Tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học lịch sử ở trường trung học phổ thông

VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 431 (Kì 1 - 6/2018), tr 32-35<br /> <br /> TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ<br /> Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG<br /> Nguyễn Thị Thế Bình - Trường Đại học Sư phạm Hà Nội<br /> Lâm Thị Hiền - Trường Trung học phổ thông Nguyễn Siêu, Hưng Yên<br /> Ngày nhận bài: 05/04/2018; ngày sửa chữa: 07/04/2018; ngày duyệt đăng: 27/04/2018.<br /> Abstract: According to the project “Curriculum of general education post 2015” of the Ministry<br /> of Education and Training, experiential learning is the compulsory educational activity from grade<br /> 1 to 12. Experiential learning activities have also been applied flexibly in school subjects. In this<br /> article, authors investigate the nature and meaning of experiential activities in teaching History and<br /> also propose the process of designing and organizing experiential activities in teaching History at<br /> high school with aim to improve quality of teaching this subject at high school under orientation<br /> of education reform.<br /> Keywords: Experiential learning, history, high school, teaching, subject, History.<br /> 1. Mở đầu<br /> Hoạt động trải nghiệm (HĐTN) là hoạt động giáo dục<br /> trong trường phổ thông, tạo cơ hội cho học sinh (HS) huy<br /> động, tổng hợp kiến thức, kĩ năng của các môn học, các<br /> lĩnh vực giáo dục để trải nghiệm thực tiễn trong nhà<br /> trường, gia đình và xã hội. Dưới sự tổ chức, hướng dẫn<br /> của giáo viên (GV), HS được chủ động khám phá, chiếm<br /> lĩnh kiến thức; qua đó, hình thành những phẩm chất tốt<br /> đẹp và phát triển năng lực chung cũng như năng lực<br /> chuyên biệt cho HS. Đối với bộ môn Lịch sử, HĐTN đã<br /> và đang được vận dụng linh hoạt trong quá trình dạy học<br /> ở trường trung học phổ thông (THPT), với hình thức<br /> phong phú, cả trong giờ học nội khóa trên lớp, ngoài lớp<br /> và hoạt động ngoại khóa.<br /> 2. Nội dung nghiên cứu<br /> 2.1. Tầm quan trọng của việc tổ chức hoạt động trải<br /> nghiệm trong môn Lịch sử ở trường trung học phổ thông<br /> Hoạt động là “tiến hành những việc làm có quan hệ<br /> chặt chẽ với nhau, nhằm một mục đích chung, trong một<br /> lĩnh vực nhất định” [1; tr 699]. Trải nghiệm là “trải qua”,<br /> “kinh qua” [1; tr 1577]. HĐTN là “hoạt động giáo dục,<br /> trong đó HS dựa trên sự huy động tổng hợp kiến thức và<br /> kĩ năng từ nhiều lĩnh vực giáo dục khác nhau để trải<br /> nghiệm thực tiễn đời sống nhà trường, gia đình, xã hội”<br /> [2; tr 28]. Học tập trải nghiệm là hình thức học tập gắn lí<br /> thuyết với thực tiễn, gắn giáo dục trong nhà trường với<br /> giáo dục ngoài xã hội, nó “phá vỡ” không gian lớp học, tạo<br /> điều kiện cho HS có môi trường mới để khám phá kiến<br /> thức một cách tích cực, chủ động và sáng tạo.<br /> Tổ chức HĐTN trong môn Lịch sử góp phần cụ thể<br /> hoá, làm sâu sắc, phong phú, sinh động kiến thức môn<br /> <br /> 32<br /> <br /> học; là cơ hội để HS rèn luyện kĩ năng bộ môn. Đồng<br /> thời, bồi dưỡng cho HS tinh thần chủ động, ý thức tự<br /> giác, trách nhiệm trong học tập và cuộc sống, say mê,<br /> hứng thú học tập bộ môn. Qua đó, góp phần phát triển<br /> toàn diện phẩm chất và năng lực HS. Tổ chức HĐTN<br /> trong dạy học Lịch sử được tiến hành với nhiều hình<br /> thức phong phú. Có thể tiến hành trong giờ học nội khóa<br /> ngay tại lớp học hay ngoài không gian lớp học hoặc<br /> thông qua hoạt động ngoại khóa. Kiến thức bộ môn<br /> Lịch sử ở trường THPT có nhiều nội dung có thể tổ chức<br /> HĐTN cho HS, như: trải nghiệm tại di tích lịch sử, nơi<br /> lưu giữ những hiện vật còn lại của quá khứ; nơi xảy ra<br /> các trận đánh tiêu biểu; nơi thờ cúng những người có<br /> công với đất nước; nơi có các làng nghề thủ công truyền<br /> thống; nơi lưu giữ những công trình văn hóa tiêu biểu<br /> của dân tộc... Trong quá trình dạy học, tùy vào mục tiêu<br /> giáo dục của nhà trường, mục tiêu môn học, nhu cầu<br /> của HS, mà GV chủ động lựa chọn nội dung trải nghiệm<br /> phù hợp.<br /> Đặc điểm của HĐTN là HS được học tập trong môi<br /> trường thực tiễn, trực tiếp tham gia các hoạt động để<br /> khám phá và chiếm lĩnh kiến thức. Vì vậy, HĐTN trong<br /> dạy học Lịch sử được tiến hành ngoài không gian của lớp<br /> học có ưu thế và tạo niềm vui, hứng thú học tập cho HS.<br /> 2.2. Quy trình thiết kế hoạt động trải nghiệm trong dạy<br /> học Lịch sử ở trường trung học phổ thông<br /> Để HĐTN trong dạy học Lịch sử đạt hiệu quả tốt, GV<br /> cần lựa chọn nội dung kiến thức tiêu biểu trong sách giáo<br /> khoa; cần xác định địa điểm và thời gian tổ chức phù hợp<br /> (tốt nhất là những địa điểm gần với trường học); cần có<br /> sự chuẩn bị chu đáo về nội dung, hình thức, cách thức tổ<br /> chức tiến hành; chủ động, linh hoạt vận dụng nhuần<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 431 (Kì 1 - 6/2018), tr 32-35<br /> <br /> nhuyễn các phương pháp dạy học, biện pháp sư phạm<br /> phù hợp và theo dõi, đánh giá kết quả HĐTN của HS<br /> bằng nhiều hình thức khác nhau. Vì vậy, quy trình thiết<br /> kế HĐTN trong dạy học Lịch sử của GV cần thực hiện<br /> theo các bước sau:<br /> - Bước 1: Lập kế hoạch trải nghiệm. Công việc này<br /> thường thực hiện vào đầu năm học mới hoặc đầu học kì.<br /> Căn cứ vào mục tiêu của môn học, nội dung của sách giáo<br /> khoa, phân phối chương trình, ưu thế của từng địa phương,<br /> nhu cầu, hứng thú của HS mà GV xác định chủ đề trải<br /> nghiệm cho phù hợp với đối tượng và khả năng nhận thức.<br /> - Bước 2: Thiết kế kế hoạch HĐTN (xác định chủ đề,<br /> mục tiêu, địa điểm, thời gian, công tác chuẩn bị, các hoạt<br /> động...). Trong đó, việc xác định/đặt tên chủ đề rất cần<br /> thiết vì nó định hướng cho GV xác định mục tiêu, nội<br /> dung và hình thức, cách thức tổ chức HĐTN hiệu quả.<br /> Việc đặt tên cho hoạt động/chủ đề trải nghiệm cần rõ<br /> ràng, ngắn gọn, chính xác, phản ánh được nội dung trọng<br /> tâm của hoạt động, tạo sự chú ý và gây ấn tượng cho HS.<br /> Tiếp đó, cần xác định mục tiêu của HĐTN; mục tiêu là<br /> “cái đích” cần đạt sau khi kết thúc hoạt động học. Việc<br /> xác định mục tiêu của hoạt động chính xác, khoa học,<br /> tường minh là cơ sở để chọn nội dung, hình thức, phương<br /> pháp tổ chức HĐTN hiệu quả. Mục tiêu HĐTN phải<br /> phản ánh các mức độ và yêu cầu cần đạt về kiến thức, kĩ<br /> năng, thái độ và định hướng phát triển năng lực chung và<br /> năng lực chuyên biệt của HS.<br /> Trên cơ sở mục tiêu của hoạt động, GV xác định nội<br /> dung kiến thức và đề xuất hình thức, phương pháp,<br /> phương tiện, kĩ thuật dạy học và cách thức tổ chức<br /> HĐTN phù hợp với nội dung. Đây là nhân tố quyết định<br /> sự thành công của HĐTN. Vì vậy, đòi hỏi GV phải đầu<br /> tư công sức, tìm tòi, sáng tạo để xây dựng kế hoạch trải<br /> nghiệm khoa học và khả thi.<br /> Trong khi thiết kế kế hoạch HĐTN, cần chú trọng<br /> công tác chuẩn bị chu đáo của cả GV và HS. Về phía GV,<br /> cần thông báo kế hoạch cho HS, phân công nhiệm vụ,<br /> yêu cầu HS chuẩn bị đồ dùng học tập, nêu rõ mục đích<br /> và những quy định khi hoạt động, dự kiến các phương<br /> tiện, điều kiện cần thiết để hoạt động; dự kiến cụ thể về<br /> thời gian, địa điểm cũng như những tình huống có thể<br /> phát sinh để đưa ra các kế hoạch ứng biến kịp thời. Về<br /> phía HS, phải nhận thức rõ nhiệm vụ, chủ động phân<br /> công trong nhóm, chuẩn bị nội dung, thiết bị, sản phẩm<br /> và cách thức báo cáo nhiệm vụ...<br /> - Bước 3: Tổ chức HĐTN. Đây là việc biến ý tưởng<br /> trải nghiệm trên văn bản, giáo án thành hiện thực, nhằm<br /> kiểm nghiệm tính hiệu quả và khả thi của kế hoạch trải<br /> nghiệm do GV đề xuất. Để thực hiện thành công buổi trải<br /> <br /> 33<br /> <br /> nghiệm cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa GV trực tiếp<br /> phụ trách với HS và lực lượng tham gia hỗ trợ (Ban Giám<br /> hiệu, cán bộ quản lí di tích, GV bộ môn, phụ huynh<br /> HS...). Trước khi tiến hành HĐTN, GV cần nêu rõ nhiệm<br /> vụ học tập cho HS và hướng dẫn HS cách hoàn thành<br /> nhiệm vụ theo “kịch bản” đã chuẩn bị từ trước.<br /> - Bước 4: Đánh giá HĐTN. Đây làm cơ sở để rút ra<br /> bài học kinh nghiệm cho những lần tổ chức sau tốt hơn.<br /> Việc đánh giá kết quả của HĐTN được tiến hành bằng<br /> nhiều hình thức phong phú và hấp dẫn. Chẳng hạn, quay<br /> video về di tích; phát biểu cảm tưởng ngay tại nơi trải<br /> nghiệm; viết bài thu hoạch về điểm ấn tượng nhất đối với<br /> HS trong buổi trải nghiệm; bài học giá trị nhất đối với HS<br /> khi tham gia buổi trải nghiệm. Kết quả làm việc của HS<br /> phải được tuyên dương, khen thưởng kịp thời để động<br /> viên, khích lệ tinh thần học tập của HS.<br /> 2.3. Tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học Lịch<br /> sử tại Trường Trung học phổ thông Nguyễn Siêu Hưng Yên<br /> Nhận thức được giá trị của HĐTN, nên Ban Giám<br /> hiệu, Ban chuyên môn của Trường THPT Nguyễn Siêu<br /> (Khoái Châu - Hưng Yên) đã chỉ đạo việc thực hiện<br /> HĐTN trong giáo dục nhà trường và các môn học.<br /> HĐTN được triển khai tại Trường từ năm 2013, đến năm<br /> học 2015 được áp dụng rộng rãi trong tất cả các môn học.<br /> Nội dung giáo dục của HĐTN rất phong phú, dựa trên<br /> đặc điểm và nhu cầu của người học; chẳng hạn: tổ chức<br /> hoạt động câu lạc bộ thể thao, văn nghệ, tổ chức trò chơi,<br /> sân khấu tương tác, tổ chức diễn đàn, tham quan dã<br /> ngoại, hội thi, hoạt động giao lưu, sinh hoạt tập thể...<br /> Đối với bộ môn Lịch sử, HĐTN đã và đang từng<br /> bước được áp dụng trong nhà trường. GV Lịch sử đã<br /> mạnh dạn đổi mới tiết dạy bằng việc đa dạng hóa các<br /> hình thức tổ chức dạy học, vận dụng linh hoạt các<br /> phương pháp dạy học hiện đại kết hợp với các phương<br /> pháp dạy học truyền thống, kĩ thuật dạy học tích cực, tổ<br /> chức cho HS học tập trải nghiệm tại nhà truyền thống,<br /> các di tích tiêu biểu của địa phương. Sau đây, chúng tôi<br /> xin giới thiệu một HĐTN cho HS trường THPT Nguyễn<br /> Siêu - Hưng Yên tại một số di tích tiêu biểu của Phố Hiến.<br /> Với chủ đề: “Phố Hiến - thương cảng xưa và nay”,<br /> mục tiêu cần đạt về kiến thức là giúp HS trình bày được<br /> sự ra đời, phát triển cường thịnh và suy tàn của thương<br /> cảng Phố Hiến thế kỉ XVII-XVIII; phân tích được<br /> nguyên nhân dẫn tới sự phát triển và suy tàn của Phố<br /> Hiến; đánh giá được những giá trị lịch sử của thương<br /> cảng Phố Hiến; liên hệ được đô thị Phố Hiến xưa gắn liền<br /> với các địa danh còn lại ngày nay (miếu Xích Đằng, chùa<br /> Chuông, hồ Bán Nguyệt...). Từ đó, rút ra bài học và các<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 431 (Kì 1 - 6/2018), tr 32-35<br /> <br /> giải pháp để bảo tồn và giữ gìn những truyền thống văn<br /> hóa tốt đẹp của quê hương. Về kĩ năng, thông qua HĐTN<br /> tại Phố Hiến, góp phần phát triển kĩ năng thu thập, xử lí<br /> thông tin, quan sát, kĩ năng phân tích, so sánh, đánh giá<br /> các sự kiện lịch sử; kĩ năng làm việc nhóm, thuyết trình<br /> một vấn đề lịch sử cho HS. Về thái độ, thông qua buổi<br /> trải nghiệm góp phần bồi dưỡng cho HS lòng tự hào và<br /> tình yêu quê hương, nâng cao ý thức bảo tồn, gìn giữ và<br /> phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.<br /> Từ đó, tạo niềm vui, hứng thú trong học tập Lịch sử.<br /> Đồng thời, HĐTN tại Phố Hiến, góp phần quan trọng vào<br /> việc phát triển năng lực chung (giao tiếp và hợp tác; tự<br /> học, giải quyết vấn đề) và năng lực chuyên biệt cho HS<br /> (sưu tầm và xử lí tài liệu; tái hiện sự kiện lịch sử; xác lập<br /> mối liên hệ giữa sự kiện lịch sử, đánh giá, vận dụng và<br /> trình bày kiến thức lịch sử...).<br /> 2.3.1. Xây dựng kế hoạch buổi trải nghiệm tại Phố Hiến<br /> Ngay từ đầu năm học, GV môn Lịch sử đề xuất với<br /> tổ chuyên môn và Ban Giám hiệu nhà trường kế hoạch<br /> về buổi trải nghiệm tại Phố Hiến. Xác định rõ mục tiêu,<br /> nội dung, cách thức tiến hành, dự trù kinh phí cho buổi<br /> trải nghiệm. Trước buổi trải nghiệm một tuần, GV liên<br /> hệ trước với Ban Quản lí di tích, gặp gỡ trao đổi với cán<br /> bộ hướng dẫn khu du tích, trình bày mục đích, yêu cầu<br /> của buổi học để thống nhất kế hoạch phối hợp; phổ biến<br /> rõ cho HS nội dung của buổi trải nghiệm, chia nhóm HS,<br /> giao nhiệm vụ và hướng dẫn tìm hiểu tư liệu cho từng<br /> nhóm. Trước buổi trải nghiệm một ngày, GV phổ biến<br /> lại mục đích, yêu cầu của buổi trải nghiệm tại Phố Hiến.<br /> Thông báo tới phụ huynh HS để phối hợp và tạo điều<br /> kiện cho buổi trải nghiệm diễn ra an toàn và hiệu quả.<br /> - Chuẩn bị của HS: HS các nhóm nhận nhiệm vụ, tự<br /> phân công nhóm trưởng và thư kí. Nhóm trưởng sẽ giao<br /> nhiệm vụ thực hiện cho từng thành viên để sưu tầm và<br /> xử lí nguồn tài liệu; chuẩn bị sổ sách ghi chép, mỗi thành<br /> viên tìm hiểu một nội dung; chuẩn bị sẵn các phương<br /> tiện, thiết bị cần thiết; các nhóm lên kế hoạch chuẩn bị<br /> bài thuyết trình... Dự kiến thời gian buổi trải nghiệm kéo<br /> dài trong một buổi (khoảng 3 giờ), địa điểm tại Phố Hiến<br /> - Hưng Yên với các di tích: miếu Xích Đằng, chùa<br /> Chuông, hồ Bán Nguyệt.<br /> - Dự kiến tiến trình buổi trải nghiệm: GV hướng dẫn<br /> tuyên bố lí do và thành phần tham dự buổi trải nghiệm (đại<br /> diện Ban Quản lí di tích tỉnh, Ban Giám khảo; GV hướng<br /> dẫn thực nghiệm; GV hỗ trợ); giới thiệu khái quát nội dung<br /> buổi trải nghiệm (đại diện Ban Quản lí di tích phát biểu;<br /> thuyết minh viên hỗ trợ hướng dẫn các vị trí di tích, thuyết<br /> minh về di tích (trong kịch bản đã thống nhất); nhắc lại<br /> nhiệm vụ của các nhóm (cụ thể: “nhóm Xích Đằng” viết<br /> <br /> 34<br /> <br /> kịch bản thuyết minh về Văn miếu Xích Đằng; “nhóm<br /> Chuông Vàng”, HS nghe thuyết minh viên giới thiệu về<br /> khu di tích chùa Chuông, đồng thời ghi chép nhanh, ngắn<br /> gọn nội dung của thuyết minh viên và tự thuyết minh lại<br /> những nội dung ấn tượng nhất về khu di tích; “nhóm<br /> Nguyệt Hồ” có nhiệm vụ làm hướng dẫn viên du lịch giới<br /> thiệu về thương cảng Phố Hiến xưa và nay...). Ngoài ra,<br /> các nhóm đều có nhiệm vụ chung là “giải mật thư” của<br /> Ban Giám khảo và trả lời phỏng vấn, quay phim, chụp ảnh<br /> làm tư liệu để viết bài thu hoạch sau trải nghiệm.<br /> 2.3.2. Tiến hành hoạt động trải nghiệm tại Phố Hiến<br /> Với ba di tích tiêu biểu là miếu Xích Đằng, chùa<br /> Chuông và hồ Bán Nguyệt, HĐTN “Phố Hiến - thương<br /> cảng xưa và nay” được tổ chức thực hiện như sau:<br /> - Trải nghiệm tại Văn miếu Xích Đằng (thời gian:<br /> 8h-8h50), HS tập trung tại một điểm, nghe GV bộ môn<br /> tuyên bố lí do, giới thiệu đại biểu, thành phần Ban Giáo<br /> khảo, phổ biến nội dung buổi trải nghiệm. Mở đầu, các<br /> nhóm tập trung tại Văn miếu Xích Đằng, nghe “nhóm<br /> Xích Đằng” thuyết trình về đền Văn miếu Hưng Yên.<br /> Trong đó, tập trung lí giải về nguồn gốc tên gọi; đặc<br /> điểm; giá trị lịch sử; giải pháp bảo vệ và phát huy giá trị<br /> của Văn miếu. Tiếp đó, HS 3 nhóm “giải mật thư”: Hiện<br /> vật quý giá nhất trong Văn miếu còn lưu giữ được đến<br /> ngày nay? (9 tấm bia đá khắc tên tuổi, quê quán, chức<br /> vụ của 161 vị đỗ đại khoa ở trấn Sơn Nam thượng xưa;<br /> trong đó có 138 vị ở Hưng Yên và 23 vị ở Thái Bình).<br /> Với việc thuyết trình, trả lời mật thư và quan sát, chụp<br /> ảnh tại Văn miếu sẽ giúp HS hiểu sâu sắc giá trị lịch sử,<br /> văn hóa của di tích.<br /> - Trải nghiệm tại chùa Chuông (thời gian từ 9h9h40). HS các nhóm nghe thuyết minh viên giới thiệu<br /> về chùa Chuông: sự tích về sự ra đời của chùa Chuông;<br /> đặc điểm (nhà Tổ, giếng chùa, khu vườn tháp, chuông<br /> đồng, khánh đá...); nhân vật được thờ cùng trong chùa<br /> (Khổng Tử, Chu Văn An); giá trị lịch sử; giải pháp bảo<br /> vệ và phát huy giá trị di tích. Trên cơ sở đó, HS của<br /> nhóm có thể chọn một nội dung ấn tượng nhất để thuyết<br /> minh lại nhằm giới thiệu về khu di tích này. Tiếp đó, 3<br /> nhóm “giải mật thư”: Nét đặc sắc nhất của ngôi chùa<br /> Kim Chung tự? (Hệ thống các pho tượng Phật độc đáo<br /> được chế tạo rất tinh xảo từ đất sét; mỗi pho tượng một<br /> tư thế, mang dáng vẻ riêng và biểu cảm khác nhau...).<br /> Với nhiệm vụ của “nhóm Chuông vàng”, HS không chỉ<br /> chăm chú nghe, chọn lọc và ghi chép nhanh thông tin<br /> tiêu biểu, mà còn phải thuyết trình lại ngắn gọn nội dung<br /> ấn tượng nhất. Qua đó, giúp HS khắc sâu biểu tượng về<br /> chùa Chuông và hiểu được giá trị lịch sử, văn hóa và<br /> tâm linh của ngôi chùa.<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số 431 (Kì 1 - 6/2018), tr 32-35<br /> <br /> - Trải nghiệm tại hồ Bán Nguyệt - Phố Hiến (thời<br /> gian từ 10h-10h50). HS các nhóm nghe “nhóm Nguyệt<br /> Hồ” đóng vai hướng dẫn viên thuyết trình về thương<br /> cảng Phố Hiến xưa và nay: sự ra đời và tên gọi của Phố<br /> Hiến; quá trình mở rộng và phát triển; sự suy tàn của<br /> thương cảng Phố Hiến, những dấu tích còn sót lại đến<br /> nay (phố cổ, ngôi nhà cổ, đường Phố Hiến, cụm di tích<br /> lịch sử còn sót lại); giá trị của Bán Nguyệt hồ; hình ảnh<br /> và vai trò của Phố Hiến - Hưng Yên hiện nay trong con<br /> mắt của người Việt và nước ngoài. Tiếp đó, HS 3 nhóm<br /> “giải mật thư”: Những điều kiện nào làm cho Phố Hiến<br /> trở thành một thương cảng nổi tiếng của nước ta thời<br /> trung đại? (do vị trí địa lí; sự phát triển của nền kinh tế<br /> Phố Hiến thời đó; yếu tố bên ngoài tác động; chính sách<br /> khuyến khích của nhà nước); Vì sao thương cảng Phố<br /> Hiến bị tàn lụi? (do sự đổi dòng của sông Hồng; Đàng<br /> Ngoài trải qua một giai đoạn loạn lạc; chính sách về<br /> ngoại thương của chính quyền Lê - Trịnh...). Với việc<br /> thuyết trình và trả lời mật thư se giúp HS hiểu sâu sắc<br /> nguyên nhân dẫn tới sự hưng thịnh và suy tàn của Phố<br /> Hiến; đồng thời, đánh giá được vai trò của Phố Hiến<br /> trong lịch sử và hiện nay.<br /> <br /> năng quan sát, kĩ năng hợp tác và giải quyết nhiệm vụ<br /> học tập...).<br /> <br /> Trong quá trình trải nghiệm tại mỗi di tích, HS được<br /> tự tham quan, chụp ảnh, sưu tầm tư liệu chuẩn bị cho bài<br /> tập thu hoạch sau buổi trải nghiệm.<br /> <br /> Tài liệu tham khảo<br /> <br /> 2.3.3. Đánh giá hoạt động trải nghiệm tại Phố Hiến<br /> <br /> [2] Bộ GD-ĐT (2017). Chương trình giáo dục phổ<br /> thông - Chương trình tổng thể.<br /> <br /> 3. Kết luận<br /> Tổ chức HĐTN trong dạy học Lịch sử ở trường<br /> THPT là môi trường thuận lợi để HS bộc lộ khả năng, sở<br /> trường, tích cực, chủ động, độc lập và sáng tạo trong quá<br /> trình chiếm lĩnh kiến thức. Vận dụng linh hoạt các hình<br /> thức trải nghiệm; hạn chế tối đa cách dạy học thụ động<br /> “thầy đọc, trò chép”; tạo cơ hội cho HS được vận dụng<br /> kiến thức đã học để khám phá kiến thức mới, vận dụng<br /> kiến thức đã học vào tìm hiểu và đánh giá thực tiễn cuộc<br /> sống. Qua đó, rèn luyện kĩ năng, phát triển năng lực và<br /> phẩm chất người học. Để HĐTN trong dạy học Lịch sử<br /> đạt hiệu quả tốt, đòi hỏi GV bộ môn phải không ngừng<br /> trau dồi kiến thức chuyên môn sâu, rộng, có nghiệp vụ<br /> sư phạm vững vàng, biết vận dụng linh hoạt và sáng tạo<br /> các phương pháp, phương tiện, kĩ thuật dạy học. Qua đó,<br /> góp phần nâng cao chất lượng bộ môn, nhằm đáp ứng<br /> yêu cầu của sự nghiệp đổi mới căn bản, toàn diện nền<br /> giáo dục nước nhà.<br /> <br /> Sau buổi trải nghiệm, đại diện Ban Giám khảo, GV<br /> hướng dẫn nhận xét, khen thưởng, rút kinh nghiệm và<br /> tuyên bố kết thúc buổi trải nghiệm. Đồng thời, GV giao<br /> bài tập về nhà cho HS, mỗi nhóm xây dựng một video theo<br /> nhiệm vụ đã trải nghiệm, quảng bá về khu di tích trên trang<br /> Page với chủ đề “Phố Hiến - thương cảng xưa và nay”.<br /> Mỗi video có thời lượng tối thiểu 03 phút và tối đa 04 phút,<br /> có nhạc nền, hình ảnh đẹp, sống động. Sản phẩm của cá<br /> nhân HS là một bài viết ngắn (khoảng 1 trang) về những<br /> ấn tượng sâu sắc nhất trong buổi trải nghiệm.<br /> Với việc tổ chức HĐTN tại Phố Hiến qua 3 di tích<br /> tiêu biểu (miếu Xích Đằng, chùa Chuông và hồ Bán<br /> Nguyệt) sẽ giúp HS tái hiện được quá khứ lịch sử của<br /> Phố Hiến xưa - một thương cảng nổi tiếng của Đại Việt,<br /> nơi thuyền bè của các thương nhân trong nước và nước<br /> ngoài ra vào buôn bán tấp nập, xứng đáng với câu ca<br /> “Thứ nhất Kinh Kì, thứ nhì phố Hiến”. Đồng thời, lí giải<br /> được vì sao thương cảng phố Hiến đã bị tàn lụi nhanh<br /> chóng, ngày nay chỉ còn sót lại một số di tích của quá<br /> khứ. Từ đó, giúp HS thêm tự hào về quê hương Hưng<br /> Yên và có ý thức giữ gìn, bảo tồn những hiện vật quý báu<br /> còn lại. Đặc biệt, thông qua buổi trải nghiệm, HS được<br /> rèn luyện nhiều kĩ năng cơ bản (kĩ năng thuyết trình, kĩ<br /> <br /> 35<br /> <br /> [1] Hoàng Phê (chủ biên, 2007). Từ điển Tiếng Việt.<br /> NXB Đà Nẵng.<br /> <br /> [3] Nguyễn Trà My (2016). Tăng cường dạy học nội<br /> dung văn hóa trong môn Lịch sử ở trường phổ<br /> thông. Kỉ yếu Hội thảo khoa học: Nghiên cứu và<br /> giảng dạy Lịch sử trong bối cảnh hiện nay. NXB Lí<br /> luận chính trị, tr 229-235.<br /> [4] Nguyễn Thị Duyên (2016). Tiến hành bài học Lịch<br /> sử địa phương với di tích lịch sử cách mạng cho học<br /> sinh lớp 12 ở Nghệ An theo tinh thần của dạy học dự<br /> án. Kỉ yếu Hội thảo khoa học: Nghiên cứu và giảng<br /> dạy Lịch sử trong bối cảnh hiện nay. NXB Lí luận<br /> chính trị, tr 281-292.<br /> [5] Bộ GD-ĐT - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch<br /> (2013). Tài liệu tập huấn “Sử dụng di sản trong dạy<br /> học ở trường phổ thông”.<br /> [6] Phan Ngọc Liên (chủ biên, 2009). Phương pháp dạy<br /> học Lịch sử (tập 1, 2). NXB Đại học Sư phạm.<br /> [7] Phan Ngọc Liên (tổng chủ biên, 2009). Lịch sử 12.<br /> NXB Giáo dục.<br /> [8] Nguyễn Thị Kim Thành (2016). Bảo tàng, di tích nơi khơi nguồn cảm hứng dạy và học lịch sử cho học<br /> sinh phổ thông. NXB Giáo dục Việt Nam.<br /> <br />