Thiết kế bài giảng hóa học 10 tập 1 part 5

Chia sẻ: Ajsdk Askdakdj | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

71
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'thiết kế bài giảng hóa học 10 tập 1 part 5', tài liệu phổ thông, hóa học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thiết kế bài giảng hóa học 10 tập 1 part 5

Ho¹t ®éng 3 (20 phót) ii. cÊu t¹o cña b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc 1. ¤ nguyªn tè GV : ChiÕu mét « nguyªn tè bÊt k× HS : Quan s¸t. trong b¶ng tuÇn hoµn (vÝ dô « sè 13, nguyªn tè Al) lªn mµn h×nh. Sau ®ã giíi thiÖu cho HS biÕt c¸c th«ng tin ®−îc Sè hiÖu nguyªn tö ghi trong « nh− : sè hiÖu nguyªn tö (Sè thø tù cña «) Nguyªn tö khèi (13), kÝ hiÖu ho¸ häc (Al), tªn nguyªn trung b×nh 26,98 13 tè (nh«m), nguyªn tö khèi (26,98), ®é KÝ hiÖu ho¸ häc Al ©m ®iÖn (1,61), cÊu h×nh electron §é ©m ®iÖn Tªn nguyªn tè ([Ne] 3s23p1) vµ sè oxi ho¸ (+3). Nh«m 1,61 [Ne] 3s23p1 CÊu h×nh e Sè oxi ho¸ +3 GV : Chän mét sè « trong 20 nguyªn HS : Quan s¸t vµ tr¶ lêi. tè ®Çu b¶ng tuÇn hoµn råi yªu cÇu HS nh×n vµo ®ã ®Ó tr×nh bµy c¸c th«ng tin mµ HS thu nhËn ®−îc. GV : C¸c th«ng tin nµy rÊt quan träng gióp chóng ta t×m hiÓu cÊu t¹o, tÝnh chÊt cña nguyªn tö. GV cÇn nhÊn m¹nh ®Ó HS biÕt c¸c HS : Sè thø tù nguyªn tè = sè ®¬n vÞ nhµ khoa häc ®· x¸c ®Þnh ®−îc sè thø ®iÖn tÝch h¹t nh©n (Z) = sè proton = sè tù cña « ®óng b»ng sè hiÖu nguyªn tö electron trong nguyªn tö. cña nguyªn tè ®ã. V× vËy khi biÕt sè thø tù cña nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn th× cã thÓ suy ra sè ®¬n vÞ ®iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö, sè proton, sè electron. 2. Chu k×
GV : ChiÕu b¶ng tuÇn hoµn lªn mµn HS : h×nh vµ chØ vµo vÞ trÝ cña tõng chu k× • Chu k× lµ d·y nh÷ng nguyªn tè mµ vµ rót ra nhËn xÐt. nguyªn tö cña chóng cã cïng sè líp electron. • Sè thø tù cña chu k× b»ng sè líp electron trong nguyªn tö. • Chu k× nµo còng ®−îc b¾t ®Çu b»ng mét kim lo¹i kiÒm vµ kÕt thóc b»ng mét khÝ hiÕm (trõ chu k× 1). GV cho HS nghiªn cøu tõng chu k× (tõ 1 → 7). GV : Chu k× 1 cã bao nhiªu nguyªn tè ? HS : Chu k× 1 gåm 2 nguyªn tè lµ H (Z = 1) 1s1 vµ He (Z = 2) 1s2. Nguyªn Më ®Çu lµ nguyªn tè nµo ? KÕt thóc lµ nguyªn tè nµo ? Cã bao nhiªu líp tö cña 2 nguyªn tè nµy chØ cã 1 líp e, electron ? Mçi líp bao nhiªu electron ? ®ã lµ líp K. GV : Hái t−¬ng tù víi chu k× 2 ? HS : Chu k× 2 gåm 8 nguyªn tè, b¾t ®Çu tõ Li (Z = 3) 1s22s1 vµ kÕt thóc lµ Ne (Z = 10) 1s22s22p6. Nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè nµy cã 2 líp electron : Líp K (gåm 2 electron) vµ líp L (cã sè e t¨ng tõ 1 → 8). GV : Hái t−¬ng tù víi chu k× 3 ? HS : Chu k× 3 gåm 8 nguyªn tè, b¾t ®Çu tõ Na (Z = 11) 1s22s22p63s1 vµ kÕt thóc lµ Ar (Z = 18) 1s22s22p63s23p6. Nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè nµy cã 3 líp electron : líp K (2e), líp L (8e) vµ líp M (cã sè e t¨ng tõ 1 → 8).
GV : Hái t−¬ng tù víi chu k× 4 ? HS : Chu k× 4 gåm 18 nguyªn tè, b¾t ®Çu tõ K (Z = 19) [Ar] 4s1 vµ kÕt thóc lµ Kr (Z = 36) [Ar] 3d104s24p6. GV : Chu k× 6 ? HS : Chu k× 6 gåm 32 nguyªn tè, b¾t ®Çu tõ Cs (Z = 55) [Xe] 6s1 vµ kÕt thóc lµ khÝ hiÕm Rn (Z = 86) [Xe] 4f145d106s26p6. GV bæ sung : Chu k× 7 ch−a ®Èy ®ñ, dù ®o¸n cã 32 nguyªn tè t−¬ng tù chu k× 6 : • C¸c chu k× 1, 2, 3 ®−îc gäi lµ chu k× nhá. • C¸c chu k× 4, 5, 6, 7 ®−îc gäi lµ chu k× lín. Chó ý : 14 nguyªn tè ®øng sau La (Z = 57) thuéc chu k× 6 ®−îc gäi lµ c¸c nguyªn tè thuéc hä lantan. 14 nguyªn tè thuéc chu k× 7 sau Ac (Z = 89) gäi lµ c¸c nguyªn tè thuéc hä actini. Hai hä nµy cã cÊu h×nh electron tæng qu¸t: (n - 2) f (n - 1) d n s2 vµ ®−îc xÕp riªng thµnh 2 hµng ë phÇn cuèi b¶ng. Ho¹t ®éng 4 (5 phót) cñng cè bµi tËp vÒ nhµ GV cñng cè toµn bé tiÕt thø nhÊt, l−u ý HS hai ý: • Nguyªn t¾c s¾p xÕp c¸c nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn. • C¸c ®Æc ®iÓm cña chu k×. Bµi tËp vÒ nhµ : 1, 2, 3, 4 (SGK).
B¶ng tuÇn hoμn c¸c nguyªn tè ho¸ häc (tiÕp) TiÕt 13 A. Môc tiªu 1. TiÕp tôc nghiªn cøu cÊu t¹o b¶ng tuÇn hoµn : Nhãm nguyªn tè. 2. Dùa vµo cÊu h×nh e cña nguyªn tö nguyªn tè ®Ó kÕt luËn nguyªn tè thuéc nhãm A hay B. 3. RÌn luyÖn kÜ n¨ng x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn. B. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS • GV : B¶ng tuÇn hoµn, m¸y chiÕu. • HS : B¶ng tuÇn hoµn. C. TiÕn tr×nh d¹y – häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 (10 phót) kiÓm tra bμi cò vμ ch÷a bμi tËp vÒ nhμ GV : Yªu cÇu 1 HS tr×nh bµy ®Æc ®iÓm HS : cña chu k× trong b¶ng tuÇn hoµn ? • Nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè trong cïng mét chu k× cã cïng sè líp electron. • Sè thø tù cña chu k× b»ng sè líp electron trong nguyªn tö. • Chu k× nµo còng ®−îc b¾t ®Çu b»ng mét kim lo¹i kiÒm vµ kÕt thóc b»ng mét khÝ hiÕm (trõ chu k× 1). GV : Yªu cÇu 4 HS tr¶ lêi 4 bµi tËp tr¾c nghiÖm 1, 2, 3, 4 (SGK).
Bµi 1. C¸c nguyªn tè ë chu k× 6 cã sè HS 1 : §¸p ¸n C. líp electron trong nguyªn tö lµ : A. 3 B. 5 C. 6 D. 7 Bµi 2. Trong b¶ng tuÇn hoµn c¸c HS 2 : §¸p ¸n B. nguyªn tè, sè chu k× nhá vµ sè chu k× lín lµ : A. 3 vµ 3 B. 3 vµ 4 C. 4 vµ 4 D. 4 vµ 3 Bµi 3. Sè nguyªn tè trong chu k× 3 vµ HS 3 : §¸p ¸n A. 5 lµ : A. 8 vµ 18 B. 18 vµ 8 C. 8 vµ 8 D. 18 vµ 18 Bµi 4. Trong b¶ng tuÇn hoµn, c¸c HS 4 : §¸p ¸n D. nguyªn tè ®−îc s¾p xÕp theo nguyªn t¾c : A. Theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n B. C¸c nguyªn tè cã cïng sè líp electron trong nguyªn tö ®−îc xÕp thµnh 1 hµng. C. C¸c nguyªn tè cã cïng sè electron ho¸ trÞ trong nguyªn tö ®−îc xÕp thµnh 1 cét. D. C¶ A, B, C. GV : NhËn xÐt vµ cho ®iÓm. Ho¹t ®éng 2 (30 phót) 3. Nhãm nguyªn tè GV : ChiÕu b¶ng tuÇn hoµn lªn mµn h×nh vµ chØ vµo vÞ trÝ cña tõng nhãm vµ nhÊn m¹nh ®Æc ®iÓm :
• Nhãm nguyªn tè gåm c¸c nguyªn tè cã cÊu h×nh electron nguyªn tö líp ngoµi cïng t−¬ng tù nhau do ®ã tÝnh chÊt ho¸ häc gÇn gièng nhau ®−îc xÕp thµnh mét cét. • B¶ng tuÇn hoµn cã 18 cét ®−îc chia thµnh 8 nhãm A (®¸nh sè tõ I A ®Õn VIII A) vµ 8 nhãm B (®¸nh sè tõ III B ®Õn II B) • Mçi nhãm lµ 1 cét, riªng nhãm VIII B gåm 3 cét. a) X¸c ®Þnh sè thø tù nhãm A GV : §Ó x¸c ®Þnh sè thø tù cña nhãm cÇn dùa vµo cÊu h×nh electron ho¸ trÞ. GV : Yªu cÇu 1 HS cho biÕt cÊu h×nh HS : Nhãm A → nsanpb electron ho¸ trÞ tæng qu¸t cña c¸c nhãm a, b lµ sè electron trªn líp s vµ p : A? 1 ≤ a ≤ 2 vµ 0 ≤ b ≤ 6 → STT nhãm A = a + b. GV : C¸ch x¸c ®Þnh STT cña nhãm ? GV : Dùa vµo sè electron ho¸ trÞ cã thÓ HS : • NÕu a + b ≤ 3 → Kim lo¹i dù ®o¸n tÝnh chÊt nguyªn tè ? • NÕu a + b = 4 → Kim lo¹i / Phi kim • NÕu 5 ≤ a + b ≤ 7 → Phi kim • NÕu a + b = 8 → KhÝ hiÕm GV : C¸c nguyªn tè nhãm A bao gåm HS : C¸c nhãm A bao gåm c¸c nguyªn nh÷ng nguyªn tè nµo ? VÝ dô ? tè s vµ p. VÝ dô : Na (Z = 11) 1s22s22p63s1 → I A O (Z = 8) 1s22s22p4 → VI A b) X¸c ®Þnh sè thø tù nhãm B
GV : C¸c nguyªn tè nhãm B bao gåm nh÷ng nguyªn tè d (tõ nhãm III B ®Õn VIII B) vµ nguyªn tè f (hä lantan vµ actini). ë ®©y ta chØ giíi h¹n x¸c ®Þnh STT nhãm B cña c¸c nguyªn tè d. GV : Cho biÕt cÊu h×nh electron ho¸ trÞ HS : Nhãm B bao gåm nguyªn tè d vµ cña c¸c nguyªn tè d ë d¹ng tæng qu¸t. f. CÊu h×nh electron ho¸ trÞ cña nguyªn tè d : (n – 1) dansb §iÒu kiÖn : b = 2, 1 ≤ a ≤ 10 • NÕu a + b < 8 → STT nhãm = a + b • NÕu a + b = 8, 9, 10 → STT nhãm = 8 • NÕu a + b > 10 → STT nhãm = (a + b) – 10 GV : ViÕt cÊu h×nh e cña nguyªn tè cã HS : Z = 26 [Ar] 3d64s2 Z = 26 vµ cho biÕt vÞ trÝ cña nguyªn tè ⎧chu k× 4 trong b¶ng tuÇn hoµn (chu k×, nhãm → VÞ trÝ ⎨ (Fe) ⎩ nhãm VIII B A/B) ? GV : C¸c nguyªn tè d gäi lµ c¸c kim lo¹i chuyÓn tiÕp. GV : ViÕt cÊu h×nh electron nguyªn tö HS : Z = 29 [Ar] 3d94s2 cña nguyªn tè cã Z = 29. GV : Ph©n líp 3d9 chØ thiÕu 1e lµ ®¹t HS : [Ar] 3d104s1 ph©n líp b·o hoµ bÒn v÷ng 3d10, do ®ã ⎧chu k× 4 1e ë ph©n líp 4s sÏ nh¶y vµo ®Ó t¹o ra → VÞ trÝ ⎨ (Cu) ⎩ nhãm I B hiÖn t−îng “b·o hoµ gÊp”. VËy cÊu h×nh electron ®óng ph¶i lµ thÕ nµo ? Suy ra vÞ trÝ cña nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn ?
GV : ViÕt cÊu h×nh electron nguyªn tö HS : Z = 24 [Ar] 3d44s2 cña nguyªn tè cã Z = 24. GV : Ph©n líp 3d4chØ thiÕu 1e lµ ®¹t HS : [Ar] 3d54s1 ph©n líp nöa b·o hoµ 3d5 bÒn v÷ng, do ⎧ chu k× 4 ®ã 1e ë ph©n líp 4s sÏ nh¶y vµo ®Ó t¹o → VÞ trÝ ⎨ (Cr) ⎩ nhãm VI B ra hiÖn t−îng “nöa b·o hoµ gÊp”. VËy cÊu h×nh electron cña nguyªn tè ph¶i nh− thÕ nµo ? Suy ra vÞ trÝ cña nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn ? GV : VËy khi viÕt cÊu h×nh electron cña HS : b = 2, a = 9 → b = 1, a = 10 nguyªn tè d cÇn chó ý ngo¹i lÖ nµo ? b = 2, a = 4 → b = 1, a = 5 Ho¹t ®éng 3 (5 phót) cñng cè vμ bμi tËp vÒ nhμ • GV yªu cÇu HS cÇn n¾m v÷ng c¸ch x¸c ®Þnh sè thø tù nhãm A vµ nhãm B tõ ®ã suy ra vÞ trÝ cña c¸c nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn dùa vµo cÊu h×nh electron ho¸ trÞ. • Bµi tËp vÒ nhµ : 5, 6, 7, 8, 9 (SGK). D. h−íng dÉn gi¶i bμi tËp SGK 1. §¸p ¸n C. 2. §¸p ¸n B. 3. §¸p ¸n A. 4. §¸p ¸n D. 5. §¸p ¸n C. 6. Nh− SGK. 7. Nh− SGK. 8. Sè thø tù nhãm A = tæng sè electron ho¸ trÞ. 9. Chu k× 2 Li Be B C N O F Ne
Sè e ë líp ngoµi cïng 1 2 3 4 5 6 7 8 e. t− liÖu tham kh¶o Vµo th¸ng 8 – 1997, t¹i Geneve (Thuþ SÜ), trong mét héi nghÞ gåm c¸c thµnh viªn cña 40 n−íc tham gia IUPAC (International Union of Pure and Applied Chemistry) ®· thèng nhÊt c¸ch ®Æt tªn cho c¸c nguyªn tè ho¸ häc tõ 104 ®Õn 118 thuéc chu k× 7 nh− sau : • Nguyªn tè 104 ®−îc ®Æt tªn lµ Rutherfordium kÝ hiÖu lµ Rf mang tªn nhµ b¸c häc Rutherford, ng−êi ®· ph¸t hiÖn ra h¹t nh©n nguyªn tö. Nguyªn tè nµy kh«ng cßn mang tªn Kursatovium (Ku) mµ tr−íc ®©y Liªn X« (cò), c¸c n−íc Scandinave vÉn dïng ®Ó t«n vinh nhµ b¸c häc Kusat«p, cha ®Î ra nÒn nguyªn tö häc X« ViÕt. • Nguyªn tè 105 : Dubnium (Db) mang tªn ®Þa danh Dubna (Nga) n¬i cã phßng thÝ nghiÖm Dubna. Tr−íc ®©y cã n−íc gäi nguyªn tè nµy lµ Nibsbohrium (Ns). • Nguyªn tè 106 : Seaborgium (Sg) mang tªn nhµ b¸c häc Gleen Seaborg, ng−êi ®· l·nh ®¹o tµi ba phßng thÝ nghiÖm Berkeley (MÜ), n¬i ®· tæng hîp ®−îc hµng lo¹t nguyªn tè siªu urani. §©y lµ tr−êng hîp ch−a tõng cã ®èi víi mét nhµ khoa häc khi cßn sèng. • Nguyªn tè 107 : Bohrium (Bh) mang tªn nhµ b¸c häc Nils Bohr (§an M¹ch), ng−êi cã c«ng ®Æt nÒn mãng cho lÝ thuyÕt cÊu t¹o nguyªn tö. • Nguyªn tè 108 : Hassium (Hs) mang tªn ®Þa danh Hass (§øc), n¬i cã trung t©m nghiªn cøu c¸c nguyªn tè siªu nÆng. • Nguyªn tè 109 : Meitnerium (Mt) mang tªn nhµ b¸c häc Lise Meitner (§øc), ng−êi céng t¸c víi Otto Hahn trong c«ng tr×nh ph¶n øng ph©n chia h¹t nh©n. • C¸c nguyªn tè 110 ®Õn 118 t¹m thêi ®Æt tªn theo hÖ thèng c¸c con sè (nil lµ 0, un lµ 1, bi lµ 2, tri lµ 3, quad lµ 4, ...) thªm tiÕp vÞ ng÷ ium. NghÜa lµ : • Nguyªn tè 110 cã tªn lµ Ununnilium (Uun) • Nguyªn tè 111 cã tªn lµ Unununium (Uuu)
• Nguyªn tè 112 cã tªn lµ Ununbiium (Uub) • Nguyªn tè 113 cã tªn lµ Ununtriium (Uut) • Nguyªn tè 114 cã tªn lµ Ununquadium (Uuq) • Nguyªn tè 115 cã tªn lµ Ununpentium (Uup) • Nguyªn tè 116 cã tªn lµ Ununhexium (Uuh) • Nguyªn tè 117 cã tªn lµ Ununseptium (Uus) • Nguyªn tè 118 cã tªn lµ Ununoctium (Uuo) sù biÕn ®æi tuÇn hoμn cÊu h×nh electron TiÕt 14 nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè ho¸ häc A. Môc tiªu 1. HS hiÓu ®−îc sù biÕn ®æi tuÇn hoµn cÊu h×nh electron cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè. 2. HiÓu ®−îc sè electron ngoµi cïng quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c nguyªn tè thuéc nhãm A. 3. Tõ vÞ trÝ cña nguyªn tè trong mét nhãm A suy ra ®−îc sè electron ho¸ trÞ cña nã vµ dù ®o¸n tÝnh chÊt cña nguyªn tè. B. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS • GV : Phãng to b¶ng 5 (SGK) – CÊu h×nh electron líp ngoµi cïng cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè nhãm A. • HS : B¶ng tuÇn hoµn. C. TiÕn tr×nh d¹y – häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ho¹t ®éng 1 (5 phót)
kiÓm tra bμi cò GV : Tr×nh bµy c¸c nguyªn t¾c s¾p xÕp HS : 3 nguyªn t¾c. c¸c nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn ? GV : ThÕ nµo lµ nguyªn tè s, p, d vµ f ? HS : Theo SGK LÊy vÝ dô nguyªn tè s, p. GV : NhËn xÐt, cho ®iÓm. Ho¹t ®éng 2 (15 phót) i. sù biÕn ®æi tuÇn hoμn cÊu h×nh electron nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè GV : ChiÕu b¶ng 5 (SGK) lªn mµn HS : LÆp ®i lÆp l¹i → BiÕn ®æi mét h×nh vµ yªu cÇu HS nhËn xÐt vÒ sù c¸ch tuÇn hoµn. biÕn thiªn cña sè electron líp ngoµi cïng cña nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè trong c¸c nhãm A qua c¸c chu k× ? GV : H·y cho biÕt sè electron líp HS : Sè thø tù c¸c nguyªn tè trong ngoµi cïng cã quan hÖ nh− thÕ nµo víi nhãm A = sè electron líp ngoµi cïng sè thø tù cña nhãm A ? (sè electron ho¸ trÞ). GV : Bæ sung : Sù biÕn ®æi tuÇn hoµn cÊu h×nh electron líp ngoµi cïng cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè khi ®iÖn tÝch h¹t nh©n t¨ng dÇn chÝnh lµ nguyªn nh©n cña sù biÕn ®æi tuÇn hoµn tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè. Ho¹t ®éng 3 (10 phót) II. cÊu h×nh electron nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè nhãm A 1. CÊu h×nh electron líp ngoµi cïng cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè nhãm A GV h−íng dÉn HS quan s¸t b¶ng 5 (SGK) ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái. GV : H·y nhËn xÐt vÒ sè electron líp HS : Trong cïng mét nhãm A c¸c ngoµi cïng cña c¸c nguyªn tö thuéc nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè cã cïng
c¸c nguyªn tè trong cïng mét nhãm A ? sè electron ngoµi cïng (electron ho¸ trÞ). GV : Cho biÕt cÊu h×nh electron líp ngoµi cïng cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè nhãm A thuéc chu k× n ? Vµ chØ ra HS : nsanpb sè electron líp ngoµi cïng ? (1 ≤ a ≤ 2, 0 ≤ b ≤ 6) GV : Sè electron líp ngoµi cïng cña → Sè electron líp ngoµi cïng = a + b c¸c nguyªn tè nhãm A ®−îc gäi lµ sè electron ho¸ trÞ. GV : Cho biÕt electron ho¸ trÞ cña c¸c HS : Ph©n líp s → c¸c nguyªn tè s. nguyªn tè nhãm IA vµ IIA thuéc ph©n líp nµo ? GV : Electron ho¸ trÞ cña c¸c nguyªn HS : Ph©n líp s vµ p → c¸c nguyªn tè tè nhãm IIIA, IVA, VA, VIA, VIIA vµ p. VIIIA thuéc ph©n líp nµo ? Ho¹t ®éng 4 (13 phót) h−íng dÉn gi¶i bμi tËp (SGK) GV : ChiÕu ®Ò bµi tËp 1 (SGK) lªn mµn h×nh : Bµi 1. C¸c nguyªn tè thuéc cïng mét HS : §¸p ¸n C. nhãm A cã tÝnh chÊt ho¸ häc t−¬ng tù, v× vá electron nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè nhãm A cã : A. Sè electron nh− nhau. B. Sè líp electron nh− nhau. C. Sè electron líp ngoµi cïng nh− nhau. D. Cïng sè electron s vµ p. GV : ChiÕu ®Ò bµi tËp 2 (SGK) lªn mµn h×nh :
Bµi 2. Sù biÕn thiªn tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè thuéc chu k× sau l¹i ®−îc lÆp l¹i t−¬ng tù nh− chu k× tr−íc lµ do : A. Sù lÆp l¹i tÝnh chÊt kim lo¹i cña c¸c HS : Sù biÕn thiªn tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè ë chu k× sau so víi chu k× nguyªn tè thuéc chu k× sau l¹i ®−îc tr−íc. lÆp l¹i gièng nh− chu k× tr−íc v× cã sù B. Sù lÆp l¹i tÝnh chÊt phi kim cña c¸c biÕn ®æi tuÇn hoµn sè electron líp nguyªn tè ë chu k× sau so víi chu k× ngoµi cïng cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè khi ®iÖn tÝch h¹t nh©n t¨ng dÇn tr−íc. → §¸p ¸n C. C. Sù lÆp l¹i cÊu h×nh electron líp ngoµi cïng cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè ë chu k× sau so víi chu k× tr−íc (ë ba chu k× ®Çu). GV : ChiÕu bµi tËp 3 (SGK) lªn mµn h×nh. HS : C¸c electron ho¸ trÞ cña c¸c Bµi 3. Nh÷ng nguyªn tè thuéc nhãm A nguyªn tè thuéc nhãm IA, IIA lµ nµo lµ c¸c nguyªn tè s, nguyªn tè p ? Sè electron s → c¸c nguyªn tè s. electron thuéc líp ngoµi cïng trong nguyªn tö cña nguyªn tè s vµ p kh¸c C¸c electron ho¸ trÞ cña c¸c nguyªn tè nhau thÕ nµo ? thuéc nhãm IIIA, IVA, VA, VIA, VIIA vµ VIIIA lµ c¸c electron s vµ p → c¸c nguyªn tè p. Sè electron thuéc líp ngoµi cïng trong nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè s lµ 1 vµ 2. Sè electron thuéc líp ngoµi cïng trong nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè p lµ 3, 4, 5, 6, 7, 8. Ho¹t ®éng 5 (2 phót) dÆn dß – bμi tËp vÒ nhμ
Bµi tËp vÒ nhµ : 4, 5, 6, 7 (SGK). sù biÕn ®æi tuÇn hoμn cÊu h×nh electron TiÕt 15 nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè ho¸ häc (tiÕp) A. Môc tiªu 1. TiÕp tôc t×m hiÓu sù biÕn ®æi tuÇn hoµn cÊu h×nh electron nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè thuéc nhãm A. 2. Nghiªn cøu mét sè nhãm A tiªu biÓu. Gi¶i thÝch sù biÕn ®æi tuÇn hoµn tÝnh chÊt c¸c nguyªn tè. 3. Tõ cÊu h×nh electron dù ®o¸n tÝnh chÊt cña nguyªn tè. B. ChuÈn bÞ cña GV vμ HS • GV : M¸y chiÕu, giÊy trong, b¶ng 5 (SGK). • HS : B¶ng tuÇn hoµn. C. TiÕn tr×nh d¹y – häc Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS 2. Mét sè nhãm A tiªu biÓu Ho¹t ®éng 1 (7 phót) a) Nhãm VIIIA lµ nhãm khÝ hiÕm GV : ChiÕu b¶ng 5 lªn mµn h×nh vµ giíi thiÖu : Nhãm VIIIA lµ nhãm khÝ hiÕm bao gåm c¸c nguyªn tè heli (He), neon (Ne) agon (Ar), kripton (Kr), xenon (Xe), ra®on (Rn). GV : Yªu cÇu 1 HS nhËn xÐt vÒ sè HS : Nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè electron líp ngoµi cïng cña nguyªn tö trong nhãm (trõ He) ®Òu cã 8 electron c¸c nguyªn tè trong nhãm ? ViÕt cÊu líp ngoµi cïng. h×nh electron líp ngoµi cïng ë d¹ng → cÊu h×nh ns2np6.
tæng qu¸t ? (trõ He : 1s2). GV : CÊu h×nh líp vá ngoµi cïng ns2np6 HS : HÇu hÕt c¸c khÝ hiÕm ®Òu kh«ng lµ rÊt bÒn v÷ng → hÇu hÕt c¸c khÝ hiÕm tham gia ph¶n øng ho¸ häc. ®Òu kh«ng tham gia c¸c ph¶n øng ho¸ häc (trõ mét sè tr−êng hîp ®Æc biÖt) → ng−êi ta cßn gäi c¸c khÝ hiÕm lµ nh÷ng khÝ tr¬. GV bæ sung : ë ®iÒu kiÖn th−êng, c¸c HS : ë ®iÒu kiÖn th−êng, c¸c khÝ hiÕm khÝ hiÕm ®Òu ë tr¹ng th¸i khÝ vµ ph©n ®Òu ë tr¹ng th¸i khÝ vµ ph©n tö chØ tö chØ gåm mét nguyªn tö. gåm mét nguyªn tö. Ho¹t ®éng 2 (7 phót) b) Nhãm IA lµ nhãm kim lo¹i kiÒm GV : ChiÕu b¶ng 5 (SGK) lªn mµn h×nh HS : Quan s¸t. vµ giíi thiÖu : Nhãm IA lµ nhãm kim lo¹i kiÒm gåm c¸c nguyªn tè liti (Li), natri (Na), Kali (K), rubi®i (Rb), xesi (Cs) vµ Franxi (Fr). GV yªu cÇu 1 HS nhËn xÐt : CÊu h×nh HS : ns1 → chØ cã 1 electron líp ngoµi electron líp ngoµi cïng cña nguyªn tö cïng. c¸c nguyªn tè nµy ? GV nhËn xÐt : V× nguyªn tö chØ cã 1 HS : Ghi nhËn xÐt. electron líp ngoµi cïng nªn trong c¸c ph¶n øng ho¸ häc, nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè kim lo¹i kiÒm cã khuynh h−íng nh−êng ®−êng ®i 1 electron ®Ó ®¹t ®Õn cÊu h×nh electron bÒn v÷ng cña khÝ hiÕm. Do ®ã, trong c¸c hîp chÊt c¸c nguyªn tè kim lo¹i kiÒm chØ cã ho¸ trÞ 1.
GV h−íng dÉn HS ®äc SGK ®Ó biÕt vÒ c¸c HS : Kim lo¹i kiÒm cã mét sè tÝnh tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña kim lo¹i chÊt ho¸ häc c¬ b¶n sau : kiÒm vµ yªu cÇu HS viÕt ph−¬ng tr×nh – T¸c dông m¹nh víi oxi → oxit ph¶n øng. 4Na + O2 → 2Na2O 4Li + O2 → 2Li2O – T¸c dông m¹nh víi n−íc t¹o thµnh dung dÞch baz¬ : Na + H2O → NaOH + 1/2 H2↑ K + H2O → KOH + 1/2 H2↑ – T¸c dông víi c¸c phi kim kh¸c t¹o thµnh muèi : 2Na + Cl2 → 2NaCl 2K + S → K2S Ho¹t ®éng 3 (7 phót) c) Nhãm VIIA lµ nhãm halogen GV chiÕu b¶ng 5 (SGK) lªn mµn h×nh HS : Quan s¸t. vµ giíi thiÖu : Nhãm VIIA lµ nhãm halogen gåm c¸c nguyªn tè flo (F), Clo (Cl), brom (Br), iot (I), atatin (At). GV yªu cÇu 1 HS nhËn xÐt : Sè electron HS : Cã 7e ngoµi cïng líp ngoµi cïng vµ cÊu h×nh electron → ns2np5. cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè nµy. GV nhËn xÐt : Nguyªn tö cña c¸c GV : Ghi nhËn xÐt. nguyªn tè halogen cã 7e líp ngoµi cïng do ®ã trong c¸c ph¶n øng ho¸ häc, c¸c nguyªn tö halogen cã khuynh h−íng thu thªm 1e ®Ó ®¹t cÊu h×nh e bÒn v÷ng cña khÝ hiÕm (8e) → trong
c¸c hîp chÊt víi kim lo¹i, halogen cã ho¸ trÞ 1. GV bæ sung : ë d¹ng ®¬n chÊt, c¸c HS : Ph©n tö halogen gåm 2 nguyªn tö : ph©n tö halogen gåm 2 nguyªn tö : F2, F2, Cl2, Br2, I2. Cl2, Br2, I2. §ã lµ nh÷ng phi kim ®iÓn h×nh (At lµ nguyªn tè phãng x¹). GV h−íng dÉn HS ®äc SGK ®Ó biÕt c¸c HS : Halogen cã mét sè tÝnh chÊt ho¸ tÝnh chÊt c¬ b¶n cña halogen vµ viÕt häc c¬ b¶n sau : c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng. – T¸c dông víi kim lo¹i → muèi : 2Al + 3Cl2 → 2AlCl3 2K + Br2 → 2KBr – T¸c dông víi hi®ro → hi®ro halogenua F2 + H2 → 2HF Cl2 + H2 → 2HCl Br2 + H2 → 2HBr I2 + H2 → 2HI – Hi®roxit cña c¸c halogen lµ nh÷ng axit : HClO, HClO3, ... Ho¹t ®éng 4 (20phót) h−íng dÉn gi¶i bμi tËp SGK GV chiÕu ®Ò bµi tËp 4 lªn mµn h×nh : Bµi 4. Nh÷ng nguyªn tè nµo ®øng ®Çu HS : ChuÈn bÞ 2 phót. c¸c chu k× ? CÊu h×nh electron nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè ®ã cã ®Æc ®iÓm g×
chung ? GV chiÕu b¶ng tuÇn hoµn cho HS quan HS : Nh÷ng nguyªn tè kim lo¹i kiÒm s¸t. ®øng ®Çu c¸c chu k× (trõ chu k× 1). CÊu h×nh electron cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè kim lo¹i kiÒm cã 1 electron líp ngoµi cïng → ns1 (n = 2 → 7). GV chiÕu ®Ò bµi tËp 5 lªn mµn h×nh : Bµi 5. Nh÷ng nguyªn tè nµo ®øng cuèi HS : ChuÈn bÞ 2 phót. c¸c chu k× ? CÊu h×nh electron nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè ®ã cã ®Æc ®iÓm g× chung ? GV : ChiÕu b¶ng tuÇn hoµn cho HS HS : Nh÷ng nguyªn tè khÝ hiÕm ®øng quan s¸t. cuèi c¸c chu k×. CÊu h×nh electron cña nguyªn tö c¸c nguyªn tè khÝ hiÕm ®Òu cã 8e líp ngoµi cïng (trõ He lµ 2e) → ns2np6. GV chiÕu ®Ò bµi tËp 6 lªn mµn h×nh : Bµi 6. Mét nguyªn tè ë chu k× 3, nhãm HS : ChuÈn bÞ 3 phót. VIA trong b¶ng tuÇn hoµn c¸c nguyªn tè ho¸ häc. Hái : a) Nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè ®ã cã bao nhiªu electron ë líp ngoµi cïng ? b) C¸c electron ngoµi cïng n»m ë líp electron thø mÊy ? c) ViÕt cÊu h×nh electron cña nguyªn tö nguyªn tè trªn ? GV : Tõ vÞ trÝ cña nguyªn tè trong HS : Cã 3 líp electron, líp thø ba b¶ng tuÇn hoµn (chu k× 3, nhãm VIA) (ngoµi cïng) cã 6 electron. cã thÓ cho biÕt : cã bao nhiªu líp electron ? Líp ngoµi cïng cã bao nhiªu electron ?