Facebook - thời thế tạo
anh hùng?
Điều gì đã làm nên một Facebook độc đáo của ngày hôm nay?
Do chính khả năng nội tại của nó hay do "thời thế tạo anh hùng"?
Hàng chục cố vấn, nhà đầu tư ở Thung lũng Silicon đã thử đi lí
giải điều này như một công thức chung cho startup thành danh
nơi đây.
Những thành tựu Facebook đã đạt được vô cùng ấn tượng, kể cả
khi đánh giá theo tiêu chuẩn của thung lũng Silicon. Tại đây, chưa
từng có công ty nào có thể thu hút được nhiều thành viên trên thế
giới với tốc độ chóng mặt đến như vậy. Các công ty trong thung
lũng Silicon được xem là những lực lượng quan trọng, có vai trò
như một đảng hay một khuynh hướng chính trị riêng biệt.
Cho đến thời điểm hiện tại, rất hiếm có CEO nào thành công ở
cái tuổi mới ngoài 20. Và tất nhiên, cũng chưa từng có công ty
nào, ngoài Facebook, được dựng thành phim với sự góp mặt của
nhiều ngôi sao nổi tiếng, trở thành ứng cử viên "nặng ký" cho giải
Osca.
Vậy nên cũng không quá ngạc nhiên khi mafia Facebook - những
cựu sinh viên đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển
những công ty như Quora, Cloudera, Jumo, Asana và Path- cũng
thành danh khi còn quá trẻ và mang lại dấu ấn khác biệt. Điều gì
đã làm nên một Facebook độc đáo của ngày hôm nay? Phải
chăng một phần do chính khả năng nội tại của nó, và một phần là
do "thời thế tạo anh hùng".
Cần phải nhấn mạnh rằng không phải công ty nào cũng có thể trở
thành một công ty xuất sắc (mà bài viết này gọi là "mafia"). Và
một mafia thực thụ là tập hợp của những nhà đồng sáng lập,
những nhân viên ngay từ thuở công ty mới thành lập và những kỹ
sư hàng đầu đã cùng trải qua những thử thách cam go, có lòng
hăng say và nguồn lực tài chính để bắt đầu những đầu tư mạo
hiểm. Và chính nguyên tắc cùng đầu tư và giúp đỡ lẫn nhau đã
tạo nên ý tưởng quy tụ trong "một gia đình". Google, Yahoo,
eBay, Amazon hay Microsoft có thể tạo ra rất nhiều doanh nhân
và nhà đầu tư tài năng, nhưng những thành công đó không thể là
chất xúc tác tạo ra một nguồn nhân lực mới mẻ đầy sức sống.
Trên thực tế, có rất ít công ty lớn, thành công lâu dài trở thành
các mafia, bởi lẽ khi những công ty này phát triển đến một quy
mô đủ lớn thì nét văn hóa độc đáo sẽ bị làm loãng. Bên cạnh đó,
do những lý do tài chính, các thành viên thường chỉ gắn chặt với
công ty cho đến thời điểm phát hành cổ phiếu ra công chúng lần
đầu. Đến lúc đó, họ đánh mất cơ hội được tham gia vào quá trình
phát triển với quy mô lớn hơn.
Nhưng với các mafia thì lại khác, họ sẽ rời khỏi công ty nếu công
ty không phát triển đến mức độ tương xứng với tiềm năng. Người
ta sẽ cảm thấy chán nản khi thấy vẫn còn mục tiêu phải hoàn
thành, hay như Peter Thiel nói về mafia PayPal: "Các bạn có