Giáo trình Thi t b l nh ôtô
1.3.
1.3. MÔI CH T L NH
Dung d ch làm vi c trong h th ng i u hòa không khí ư c g i là môi ch t l nh
môi
hay gas l nh – là ch t môi gi i s d ng trong chu trình nhi t
gas ng ngư c chi u hp
thu nhi t c a môi trư ng c n làm l nh có nhi t th p và t i nhi t ra môi trư ng có
nhi t cao hơn. Có khá nhi u môi ch t l nh ư c s d ng trong k thu t i u hòa
không khí, nhưng ch có 2 lo i ư c s d ng r ng rãi trong h th ng i u hòa không khí
c a ôtô i m i ó là R-12 và R-134a.
Môi ch t l nh ph i có i m sôi dư i 320F (00C) có th b c hơi và h p thu n
nhi t t i nh ng nhi t th p. Nhi t th p nh t chúng ta có th s d ng làm l nh
ôtô là 320F (00C) b i vì khi
các khoang hành khách nhi t dư i nhi t này s t o
ra á và làm t t lu ng không khí i qua các cánh t n nhi t c a thi t b b c hơi.
Môi ch t l nh ph i là m t ch t tương i “trơ”, hòa tr n ư c v i d u bôi trơn
tr thành m t hóa ch t b n v ng, sao cho d u bôi trơn di chuy n thông su t trong h
th ng bôi trơn máy nén khí và các b ph n di chuy n khác. S tr n l n gi a d u bôi
trơn v i môi ch t l nh ph i tương thích v i các lo i v t li u ư c s d ng trong h th ng
như: kim lo i, cao su, nh a d o… ng th i, ch t làm l nh ph i là m t ch t không c,
không cháy, và không gây n , không sinh ra các ph n ng phá h y môi sinh và môi
trư ng khi x nó vào khí quy n.
1.3.1. R-
1.3.1. Môi ch t l nh R-12
Môi ch t l nh R-12 là m t h p ch t c a clo, flo và carbon; có công th c hóa h c
là CCl2F2, g i là chlorofluorocarbon (CFC) – thư ng có tên nhãn hi u là Freon 12 hay
R-12. Freon12 là m t ch t khí không màu, có mùi thơm r t nh , n ng hơn không khí
300C, có i m sôi là 21,70F (-29,80C). Áp su t hơi c a nó trong b b c
kho ng 4 l n
hơi kho ng 30 PSI và trong b ngưng t kho ng 150-300 PSI, và có lư ng nhi t n
b c hơi là 70 BTU trên 1 pound.
R-12 d hòa tan trong d u khoáng ch t và không tham gia ph n ng v i các lo i
kim lo i, các ng m m và m kín s d ng trong h th ng. Cùng v i c tính có kh
Giáo trình Thi t b l nh ôtô
năng lưu thông xuyên su t h th ng ng d n nhưng không b gi m hi u su t, chính
nh ng i u ó ã làm cho R-12 tr thành môi ch t l nh lí tư ng s d ng trong h th ng
i u hòa không khí ôtô.
H.1.3. Cơ ch và tình tr ng phá h y t ng ozon c a môi ch t l nh R12
Tuy nhiên, R-12 l i có m c phá h y t ng ôzôn c a khí quy n và gây hi u ng
nhà kính l n – do các phân t c a nó có th bay lên b u khí quy n trư c khi phân gi i;
và t i b u khí quy n, nguyên t clo ã tham gia ph n ng v i O3 trong t ng ôzôn c a khí
quy n, chính i u này ã làm phá h y ôzôn c a khí quy n. Do ó, môi ch t l nh R-12
ã b c m s n xu t, lưu hành và s d ng t ngày 1.1.1996. Th i h n này kéo dài thêm 10
năm các nư c ang phát tri n.
1.3.2. R-
1.3.2. Môi ch t l nh R-134a
gi i quy t v n môi ch t l nh R-12 (CFC-12) phá h y t ng ôzôn c a khí
quy n, m t lo i môi ch t l nh m i v a ư c dùng thay th R-12 trong h th ng i u hòa
không khí ôtô, g i là môi ch t l nh R-134a có công th c hóa h c là CF3 – CH2F, là m t
hydrofluorocarbon (HFC). Do trong thành ph n h p ch t c a R-134a không có clo, nên ây
chính là lí do c t y u mà ngành công nghi p ôtô chuy n t vi c s d ng R-12 sang s d ng
R-134a. Các c tính, các m i quan h gi a áp su t và nhi t c a R-134a, và các yêu c u
k thu t khi làm vi c trong h th ng i u hòa không khí r t gi ng v i R-12.
Giáo trình Thi t b l nh ôtô
Tuy nhiên, môi ch t l nh R-134a có i m sôi là -15,20F (-26,80C), và có lư ng
nhi t n b c hơi là 77,74 BTU/pound. i m sôi này cao hơn so v i môi ch t R-12
nên hi u su t c a nó có ph n thua R-12. Vì v y h th ng i u hòa không khí ôtô dùng
môi ch t l nh R-134a ư c thi t k v i áp su t bơm cao hơn, ng th i ph i tăng kh i
lư ng l n không khí gi i nhi t th i xuyên qua giàn nóng (b ngưng t ). R-134a không
k t h p ư c v i các d u khoáng dùng bôi trơn h th ng R-12. Các ch t bôi trơn
t ng h p polyalkaneglycol (PAG) ho c là polyolester (POE) ư c s d ng v i h th ng
R-134a. Hai ch t bôi trơn này không hòa tr n v i R-12. Môi ch t R-134a cũng không
thích h p v i ch t kh m s d ng trên h th ng R-12. Vì th , khi thay th môi ch t l nh
R-12 h th ng i u hòa không khí trên ôtô b ng R-134a, ph i thay i nh ng b ph n
c a h th ng n u nó không phù h p v i R-134a, cũng như ph i thay i d u bôi trơn và
ch t kh m c a h th ng. Có th d dàng nh n ra nh ng h th ng dùng R-134a nh
nhãn “R-134a” dán trên các b ph n chính c a h th ng
Giáo trình Thi t b l nh ôtô
B ng 01: So sánh c tính k thu t c a môi ch t l nh R-12 và R134a
tính R-12
c tính k thu t R – 134a
- Công th c phân t CH2FCF3 CCl2F2
- Tr ng lư ng phân t 120,3 120,91
-26,80C -29,790C
- i m sôi
101,150C 111,800C
- Nhi t t ih n
4,065 mpa (41,45 Kgf/cm2) 4,125 mpa (41,45 Kgf/cm2)
- Áp su t t i h n
511 Kg/cm3 558 Kg/cm3
-M t t ih n
1206,0 Kg/cm3 1310,9 Kg/cm3
-M t dung d ch bão hòa
0,031009 m3/Kg 0,027085 m3/Kg
- Th tích riêng ( hơi bão hòa)
- Nhi t dung riêng (dung 1,4287 KJ/Kg.K (0,3413 0,9682 KJ/Kg.K (0,3413
d ch bão hòa áp su t Kcal/Kgf.K) Kcal/Kgf.K)
không i)
- Nhi t dung riêng (ch t 0,8519 KJ/Kg.K (0,2035 0,6116 KJ/Kg.K (0,3413
hơi bão hòa áp su t Kcal/Kgf.K) Kcal/Kgf.K)
không i)
- Nhi t n khi b c hơi 216,5 KJ/Kg (51,72 Kcal/Kg) 166,56 KJ/Kg (39,79 Kcal/Kg)
- Tính d n nhi t (dung 0,0815 W/m.K (0,0701 0,0702 W/m.K (0,0604
d ch bão) Kcal/m.h.K) Kcal/m.h.K)
- Tính cháy ư c Không cháy Không cháy
- Ch s làm suy ki t ozon 0,24 ÷0,29 1,0
- Ch s làm nóng trái t 0,24 ÷3,4
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
