tổn thương và gây mắc phải các bệnh lý đặc trưng ở người cao tuổi. Do đó, hiểu rõ được quá trình lão hóa ở người cao tuổi là cần thiết trong chăm sóc và điều trị các bệnh nhân cao tuổi. Từ khóa: Lão hóa; người cao tuổi. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ mức độ lão hóa và các bệnh đồng mắc, người cao tuổi có thể được xem là lão hóa thành công hay không. Điều Ở góc độ sinh lý, lão hóa là một quá trình diễn tiến tự này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như di truyền, xã hội, nhiên ở người cao tuổi. Trong quá trình này, có những môi trường sống hay chính lối sống của người đó [2]. thay đổi có thể ảnh hưởng đến hình dáng của người Trong thực hành lâm sàng, người bác sĩ cần hiểu được cao tuổi nhưng không gây nguy hại, như tóc bạc hay thay đổi nào là lão hóa tự nhiên và thay đổi nào là bệnh da nhăn. Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến lý ở người cao tuổi. Phân biệt và xác định chính xác các tâm sinh lý hay chất lượng cuộc sống của người cao thay đổi này giúp góp phần nâng cao chất lượng chăm tuổi nhưng không ảnh hưởng đến sức khỏe ở nhóm đối sóc và điều trị cho các bệnh nhân cao tuổi. tượng này [1]. Bên cạnh đó, có những thay đổi là yếu tố nguy cơ dẫn đến người cao tuổi dễ bị tổn thương trong cuộc sống và dễ mắc các bệnh lý cấp và mạn tính. Ví 2. CÁC THAY ĐỔI DO QUÁ TRÌNH LÃO HÓA dụ thiếu cơ, giảm sức cơ có thể dẫn đến tăng nguy cơ té ngã hay rối loạn giấc ngủ có thể dẫn đến trầm cảm 2.1. Thay đổi hằng định nội môi hay thay đổi điều hòa các thụ thể áp suất dẫn đến người Hệ thống điều hòa hằng định nội môi suy giảm theo cao tuổi dễ hạ huyết áp tư thế. Dựa trên tốc độ lão hóa, thời gian. Sự suy giảm này không gây tình trạng bệnh *Tác giả liên hệ Email: ledinhthanhvmc@yahoo.com Điện thoại: (+84) 913 634 383 https://doi.org/10.52163/yhc.v64i8 2
L.D.Thanh. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 1-5 lý nhưng làm giảm khả năng thích nghi với các thay trưởng β có liên quan đến quá trình lão hóa của các đổi của môi trường khiến cơ thể dễ bị tổn thương hơn động mạch lớn [4]. so với khi còn trẻ tuổi. Các thay đổi hằng định nội môi 2.3. Thay đổi do lão hóa hệ thần kinh ở người cao tuổi dẫn đến các thay đổi thường gặp là giảm khả năng thích ứng với căng thẳng tâm lý, giảm khả năng thích Lão hóa hệ thần kinh đặc trưng bởi biến đổi về mạch ứng nhiệt độ môi trường, giảm điều hòa huyết áp khi máu, chất dẫn truyền thần kinh, khung tế bào, cấu trúc thay đổi tư thế, giảm khả năng tiêu hóa bữa ăn, giảm và phân tử trong não bộ. Những thay đổi cấu trúc lan thể tích tuần hoàn hữu hiệu, dễ tăng hay hạ đường tỏa, chất trắng và chất xám. Tất cả các loại tế bào của huyết và rối loạn điện giải. Cơ chế chung gây nên các não bộ đều biến đổi theo tuổi, gồm chết tế bào, biến tình trạng này là do khả năng dự trữ sinh lý giảm, khả đổi đuôi gai, mất và tái cấu trúc synap, phản ứng của tế năng nhận biết thay đổi giảm và khả năng đáp ứng bào thần kinh đệm. Những biến đổi này có thể do biến thích hợp giảm theo tuổi [3]. Trong thời đại bệnh tim đổi của các protein khung và sự lắng đọng các protein mạch và đái tháo đường chiếm tỷ lệ cao trong mô hình không hòa tan như tau protein và α-synuclein trong tế bệnh tật ở người cao tuổi thì vấn đề nước, điện giải, bào thần kinh và các amyloid ở gian bào. Những đường đường huyết cần được quan tâm hàng đầu. Do đó, ở dẫn truyền tín hiệu của tế bào vốn điều khiển sự tăng bệnh nhân cao tuổi mắc bệnh đái tháo đường và/hay trưởng và di chuyển của tế bào bị biến đổi góp phần gây bệnh tim mạch thì việc điều chỉnh mức đường huyết ra những thay đổi bệnh lý cũng như thích ứng của não và huyết áp cần cân nhắc giữa lợi ích lâu dài và các bộ. Những biến đổi chính bao gồm: tích tụ các mảng biến chứng cấp có thể có do điều chỉnh quá mức ở các amyloid, tăng số lượng tế bào sao hoạt hóa, vi bào đệm, đối tượng này. thay đổi hình dạng ty thể, các đám rối sợi thần kinh tích tụ trong tế bào thần kinh, tế bào thần kinh chết hoặc 2.2. Thay đổi do lão hóa hệ tim mạch ở người cao tuổi thay đổi hình dạng, synap thần kinh giảm số lượng và Hình thái các buồng tim thay đổi rõ rệt theo tuổi. Kích thay đổi hình dạng, mạch máu tăng xơ vữa và xơ cứng thước nhĩ tăng lên theo tuổi, do tâm nhĩ giãn cùng với và giảm thể tích chất xám [5]. tăng thể tích theo độ tuổi. Độ dày thành thất trái tăng 2.4. Thay đổi do lão hóa hệ nội tiết ở người cao tuổi theo tuổi, trong khi đó thể tích thất trái giảm ở cả hai thì tâm thu và tâm trương. Kích thước trục dài của thất trái Trong quá trình lão hóa các tuyến nội tiết, lão hóa ngắn hơn và giảm nhẹ kích thước trong khoang thất trái tuyến tụy có ý nghĩa quan trọng vì liên quan đến đường ở cả hai thì tâm thu và tâm trương; giãn nhĩ trái cùng huyết ở người cao tuổi. Sau 60 tuổi, thể tích nhu mô với gốc động mạch chủ giãn và 1 lệch về phía phải. Khi tụy giảm đi nhưng thể tích khối mỡ vẫn giữ nguyên lão hóa, số lượng tế bào cơ tim giảm do quá trình chết thậm chí tăng hơn. Thể tích toàn bộ của tụy, thể tích theo chương trình và tăng kích thước các tế bào cơ tim nhu mô tụy cũng như thể tích khối mỡ trong tụy đều còn lại do phì đại làm tăng khả năng rối loạn chức năng tăng ở đối tượng thừa cân, béo phì so với nhóm không thất trái và suy tim. Giảm thể tích tâm thu và tâm trương thừa cân, béo phì. Cùng với tình hình thừa cân và béo thất trái theo tuổi và tỷ số khối cơ/thể tích ngày càng phì ngày càng gia tăng ở tất cả các lứa tuổi, đặc biệt ở tăng ở cả hai giới [4]. đối tượng người cao tuổi cũng như tình trạng đề kháng insulin tăng dần theo tuổi, sự thay đổi tỷ trọng mô chế So với mạch máu trẻ, các mạch máu lão hóa đặc trưng tiết các hormon của tụy suy giảm so với sự tích lũy bởi sự gia tăng các gốc oxy phản ứng và viêm mạch của mô mỡ, càng đẩy nhanh quá trình rối loạn điều máu dẫn đến rối loạn chức năng nội mô. Các tế bào cơ hòa đường huyết của cơ thể từ đó dẫn đến tiền đái tháo trơn mạch máu di chuyển vào khoang dưới nội mạc, đường thậm chí là đái tháo đường càng gia tăng theo tăng sinh và gây tích tụ collagen và proteoglycan trong quá trình già hóa. Ở người cao tuổi, không chỉ giảm về lớp nội mạc. Số lượng các tế bào cơ trơn mạch máu số lượng mà tác dụng của insulin cũng giảm dần theo trong lớp trung mạc giảm do sự chết có chương trình. tuổi, nghĩa là tình trạng đề kháng insulin sẽ tăng dần Sự thoái hóa elastin của lớp trung mạc là một trong trong quá trình lão hóa. Ngoài ra, sự thanh thải insulin những phát hiện bệnh lý chính của lão hóa động mạch của gan tăng theo tuổi tác, do đó có ít insulin hơn để và là lý do chính cho sự gia tăng xơ cứng của các động tác động lên các tế bào và thúc đẩy sự hấp thu glucose mạch lớn theo tuổi. Các con đường khác nhau bao gồm vào tế bào. Cùng với rối loạn bài tiết insulin, đề kháng các cytokin viêm, phân tử bám dính, và yếu tố tăng insulin là hai yếu tố nền tảng góp phần làm tăng nguy 3
L.D.Thanh. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 1-5 cơ rối loạn đường huyết đưa đến tỷ lệ cao đái tháo bề mặt cũng bị thay đổi theo độ tuổi và dịch phế nang đường ở người cao tuổi [6]. có hàm lượng protein tiền viêm cao hơn với đặc tính 2.5. Thay đổi do lão hóa hệ cơ xương khớp ở người kháng viêm giảm. Bên cạnh đó, có sự tích tụ amyloid cao tuổi trong mạch máu phổi và vách phế nang ở người cao tuổi [8]. Hình thái cơ bắp có sự thay đổi rõ rệt, kích thước các khối cơ giảm dần đi theo tuổi. Mất khối lượng cơ liên 2.7. Thay đổi do lão hóa hệ tiêu hóa ở người cao tuổi quan đến lão hóa là do teo các sợi cơ. Sự teo này phần Quá trình lão hóa có tác động đáng kể về mặt lâm lớn là do mất protein tơ cơ, rõ rệt hơn ở sợi nhanh và sàng đối với nhu động của hầu họng và thực quản, ít hơn ở sợi chậm. Có sự giảm tổng hợp protein cơ và chức năng đại tràng, khả năng miễn dịch và chuyển ty thể theo tuổi tác. Điều này một phần là do những hóa thuốc qua đường tiêu hóa. Một số rối loạn chức thay đổi nội tiết liên quan đến lão hóa, cụ thể là giảm năng ống tiêu hóa ở bệnh nhân cao tuổi có thể là do tác sản xuất các cytokin đồng hóa bao gồm yếu tố tăng động chồng chất của các bệnh mạn tính và ảnh hưởng trưởng giống insulin-1 trong cơ bắp lão hóa. Các cơ của môi trường/lối sống (thuốc, rượu, thuốc lá). Mặt vân ở người cao tuổi cũng thường biểu hiện “đề kháng khác, do ống tiêu hóa thể hiện khả năng dự trữ đáng đồng hóa”, nghĩa là các kích thích đồng hóa như tập thể kể nên nhiều khía cạnh của chức năng ống tiêu hóa, dục hoặc bổ sung axit amin thông thường sẽ giúp tổng chẳng hạn như bài tiết và hấp thu ở ruột, được bảo hợp protein cơ nhưng ở người cao tuổi đáp ứng này suy tồn theo tuổi tác. Sự suy giảm nhẹ trong bảo vệ tế bào giảm nặng. Những thay đổi về xương xảy ra trong quá niêm mạc dạ dày hoặc thanh thải axit thực quản có thể trình lão hóa bình thường bao gồm: 1) những thay đổi trở nên đáng kể khi có tác dụng phụ chồng chất của về động lực học của quần thể tế bào xương, dẫn đến sự một số loại thuốc hoặc bệnh đồng mắc. Những thay tách rời quá trình tạo xương và hủy xương bình thường; đổi phổ biến liên quan đến tuổi tác trong chức năng 2) những thay đổi trong cấu trúc xương (ví dụ: sắp xếp ống tiêu hóa, chẳng hạn như táo bón, có thể do nhiều lại các thanh chống bè) và hình dạng mặt cắt ngang (đặc nguyên nhân như thuốc men, suy giảm chức năng sàn trưng bởi sự mở rộng dưới màng xương và mở rộng chậu hoặc các bệnh đi kèm như thoái hóa thần kinh khoang tủy); 3) tích tụ các vết nứt nhỏ; 4) sự chênh lệch tiến triển. Người cao tuổi dường như dễ bị nhiễm cục bộ về nồng độ khoáng chất lắng đọng cùng với quá trùng xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa, cho trình giảm khoáng hóa ở một số khu vực và quá trình thấy rằng lão hóa có thể làm suy giảm khả năng miễn khoáng hóa ở những khu vực khác; và 5) thay đổi hàm dịch của niêm mạc đường tiêu hóa [8]. lượng protein và tổ chức của chất nền. Theo tuổi tác, 2.8. Thay đổi do lão hóa hệ thận tiết niệu ở người sụn khớp mỏng dần đi và thay đổi màu sắc từ màu trắng cao tuổi lấp lánh sang màu vàng xỉn và tính chất cơ học của nó cũng bị suy giảm. Có sự giảm độ cứng kéo, cường độ Sau 40 tuổi trọng lượng thận bắt đầu giảm, khoảng 10% mỏi và độ bền, nhưng không có thay đổi đáng kể về mỗi 10 năm và tiếp tục giảm dần sau đó. Giảm trọng tính chất nén của nó; những thay đổi này một phần là lượng chủ yếu ở vùng vỏ, vùng tủy tương đối nguyên do giảm hàm lượng nước trong sụn [7]. vẹn. Trọng lượng thận ở người bình thường khi mới sinh thận cân nặng chỉ 50 g, tăng đến 400 g và dài 12 2.6. Thay đổi do lão hóa hệ hô hấp ở người cao tuổi cm ở người trưởng thành và giảm còn 300 g ở tuổi 90. Có sự biến đổi nhu mô phổi trong quá trình lão hóa. Trọng lượng thận giảm 30% ở độ tuổi 80. Thay đổi Kích thước các tiểu phế quản hô hấp và ống phế nang về kích thước: giảm kích thước thận ở người cao tuổi ngày càng lớn. Điều này xảy ra do mất mô đàn hồi và do xơ hóa các cầu thận và ống thận kẽ. Cấu trúc thận mạng lưới các sợi collagen hỗ trợ, dẫn đến giảm diện ở người cao tuổi thay đổi bao gồm giảm trọng lượng, tích bề mặt trao đổi khí. Khoảng một phần ba diện tích giảm số lượng đơn vị thận, xơ hóa cầu thận, giảm diện bề mặt trên mỗi thể tích mô phổi bị mất đi trong suốt tích lọc của cầu thận, giảm kích thước và số lượng ống cuộc đời và khoảng chết giải phẫu cũng tăng theo. Ở thận và lắng đọng mô liên kết ở tủy thận, dày màng một người cao tuổi khỏe mạnh, điều này có thể ít hoặc đáy cầu thận và ống thận, xơ hóa mạch máu thận và tạo không có ý nghĩa bệnh lý, nhưng việc giảm khả năng thành các nang thận. Có sự giảm lưu lượng máu tưới dự trữ đi kèm với các bệnh lý đồng mắc có thể dẫn đến thận ở người cao tuổi. Tưới máu thận bắt đầu giảm ở độ suy giảm chức năng hô hấp. Thành phần chất hoạt động tuổi 40 và giảm khoảng 10% mỗi thập niên [8]. 4
L.D.Thanh. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 1-5 2.9. Thay đổi do lão hóa hệ sinh sản ở người cao tuổi một thách thức cho các bác sĩ lâm sàng cần nắm vững sự thay đổi lão hóa bình thường như thế nào để từ đó Lão hóa liên quan đến tái cấu trúc mạch máu đặc biệt nhận định đúng các thay đổi bất thường ở các cơ quan được thể hiện bằng việc tăng kích thước các khoang không phải do quá trình lão hóa tự nhiên. mạch máu ở thể hang dương vật. Có sự tăng biến đổi mạch máu động mạch xơ vữa tại thể hang dương vật ở những người cao tuổi. Cấu trúc mạch máu của hang TÀI LIỆU THAM KHẢO dương vật cũng bị thay đổi khi lão hóa. Sự giảm mô sợi cơ và khu vực hang mạch máu có thể hạn chế chức [1] Fatemeh E, Maryam D, Zahra RK et al., The năng cơ bản của mạch máu dương vật. Lão hóa cũng Concept of Successful Aging: A Review Article. liên quan đến một số thay đổi về cấu trúc và chức Current Aging Science, 2020, 13(1): 4-10. năng của động mạch liên quan đến sự thay đổi trong [2] Roy RM, Praval K, Sunil S et al., Determinants mức độ chất steroid trong máu, đặc biệt là testosteron, of active aging and quality of life among older dihydrotestosteron và estradiol. Có sự thay đổi chức adults: systematic review; Frontiers in Public năng của tế bào nội mạc bị suy yếu, sự giảm thư giãn Health, 2023, 11: 1193789. cơ thể hang trên sự cương và giảm nitric oxide trong quá trình lão hóa [8]. [3] Raffaella DM, Valery K, Darren B et al., Cellular senescence in ageing: from mechanisms 2.10. Thay đổi do lão hóa mắt ở người cao tuổi to therapeutic opportunities; Nature Reviews Ở người cao tuổi, có sự suy giảm về số lượng và/hoặc Molecular Cell Biology, 2021, 22(2): 75-95. chất lượng nước mắt do tuyến lệ tiết ra, gây ra các triệu [4] Narayana SVS, Christopher F, Jerome LF, chứng khô mắt. Những thay đổi của mí mắt phản ánh Cardiac changes associated with vascular aging. những thay đổi tương tự xảy ra trên khắp khuôn mặt. Sự Clinical Cardiology, 2020, 43(2): 92-98. teo mô dần dần dẫn đến các nếp gấp và nếp nhăn trên da. Khi mắt già đi, giác mạc phẳng ra. Có xu hướng [5] Jo W, Phillip W, Ian HH et al., Factors associated lắng đọng canxi ở ngoại vi của lớp Bowman với sự lão with brain ageing - a systematic review. BMC Neurology, 2021, 21(1): 312. hóa. Với tuổi tăng, thủy tinh thể cũng có hình dạng ngày càng cong, do đó các thủy tinh thể già hơn có công suất [6] Annewieke WB, Jean-Marc K, M Carola Zillikens khúc xạ cao hơn. Do đó, khi tuổi tác ngày càng tăng, et al., The physiology of endocrine systems with mắt có thể trở nên viễn thị hơn hoặc cận thị hơn [8]. ageing; Lancet Diabetes & Endocrinology, 2018, 6(8): 647-658. 3. KẾT LUẬN [7] Robert AT, Abhinav H, Gautam K et al., Skeletal muscle transcriptome in healthy aging. Nature Lão hóa là quá trình tự nhiên sau khi mỗi người đạt Communications, 2021, 12(1): 2014. đến điểm cao nhất của sự trưởng thành. Trong quá trình [8] Ye ET, Vanessa C, Andrea BM et al., này, tốc độ và mức độ lão hóa sẽ khác nhau ở từng Heterogeneous aging across multiple organ người do nhiều yếu tố tác động. Sự lão hóa diễn ra ở systems and prediction of chronic disease tất cả các cơ quan trong cơ thể ở người cao tuổi và tuổi and mortality; Nature Medicine, 2023, 29(5): càng cao thì thay đổi lão hóa càng rõ nét. Điều này là 1221-1231. 5
Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 6-10 INSTITUTE OF COMMUNITY HEALTH TESTOSTERONE FROM THE PERSPECTIVE OF A RHEUMATOLOGY SPECIALIST Hoang Quoc Nam* Thong Nhat Hospital - No. 1 Ly Thuong Kiet, Ward 7, Tan Binh District, Ho Chi Minh City, Vietnam Received 10/07/2023 Revised 25/08/2023; Accepted 20/09/2023 ABSTRACT This article mentions current knowledge about testosterone in relation to rheumatology specialist. In addition to the known role of testosterone in sexual function, testosterone also plays an important role in the muscle system and bone density, especially in cases of primary testosterone deficiency in the elderly and transgender people female to male. Deceased testosterone levels correlate with advanced age, obesity, metabolic syndrome, and failure health. Testosterone replacement solutions are recommended for treatment of cases of testosterone decline in the elderly with total testosterone
H.Q. Nam. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 6-10 TESTOSTERONE DƯỚI GÓC NHÌN CỦA CHUYÊN KHOA CƠ XƯƠNG KHỚP Hoàng Quốc Nam* Bệnh viện Thống Nhất - Số 1 Lý Thường Kiệt, phường 7, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam Ngày nhận bài: 10 tháng 07 năm 2023 Chỉnh sửa ngày: 25 tháng 08 năm 2023; Ngày duyệt đăng: 20 tháng 09 năm 2023 TÓM TẮT Mục tiêu: Bài báo đề cập đến những hiểu biết hiện nay về testosterone liên quan đến chuyên khoa cơ xương khớp. Bên cạnh vai trò được biết đến của testosterone với chức năng tình dục thì testosterone còn biết đến với vai trò quan trọng trong hệ cơ, mật độ xương nhất là đối với những trường hợp suy giảm testosterone nguyên phát ở người cao tuổi và người chuyển giới nữ sang nam. Giảm nồng độ testosterone tương quan với tuổi cao, béo phì, hội chứng rối loạn chuyển hoá và thể trạng sức khỏe kém. Liệu pháp testosterone thay thế được khuyến cáo sử dụng điều trị cho những trường hợp suy giảm testosterone ở người cao tuổi có testosterone toàn phần
H.Q. Nam. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 6-10 tuổi sau đó giảm dần theo tuổi. Testosterone có nhiều 95% 1,06–4,33) và testosterone tự do (OR 1,83, KTC vai trò đối với cơ thể như: làm tăng ham muốn tình dục, 95% 1,04–3,22) có liên quan đến sự khởi đầu của chứng tăng khối cơ, tăng mật độ xương, phải triển đặc tính thiếu cơ 6,7. Hiệu quả của liệu pháp thay thế testosterone nam, phát triển cơ quan sinh dục nam và sản xuất tinh cho những người có testosterone thấp và trung bình đối trùng. Với chuyên khoa cơ xương khớp testosterone đã với thiếu cơ đã được ghi nhận qua nhiều thử nghiệm được biết đến với vai trò lên hệ thống cơ và mật độ ngẫu nhiên có kiểm soát làm tăng khối lượng cơ tuy xương với sự hiểu biết về sinh lý cũng như các bệnh lý nhiên chưa có khác biệt nhiều về tăng sức mạnh của cơ. liên quan đến testosterone. 2.2. Testosterone với lão hoá Ở nam giới nồng độ testosterone, estrogen, SHBG, Lão hóa được định nghĩa là sự suy giảm chức năng ở FSH tương tác với nhau ảnh hưởng đến mật độ xương. cấp độ tế bào, mô và cơ quan và có liên quan đến quá Testosterone tác động lên xương qua nhiều cơ chế trình trao đổi chất, sinh lý và chức năng. Trong một trong đó quá trình tăng tạo xương không rõ ràng còn nghiên cứu đoàn hệ trên 9054 người đàn ông (2017) quá trình huỷ xương lại diễn ra rõ rệt hơn. Testosterone sống trong cộng đồng trong các nghiên cứu ở Mỹ và thúc đẩy hấp thụ canxi ở ruột, do tăng tổng hợp vitamin Châu Âu đã cho thấy nồng độ testosterone đã suy giảm D và tái hấp thu canxi ở thận. Thông qua cơ chế aromat đáng kể ở người cao tuổi giao động từ 400-600 ng/dl hoá testosterone thành estrogen, kích thích tạo nguyên (13,9-20,8 nmol/L) thấp hơn so với nhóm tuổi < 60 bào xương và yếu tố IGF-1. Ở nam giới testosterone và tuổi8. Yếu tố dự đoán và tương quan với tình trạng suy estrogen có vai trò độc lập trong quá trình huỷ xương. giảm nồng độ testosterone trong máu là tuổi cao, béo Tác động đồng thời của testosterone và estrogen làm phì, hội chứng rối loạn chuyển hoá và tình trạng sức tăng khả năng ức chế quá trình huỷ xương trên nam giới. khoẻ kém2. Theo Hiệp hội Nội tiết Hoa kỳ công bố các Mặt khác testosterone có vai trò tăng khối cơ và tăng hướng dẫn lâm sàng về chẩn đoán suy giảm sinh dục sức mạnh của cơ giúp cho tăng sức mạnh của xương. mắc phải đã đưa ra khuyến nghị ngưỡng testosterone Vai trò của testosterone với gãy xương ở nam giới chưa toàn phần
H.Q. Nam. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 6-10 chứng về tình dục, tăng mật độ xương và tăng khối thiếu cơ và thiếu testosterone luôn thường gặp ở người cơ thông qua việc sử dụng testosterone đường qua da cao tuổi. Các liệu pháp bổ sung testosterone trên người và niêm mạc. Đối với nam giới lớn tuổi có nồng độ cao tuổi suy sinh dục nguyên phát, người chuyển giới testosterone thấp nên cân nhắc liệu pháp testosterone dùng hóc môn khẳng định giới, người bị mắc chứng suy giữa lợi ích và các rủi ro có thể xẩy ra. Trong thực tế số giảm testosterone mắc phải đều làm tăng mật độ xương, lượng bệnh nhân được kê đơn các chế phẩm testosterone tăng khối cơ và sức cơ. sử dụng ở người cao tuổi có hội chứng suy sinh dục nguyên phát tại Mỹ những năm gần đây gia tăng rất lớn mặc dù số lượng xét nghiệm nồng độ testosterone dưới TÀI LIỆU THAM KHẢO ngưỡng không nhiều vì vậy cần thận trọng khi dùng testosterone thay thế khi chưa có đánh giá chính xác. [1] Bhasin S, Cunningham GR, Hayes FJ et al., Cần thận trọng với trường hợp trên 40 tuổi có chỉ số Testosterone therapy in men with androgen PSA (prostate specific antigen) trong máu tăng cao hơn deficiency syndromes: an Endocrine Society mức bình thường. Khuyến cáo không nên bắt đầu điều clinical practice guideline; J Clin Endocrinol trị bằng testosterone ở bệnh nhân ung thư vú hoặc ung Metab, 2010 Jun;95(6):2536-59. doi: 10.1210/ thư tuyến tiền liệt, có khối u tuyến tiền liệt có thể sờ jc.2009-2354. Erratum in: J Clin Endocrinol thấy hoặc kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt lớn hơn Metab. 2021 Jun 16;106(7):e2848. PMID: 4 ng/ml hoặc lớn hơn 3 ng/ml ở nam giới có nguy cơ 20525905. cao mắc ung thư tuyến tiền liệt1. Gần đây đã có nhiều [2] Bhasin S, Valderrábano RJ, Gagliano-Jucá nghiên cứu về testosterone đối với những người chuyển T et al., Age-Related Changes in the Male giới từ nữ sang nam và vai trò của testosterone lên hệ Reproductive System. 2022 Feb 10; Endotext cơ xương khớp. Ở những người chuyển giới từ nữ sang [Internet], South Dartmouth (MA): MDText. nam có chung một số đặc điểm đó là thường được tiến com, Inc.; 2000–. PMID: 25905229. hành chuyển giới từ khi trẻ thường trước 40 tuổi, việc duy trì testosterone để khẳng định giới tính được sử [3] Kong SH, Kim JH, Lee JH et al., dụng thường xuyên. Ảnh hưởng của testosterone ngoài Dehydroepiandrosterone sulfate and free việc liên quan đến giới tính thì đối với hệ cơ cũng rất testosterone but not estradiol are related to được quan tâm do ảnh hưởng nhiều đến hình dáng bên muscle strength and bone microarchitecture in ngoài và khả năng lao động làm việc. Các nghiên cứu older adults. Calcif. Tissue Int. 2019;105:285– chỉ ra rằng việc duy trì testosterone làm tăng mật độ 293. doi: 10.1007/s00223-019-00566-5 xương tuy nhiên chưa có bằng chứng chỉ ra việc giảm [4] Sinha-Hikim I, Artaza J, Woodhouse L et al., nguy cơ gãy xương ở người chuyển giới khi dùng liệu Testosterone-induced increase in muscle size pháp testosterone thay thế. Bên cạnh đó các nghiên cứu in healthy young men is associated with muscle đều cho rằng hoạt động thể lực thường xuyên và sử fiber hypertrophy; Am J Physiol Endocrinol dụng vitamin D3 rất quan trọng đối với người chuyển Metab; 2002;283:E154–164. giới để tăng mật độ xương9. [5] Szulc P, Duboeuf F, Marchand F et al., Hormonal and lifestyle determinants of appendicular 3. KẾT LUẬN skeletal muscle mass in men: The MINOS study; Am. J. Clin. Nutr, 2004;80:496–503. Như vậy testosterone có vai trò quan trọng trong hệ cơ doi: 10.1093/ajcn/80.2.496 xương khớp, làm tăng khối cơ, tăng sức mạnh cơ bắp, [6] Shigehara K, Kato Y, Izumi K et al., Relationship tác động tích cực lên mật độ xương. Sự suy giảm nồng between Testosterone and Sarcopenia in Older- độ testosterone liên quan đến người cao tuổi do tác Adult Men: A Narrative Review. J Clin Med; 2022 động của béo phì, hội chứng chuyển hoá và tình trạng Oct 20;11(20):6202. doi: 10.3390/jcm11206202, sức khoẻ kém. Testosterone làm tăng mật độ xương ở PMID: 36294523; PMCID: PMC9605266. nam giới thông qua ức chế huỷ xương. Tuy nhiên tác dụng của testosterone đối với nguy cơ gãy xương chưa [7] Stevenson MO, Tangpricha V, Osteoporosis and được nghiên cứu. Các nghiên cứu cũng đã cho thấy Bone Health in Transgender Persons. Endocrinol 9
H.Q. Nam. / Vietnam Journal of Community Medicine, Vol. 64, Special Issue 8 (2023) 6-10 Metab Clin North Am. 2019 Jun;48(2):421-427. [9] Vescini F, Chiodini I, Falchetti A et al., doi: 10.1016/j.ecl.2019.02.006; Epub 2019 Mar Management of Osteoporosis in Men: A 23. PMID: 31027549; PMCID: PMC6487870. Narrative Review; Int J Mol Sci, 2021 Dec 20;22(24):13640. doi: 10.3390/ijms222413640. [8] Travison TG, Vesper HW, Orwoll E et al., PMID: 34948434; PMCID: PMC8705761. Harmonized Reference Ranges for Circulating Testosterone Levels in Men of Four Cohort [10] Yuki A, Otsuka R, Kozakai R et al., Relationship Studies in the United States and Europe. J Clin between low free testosterone levels and loss of Endocrinol Metab; 2017 Apr 1;102(4):1161- muscle mass. Sci. Rep. Sci. Rep. 2013;3:1818. 1173. doi: 10.1210/jc.2016-2935, PMID: doi: 10.1038/srep01818 28324103; PMCID: PMC5460736. 10