Thêm một tiếng nói góp phần vào việc đánh giá chương trình và kiến thúc văn học dân gian trong sách giáo khoa trung học và giáo trình đại học

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Thêm vào BST

Báo xấu

1
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Việc đánh giá chương trình và kiến thức văn học dân gian trong sách giáo khoa trung học và giáo trình đại học luôn là một vấn đề cần được quan tâm và thảo luận sâu rộng. Bài viết này sẽ góp thêm một tiếng nói vào cuộc tranh luận này, tập trung phân tích những ưu điểm, hạn chế và những điểm cần điều chỉnh trong nội dung giảng dạy hiện hành. Chúng tôi sẽ đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy và giúp học sinh, sinh viên hiểu sâu sắc hơn về giá trị của văn học dân gian. Mục tiêu cuối cùng là hướng tới một chương trình giáo dục toàn diện hơn, phản ánh đúng thực tiễn và tầm quan trọng của văn học dân gian trong đời sống tinh thần của dân tộc.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thêm một tiếng nói góp phần vào việc đánh giá chương trình và kiến thúc văn học dân gian trong sách giáo khoa trung học và giáo trình đại học

74 LÊ VĂN KỲ FOLKLORE THÊM MỘT TIẾNG NÓI GÓP PHẦN VÀO VIỆC ĐÁNH GIÁ CHƯƠNG TRÌNH VÀ KIẾN THÚC VĂN HỌC DÂN GIAN TRONG SÁCH GIÁO KHOA TRUNG HỌC VÀ GIÁO TRÌNH DẠI HỌC & NHÀ TRƯỜNG LẺ VĂN KỲ1 ’’ ăn học dân gian là một mảng quan PGS.TS. Nguyễn Bích Hà; ThS. Nguyền trọng trong nên văn học Việt Nam. Nó Việt Hùng (đểu công tác ở Trường Đại học là cò sở, là tiên đê cho sự hình thành và Sư phạm Hà Nội) và cử nhân Vũ Quang phát triển của văn học viết. Nhiều nhà văn, Dũng (Viện Nghiên cứu văn hoá). nhà thơ đã đê lại những tác phẩm bất hủ Ngoài lời nói đầu, nhận xét chung và cho đời như Nguyễn Du, Nguyễn Bính,... kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, chính là nhờ được tắm mình trong dòng suối công trình gồm sáu chương như sau: dân gian ngọt ngào, vô tận. Đưa văn học dân Chương I: Chương trình và nội dung gian vào chương trình giảng dạy trong nhà phần văn học dân gian trong sách giáo trường là một chủ trương đúng đắn, cần khoa dùng trong trường trung học cơ sở dược ủng hộ. Tuy nhiên, việc soạn thảo tài Chương II: Chương trình và nội dung liệu để giảng dạy (mà cụ thể ở đây là sách phần văn học dân gian trong sách giáo giáo khoa, giáo trình) cũng như việc điêu khoa dùng trong trường trung học phổ phôi chương trình đó như thê nào cho phù thông. hợp đê phát huy được hiệu quả thì đang có nhiều bất cập, lâu nay người ta đang phải Chương III: Vê bôn tác phẩm văn học bàn cãi và đưa ra nhiêu mô hình thử dân gian được dạy và học trong trường nghiệm. Do vậy “đánh giá chương trình và trung học thu hút nhiều sự chú ý kiến thức văn học dân gian trong sách giáo Chương IV: Giáo trình đại học vê' văn khoa phổ thông và trong giáo trình đại học” học dân gian là một việc làm cần thiêt, có tính thời sự cập Chương V: Sáu vấn đê lí luận vê văn nhật. Đây là một đê tài nghiên cứu khoa học học dân gian cần thảo luận cấp Bộ, do Viện Nghiên cứu văn hoá chủ trì, Chương VI: Vê' việc đánh giá các được tiến hành trong 18 tháng (từ tháng 7 khuynh hướng, các tác giả sưu tầm, nghiên năm 2004 đến 31 tháng 12 năm 2005). cứu văn học dân gian. Công trình tập thể này do GS.TS. Chương I bàn vê chương trình và nội Nguyễn Xuân Kính làm chủ nhiệm, các tác dung phần văn học dân gian giảng dạy giả khác là: PGS.TS. Nguyễn Xuân Đức trong các trường trung học cơ sở. ở chương (Ban Tư tưởng - Văn hoá trung ương);( này, ThS. Nguyễn Việt Hùng đê' cập đến ba ) * (*) TS. Viện N ghiên cứu văn hóa
Văn hoá dân gian và nhà trường 75 vấn đề chính là nhận xét về chương trình, văn học dân gian các dân tộc ít người...; lại nhận xét về nội dung, khảo sát thực trạng vẫn có những sự bất hợp lí về sự nặng nề, của việc dạy và học văn học dân gian ở quá tải của chương trình so với thòi lượng trường trung học cơ sở trong thời gian qua. cho phép và chưa chú ý đúng mức dến việc Qua việc phân tích, so sánh cấu trúc và giảng dạy tác phẩm văn chương, bồi dưỡng phân phôi chương trình, tác giả cho rằng: năng lực cảm thụ của học sinh. Tuy còn có những bất cập, nhưng chương Về nội dung kiến thức, tác giả cho trình mới dã chú ý đến văn học dân gian rằng: Tuy sách giáo khoa mổi đã được nâng nhiều hơn, vị trí của văn học dân gian trong lên một bậc rõ rệt không những ở việc nhà trường ngày càng được khắng dịnh. tuyển chọn bài học có giá trị mà còn cung Vê kiến thức văn học dân gian dược thể cấp những kiến thức khoa học hiện dại, có hiện trong sách giáo khoa thì tác giả có định hướng rõ ràng. Tuy nhiên vẫn chưa có nhiều băn khoăn. Bên cạnh những cái sự ổn định do chúng ta chưa có những kê được, còn có nhiêu cái chưa được (thậm chí hoạch dài hơi mang tầm chiến lược đê xây là giảm sút so vối sách giáo khoa cũ) cụ thê dựng khung chương trình với những đơn vị là ở việc chọn lựa văn bản, việc nêu xuất xứ kiến thức, vừa đủ, vừa cập nhật, vừa ích của văn bản và việc trình bày các khái dụng cho học sinh. Kiến thức văn học dân niệm vê thể loại. gian ở bậc trung học phổ thông chua liên Vê thực trạng của việc học và dạy văn thông chặt chẽ với kiến thức văn học dân học dân gian trong các trường trung học cơ gian đã học ở cấp trung học cơ sở nên sở dã được tác giả khảo sát khá kĩ trên địa không có sự kế thừa lẫn nhau và thiếu tính bàn sáu tỉnh là Nam Định, Hà Tây, Hà dồng bộ. Nội, Bắc Ninh, Thái Nguyên, Hưng Yên vó'i Về mục thực trạng, tác giả cũng khảo rất nhiều câu hỏi, nhiều gợi ý thiết thực để sát điêu tra trên bảy tỉnh, thành phô và có sau đó lập bảng thông kê so sánh và rút ra những nhận xét đáng tin cậy về những những nhận xét giàu tính thực tiễn. Hầu lúng túng, bất cập cùa việc giảng dạy và như ở trường nào cũng vậy, việc học văn học tập văn học dân gian trong các trường học dân gian là cần thiết nhưng còn nhiều Phổ thông trung học. Tác giả cũng rất công chuyện phải bàn. phu trong việc lập bảng biểu dê so sánh, đôi chiếu để từ đó rú t ra những nhận xét có - Chương II bàn về chương trình và nội sức thuyết phục. dung phẩn vàn học dân gian trong sách giáo khoa dùng trong trường trung học phổ Chương 111 do GS. Nguyễn Xuân Kính thông. Cách triển khai nghiên cứu của tác và PGS. Nguyễn Xuân Đức chấp bút. giả chương này cũng có phần tương tự như Chương này tập trung bàn về bốn tác phẩm phương pháp của tác giả chương I, chỉ khác văn học dân gian được dạy và học trong là ỏ đây học sinh lớn tuổi hơn nên chương trường trung học, đã và đang thu hút được trình cũng như kiên thức văn học dân gian nhiều sự chú ý của dư luận. Đó là truyện dưa vào giảng dạy phải phù hợp với nhận “Sơn Tinh - Thuỷ Tinh”, truyện “Chử Dồng thức của các em mới có hiệu quả. Do đó cần Tử”, lời ca dao “Trèo lên cây bưởi hái hoa...” phải có sự điều chỉnh nhất định, về chương và lời ca dao “Hôm qua tát nưóc bên đình...”. trình, theo PGS.TS. Nguyễn Bích Hà, bên Chương IV viết vổ giáo trình đại học cạnh những ưu điểm như nội dung giảng về văn học dân gian. Ớ chương này GS. dạv phong phú hơn, học sinh được học cả Nguyễn Xuân Kính đã đề cập dến ba mục.
76 LÊ VĂN KỲ Mục thứ nhất là giới thiệu các giáo trình đọc cũng bắt gặp một cách nhìn mối về đại học về văn học dân gian đã có ỏ' nước ta. trường hợp Phạm Quỳnh. Mục thứ hai nhận xét về các giáo trình. Tác Những kiến nghị sau đã được các tác giả đã nêu lên những ưu điểm và những giả công trình Đánh giá chương trình và hạn chê của các giáo trình văn học dân kiên thức văn học dân gian trong sách giáo gian ở bậc đại học một cách khá thận trọng. khoa trung học và giáo trình đại học trình Mục thời lượng và chương trình văn bày như một lời vĩ thanh: học dân gian ở đại học đã cung cấp nhiều 1. Việc chấn hưng giáo dục là cả một thông tin cần thiết cho người đọc để có được hộ vấn đề, bao gồm vấn đê trình độ và một cải nhìn tổng thể. phẩm chất của người thầy, vân đê cơ sở vật Chương V thảo luận sáu vấn đề lí luận chất của nhà trường, vấn dề chương trình về văn học dân gian. Theo GS. Nguyễn sách giáo khoa,... Trong phạm vi chương Xuân Kính, trong lí luận về văn học dân trình và sách giáo khoa, giáo trình đại học gian có sáu vấn đê cần thảo luận để hiểu về văn học dân gian, việc đánh giá, nhận đúng hơn về văn học dân gian. xét cần căn cứ trên nhiều cơ sở: sự phản + Vấn đê thứ nhất là tác giả của văn ánh của phụ huynh và học sinh, ý kiến học dân gian. phản hồi của sinh viên, kết quả so sánh với chương trình, sách giáo khoa của nước lảng + Vấn đề thứ hai là mối quan hệ giữa giềng và các nưốc tiên tiến. Khi bàn vê bộ thời gian được phản ánh và thời gian ra đời phận văn học dân gian, chúng ta không của tác phẩm. dược tách nó ra khỏi tổng thê văn học dân + Vấn đề thứ ba là tính nguyên hợp tộc và không được đặt nó ra ngoài tổng thê của văn học dân gian. chương trình giáo dục. + Vấn đê thứ tư là tính dị bản trong 2. Chương trình sách giáo khoa phải văn học dân gian. đảm bảo tính liên thông giữa các cấp trong + Vân dề thứ năm là phân loại văn học trường trung học, giữa giáo dục trung học và dân gian. đào tạo đại học. Trong việc tham gia biên soạn chương trình cần có các chuyên gia + Vấn để thứ sáu là thuộc tính dân gian. chuyên ngành. Trong việc biên soạn sách GS. Nguyễn Xuân Kính không đồng tình vỏi giáo khoa, lúc đầu có thể tranh thủ sự dóng GS. Đặng Nghiêm Vạn khi GS. Vạn cho góp của nhiều tác giả, nhưng đến khi chàp rằng dân gian là những cái gì còn thấp kém, bút lần cuối, mỗi tập sách chỉ nên có hai, ba khi GS. Vạn đưa sử thi vào văn học viết vị. Như vậy sẽ dảm bảo tính thông nhất về trong bộ Tống tập Văn học Việt Nam. văn phong trong một cuổh sách. Chương Chương VI bàn về việc đánh giá các trình và sách giáo khoa phai được tham gia khuynh hướng, các tác giả sưu tầm, nghiên thẩm định, phản biện hoặc là của một tô cứu văn học dân gian. Tác giả Nguyễn chức như các Hội chuyên ngành, hoặc là của Xuân Kính không chia sẻ với PGS. Đỗ Bình một hội đồng thẩm định mà Hội đồng này Trị vê việc đảnh giá các công trình của các không chỉ do Bộ Giáo dục và Đào tạo ra tác giả khác; chưa đồng tình vói những quyết định thành lập. Có như vậy mới đảm nhận xét của GS. Đinh Gia Khánh và PGS. bảo tính khách quan, khoa học, tránh tình Đỗ Bình Trị vê Trương Tửu cũng như cuốn trạng vừa dá bóng, vừa thôi còi. Kinh thi Việt Nam. ơ chương này, người (X em tiế p tr a n g 59)