Thiết kế kế hoạch bài dạy Môn Mĩ thuật lớp 3 theo định hướng phát triển năng lực học sinh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:3

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết Thiết kế kế hoạch bài dạy Môn Mĩ thuật lớp 3 theo định hướng phát triển năng lực học sinh đề cập đến một số phương pháp, kĩ thuật thiết kế kế hoạch bài dạy Mĩ thuật lớp 3 nhằm nâng cao chất lượng dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thiết kế kế hoạch bài dạy Môn Mĩ thuật lớp 3 theo định hướng phát triển năng lực học sinh

Journal of educational equipment: Applied research, Volume 1, Issue 300 (November 2023) ISSN 1859 - 0810 Thiết kế kế hoạch bài dạy Môn Mĩ thuật lớp 3 theo định hướng phát triển năng lực học sinh Thái Mạnh Thủy* *Khoa Giáo dục Tiểu học, Trường Sư phạm, Trường Đại học Vinh Received: 15/9/2023; Accepted: 22/9/2023; Published: 2/10/2023 Abstract: Designing lesson plans is one of the important contents in organizing teaching and learning to develop students' qualities and abilities. The article analyzes the current situation of designing lesson plans for 3rd grade Art subjects following the competence-based approach at primary schools. From there, we provide technical procedures for designing lesson plans appropriately in the current context, helping teachers create excitement and learning spirit for students to improve efficiency in the teaching and learning process, promote the qualities and abilities of students, meeting the innovation goals of the General Education Program Keywords: Competence-based approach in teaching; Arts. 1. Đặt vấn đề để thực hiện mục tiêu chung một cách hiệu quả. Căn Xã hội phát triển, nhu cầu về thẩm mĩ của con cứ yêu cầu cần đạt của chương trình, kế hoạch dạy người được đặt ra ngày càng cao đòi hỏi cả người học môn Mĩ thuật được xây dựng và phát triển phù dạy và người học phải tìm cách để đáp ứng những hợp với điều kiện và đặc điểm của nhà trường, địa đòi hỏi đó. Chương trình giáo dục phổ thông môn phương và đối tượng học sinh. Kế hoạch dạy học xây Mĩ thuật năm 2018 nêu rõ: Môn Mĩ thuật không chỉ dựng khoa học, sát với điều kiện thực tế sẽ giúp giáo “hình thành, phát triển học sinh năng lực mĩ thuật” viên triển khai dạy học phù hợp với đối tượng một mà còn “giáo dục ý thức kế thừa, phát huy văn hoá cách hiệu quả. nghệ thuật dân tộc phù hợp với sự phát triển của thời Có thể có nhiều cấu trúc để thiết kế một kế hoạch đại”. Muốn vậy, phải đảm bảo phát huy tối đa ở học dạy học (giáo án). Sau đây là một cấu trúc giáo án có sinh các phẩm chất và năng lực cơ bản, đồng thời đào các hoạt động và mục tiêu cụ thể: tạo đội ngũ nhân lực năng động, sáng tạo, có tính tự - Mục tiêu bài học: lực và trách nhiệm cũng như năng lực tự chủ, tự học; + Nêu rõ yêu cầu cần đạt về năng lực và phẩm năng lực giao tiếp và hợp tác; năng lực giải quiết vấn chất đề và sáng tạo. + Các mục tiêu được biểu đạt bằng động từ cụ Việc cần phải đổi mới, nâng cao chất lượng dạy thể, có thể lượng hoá được. - học cho học sinh trong môn Mĩ thuật theo hướng - Chuẩn bị về phương pháp và phương tiện dạy phát triển năng lực học sinh là điều cần thiết và hợp học. với xu thế ngày nay. - Tổ chức các hoạt động dạy học: Trình bày rõ Trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi đề cập cách thức triển khai các hoạt động dạy - học cụ thể. đến một số phương pháp, kĩ thuật thiết kế kế hoạch - Hướng dẫn các hoạt động tiếp nối: xác định bài dạy Mĩ thuật lớp 3 nhằm nâng cao chất lượng dạy những việc học sinh cần phải tiếp tục thực hiện sau học theo định hướng phát triển năng lực học sinh. giờ học để củng cố, khắc sâu, mở rộng bài cũ, hoạt 2. Nội dung nghiên cứu động ứng dụng kết quả bài học vào cuộc sống (ở lớp, 2.1. Vai trò và yêu cầu của việc thiết kế kế hoạch bài nhà, cộng đồng, có thể cùng bạn, gia đình, làng xóm, dạy môn Mĩ thuật lớp 3 theo định hướng phát triển khối phố) hoặc để chuẩn bị cho việc học bài mới. năng lực học sinh 2.2. Khái quát thực trạng thiết kế kế hoạch bài dạy Việc thiết kế kế hoạch dạy học môn Mĩ thuật lớp và tổ chức kế hoạch dạy học môn Mĩ thuật lớp 3 3 từ lâu đã là vấn đề được nhiều người quan tâm theo định hướng phát triển năng lực học sinh và nghiên cứu. Xây dựng kế hoạch dạy học môn Sau khi thực hiện khảo sát về tình hình thực trạng Mĩ thuật: là một bước cụ thể hóa các chủ trương, kế thiết kế kế hoạch bài dạy môn Mĩ thuật lớp 3 theo hoạch ở mức khái quát, vì thế nó là khâu quan trọng định hướng phát triển năng lực học sinh của một số 61 Journal homepage: www.tapchithietbigiaoduc.vn
Journal of educational equipment: Applied research, Volume 1, Issue 300 (November 2023) ISSN 1859 - 0810 giáo viên trường Tiểu học trên địa bàn Thành phố yếu về năng lực chung, yêu cầu cần đạt về năng lực Vinh - Tỉnh Nghệ An, chúng tôi đã tổng hợp được đặc thù của chương trình môn Mĩ thuật tiểu học, mục kết quả như sau: tiêu dạy học của môn học, bài học, từ đó xác định nội Thực trạng nhận thức của giáo viên về nội dung dung dạy học. và qui trình thiết kế kế hoạch bài dạy môn Mĩ thuật Bước 2: Xây dựng mạch phát triển nội dung. lớp 3 theo định hướng phát triển năng lực học sinh Sách giáo khoa môn Mĩ thuật được biên soạn Thực trạng nhận thức của giáo viên về nội dung gồm hệ thống các chủ đề. Các chủ đề có nội dung và qui trình thiết kế kế hoạch bài dạy môn Mĩ thuật đơn giản, gần gũi với học sinh và được minh hoạ lớp 3 theo định hướng phát triển năng lực học sinh bằng những hình ảnh thân quen, thể hiện vẻ đẹp của chưa hoàn toàn đồng nhất và còn có khá nhiều người thiên nhiên, con người và cuộc sống thường ngày. chưa quan tâm đến vấn đề này. Mặc dù tinh thần đổi b. Giai đoạn 2: Xây dựng kế hoạch bài dạy mới đã được phổ biến rộng rãi từ năm 2019 nhưng Bước 1: Xác định mục tiêu dạy học, nguyên lí thực trạng nhận biết của giáo viên về nội dung và qui khoa học của bài học. trình thiết kế bài dạy chưa hoàn toàn đáp ứng được * Xác định mục tiêu tinh thần đó. Một số giáo viên chưa thực sự quan tâm − Căn cứ vào yêu cầu cần đạt của chủ đề (thể hiện về qui trình thiết kế cũng như các phương pháp được cụ thể hóa qua các biểu hiện về phẩm chất và năng lựa chọn sử dụng chưa được tối ưu để đạt được mục lực). Mục tiêu dạy học phải phủ hết các biểu hiện tiêu môn học. Từ đó, dẫn đến những khó khăn mà trên, nghĩa là yêu cầu cần đạt là mục tiêu tối thiểu giáo viên chưa thể tháo gỡ trong quá trình thiết kế kế của chủ đề. hoạch bài dạy theo định hướng phát triển năng lực ở − Căn cứ vào phẩm chất và năng lực hiện tại của môn Mĩ thuật lớp 3. học sinh lớp dạy. 2.3. Đề xuất qui trình thiết kế kế hoạch bài dạy theo − Căn cứ vào đặc điểm xây dựng nội dung kiến định hướng phát triển năng lực học sinh và một số thức, vào phương tiện, thiết bị dạy học. phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực * Yêu cầu viết mục tiêu 2.3.1. Qui trình thiết kế kế hoạch bài dạy môn Mĩ − Viết mục tiêu theo phẩm chất và năng lực thuật lớp 3 theo định hướng phát triển năng lực học (chung, đặc thù), cụ thể đến thành tố và biểu hiện sinh hành vi. Ở chương trình hiện hành, giáo viên xây dựng kế − Mục tiêu được biểu đạt bằng động từ cụ thể, hoạch bài dạy một bài học khi đã có chương trình lượng hóa được và phải bao trùm được yêu cầu cần môn học, có sách giáo khoa và chuẩn kiến thức kĩ đạt của chủ đề. năng. Trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, − Có thể mã hóa các mục tiêu bằng các kí hiệu giáo viên bắt đầu xây dựng kế hoạch một chủ đề hoặc gắn với tên năng lực để thuận lợi trong việc viết mục bài học chỉ trên cơ sở chương trình môn học đã được tiêu của từng hoạt động và đánh giá sau này. công bố (sách giáo khoa chỉ là tài liệu tham khảo). − Xác định phẩm chất và năng lực chung: Dạy Do đó, trước khi xây dựng kế hoạch bài dạy một chủ học môn Mĩ thuật có thể hướng đến 5 phẩm chất đề/ bài học, giáo viên cần xác định được những nội và 3 năng lực chung được mô tả trong bản chương dung cần dạy, mục tiêu về phẩm chất và năng lực trình tổng thể 2018. Dựa vào yêu cầu cần đạt và biểu theo yêu cầu cần đạt, xây dựng chuỗi các hoạt động hiện của các phẩm chất, năng lực chung giáo viên có dạy học của chủ đề, xác định số tiết dành cho chủ đề/ thể dự kiến được các phẩm chất và năng lực chung bài học và phân chia tiết học, từ đó thiết kế kế hoạch hướng đến của chủ đề. bài dạy cụ thể. Bước 2: Xác định chuỗi hoạt động dạy học. Theo đó, qui trình xây dựng kế hoạch bài dạy một Trên cơ sở mục tiêu và các nội dung cần thực hiện chủ đề/bài học thể hiện qua 2 giai đoạn: Giai đoạn 1: của chủ đề ở giai đoạn 1, giáo viên cụ thể hóa chuỗi Phân tích chủ đề và Giai đoạn 2: xây dựng kế hoạch hoạt động dạy học trong chủ đề cho phù hợp. Chuỗi bài dạy chủ đề. hoạt động dạy học cần thể hiện được tiến trình tổ Giai đoạn 1: Phân tích chủ đề/bài học trong mối chức dạy học gồm các hoạt động: Khởi động, Hình quan hệ với nội dung và mục tiêu môn học/hoạt động thành kiến thức mới, Luyện tập, Vận dụng và Tìm giáo dục. tòi mở rộng. Bước 1: Xác định nội dung dạy học. Bước 3: Xây dựng các hoạt động dạy học cụ thể. Giáo viên phải căn cứ vào yêu cầu cần đạt chủ Các kiểu hoạt động chính trong chủ đề dạy học: 62 Journal homepage: www.tapchithietbigiaoduc.vn
Journal of educational equipment: Applied research, Volume 1, Issue 300 (November 2023) ISSN 1859 - 0810 Cấu trúc trình bày một hoạt động: Có thể trình trao đổi, thảo luận với nhau về nội dung học tập; xử lí bày theo cấu trúc sau: những tình huống sư phạm nảy sinh một cách hợp lí. TÊN HOẠT ĐỘNG − Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ: nhận xét (Thời gian dự kiến) về quá trình thực hiện nhiệm vụ của học sinh; phân a. Mục tiêu hoạt động: Là mục tiêu bộ phận, tích, nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ được cắt từ mục tiêu của chủ đề và những ý kiến thảo luận của học sinh; chính xác b. Thiết bị: Cần sử dụng thiết bị, dụng cụ gì, số hóa các kiến thức mà học sinh đã học được thông lượng và chất lượng như thế nào? qua hoạt động. c. Cách thức tổ chức: Thường gồm 4 bước: 3. Kết luận - Chuyển giao nhiệm vụ học tập Qua việc nghiên cứu và phân tích một số vấn - Thực hiện nhiệm vụ học tập đề liên quan đến “Thiết kế kế hoạch bài dạy môn - Báo cáo kết quả thảo luận Mĩ thuật lớp 3 theo định hướng phát triển năng lực - Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ. học sinh”, chúng tôi nhận thấy rằng, việc thiết kế Lưu ý: kế hoạch bài dạy là một trong những nội dung quan - Căn cứ mục tiêu để soạn các câu hỏi/ lệnh phù trọng hàng đầu trong việc tổ chức dạy và học theo hợp để học sinh/nhóm học sinh có thể thực hiện định hướng phát triển phẩm chất và năng lực cho học được. Trong giai đoạn đầu, tiết đầu của môn học, các sinh. Tuy nhiên, như chúng tôi đã đề cập ở trên về lệnh có thể cụ thể từng thao tác, từng bước để nhóm việc thiết kế kế hoạch bài dạy, một số giáo viên còn học sinh có thể đọc và thực hiện được (ví dụ như với lúng túng, xem nhẹ … dẫn đến kết quả không hoàn các nhiệm vụ thực hành thí nghiệm). toàn được như mong muốn. Sự phát triển các năng - Hình thức trình bày: Giáo viên có thể trình bày lực, phẩm chất nói chung và năng lực mĩ thuật nói dạng cột như hiện hành hoặc trình bày tuần tự, không riêng có quan hệ với nhiều yếu tố: đặc điểm tâm sinh cần chia cột. lí học sinh, giới tính, hoàn cảnh học tập và có liên d. Dự kiến sản phẩm của học sinh: Tùy theo mục quan tới các biện pháp tổ chức hoạt động học tập tiêu, nội dung hoạt động mà sản phẩm hoạt động có theo định hướng phát triển năng lực cũng như các tác thể ở các dạng sau: như kiến thức mới (nội dung cơ động tâm lí, sư phạm của giáo viên trong quá trình bản/nội dung ghi bảng), biểu hiện năng lực và phẩm dạy học. chất cần hình thành, mô hình, sản phẩm thật của học Từ quá trình phân tích và tổng hợp nội dung môn sinh trong và sau khi học tập. học, chúng tôi đã lựa chọn và đề xuất một số quy e. Phương án đánh giá: Bao gồm công cụ đánh trình kĩ thuật thiết kế kế hoạch bài dạy môn Mĩ thuật giá, kiểu (kết quả/ quá trình) và cách thức đánh giá. lớp 3 theo định hướng phát triển năng lực cho học Một số lưu ý trong xây dựng hoạt động dạy học sinh, phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo cụ thể: của người học. Học theo định hướng phát triển năng Cách thức tổ chức hoạt động bao gồm: lực lấy người học làm trung tâm, góp phần đề cao vai − Chuyển giao nhiệm vụ học tập: Nhiệm vụ rõ trò và trách nhiệm của người học, đáp ứng được mục ràng và phù hợp với khả năng của học sinh, thể hiện tiêu giáo dục trong giai đoạn hiện nay. ở yêu cầu về sản phẩm mà học sinh phải hoàn thành Tài liệu tham khảo khi thực hiện nhiệm vụ; hình thức giao nhiệm vụ sinh [1] RGEP, (2020), Module 2.9, Tài liệu bồi động, hấp dẫn, kích thích được hứng thú nhận thức dưỡng, Sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục của học sinh; đảm bảo cho tất cả học sinh tiếp nhận phát triển phẩm chất, năng lực học sinh tiểu học môn và sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ. Mĩ thuật. Hà Nội. − Thực hiện nhiệm vụ học tập: Khuyến khích học [2] Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Thông tư số sinh hợp tác với nhau khi thực hiện nhiệm vụ học 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018về tập; phát hiện kịp thời những khó khăn của học sinh ban hành Chương trình giáo dục phổ thông môn Mĩ và có biện pháp hỗ trợ phù hợp, hiệu quả; không có thuật. Hà Nội học sinh bị “bỏ quên”. [3] Phạm Thị Thu Hương (2018, Dạy học Mĩ − Báo cáo kết quả và thảo luận: Hình thức báo thuật theo định hướng tiếp cận phát triển năng lực cáo phù hợp với nội dung học tập và kĩ thuật dạy học ở trường Tiểu học thực nghiệm, Viện Khoa học Giáo tích cực được sử dụng; khuyến khích cho học sinh dục Việt Nam, Hà Nội 63 Journal homepage: www.tapchithietbigiaoduc.vn