Thiết kế hoạt động trải nghiệm chủ đề “Ngọn lửa” cho học sinh trung học cơ sở

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Thiết kế hoạt động trải nghiệm chủ đề “Ngọn lửa” cho học sinh trung học cơ sở giới thiệu một số hoạt động trải nghiệm có thể sử dụng được trong dạy học chủ đề “Ngọn lửa” cho học sinh trung học cơ sở nhằm phát triển khả năng vận dụng kiến thức, kĩ năng khoa học tự nhiên để chiếm lĩnh các kiến thức khoa học.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thiết kế hoạt động trải nghiệm chủ đề “Ngọn lửa” cho học sinh trung học cơ sở

THI T K HO T NG TR I NGHI M CH “NG N L A CHO H C SINH TRUNG H C C S V Th Ma Ph ng Khoa oán à Khoa h c t nh n Ema l phuong tm@dhhp edu n Ngày nh n bài: 08/4/2022 Ngày PB ánh giá: 29/4/2022 Ngày duy t ng: 05/5/2022 TÓM T T Ho t ng tr i nghi m giúp h c sinh h nh thành và phát tri n tính tích c c, ch ng, sáng t o c ng nh rèn luy n k n ng v n d ng ki n th c khoa h c t nhi n và khoa h c x h i phát hi n và gi i quy t các v n trong th c ti n. T ch c các ho t ng tr i nghi m trong d y h c làm n i b t c n i dung, ph ng pháp, h nh th c t ch c d y h c và ánh giá h c sinh trong vi c th c hi n d y h c g n v i cu c s ng th c ti n, góp ph n n ng cao các n ng l c cho ng i h c. Bài vi t này gi i thi u m t s ho t ng tr i nghi m có th s d ng c trong d y h c ch “Ng n l a” cho h c sinh trung h c c s nh m phát tri n kh n ng v n d ng ki n th c, k n ng khoa h c t nhi n chi m l nh các ki n th c khoa h c. T khóa l a, nhi n li u, n ng l ng và s bi n i, khoa h c t nhi n, ho t ng tr i nghi m. DESIGN EXPERIMENTAL ACTIVITIES ON THE TOPIC “ FIRE FOR SECONDARY SCHOOL STUDENTS ABSTRACT Experiential activities help students form and develop their positivity, initiative and creativity as well as practice skills in applying natural science knowledge to detect and solve practical problems.. Organi ing experiential activities in teaching has highlighted the content, methods, and forms of teaching organi ation and student assessment in the implementation of teaching associated with real-life, and improving the capacity of learners. This article introduces a number of experiential activities that can be used in teaching the topic "Flames" to junior high school students in order to develop the ability to apply natural science knowledge and skills in the real life and this helps students have a chance to acquire scienti c knowledge.. Ke words re, fuel, energy and transformation, natural science, experiential activity. 1. TV N tr n các m i quan h c a cá nh n h c sinh Ho t ng tr i nghi m (H TN) là v i b n th n, v i x h i và v i t nhi n ho t ng trong ó ch th c tham gia 3 . Do ó, giáo vi n (GV) có th sáng t o, t ch trong vi c thi t k các ho t tr c ti p m t s ki n ho c t ng tác tr c ng tr i nghi m trong h c t p và x p l i ti p v i các i t ng nào ó, qua ó h nh các ch mà ch ng tr nh và sách giáo thành c ki n th c, k n ng, xúc c m v khoa quy inh t ng tính v n d ng s ki n, i t ng ó 4 . Ho t ng tr i góp ph n tích c c cho h c sinh phát tri n nghi m góp ph n h nh thành, phát tri n nh n cách toàn di n, giúp các em t tin các ph m ch t ch y u, n ng l c chung và vào s hi u bi t c a m nh, phát tri n n ng các n ng l c c th cho h c sinh (HS) l c gi i quy t các v n trong cu c. Góp n i dung ho t ng c x y d ng d a ph n th c hi n t t m c ti u tr n, bài vi t T P CH KHOA H C, S 53, tháng 7 n m 2022
này mang tính g i , tham kh o cho giáo ho t ng h ng n t nhi n ng th i vi n v t ch c ho t ng tr i nghi m có ho t ng h ng vào b n th n v n c th s d ng thi t k ho t ng h c t p ti p t c tri n khai phát tri n các ph m cho HS trung h c c s (THCS) ng v i ch t và n ng l c c a HS 3 . ch “Ng n l a”. Tr i nghi m có nhi u d ng khác 2. T NG QUAN NGHIÊN C U nhau, t y thu c vào ph m vi di n ra ho t 2.1 t ng và ph ng pháp ng, c i m c a ho t ng hay n i ngh n c u dung giáo d c thông qua ho t ng... i t ng nghi n c u: Thi t k H c t p tr i nghi m òi h i GV và HS ho t ng tr i nghi m trong d y h c ch ph i làm vi c c ng nhau m t cách c i “Ng n l a” cho HS THCS. m , chia s . GV là ng i thi t k các H TN ph h p d a tr n c s là n i Ph ng pháp nghi n c u: Ph ng dung ki n th c môn h c, các i u ki n pháp nghi n c u lí thuy t: T ng h p các c s v t ch t c a nhà tr ng và th c t nghi n c u li n quan n H TN. Ph n a ph ng 4 . HS tham gia h c t p m t tích n i dung ch ng ki n th c cho HS cách tích c c vào các ho t ng t m tòi, THCS t ó xác nh m c ti u, n i dung tr i nghi m g n li n v i th c t t các bài h c thi t k H TN ph h p. ho t ng nh nghe, c, quan sát tranh 2.2. Ho t ng tr ngh m trung nh, video tích c c n các nhi m v h c h cc s t p, tham gia d án, xeminar th o lu n. Ho t ng tr i nghi m (H TN) Khi t ch c ho t ng tr i nghi m cho là ho t ng giáo d c mà h c sinh (HS) HS, không nh t thi t ph i là ho t ng c tr c ti p ho t ng th c ti n trong quy mô l n, ngoài tr i . . . m i c nhà tr ng ho c x h i d i s h ng g i là tr i nghi m. Khi HS c tr c ti p d n và t ch c c a giáo vi n (GV). tham gia và t ng tác vào các ho t ng H TN trong d y h c s giúp h c sinh tr n l p h c qua ó l y c kinh nghi m (HS) t ng c ng s t tr i nghi m thông cho b n th n c ng là tr i nghi m. T quan qua các ho t ng, t ó HS s t h nh i m này khi t ch c H TN cho HS, GV thành cho m nh các tri th c m i, k n ng, không n n c ng nh c v th i gian, a n ng l c m i. B n ch t c a h c t p tr i i m hay quy mô th c hi n. nghi m chính là h c thông qua làm và 2.3. M t s n ng l c c n h nh thành ph n ánh. Khi c a vào các H TN và phát tr n HS THCS trong H TN th c t , HS s có c h i nh n v n t ch “Ng n l a nhi u góc và quan i m khác nhau, tránh b áp t và có c h i a ra gi i Ch Ng n l a nh h ng h nh pháp mang tính sáng t o. Cách ti p c n thành và phát tri n cho h c sinh nh ng H TN trong d y h c là gi i h n nghi n n ng l c nh : c u c a bài vi t v y là khái ni m công - N ng l c t h c (t nghi n c u tài li u) c xuy n su t bài vi t. - N ng l c gi i quy t v n (khám c p trung h c c s , n i dung phá màu s c ng n l a, t m hi u và ph n H TN t p trung vào các ho t ng x h i, lo i nhi n li u) TR NG I H C H I PHÒNG
- N ng l c h p tác nhóm (th c hi n thí t ch c H TN, HS có th t m nh a ra nghi m, làm mô h nh, trao i th o lu n, c c u tr l i và gi i thích c các n i báo cáo và tr nh bày k t qu th c hi n) dung ki n th c, h nh thành và phát tri n k - N ng l c tính toán (hoàn thành các n ng làm vi c t p trung và chính xác. HS b ng i u tra khi làm kh o sát, b ng s li u) h c cách l p k ho ch, t ch c th c hi n - N ng l c th c hành thí nghi m công vi c, chu n b nguy n li u và d ng c (th c hi n các thao tác và m b o an toàn thí nghi m và ph n công công vi c trong thí nghi m). nhóm, bi t cách thu th p và ghi chép các k t qu , th o lu n trong nhóm và i t i k t 2 4 M t s ph ng th c t ch c lu n, qua ó t rút ra bài h c thành công, H c s d ng trong ch 3 khó kh n và thu n l i trong vi c th c hi n Hi n nay các ph ng th c tr i nghi m các H TN. Ho t ng tr i nghi m ct c th c hi n t ng i a d ng và phong ch c theo quy mô l p h c ho c kh i l p phú. M t s ph ng th c t ch c H TN v i h nh th c t ch c ch y u là ho t ng c s d ng trong ch g m có: giáo d c theo ch và ho t ng tr i - Ph ng th c t ng tác: là cách t nghi m ch “Ng n l a” cho h c sinh ch c ho t ng t o c h i cho h c sinh tr ng THCS có th x y d ng qua các giao l u, tác nghi p và th c nghi m b c sau: t ng nh di n àn, óng k ch, h i th o, B c 1: Xác nh ch h c t p h i thi, trò ch i… tr i nghi m - Ph ng th c c ng hi n: là cách t C n c vào m c ti u giáo d c, c ch c ho t ng t o c h i cho h c sinh i m ki n th c trong ch ng tr nh c mang l i nh ng giá tr x h i b ng nh ng i m i t ng HS t nh h nh c th a óng góp và c ng hi n th c t c a m nh ph ng, GV xác nh các chu n u ra thông qua các ho t ng t nh nguy n nh n c th t ó l a ch n các n i dung h c o, lao ng công ích, tuy n truy n… t p c u thành ch d y h c tr i nghi m - Ph ng th c nghi n c u: là cách t ph h p. L a ch n ch “ Ng n l a” ch c ho t ng t o c h i cho h c sinh v y là ch g n li n v i th c ti n và tham gia các tài, d án nghi n c u khoa kinh nghi m c a h c sinh, t o c h i h c nh c m h ng t nh ng tr i nghi m h c sinh gi i quy t nhi u nhi m v g n v i th c t , qua ó xu t nh ng bi n pháp th c ti n. gi i quy t v n m t cách khoa h c. Nhóm B c 2: Xác nh m c ti u c a ch h nh th c t ch c này bao g m các ho t tr i nghi m ng kh o sát, i u tra, làm d án nghi n xác nh m c ti u HS c n t c u, sáng t o công ngh , ngh thu t… c sau H TN, GV c n tr l i c các 3. K T QU NGHIÊN C U c u h i: HS s t c nh ng g sau khi H c t p thông qua ph ng th c tham gia ch này HS s có kh n ng tr i nghi m òi h i GV ph i s d ng các làm c g Các m c ti u c n rõ ràng, ph ng pháp thi n v h ng t ch c cho c th và có th o c. Nh ng nhi m HS quan sát, th c hành và ki m nghi m v t ra trong ch có th giúp h c trong th c t . Thông qua các ph ng th c sinh huy ng ki n th c, k n ng nhi u T P CH KHOA H C, S 53, tháng 7 n m 2022
môn h c khác nhau nh : V t lí, Hóa h c, - Giáo d c th c ti t ki m ngu n Sinh h c, Công ngh … C th , trong nguy n li u cho HS, HS có th c ch ch “Ng n l a” h c sinh s ctm ng tuy n truy n, v n ng gia nh và hi u v l a, các bi n i v t lí và hóa nh ng ng i xung quanh s d ng nguy n h c trong khi n u n, giáo d c cho HS li u có m c ích và hi u qu . nh n bi t c tác d ng và tác h i c a - Giáo d c b o v môi tr ng: HS l a i v i cu c s ng c a con ng i s n m c nguy n nh n g y ô nhi m môi d ng ti t ki m, hi u qu ngu n nguy n tr ng, bi n i khí h u là do ho t ng li u, có th c phòng ch ng cháy n và s n xu t c a con ng i s d ng và khai t ó h nh thành c th c b o v b n thác quá nhi u nhi n li u hóa th ch t ó th n và tuy n truy n cho nh ng ng i quan t m th ng xuy n n môi tr ng xung quanh. Ngoài ra, các ho t ng tr i s ng c a cá nh n, gia nh và c ng ng. nghi m trong ch này b c u giúp ng h và ch ng tham gia các ho t cho HS làm quen v i giáo d c STEM ng b o v môi tr ng, ph phán hành vi (Science - Khoa h c, Technology - Công g y h i cho môi tr ng. ngh , Engineering - K thu t và Math - Giáo d c phòng cháy ch a cháy: HS -Toán h c) - M t ch ng tr nh giáo d c n m c các i u ki n x y ra s cháy t mà nhi u c s giáo d c tr n th gi i ó bi t c cách d p t t ám cháy. HS có và ang áp d ng trong ch ng tr nh ph các ki n th c c b n v phòng cháy ch a thông, giúp HS h ng n các ho t ng cháy. HS có th c phòng ch ng cháy n . th c hành và v n d ng ki n th c t o ra B c 4: Thi t k các ho t ng s n ph m ho c gi i quy t các v n c a tr i nghi m th c t cu c s ng. V i các quan i m v d y h c tr i B c 3: Xác nh các ki n th c c n nghi m nh tr n, tôi x y d ng ch thi t gi i quy t các v n trong ch “ng n l a” cho h c sinh c p THCS g m tr i nghi m các n i dung c mô t theo s h nh 1: N i dung ho t ng tr i nghi m có th l ng ghép ki n th c c a các môn h c trong ch ng tr nh d y h c hi n t i tr ng THCS, nh ng n i dung có th a vào trong ch h c sinh có th chi m l nh và v n d ng c bao g m: + Môn V t lí: s chuy n th , bay h i, ng ng t và sôi s truy n n ng l ng, truy n nhi t nh lu t b o toàn n ng l ng H nh 1: S các n i dung c a ch + Môn Sinh h c: v và v giác m i và M c ti u, ho t ng tr i nghi m và kh u giác. h nh th c tr i nghi m nh ng ho t ng ó + Môn Hóa h c: nhi n li u, nguy n t c a các n i dung trong ch c hóa h c, ph n ng cháy. xu t s 1 c tr nh bày trong b ng + Môn GDCD: 1 d i y: TR NG I H C H I PHÒNG
B ng 1 Ho t ng tr ngh m c xu t trong ch M ch N dung k n th c Ho t ng tr H nh th c uk n ch và k n ng ngh m xu t tr ngh m chu n b Ng n l a L a là g Là quá tr nh oxy hóa nhanh T m hi u v s cháy Quan sát. Tranh nh, chóng c a m t v t li u Th o lu n video, h c trong ph n ng cháy gi i nhóm li u i n t phóng ra nhi t, ánh sáng và các s n ph m ph n ng khác Nhi n li u Là nh ng ch t cháy c khi T m hi u m t s nhi n i u tra, Các nhi n li u là g cháy t a nhi t và phát sáng. li u s d ng trong i th o lu n th ng c N m c cách ph n lo i s ng h ng ngày nhóm s d ng t i gia nhi n li u và ng d ng chính nh c a m i lo i nhi n li u Nh ng y u Ch t cháy T m hi u i u ki n Quan sát. Tranh nh, t c n thi t Ngu n nhi t thích ng. duy tr s cháy Th o lu n video, h c cho s nhóm li u i n t Ngu n Oxy cháy T o ra l a H c sinh có k n ng t o ra l a Ph ng pháp th u kính D án h c V t li u, d ng và duy tr s cháy khi không h it t p c làm thí có b t l a ho c di m Ph ng pháp t o ma nghi m sát Ph ng pháp d ng pin tích i n Ph ng pháp hóa h c Màu s c Màu s c c a l a ph thu c Ý ngh a màu s c ng n D án h c V t li u, d ng c al a vào nguy n li u cháy và nhi t l a c a b p gas t p c làm thí . nghi m Tác d ng S d ng n u n, t o ra N uc m D án h c V t li u, d ng c al a nhi t, ánh sáng, tín hi u và l c Làm èn l ng Trung t p c làm thí y, n u chín th c n, rèn kim thu nghi m lo i, làm g m, nung g ch, Làm chong chóng sát khu n, sát tr ng… Làm èn Kh ng Minh Tác h i H a ho n, cháy n , cháy r ng Tác h i i v i môi Quan sát. Tranh nh, c al a g y ô nhi m n c, không khí, tr ng khi t cháy Th o lu n video, h c làm xói mòn t và là m i nguy n li u nhóm li u i n t nguy h i cho con ng i, ng v t và tài s n T P CH KHOA H C, S 53, tháng 7 n m 2022
Cách d p Làm mát v t ch t ph n ng Cu c thi v phòng cháy Trò ch i tr i Tranh nh, t tl a cho n khi nhi t xu ng ch a cháy nghi m video, h c d i i m ánh l a li u i n t Ng n không cho oxy (ho c ch t oxy hóa khác) ti p xúc v i nhi n li u S d ng Nhi n li u hóa th ch khi t Thi t k poster và D án h c Nguy n li u, nhi n li u cháy t o ra s n ph m g Tác tuy n truy n cho nh ng t p d ng c : gi y, ti t ki m, h i i v i môi tr ng nh ng i xung quanh v d ng c v an toàn, th nào s d ng ti t ki m, an tranh… hi u qu Có nh ng ngu n nguy n li u toàn và hi u qu ngu n và b n nào có th thay th ngu n nhi n li u. v ng nhi n li u hóa th ch nguy n li u hóa th ch không b c n ki t và b o v môi tr ng 4. K T LU N h c t p tr i nghi m ch “ng n l a” làm Ch “Ng n l a” có nhi u l i th c s cho GV tham kh o và ng d ng vào trong vi c t ch c ho t ng h c theo th c ti n gi ng d y. GV có th t ch c ho t ph ng th c tr i nghi m, có ngh a r t ng h c t p tr i nghi m cho HS m t cách quan tr ng i v i vi c h nh thành và phát linh ho t th c hi n có hi u qu y u c u tri n ki n th c, k n ng c ng nh thái c n t c a môn h c trong ch ng tr nh t nh c m c a HS tr c nh ng v n th c t giáo d c ph thông m i. c a cu c s ng. Tr i qua các n i dung trong TÀI LI U THAM KH O ch s làm giàu th m ki n th c và kinh 1. B GD- T (2018), Ch ng tr nh giáo d c nghi m, cho các em HS, ti p th m s ch ph th ng t ng th . ng cho HS b o v b n th n và x h i 2. B GD- T (2018), Ch ng tr nh giáo d c tr c nh ng di n bi n ngày càng khó l ng ph th ng m n Khoa h c t nhi n. c a “gi c l a” ng th i, giáo d c th c 3. B GD- T (2018), Ch ng tr nh giáo d c trách nhi m s d ng ti t ki m và an toàn ph th ng: Ho t ng tr i nghi m và ho t ng tr i nhi n li u, góp ph n b o v t nhi n c ng nghi m, h ng nghi p (ban hành kèm theo Thông là b o v s b n v ng c a toàn nh n lo i. t s 32/2018/TT-BGD T, ngày 26/12/2018). D y h c theo h ng tr i nghi m sáng t o 4. L Th Tuy t, Giang H ng Di p (2020), v a mang tính tích h p v a mang tính th c “Thi t k ho t ng tr i nghi m trong d y h c ch ti n cao, ki n th c x y d ng trong ch tác h i c a thu c lá v i s c kh e nh m phát tri n n ng l c gi i quy t v n và sáng t o cho h c là m t ch nh th th ng nh t và mang tính sinh , H i ngh khoa h c qu c gia l n th 4, DOI: toàn v n ph h p v i nh n th c và t m lí 10.15625/vap.2020.000130. c a HS. Cho phép HS s d ng kinh nghi m, 5. Tr n Ng c Th ng, Nguy n Th Nhi (2018), kh n ng quan sát và ki n th c c a b n th n “D y h c theo ch trong môn v t l tr ng gi i quy t các nhi m v h c t p. Bài vi t trung h c ph thông”, T p chí Khoa h c X h i, tr nh bày nh ng i m chính v tr i nghi m Nh n v n Giáo d c, T p 8, s 3B, tr 104-109 nói chung, qua ó xu t m t s ho t ng TR NG I H C H I PHÒNG