Thoáng sắc hương trà mi Việt Nam

Chia sẻ: Kata_0 Kata_0 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

75
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thăm viếng vườn trà mi có mấy chục ngàn cây trà mi ở Descanso Gardens. La Canada Flintridge, quận Los Angeles, Hoa kỳ, vào đầu xuân mùa hoa nở, rực rỡ đủ màu sắc, nhưng không chút thoáng hương nào cả, làm chúng tôi nhớ đến hoa trà mi thơm nồng nàn Camellia baviensis. Một loài giống họ Trà mi cũng thoáng hương thơm là hoa trà (hay chè theo tiếng Bắc tiếng Trung), tên khoa học là Camellia sinensis, rất quen thuộc với chúng ta, dùng lá pha chế uống nước trà (chè)....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thoáng sắc hương trà mi Việt Nam

Thoáng sắc hương trà mi Việt Nam Thăm viếng vườn trà mi có mấy chục ngàn cây trà mi ở Descanso Gardens. La Canada Flintridge, quận Los Angeles, Hoa kỳ, vào đầu xuân mùa hoa nở, rực rỡ đủ màu sắc, nhưng không chút thoáng hương nào cả, làm chúng tôi nhớ đến hoa trà mi thơm nồng nàn Camellia baviensis. Một loài giống họ Trà mi cũng thoáng hương thơm là hoa trà (hay chè theo tiếng Bắc tiếng Trung), tên khoa học là Camellia sinensis, rất quen thuộc với chúng ta, dùng lá pha chế uống nước trà (chè). Hoa trà màu trắng kem, nhỏ. Còn trà mi hay Hải đường trồng thưởng thức hoa trên thế giới thì thuộc ba loài hay giống lai của Camellia japonica, C. sasanqua và C. reticulata. Trà mi hay hải đường nguồn gốc Hàn Quốc, Trung quốc, Đài loan, Nhật bản và Đông Dương. Sách ghi chép trà mi lần đầu tiên làm hoa trang trí váo năm 863 sau công nguyên. Hầu hết các giống, ngoài các giống lai tân tạo, hiện trồng ở Mỹ đều nguồn gốc Nhật và bán ra dưới các tên Nhật. Nhiều giống có tên “Tướng George Patton” hay “Hoàng thân Eugene Napoleon” là dấu hiệu hoa trà mi đã được Châu Âu và Châu Mỹ đam mê, chia xẻ thưởng thức lâu đời với các nước Châu Á. Ở nước ta, từ đời vua Lý Thần Tông (1121 – 1138), ở cung Từ Liêm (đời Trần là phường Tích Ma, đời Lê là Nghi Tàm) đã thấy nói đến các trà mi hải đường hồng, hồng phấn, đỏ, thâm hồng bát diện, trắng, bạch trà có nhụy hay bạch trà không nhụy. Truyện Kiều, Cung oán ngâm khúc… đều nhắc đến hoa trà mi (đồ mi), hải đường. Truyện Tàu tả màu sắc hoa trà (mi) thú vị nhất là Thjiên Long Bát Bộ - Lục
Mạch Thần Kiếm của nhà văn Kim Dung. Ba nhà tuyển chọn dẫn đạo trà mi theo dáng hoa, màu sắc và mức chịu lạnh, nổi danh thế giới ngày nay ở Mỹ là nhà tuyển chọn tại vườn bán cây giống dòng họ Nuccio ở Altadena, bang Cali, tiến sĩ William Ackerman của Vườn Sưu tập Thực vật Quốc gia (Hoa kỳ) ỏ Washington D.C và tiến sĩ Clifford Parks, đại học North Carolona ở Chapel Hills. 1 – Các Loài Trà Mi Hiện biết được trên 250 loài thuộc giống thực vật Camellia, trong đó có loài trà (chè) C. sinensis đã nói trên. Chúng mọc hoang dại ở rừng Châu Á, thành bụi rộng, lá luôn luôn xanh hay thành cây cao đến 15m. Trong hình các loài trà mi hoang dại hoa đẹp, đính kèm, chỉ mới có tên hai loài nguồn gốc Việt Nam. Đó là loài C. cucphuonggensis hoa vàng cùng màu với loài C. chrysantha, và loài hoa cánh trắng rời rạc, nhụy vàng là C. vietnamensis. Hoa trà mi thơm ngát của nước nhà là C. baviensis . Không biết rõ là hoa trà mi (hải đường) cánh dày đỏ hay hồng ở các quận huyện, tỉnh Thừa Thiên, có thuộc loài C.amplexicaulis không? Và trà mi cánh trắng (bạch diện) nhụy vàng xưa cũ có phải là loài C. longicarpa hay là trà mi lá liễu C. salicifiolia không? 2 – Các nhóm Trà mi vườn, trồng trọt Đó là các giống hay giống lai của 3 loài C. japonica, C. sasanqua và C. reticulata. Các giống trà mi cổ điển trồng ở vườn tược là C. japonica, thường được gọi là giống japonica. Đây là những giống chịu lạnh nhất trong ba loài trồng trọt làm hoa cảnh, hoa nhiều dạng và nhiều màu sắc hơn hết. Trồng ở
những vùng thích hợp, mùa hoa nở kéo dài nhất, từ cuối thu đến giữa hạ. Những giống chịu lạnh thì chỉ nở hoa vào tiết xuân. Một giống trà mi japonica cổ xưa tên là Paulette Godard, đã tỏ ra là chịu lạnh giõi nhất, vẫn sống sót, ít hư hại ở nhiệt độ -230C (dưới không độ). Trà mi japonica là điển hình cho các bụi cây dày, mọc thẳng đứng, nhưng thỉnh thoảng cũng có vài giống mọc thấp lan rộng. Hoa trà mi japonica bề ngang từ 5cm đến 16 – 17cm, có đủ kiểu hoa, từ cánh đơn đến cánh kép. Dù đôi khi một vài giống này không đâm bông đi nữa, chúng vẫn được trồng trọt, vì lá rất đẹp, xanh đậm láng bóng, dài trên 10cm. Nhóm trà mi quan trọng hàng nhì là C.sasanqua, nở hoa vào thu đông, hoa tuy mỏng manh nhất trong ba loài, vẫn được sử dụng làm bụi cây cảnh. Nhóm sasanqua gồm luôn các giống gần gũi thuộc loài C. biennalis và C. vernalis, bù trừ hoa mảnh manh,dễ rách nát, bằng cách sinh hoa rất nhiều trên cây. Ở xứ lạnh chúng vẫn được ưa chuộng tại những vùng lạnh nhiều, vì chịu lạnh gắt không thua gì japonica, mọc thẳng đứng cành sum soe hay thành bụi nhỏ tỏa ngang rộng, không khác gì mấy dáng cây giả đỗ quyên – azalea. Nhóm sasanqua chịu nắng tốt hơn nhóm japonica. Nhóm thứ ba là các giống và giống lai của loài C. reticulata. Cây mềm yếu hơn hẳn japonica, sasanqua, mọc thẳng đứng, cành thưa thớt rộng rãi. Hoa trên cây cũng ít hơn. Vài giống reticulata có hoa rất lơn, đường kính có khi đến 25cm, cho nên hay được dùng triển lãm. Từ vài giống loài hoang dại, hiện nay nhờ tuyển chọn, có đến hàng ngàn giống trà mi trồng trọt, muôn vẻ sắc hoa, trắng ngần, thâm hồng, đỏ tím đen hay đủ màu lợt lạt, đủ dáng nhỏ như ngón tay hay lớn như đĩa bàn ăn. 3 – Phân loại dáng hoa trà mi
Các nhà viên học chấp thuận 6 kiểu hoa trà mi như sau: - Hoa cánh đơn, Hoa chỉ có một vòng gồm 8 cánh hoa. - Hoa nửa cánh kép, có hai vòng lớn. Cồi giữa vòng cánh có thể là cánh nhỏ hay toàn nhụy mà thôi. - Hoa dáng hoa xuân – anemone. Một hay nhiều vòng cánh bên ngoài, giữa hoa là một cụm giả cánh – petaloids hay nhuy dày đặc. - Dáng hoa mẫu đơn hay dáng hoa cẩm chướng. - Dáng hoa hồng, gồm nhiều vòng cánh chồng chất nhau, và không thấy nhụy lộ ra. - hoa điển hình trà mi. Nhiều vòng cánh lớn, chồng chất nhau, nhụy không phô trương ra ngoài. 4 – Vài đặc điểm trồng trà mi - Trà mi làm cảnh. Trà mi khác với hoa hồng là ưa bóng râm, bên cạnh lan can cửa sổ hay cạnh tường, thay vì dưới ánh nắng chan hòa. Giống hồng nhung “Yuletide – mùa giáng sinh” trồng trước cổng vào để đón chào khách, hay giống trắng mỹ miều “Minenoyuki – Bồ câu trắng” dưới bóng phên cửa, là hai cách lựa chọn duyên dáng. - Rải rác trong vườn hoa hay trồng chậu, trà mi trồng rải rác trong vườn tược hay trong chậu, cho mọc quanh rào dậu sẽ làm tụ điểm mọi mát nhìn của ai ra thăm vườn. Ở xứ mát lạnh, trà mi trồng thành bụi chánh, góc tường hướng đông hay hướng bắc. Nếu có lạnh gắt, nắng sớm sẽ làm cháy
khô hoa, vào mùa rét thì nên lựa hướng bắc hay hướng tây. Trồng trà mi dáng cây mọc thẳng đứng thành từng cụm, sẽ có các tầng lá đều đặn, đẹp mắt. Loài japonica và sasanqua rất phổ thông làm hàng rào, cắt xén được. Nhiều giống sasanqua, trồng thành bụi, hàng rào, xén cắt cao khỏi đầu gối đôi chút, làm thành hàng dậu hay làm cây che phủ đất ở công viên, gồm cả các giống chịu nắng cahn hòa được, như các giống “Showa Supreme” và “Tanya”. Trà mi trồng chậu cũng rất tốt. Chậu ván gỗ rất thích hợp. Trà mi mọc chật chội, mấy năm đầu trong chậu rất thích hợp. Khi đã lớn thì phải thay chậu lớn hơn và có thể để trong chậu vĩnh viễn, nếu thỉnh thoảng cắt xén bớt rễ đi. Trà mi có nhiều giống trồng làm Bonsai rất tốt, như đã thấy nhiều trà mi Bonsai thọ trên mấy thế kỷ ở Châu Á. Trà mi mọc tốt, cần ẩm độ cao, mùa đông trời sáng và nhiệt độ ban đêm không dưới 5 – 60C, và phải trên -40C. Thật ra trà mi không phải là cây nội thất ở xứ mát lạnh, vì chỉ sống sót vài ngày khi sưởi ấm mùa đông giá. Trà mi ưa đất trung hòa hay acid. Trong rừng, trà mi còn nhỏ mọc trên sườn đồi, có nghĩa là nơi dễ thoát thủy, dưới bóng râm, đã được các tàn cây lớn lược bớt ánh sáng rồi. Gốc trà mi phủ đầy chất hữu cơ thì tốt hơn. Cây trà mi trồng trong vườn tược phải có nhiều ẩm độ khí trời, thoát thủy tốt, khi còn nhỏ phải che gió, che nắng, và bồi đất. Mùa hạ quá nóng nực, cây trà mi phải được che chở ban trưa nắng cháy hoa, cháy lá. Tóm lại yêu cầu của trà mi không khác gì yêu cầu của đỗ quyên hay giả đỗ quyên cả. Vì vậy chúng tôi nghĩ rằng rừng các sườn đồi, dốc núi thác Đỗ Quyên, núi Bạch Mã rất có thể có những bụi trà mi hoang dại như là công viên Cúc Phương, rừng núi Ba vì vậy. Nếu ở đất đồng bằng khó thoát thủy thì nên trồng trà mi trong chậu. Hy vọng là mai đây sẽ có những nhà vườn, viên học nước nhà tuyển chọn lai nhiều giống trà mi Việt Nam, vừa xinh đẹp, vừa có hương thơm mà các giống Âu Mỹ không có được.