Thông điệp về trẻ em trên báo hình, báo in - Mai Quỳnh Nam

X· héi häc sè 2 (78), 2002 39<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Th«ng ®iÖp vÒ trÎ em trªn b¸o h×nh, b¸o in 1<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Mai quúnh nam<br /> <br /> <br /> I. DÉn nhËp<br /> ·Ph©n tÝch th«ng ®iÖp b¸o chÝ lµ mét h−íng nghiªn cøu rÊt ®−îc coi träng. Nã<br /> cho thÊy c¸c hiÖn t−îng, c¸c sù kiÖn x· héi vµ nh÷ng t¸c ®éng x· héi chi phèi c¸c hiÖn<br /> t−îng, sù kiÖn x· héi diÔn ra vµo mét giai ®o¹n nµo ®ã. Ngay tõ n¨m 1910, trong luËn<br /> chøng vÒ nghiªn cøu truyÒn th«ng ®¹i chóng, M.Weber ®· ®Ò cËp vÊn ®Ò nµy. TÝnh ®Æc<br /> thï cña ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch th«ng ®iÖp b¸o chÝ lµ viÖc nghiªn cøu cho thÊy ý nghÜa<br /> cña th«ng ®iÖp, tÇn sè, diÖn tÝch cña nh÷ng néi dung tr×nh bµy ë d¹ng cè ®Þnh hãa<br /> trong c¸c v¨n b¶n, ¶nh... ë b¸o in, hoÆc c¸c h×nh ¶nh, mµu s¾c, ©m thanh, b¨ng ch÷ ...<br /> ë b¸o h×nh....<br /> NhiÖm vô c¬ b¶n cña ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch th«ng ®iÖp b¸o chÝ lµ cÇn thÓ hiÖn<br /> quan hÖ cña th«ng ®iÖp víi thùc tÕ ngoµi th«ng ®iÖp ®· s¶n sinh ra th«ng ®iÖp. H−íng<br /> th«ng ®iÖp vÒ trÎ em trªn b¸o h×nh, b¸o in còng nh»m vµo mèi quan t©m ®ã. ViÖc<br /> nghiªn cøu cßn cho thÊy ®éng c¬, môc ®Ých cña nhµ truyÒn th«ng ®èi víi c¸c sù kiÖn<br /> x· héi ®−îc ph¶n ¸nh trong b¸o chÝ ®Ó tr×nh bµy víi c«ng luËn.<br /> ·Nh÷ng ph−¬ng ch©m, nguyªn t¾c ®−a tin vÒ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn trÎ<br /> em ®−îc x¸c ®Þnh: c¸c tæ chøc truyÒn th«ng cÇn ph¶i coi mäi vi ph¹m c¸c quyÒn cña<br /> trÎ em, c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn sù an toµn, tÝnh riªng t−, an ninh, gi¸o dôc, søc<br /> kháe, phóc lîi x· héi cña trÎ em vµ phª ph¸n c¸c h×nh thøc bãc lét ®èi víi trÎ em lµ<br /> nh÷ng vÊn ®Ò quan träng. Nh÷ng vÊn ®Ò nµy cÇn ®−îc ph¶n ¸nh trªn b¸o chÝ nh»m<br /> ®¶m b¶o c¸c lîi Ých x· héi c¬ b¶n cña trÎ em.<br /> Nh÷ng ph−¬ng ch©m ®−îc Liªn ®oµn quèc tÕ c¸c nhµ b¸o ®Ò ra ®−îc coi lµ quy<br /> t¾c øng xö, tiªu chuÈn nghÒ nghiÖp cña nhµ b¸o ®−îc ¸p dông réng r·i trªn thÕ giíi<br /> vµ nã cã ¶nh h−ëng quan träng trong ho¹t ®éng truyÒn th«ng theo tinh thÇn cña<br /> C«ng −íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em.<br /> C¸c tiªu chuÈn chuyªn m«n vµ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp ®Æt ra cho ng−êi lµm b¸o<br /> trong viÖc th«ng tin vÒ trÎ em ®−îc Liªn ®oµn quèc tÕ c¸c nhµ b¸o ®Ò xuÊt lµ phï hîp<br /> víi tinh thÇn c¬ b¶n cña LuËt b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em, LuËt b¸o chÝ vµ<br /> Quy ®Þnh vÒ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña c¸c nhµ b¸o ViÖt Nam.<br /> <br /> 1<br /> T¸c gi¶ tr©n träng c¶m ¬n c¸c ®ång nghiÖp: NguyÔn An T©m, §Æng B¶o Kh¸nh, NguyÔn Ngäc H¶i,<br /> §inh Ph−¬ng Th¶o, §ç Hång Quyªn (ViÖn X· héi häc) ®· nhiÖt t×nh céng t¸c trong viÖc chuÈn bÞ t− liÖu<br /> ®Ó t¸c gi¶ hoµn thµnh bµi viÕt nµy.<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 40 Th«ng ®iÖp vÒ trÎ em trªn b¸o h×nh, b¸o in<br /> <br /> Sù ph©n tÝch d−íi ®©y h−íng tíi viÖc x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn trÎ em<br /> ®−îc thÓ hiÖn ë b¸o h×nh, b¸o viÕt dùa vµo c¸c nguyªn t¾c nãi trªn ®−îc thÓ hiÖn<br /> trong viÖc ®−a tin vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn trÎ em.<br /> ·Bµi b¸o nµy lµ mét phÇn kÕt qu¶ nghiªn cøu ph©n tÝch quèc tÕ vÒ "H×nh ¶nh<br /> trÎ em trªn b¸o chÝ" do Trung t©m truyÒn th«ng ASIAN (AMIC) phèi hîp víi ViÖn X·<br /> héi häc thùc hiÖn n¨m 1999. §Ó tiÕn hµnh nghiªn cøu, chóng t«i ®·:<br /> - Quan s¸t c¸c th«ng ®iÖp vÒ trÎ em ®−îc th«ng b¸o trong th¸ng 10 n¨m 1999<br /> trªn 10 tê b¸o: Nh©n D©n, Sµi Gßn gi¶i phãng, Hµ Néi míi, Thanh niªn, Lao ®éng,<br /> Phô n÷ ViÖt Nam, Phô n÷ Thµnh phè Hå ChÝ Minh, Tuæi trÎ Thµnh phè Hå ChÝ<br /> Minh, An ninh Thñ ®«, Ph¸p luËt vµ trªn 2 ®µi truyÒn h×nh: §µi TruyÒn h×nh ViÖt<br /> Nam, §µi truyÒn h×nh Hµ Néi.<br /> - Pháng vÊn s©u 5 tr−êng hîp gåm c¸c nhµ b¸o ®ang ho¹t ®éng qu¶n lý b¸o<br /> chÝ vµ c¸n bé qu¶n lý nhµ n−íc.<br /> - Pháng vÊn 1 nhãm c¸c nhµ b¸o lµm viÖc t¹i c¸c c¬ quan b¸o chÝ ®−îc chän ®Ó<br /> quan s¸t.<br /> - Pháng vÊn b»ng b¶ng c©u hái víi sù tham gia nghiªn cøu cña 200 ng−êi<br /> ®−îc hái, t¹i quËn CÇu GiÊy, Hµ Néi.<br /> C¸c cuéc pháng vÊn còng ®−îc thùc hiÖn trong th¸ng 10 n¨m 1999.<br /> II. B¸o h×nh, b¸o in vµ viÖc ®−a tin vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn trÎ em<br /> C¸c sè liÖu cho biÕt: tÝnh ®Õn th¸ng 5 n¨m 1999 c¶ n−íc cã 490 c¬ quan b¸o<br /> chÝ, 177 b¸o, 313 t¹p chÝ víi 645 Ên phÈm, hµng n¨m xuÊt b¶n 550 triÖu b¶n, møc<br /> h−ëng thô b×nh qu©n 7,07 b¶n/ng−êi/n¨m.<br /> C¶ n−íc cã 1 §µi truyÒn h×nh quèc gia; 3 ®µi truyÒn h×nh khu vùc ë HuÕ, §µ<br /> N½ng vµ CÇn Th¬; 61 ®µi ph¸t thanh, truyÒn h×nh cña thµnh phè vµ tØnh.<br /> ViÖc phñ sãng vµ truyÒn h×nh rÊt ®−îc coi träng. HiÖn nay cã kho¶ng 60% d©n<br /> sè ®−îc xem truyÒn h×nh.<br /> Cuèi n¨m 1999, cã 10 ®Çu b¸o dµnh cho thiÕu niªn nhi ®ång ®¨ng kÝ ë hÖ<br /> thèng ph¸t hµnh b¸o chÝ Trung −¬ng: Kh¨n quµng ®á, Mùc tÝm, ThiÕu niªn tiÒn<br /> phong, ThiÕu nhi d©n téc, Hoa häc trß, Nhi ®ång, Häa mi, Nhi ®ång c−êi vui, Nhi<br /> ®ång thµnh phè Hå ChÝ Minh, Nhi ®ång mµu thµnh phè Hå ChÝ Minh.2<br /> MÆc dï sè ®Çu b¸o dµnh cho trÎ em ®· t¨ng lªn, ®Õn nay còng chØ chiÕm 2,5%<br /> sè lo¹i vµ 5,5 % sè b¶n ®ang l−u hµnh. §©y lµ sè l−îng thÊp khi so víi gÇn 40% sè<br /> d©n lµ trÎ em.<br /> ViÖc cung cÊp c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn trÎ em thÓ hiÖn mèi quan t©m cña<br /> <br /> <br /> 2<br /> Trong bµi, chóng t«i chØ quan s¸t vµ ph©n tÝch c¸c th«ng ®iÖp vÒ trÎ em trªn b¸o h×nh, b¸o in. Chóng t«i<br /> ch−a cã ®iÒu kiÖn quan s¸t vµ ph©n tÝch c¸c th«ng ®iÖp vÒ trÎ em trªn b¸o nãi. Chóng t«i còng ch−a bµn ®Õn<br /> c¸c th«ng ®iÖp vÒ trÎ em trªn b¸o in dµnh cho trÎ em. Mong r»ng vÊn ®Ò Êy sÏ ®−îc bæ sung trong nh÷ng<br /> ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu tiÕp theo.<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br />  Mai Quúnh Nam 41<br /> <br /> x· héi ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn trÎ em. ViÖc m« t¶ h×nh ¶nh trÎ em trªn<br /> c¸c kªnh truyÒn h×nh, c¸c tê b¸o mµ chóng t«i ®· quan s¸t ®−îc trong th¸ng 10 n¨m<br /> 1999 cho thÊy râ ®iÒu nµy.<br /> Víi mét c¸ch nh×n bao qu¸t, cã thÓ nãi tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò c¨n b¶n cña ®êi sèng x·<br /> héi nh− chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa ®Òu liªn quan ®Õn trÎ em vµ ®Òu ®−îc thÓ hiÖn trªn<br /> b¸o h×nh, b¸o in víi c¸c møc ®é kh¸c nhau.<br /> Th¸ng 10 n¨m 1999 lµ th¸ng ë ViÖt Nam võa kÕt thóc "Th¸ng an toµn giao<br /> th«ng” vµ lµ th¸ng më ®Çu cho viÖc thùc hiÖn mét tuÇn lµm viÖc 40 giê. ViÖc quan s¸t<br /> §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam vµ §µi truyÒn h×nh Hµ Néi cho thÊy: ngay tõ ngµy ®Çu<br /> th¸ng 10, ®µi truyÒn h×nh ®· ®−a tin tæng kÕt "Th¸ng an toµn giao th«ng" trong ®ã<br /> ng−êi xem thÊy sù tham gia giao th«ng cña trÎ em trªn kªnh r¹ch miÒn Nam. Th«ng<br /> ®iÖp cho thÊy viÖc tæ chøc cho c¸c em tham gia giao th«ng mét c¸ch an toµn ®ang cÇn<br /> sù quan t©m cña c¸c tæ chøc x· héi, cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c bËc cha mÑ.<br /> Còng trªn ch−¬ng tr×nh ph¸t h×nh ngµy 1 th¸ng 10, §µi truyÒn h×nh Hµ Néi ®·<br /> ph¸t phãng sù “TuÇn lµm viÖc 40 giê vµ vÊn ®Ò kh¸m ch÷a bÖnh cho c¸c bÖnh nh©n<br /> nhá tuæi". H×nh ¶nh ®−îc truyÒn ®i cho thÊy: yªu cÇu t¨ng c−êng c¸c ca trùc vµo ngµy<br /> nghØ trë thµnh mét vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt nh»m thùc hiÖn viÖc kh¸m ch÷a bÖnh cho<br /> c¸c em, nhÊt lµ viÖc gi¶i quyÕt c¸c ca cÊp cøu.<br /> ViÖc quan s¸t 10 tê b¸o: Nh©n D©n, Sµi Gßn gi¶i phãng, Hµ Néi míi, Thanh<br /> niªn, Lao ®éng, Phô n÷ ViÖt Nam, Phô n÷ Thµnh phè Hå ChÝ Minh, Tuæi trÎ Thµnh<br /> phè Hå ChÝ Minh, An ninh Thñ ®«, Ph¸p luËt cho thÊy:<br /> VÒ sè l−îng: tê b¸o cã nhiÒu bµi liªn quan ®Õn trÎ em nhÊt trong th¸ng 10 lµ<br /> b¸o Sµi gßn Gi¶i phãng. B¸o ®· ®¨ng 52 bµi vµ tin vÒ trÎ em vµ liªn quan ®Õn trÎ em<br /> (chiÕm 3,78%) tæng sè 1375 bµi vµ tin, 13 ¶nh vÒ trÎ em vµ liªn quan ®Õn trÎ em<br /> (chiÕm 2,47%) tæng sè 526 ¶nh .<br /> VÒ vÞ trÝ: cã 12 bµi vµ tin liªn quan ®Õn trÎ em (chiÕm 8%) ®¨ng ë trang 1 t¹i<br /> c¸c tê b¸o ®−îc quan s¸t. B¸o Nh©n D©n, ®¨ng 1 bµi x· luËn ë trang 1 sè ra ngµy 14<br /> th¸ng 10 n¨m 1999 vÒ: "Phßng chèng suy dinh d−ìng trÎ em”.<br /> VÒ thÓ lo¹i: phãng sù tá râ −u thÕ trong viÖc thÓ hiÖn c¸c néi dung liªn quan<br /> ®Õn trÎ em (chiÕm kho¶ng 25% sè bµi vµ ¶nh).<br /> VÒ trang môc: mét sè tê b¸o cã më chuyªn môc ®¨ng c¸c bµi liªn quan ®Õn<br /> trÎ em. B¸o Phô n÷ Thµnh phè Hå ChÝ Minh cã chuyªn môc “Suy nghÜ cña con”.<br /> B¸o Phô n÷ ViÖt Nam cã chuyªn môc “MÑ kÓ con nghe”. B¸o Sµi Gßn gi¶i phãng<br /> cã mét trang dµnh riªng cho thiÕu nhi, trong ®ã phÇn v¨n nghÖ dµnh cho c¸c em<br /> chiÕm tû lÖ ®¸ng kÓ.<br /> ViÖc quan s¸t §µi truyÒn h×nh Trung −¬ng vµ §µi truyÒn h×nh Hµ Néi cho<br /> thÊy: hai ®µi trªn cã nhiÒu ch−¬ng tr×nh dµnh cho c¸c em vµ liªn quan ®Õn c¸c em<br /> nh−: ë nhµ chñ nhËt, Gi¸o dôc mÇm non, Ca nh¹c thiÕu nhi, Ng«i nhµ tuæi th¬,<br /> V−ên cæ tÝch, KÝnh v¹n hoa, §−êng lªn ®Ønh Olympia, Khoa häc vui.<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 42 Th«ng ®iÖp vÒ trÎ em trªn b¸o h×nh, b¸o in<br /> <br /> §µi TruyÒn h×nh ViÖt Nam vµ §µi truyÒn h×nh Hµ Néi cã ch−¬ng tr×nh dµnh cho<br /> c¸c bËc cha mÑ vµ nh÷ng ng−êi yªu trÎ. §ã lµ hai ch−¬ng tr×nh “V× trÎ em ViÖt Nam”<br /> (cña §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam ) vµ “ V× trÎ em Hµ Néi" (cña §µi truyÒn h×nh Hµ Néi).<br /> VÒ thêi l−îng: trong th¸ng 10 n¨m 1999, §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam ®· th«ng<br /> b¸o c¸c ch−¬ng tr×nh liªn quan ®Õn trÎ em víi thêi l−îng ph¸t sãng lµ 5.185 phót,<br /> chiÕm 6,3% tæng thêi l−îng ph¸t sãng. (Xem biÓu ®å 1)<br /> BiÓu ®å 1: Thêi l−îng ph¸t sãng vÒ c¸c ch−¬ng tr×nh liªn quan ®Õn trÎ em<br /> cña §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam, th¸ng 10 n¨m 1999<br /> <br /> <br /> <br /> 6.30%<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 93.70%<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Còng trong th¸ng 10 n¨m 1999, §µi truyÒn h×nh Hµ Néi ®· th«ng b¸o c¸c<br /> ch−¬ng tr×nh liªn quan ®Õn trÎ em víi thêi l−îng ph¸t sãng lµ 3.959 phót, chiÕm<br /> 11,5% tæng thêi l−îng ph¸t sãng (Xem biÓu ®å 2).<br /> BiÓu ®å 2: Thêi l−îng ph¸t sãng vÒ c¸c ch−¬ng tr×nh liªn quan ®Õn trÎ em<br /> cña §µi truyÒn h×nh Hµ Néi, th¸ng 10 n¨m 1999<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 11.50%<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 89.50%<br /> <br /> <br /> <br /> Cã lÏ v× thêi ®iÓm chóng t«i quan s¸t c¸c tê b¸o vµo th¸ng 10 nªn Ýt thÊy c¸c<br /> bµi tæng kÕt cã tÝnh chÊt ®¸nh gi¸ vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn trÎ em. ChØ cã 2 bµi cã<br /> tÝnh chÊt tæng kÕt vµ ®¸nh gi¸. Hai bµi ®ã ®Òu thuéc vÒ chñ ®Ò dinh d−ìng trÎ em, v×<br /> th¸ng 10 ®−îc chän lµ “Th¸ng chèng suy dinh d−ìng trÎ em". Mét bµi lµ: "KÕt qu¶<br /> ®iÒu tra tû lÖ suy dinh d−ìng cña trÎ em d−íi 5 tuæi n¨m 1999" cña ViÖn Dinh d−ìng<br /> ®¨ng ë b¸o Phô n÷ ViÖt Nam ngµy 25 th¸ng 10 n¨m 1999 vµ mét bµi kh¸c “§Ó ®Õn<br /> n¨m 2000, tû lÖ suy dinh d−ìng trÎ em chØ cßn d−íi 30%" cña gi¸o s− Tõ GiÊy, ë b¸o<br /> Nh©n D©n sè ra ngµy 3 th¸ng 10 n¨m 1999.<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br />  Mai Quúnh Nam 43<br /> <br /> CÇn l−u ý lµ: c¸c bµi, tin vµ ¶nh vµ liªn quan ®Õn trÎ em nãi trªn ®©y, tõ viÖc<br /> quan s¸t 10 tê b¸o vµ 2 ®µi truyÒn h×nh trong th¸ng 10 n¨m 1999, ch−a tÝnh ®Õn c¸c<br /> môc qu¶ng c¸o, ch−¬ng tr×nh phim ho¹t h×nh, phim truyÖn.<br /> B»ng viÖc cung cÊp c¸c tin tøc liªn quan ®Õn trÎ em, c¸c ph−¬ng tiÖn b¸o<br /> h×nh, b¸o in ®· thÓ hiÖn c¸c quyÒn c¬ b¶n cña trÎ em nh− quyÒn ®−îc häc tËp, ®−îc<br /> vui ch¬i, ®−îc b¶o vÖ, ®−îc ch¨m sãc, ®−îc bµy tá ý kiÕn. Nh÷ng néi dung nµy h−íng<br /> tíi c¸c lîi Ých c¬ b¶n cña trÎ em ®Ó t¸c ®éng ®Õn c¸c tæ chøc, c¸c ®oµn thÓ x· héi, ®Õn<br /> c¸c bËc cha mÑ vµ nh÷ng ng−êi yªu trÎ nh»m thùc hiÖn c¸c quyÒn nãi trªn cña trÎ<br /> em. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña chóng t«i theo ®Ò nghÞ cña AMIC ®−îc tiÕn hµnh th¸ng<br /> 10 n¨m 1999 t¹i quËn CÇu GiÊy, thµnh phè Hµ Néi víi sù tham gia cña 200 ng−êi<br /> ®−îc hái cho biÕt: vÊn ®Ò thiÕu niªn, nhi ®ång ®· t¹o nªn sù quan t©m cña 47,5% sè<br /> ng−êi ®−îc hái. (59% sè ng−êi ®−îc hái quan t©m ®Õn vÊn ®Ò phô n÷, tû lÖ nµy ®èi víi<br /> vÊn ®Ò thanh niªn lµ 46,5% vµ vÊn ®Ò ng−êi giµ lµ 40,5%).<br /> C¸c con sè thèng kª còng cho thÊy: 72% sè ng−êi ®−îc hái nãi lµ §µi truyÒn<br /> h×nh Trung −¬ng “rÊt cã ý nghÜa” ®èi víi hä trong viÖc cung cÊp c¸c th«ng tin liªn quan<br /> ®Õn trÎ em, sau ®ã lµ §µi truyÒn h×nh Hµ Néi: 53,5%. Cã 39% sè ng−êi ®−îc hái nãi lµ<br /> c¸c b¸o trung −¬ng "rÊt cã ý nghÜa” trong viÖc cung cÊp c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn trÎ<br /> em. Tû lÖ nµy dµnh cho c¸c b¸o cña thµnh phè Hµ Néi lµ 27% (Xem biÓu ®å 3).<br /> BiÓu ®å 3: Sù ®¸nh gi¸ cña c«ng chóng ë møc ®é "rÊt cã ý nghÜa" ®èi víi hä trong viÖc<br /> cung cÊp th«ng tin liªn quan ®Õn trÎ em dµnh cho §µi truyÒn h×nh Trung −¬ng, b¸o<br /> cña Trung −¬ng vµ §µi truyÒn h×nh Hµ Néi, b¸o cña Hµ Néi<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 100.00%<br /> 90.00% 72.00%<br /> 80.00%<br /> 70.00% 53.50%<br /> 60.00% 39%<br /> 50.00%<br /> 27%<br /> 40.00%<br /> 30.00%<br /> 20.00%<br /> 10.00%<br /> 0.00%<br /> Trung −¬ng Hµ Néi<br /> <br /> §µi truyÒn h×nh B¸o<br /> <br /> <br /> Nghiªn cøu cña chóng t«i còng h−íng tíi viÖc t×m hiÓu ý kiÕn cña nh÷ng<br /> ng−êi ®−îc hái vÒ sù nhËn diÖn cña hä ®èi víi Ch−¬ng tr×nh truyÒn h×nh V× trÎ em<br /> ViÖt Nam ®−îc ph¸t 20 phót vµo tèi thø b¶y hµng tuÇn tõ 20 giê trªn sãng cña §µi<br /> truyÒn h×nh ViÖt Nam. KÕt qu¶ nh− sau:<br /> - Tuyªn truyÒn C«ng −íc vÒ quyÒn trÎ em: 64%<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 44 Th«ng ®iÖp vÒ trÎ em trªn b¸o h×nh, b¸o in<br /> <br /> - B¶o vÖ quyÒn lîi cña thiÕu niªn nhi ®ång: 60%<br /> - Ph¶n ¸nh kÞp thêi c¸c ho¹t ®éng ch¨m sãc, gi¸o dôc thiÕu niªn nhi ®ång: 58,5%<br /> - Nªu nh÷ng hoµn c¶nh thiÕu niªn nhi ®ång ®ang gÆp khã kh¨n cÇn ®−îc<br /> gióp ®ì: 54%<br /> - Ch−¬ng tr×nh cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh trÎ em ë ViÖt Nam vµ<br /> trªn thÕ giíi: 51%<br /> C¸c sè liÖu nãi trªn cho thÊy sù nhËn diÖn vÒ nh÷ng néi dung ®−îc truyÒn ®i tõ<br /> Ch−¬ng tr×nh truyÒn h×nh V× trÎ em ViÖt Nam cña §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam qua ý kiÕn<br /> cña nh÷ng ng−êi ®−îc hái lµ phï hîp víi môc tiªu cung cÊp th«ng tin cña ch−¬ng tr×nh nµy.<br /> NhËn xÐt vÒ néi dung th«ng tin ®−îc ph¸t trªn Ch−¬ng tr×nh truyÒn h×nh V×<br /> trÎ em ViÖt Nam cña §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam, nhµ b¸o V.V.D - phãng viªn Ch−¬ng<br /> tr×nh truyÒn h×nh V× trÎ em ViÖt Nam, chuyªn viªn truyÒn th«ng cña ñy ban b¶o vÖ<br /> vµ ch¨m sãc trÎ em ViÖt Nam cho biÕt:<br /> “Chóng t«i ®· lµm ®−îc kh¸ nhiÒu viÖc, vµ dï sao ch−¬ng tr×nh cña chóng t«i<br /> Ýt nhiÒu gãp tiÕng nãi ®Ó cho mäi ng−êi hiÓu thªm quyÒn cña trÎ em, gióp cho mäi<br /> ng−êi thÊy râ tr¸ch nhiÖm cña ng−êi lín ®èi víi trÎ em... Nãi chung, chóng t«i ®· ®¹t<br /> ®−îc môc tiªu mµ ch−¬ng tr×nh ®Æt ra nh»m lµm t¹o nªn nhËn thøc ë c¸c cÊp l·nh<br /> ®¹o, ë mäi ng−êi d©n nh»m thùc hiÖn nh÷ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc ®èi<br /> víi lÜnh vùc b¶o vÖ vµ ch¨m sãc trÎ em” (B¶n ghi pháng vÊn nhµ b¸o V.V. D).3<br /> NhËn xÐt vÒ c¸c néi dung liªn quan ®Õn trÎ em, «ng L.X.§, c¸n bé qu¶n lý ë Vô<br /> thanh thiÕu niªn nhi ®ång thuéc ñy ban Gi¸o dôc, V¨n hãa, Thanh thiÕu niªn Nhi ®ång<br /> cña Quèc héi n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam cho biÕt:<br /> “ Trªn ti vi b©y giê c¸c ch−¬ng tr×nh dµnh cho trÎ em kh¸ phong phó. C¸c ho¹t<br /> ®éng vui ch¬i, häc tËp cña c¸c em ®Òu ®−îc b¸o chÝ quan t©m tíi. B¸o chÝ còng ®Ò cËp<br /> tíi vÊn ®Ò QuyÒn trÎ em, tuyªn truyÒn cho Th¸ng hµnh ®éng v× trÎ em. NhÊt lµ sau<br /> khi ViÖt Nam ký C«ng −íc QuyÒn trÎ em vµ ban hµnh LuËt ch¨m sãc, b¶o vÖ vµ gi¸o<br /> dôc trÎ em th× ho¹t ®éng truyÒn th«ng cµng ®−îc quan t©m h¬n. ViÖc phæ biÕn quyÒn<br /> trÎ em ®· trë thµnh mét néi dung c¬ b¶n trong c¸c ch−¬ng tr×nh truyÒn th«ng ®¹i<br /> chóng". (B¶n ghi pháng vÊn s©u «ng L.X.§).<br /> ¤ng L.X.§ cã nhËn xÐt:<br /> “Nãi chung c¸c ch−¬ng tr×nh thuéc vÒ lÜnh vùc x· héi th× phong phó, nh−ng c¸c<br /> ch−¬ng tr×nh thuéc lÜnh vùc tù nhiªn, khoa häc kÜ thuËt, c«ng nghÖ th× t«i thÊy cßn Ýt.<br /> Nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c truyÒn th«ng cÇn ph¶i tÝnh to¸n vµ cã sù ®iÒu chØnh nh÷ng<br /> néi dung nµy sao cho hîp lý. Bëi v× thêi ®¹i ngµy nay, khoa häc c«ng nghÖ tiÕn nhanh.<br /> RÊt cÇn cho c¸c em biÕt nh÷ng néi dung nµy". (B¶n ghi pháng vÊn s©u «ng L.X.§).<br /> Sù ph©n tÝch trªn cho thÊy c¸c mÆt tÝch cùc trong viÖc cung cÊp c¸c néi dung<br /> <br /> <br /> 3<br /> Xem: Mai Quúnh Nam: B¸o c¸o ph©n tÝch kÕt qu¶ nghiªn cøu x· héi häc vÒ hiÖu qu¶ cña tê b¸o ThiÕu nhi<br /> d©n téc, T¹p chÝ V× trÎ th¬ vµ Ch−¬ng tr×nh truyÒn h×nh V× trÎ em ViÖt Nam do UNICEF, Trung t©m nghiªn<br /> cøu vµ t− vÊn vÒ ph¸t triÓn phèi hîp thùc hiÖn 1998. tr.35.<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br />  Mai Quúnh Nam 45<br /> <br /> th«ng tin liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò trÎ em mµ chóng t«i quan s¸t ®−îc trªn b¸o h×nh,<br /> b¸o in trong th¸ng 10 n¨m 1999 vµ nh÷ng ®¸nh gi¸ tÝch cùc cña c«ng chóng b¸o chÝ,<br /> cña nh÷ng nhµ qu¶n lý vÒ vÊn ®Ò nµy.<br /> MÆt kh¸c, còng cÇn nhËn thÊy: c¸c yÕu tè th−¬ng m¹i hãa, b¹o lùc trong<br /> mét sè néi dung th«ng tin xuÊt hiÖn trªn b¸o chÝ g©y ¶nh h−ëng tiªu cùc ®èi víi<br /> c«ng chóng, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c«ng chóng trÎ em. HiÖn nay, truyÒn h×nh ë ViÖt<br /> Nam cã chiÕu kh¸ nhiÒu phim n−íc ngoµi, trong ®ã cã mét sè h×nh ¶nh kh«ng phï<br /> hîp víi lèi sèng cña ng−êi d©n ViÖt Nam. NhiÒu ng−êi xem tá ra kh«ng hµi lßng<br /> vÒ viÖc ®ã.<br /> III. C¸ch ®−a tin trªn b¸o h×nh, b¸o in vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn trÎ em<br /> ViÖc quan s¸t 10 tê b¸o vµ 2 ®µi truyÒn h×nh trong th¸ng 10 n¨m 1999 cho thÊy:<br /> c¸c bµi vµ tin ®Òu cã ®−îc tÝnh chÝnh x¸c, nghÜa lµ nã dùa trªn c¸c sù kiÖn cã thËt, g¾n<br /> víi thêi gian, ®Þa ®iÓm cô thÓ, sù viÖc ®−îc nªu ra cã thÓ kiÓm tra ®−îc trong thùc tÕ.<br /> B¸o Ph¸p luËt (1/10/1999) in bµi ”VÊn ®Ò khai sinh cña trÎ em miÒn nói”. Bµi<br /> b¸o ®· ®−a ra ®−îc c¸c con sè cô thÓ vÒ t×nh tr¹ng trÎ em kh«ng ®−îc lµm giÊy khai<br /> sinh ë tØnh S¬n La. Vµo n¨m 1998, t¹i x· Huæi Muét (huyÖn S«ng M·) chØ cã 7,7% trÎ<br /> em sinh ra cã ®¨ng kÝ khai sinh. T¹i x· Tµ Méc (huyÖn Mai S¬n) tû lÖ nµy lµ 15,2%.<br /> Bµi b¸o ®· dÉn lêi cña bµ L−¬ng Thu Minh, Phã gi¸m ®èc Së T− ph¸p S¬n La vÒ<br /> nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trÎ em kh«ng ®−îc ®¨ng kÝ khai sinh. Theo<br /> bµ Minh th× ®iÒu kiÖn giao th«ng vµ tr×nh ®é d©n trÝ thÊp ®· ¶nh h−ëng nhiÒu ®Õn<br /> t×nh tr¹ng nµy. Bµi b¸o l−u ý r»ng trong 201 x· cña tØnh chØ cã 1 c¸n bé hé tÞch víi<br /> tr×nh ®é trung cÊp ph¸p lý. Tõ t×nh h×nh trªn bµi b¸o ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c<br /> phôc t×nh tr¹ng kh«ng ®¨ng kÝ khai sinh cña trÎ em miÒn nói.<br /> Ch−¬ng tr×nh truyÒn h×nh Nh©n ®¹o cña §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam th−êng<br /> ®−a c¸c tin vµ c¸c ®Þa chØ cô thÓ vÒ hoµn c¶nh c¸c em gÆp khã kh¨n, nghÌo ®ãi, dÞ tËt<br /> vµ kªu gäi c¸c tæ chøc x· héi, c¸c nhµ h¶o t©m gióp ®ì. TÝnh chÝnh x¸c, cô thÓ cña tin<br /> vµ bµi lµ nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn thµnh c«ng cña ch−¬ng tr×nh nµy.<br /> Nh×n mét c¸ch bao qu¸t, cã thÓ nãi: viÖc th«ng b¸o c¸c tin tøc liªn quan ®Õn<br /> trÎ em trªn 10 tê b¸o vµ 2 ®µi truyÒn h×nh mµ chóng t«i chän ®Ó quan s¸t trong<br /> th¸ng 10 n¨m 1999 cã ®−îc tr×nh bµy râ rµng, c¸ch thÓ hiÖn phï hîp víi b¶n s¾c v¨n<br /> hãa d©n téc, ®iÒu nµy rÊt ®¸ng ®−îc quan t©m, v× b¸o chÝ kh«ng chØ cã chøc n¨ng cÊp<br /> th«ng tin mµ nã cßn lµ ph−¬ng tiÖn ®Ó duy tr× nÒn v¨n hãa. VÊn ®Ò Êy cµng cã ý<br /> nghÜa khi c¸c kªnh truyÒn th«ng, ®Æc biÖt lµ truyÒn h×nh vµ internet ngµy cµng ®−îc<br /> nhiÒu ng−êi sö dông. Tuy vËy, nh÷ng ng−êi ho¹t ®éng truyÒn th«ng còng bµy tá sù<br /> phµn nµn cña hä ®èi víi mét sè th«ng tin qu¶ng c¸o. Tr¶ lêi pháng vÊn cña chóng t«i,<br /> nhµ b¸o P.C.T, Tr−ëng ban biªn tËp b¸o Ph¸p luËt cã nhËn xÐt:<br /> ”Qu¶ng c¸o cã mÆt hay nh−ng còng cã c¸i lµm ch−a tèt. VÝ dô qu¶ng c¸o bao<br /> cao su OK. TrÎ con hái nhµ v« ®Þch lµ g× h¶ bè ? ThËt khã tr¶ lêi. ViÖc qu¶ng c¸o<br /> Pluzz cã mét em bÐ tham gia. Qu¶ng c¸o nµy mang tÝnh giËt g©n, dùa vµo yÕu tè k×<br /> dÞ. C¸ch qu¶ng c¸o nh− vËy hÊp dÉn trÎ con nh−ng ch−a ch¾c ®· cã lîi cho c¸c em.<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 46 Th«ng ®iÖp vÒ trÎ em trªn b¸o h×nh, b¸o in<br /> <br /> Ng−êi lµm qu¶ng c¸o míi chØ chó ý ®Õn yÕu tè th−¬ng m¹i mµ ch−a chó ý ®Õn yÕu tè<br /> gi¸o dôc”. (B¶n ghi pháng vÊn s©u nhµ b¸o P.C.T).<br /> Mét trong bèn nguyªn t¾c xuyªn suèt toµn bé C«ng −íc vÒ quyÒn trÎ em lµ<br /> nh÷ng lîi Ých tèt nhÊt cña c¸c em ph¶i ®−îc quan t©m ®Çu tiªn trong mäi hµnh ®éng liªn<br /> quan ®Õn trÎ em. Nguyªn t¾c nµy ®−îc Liªn ®oµn quèc tÕ c¸c nhµ b¸o cô thÓ hãa thµnh<br /> ph−¬ng ch©m xem xÐt hËu qu¶ cña sù xuÊt b¶n bÊt cø mét tµi liÖu nµo cã liªn quan ®Õn<br /> trÎ em cÇn ph¶i ®Æc biÖt l−u ý ®Õn viÖc lµm gi¶m thiÓu c¸c mèi h¹i ®èi víi trÎ em. Trong<br /> bµi b¸o “V× sao nhiÒu häc sinh ë B×nh §Þnh bá häc", ®¨ng trªn b¸o Thanh niªn, t¸c gi¶<br /> Huúnh Thóc Gi¸p ®−a ra tû lÖ bá häc cña trÎ em B×nh §Þnh trong c¸c n¨m gÇn ®©y vµ<br /> ph©n tÝch c¸c t¸c ®éng kinh tÕ - x· héi ®èi víi t×nh tr¹ng nãi trªn. T¸c gi¶ còng ®· kiÕn<br /> nghÞ nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ vµ x¸c ®Þnh vai trß cña ngµnh gi¸o dôc ®µo t¹o, cña c¸c cÊp<br /> cã thÈm quyÒn ë tØnh B×nh §Þnh vÒ t×nh tr¹ng cã nhiÒu häc sinh bá häc. C¸ch ®Æt vÊn ®Ò<br /> nh− vËy lµ phï hîp víi tinh thÇn vµ nguyªn t¾c cña viÖc ®−a tin vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan<br /> ®Õn trÎ em ®−îc Liªn ®oµn quèc tÕ c¸c nhµ b¸o ®Ò xuÊt lµ c¸c c¬ quan truyÒn th«ng<br /> kh«ng nªn chØ xem xÐt vµ ®−a tin liªn quan ®Õn trÎ em theo c¸ch chØ nh»m m« t¶ c¸c sù<br /> kiÖn mµ nªn ®−a tin vÒ qu¸ tr×nh vµ xu h−íng diÔn biÕn cña sù kiÖn.<br /> ViÖc ®−a tin vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn lîi Ých cña trÎ em trªn c¸c tê b¸o ®−îc<br /> lùa chän ®Ó quan s¸t trong th¸ng 10 rÊt phong phó. T×nh tr¹ng cha mÑ bá r¬i con c¸i,<br /> con c¸i kh«ng ®−îc b¶o vÖ vµ ch¨m sãc thÓ hiÖn ë bµi “Phiªn tßa ®Çy n−íc m¾t" cña t¸c<br /> gi¶ Thu Ph−¬ng, b¸o Ph¸p luËt, ngµy 27 th¸ng 10 n¨m 1999. QuyÒn ®−îc ch¨m sãc søc<br /> kháe cña c¸c em thÓ hiÖn ë bµi “H·y gi÷ lÊy ®«i m¾t trÎ th¬” cña t¸c gi¶ CÈm B×nh, b¸o<br /> Hµ Néi míi, ngµy 23 th¸ng 10 n¨m 1999. Yªu cÇu lµm tèt h¬n n÷a c¸c dÞch vô x· héi<br /> cho c¸c em ®· ®−îc ph¶n ¶nh trong bµi "Cæng tr−êng s¾p thµnh Trung t©m th−¬ng m¹i”<br /> cña t¸c gi¶ Vinh H−¬ng, b¸o An ninh Thñ ®« ngµy 24 th¸ng 10 n¨m 1999, v.v...<br /> Nguyªn t¾c b¶o ®¶m nh÷ng lîi Ých tèt nhÊt cña trÎ em ph¶i ®−îc quan t©m ®Çu<br /> tiªn trong mäi hµnh ®éng liªn quan ®Õn trÎ em còng ®· ®−îc thÓ hiÖn trong viÖc ®−a tin<br /> vÒ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn trÎ em. Trong viÖc ®−a tin vÒ viÖc trÎ em bÞ l¹m dông t×nh<br /> dôc, th¸i ®é cña c¸c nhµ b¸o lµ lªn ¸n hiÖn t−îng nµy, viÖc cung cÊp tin tøc vÒ n¹n nh©n<br /> còng ®−îc c©n nh¾c nh»m ®¶m b¶o lîi Ých l©u dµi cho c¸c em r¬i vµo t×nh tr¹ng ®ã.<br /> Tuy vËy, trong bµi “Im lÆng hay lªn tiÕng” viÕt vÒ viÖc x©m h¹i t×nh dôc trÎ em<br /> trªn b¸o Phô n÷ Thµnh phè Hå ChÝ Minh ngµy 9 th¸ng 10 n¨m 1999, T¸c gi¶ Ngäc<br /> Chiªu còng nªu lªn nh÷ng sù viÖc cã thËt trong viÖc cung cÊp th«ng tin vÒ trÎ em bÞ<br /> x©m h¹i t×nh dôc. Bµi b¸o viÕt: "Ai còng biÕt t¸c dông cña viÖc ®−a ra c«ng luËn xÐt xö<br /> hµng chôc vô ¸n tö h×nh vÒ téi hiÕp d©m trÎ em trong thêi gian võa qua. ThÕ nh−ng<br /> khi ®−a ra xÐt xö c«ng khai hoÆc t−êng thuËt trªn b¸o cÇn tr¸nh lµm tæn th−¬ng thªm<br /> cho t©m hån trÎ th¬ vµ t−¬ng lai cña c¸c ch¸u bÞ h¹i. §· cã tr−êng hîp ng−êi mÑ cña<br /> n¹n nh©n ph¶i kªu lªn “T«i l¹y mÊy c«, mÊy cËu ®Ó con t«i ®−îc yªn. §em sù thùc ra<br /> ¸nh s¸ng kiÓu nµy kh«ng kh¸c nµo ph¶i chÞu nhôc thªm mét lÇn n÷a”.<br /> C«ng −íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em quy ®Þnh: trÎ em cã quyÒn bµy tá ý kiÕn cña<br /> m×nh. QuyÒn nµy ®· ®−îc Liªn ®oµn quèc tÕ c¸c nhµ b¸o t«n träng vµ ®Ò ra thµnh<br /> ph−¬ng ch©m, nguyªn t¾c trong ho¹t ®éng truyÒn th«ng liªn quan ®Õn trÎ em lµ<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br />  Mai Quúnh Nam 47<br /> <br /> “Giµnh cho trÎ em quyÒn ®−îc tiÕp cËn c¸c th«ng tin ®Ó ph¸t biÓu ý kiÕn cña c¸c em,<br /> kh«ng cã sù xói dôc nµo”.<br /> Sù tham gia truyÒn th«ng cña c¸c em lµ ®Ó c¸c em cã dÞp nãi víi nhau vÒ<br /> nh÷ng vÊn ®Ò c¸c em cïng quan t©m vµ t¹o nªn ¶nh h−ëng tõ c¸c em ®èi víi c¸c bËc<br /> cha mÑ, c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c tæ chøc x· héi.<br /> Cuéc thi “Gia ®×nh vµ ng−êi c«ng d©n tÝ hon cña §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam<br /> ph¸t trªn kªnh VTV2 lµ mét c¸ch lµm tèt thÓ hiÖn ph−¬ng ch©m, nguyªn t¾c Êy.<br /> Cuéc thi ®−îc thùc hiÖn t¹i Côc qu¶n lý tr¹i giam C26, víi sù tham gia cña c¸c gia<br /> ®×nh gåm cã c¸c «ng bè, c¸c bµ mÑ c«ng t¸c t¹i ®©y vµ con c¸i hä. MÆc dï c«ng viÖc<br /> cña hä vÊt v¶, nh−ng trong cuéc thi, ng−êi xem ®· gÆp hä trong vai trß lµ nh÷ng<br /> ng−êi bè, ng−êi mÑ cã kiÕn thøc vµ ph−¬ng ph¸p nu«i d¹y con. T¹i ®©y, c¸c con cña<br /> hä còng cã c¬ héi béc lé trÝ th«ng minh vµ chñ ®éng bµy tá ý kiÕn cña c¸c em th«ng<br /> qua c¸c phÇn thi, c¸c tiÓu phÈm ng¾n nh−: Häc víi con, Gia ®×nh ngµy chñ nhËt, Mét<br /> ngµy cña bÐ, Gióp mÑ ngµy nghØ...<br /> Trong 8 bËc thang vÒ sù tham gia cña c¸c em vµo ho¹t ®éng truyÒn th«ng: 1/ BÞ lîi<br /> dông, 2/ Trang trÝ, 3/ T−îng tr−ng, 4/ §−îc ph©n c«ng nh−ng ®−îc chØ dÉn, 5/ §−îc tham<br /> gia bµn b¹c vµ ®−îc chØ dÉn, 6/ Ng−êi lín ®Ò xuÊt vµ chia sÎ quyÕt ®Þnh víi trÎ em, 7/ TrÎ<br /> em ®Ò x−íng vµ thùc hiÖn, 8/ TrÎ em ®Ò x−íng vµ chia sÎ quyÕt ®Þnh víi ng−êi lín, th× sù<br /> tham gia cña trÎ em trong ho¹t ®éng truyÒn th«ng trªn b¸o h×nh, b¸o in mµ chóng t«i<br /> quan s¸t thÊy trong thêi gian nghiªn cøu, th−êng ®−îc thÓ hiÖn ë bËc thang 4 vµ 5.<br /> C¸ch lµm cña T¹p chÝ V× trÎ th¬ cã thÓ lµ mét kinh nghiÖm tèt vÒ vÊn ®Ò nµy.<br /> T¹p chÝ V× trÎ th¬ cã s¸ng kiÕn tæ chøc diÔn ®µn V× trÎ th¬. Nhê ®ã c¬ chÕ giao tiÕp gi¸n<br /> tiÕp cña c«ng chóng víi c¸c néi dung th«ng ®iÖp d−íi d¹ng b¶n in ®−îc bæ sung b»ng<br /> ho¹t ®éng giao tiÕp trùc tiÕp víi c«ng chóng ®Ó b¹n ®äc hiÓu h¬n vÒ t¹p chÝ, qua ®ã<br /> nh»m t¨ng c−êng hiÖu qu¶ x· héi cña T¹p chÝ V× trÎ th¬. DiÔn ®µn gãp tiÕng nãi ®Ó c¸c<br /> cÊp, c¸c ngµnh ë ®Þa ph−¬ng hiÓu ®−îc nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc ®ang ®−îc c¸c em quan<br /> t©m. VÝ dô, t¹i Nam §Þnh, diÔn ®µn ®−îc tæ chøc ë mét tr−êng phæ th«ng c¬ së trong t×nh<br /> tr¹ng tr−êng nµy cã thÓ ph¶i dêi ®i ®Ó lÊy mÆt b»ng lµm viÖc kh¸c. DiÔn ®µn cã sù tham<br /> gia cña c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o cÊp cao cña tØnh: c¸c em ®· nãi vÒ c¸c em vµ nãi víi ng−êi<br /> lín nh÷ng nguyÖn väng cña m×nh. T¹i diÔn ®µn nµy, «ng BÝ th− TØnh ñy vµ «ng Chñ tÞch<br /> ñy ban nh©n d©n tØnh ®· quyÕt ®Þnh ngay lµ tr−êng kh«ng ph¶i dêi ®i n÷a.4<br /> VÒ viÖc tr¸nh lµm c¸c ch−¬ng tr×nh, c¸c h×nh ¶nh vµ c¸c th«ng tin cã h¹i<br /> cho c¸c em trong lÜnh vùc truyÒn th«ng còng ®−îc sù quan t©m cña c¸c nhµ b¸o<br /> trong ho¹t ®éng nghÒ nghiÖp. ViÖc kh«ng sö dông c¸c h×nh ¶nh trÎ em ®−îc “t×nh<br /> dôc hãa”, c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn b¹o lùc còng ®−îc c¸c nhµ truyÒn th«ng lµm<br /> gi¶m thiÓu. Tuy vËy, còng cã mét sè khã kh¨n ë vÊn ®Ò nµy. ¤ng P.V.T, nhµ qu¶n<br /> lý ë Ban Khoa gi¸o §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam cã nhËn xÐt nh− sau:<br /> <br /> <br /> 4<br /> Xem: Mai Quúnh Nam: B¸o c¸o ph©n tÝch kÕt qu¶ nghiªn cøu x· héi häc vÒ hiÖu qu¶ cña tê b¸o ThiÕu nhi<br /> d©n téc, T¹p chÝ V× trÎ th¬ vµ Ch−¬ng tr×nh truyÒn h×nh V× trÎ em ViÖt Nam do UNICEF, Trung t©m Nghiªn<br /> cøu vµ T− vÊn vÒ Ph¸t triÓn.phèi hîp thùc hiÖn 1998. tr.38.<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 48 Th«ng ®iÖp vÒ trÎ em trªn b¸o h×nh, b¸o in<br /> <br /> “ë mét sè n−íc ng−êi ta cã kªnh dµnh riªng cho trÎ em. T«i nghÜ lµ n−íc ta<br /> còng cÇn theo xu h−íng nµy. HÖ thèng truyÒn th«ng cho ng−êi lín kh«ng tr¸nh khái<br /> sù ¶nh h−ëng Ýt nhiÒu ®Õn viÖc tiÕp nhËn th«ng tin cña c¸c em. ViÖc dïng chung kªnh<br /> th× sù ¶nh h−ëng lµ ®−¬ng nhiªn, ®iÒu ®ã khã tr¸nh khái. Nh−ng t«i nghÜ trªn truyÒn<br /> h×nh vµ b¸o chÝ kh«ng cã c¸c th«ng tin ¶nh h−ëng ®Õn c¸c em ë møc ®é mµ sau ®ã c¸c<br /> em ph¹m téi cao”. (B¶n ghi pháng vÊn s©u «ng P.V.T, nhµ qu¶n lý ë Ban Khoa gi¸o<br /> §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam)<br /> Còng vÒ néi dung nµy, mét biªn tËp viªn lµm viÖc t¹i Phßng thiÕu nhi Ban<br /> Khoa gi¸o §µi truyÒn h×nh ViÖt Nam cho biÕt:<br /> “Cã nh÷ng viÖc cã thÓ nãi lµ cßn thiÕu sãt, ch−a lµm ®−îc, ch¼ng h¹n vÊn ®Ò<br /> liªn quan ®Õn t×nh dôc vµ ¶nh h−ëng cña nã ®èi víi c¸c em. §èi víi truyÒn h×nh th× viÖc<br /> nµy lµm h¬i khã, bªn b¸o lµm dÔ h¬n v× truyÒn h×nh th−êng ®i ®«i víi h×nh” (Ng−êi sè<br /> 2, ChÞ H. A - Tµi liÖu th¶o luËn nhãm c¸c nhµ b¸o lµm viÖc ë c¸c c¬ quan b¸o chÝ ®−îc<br /> chän ®Ó quan s¸t).<br /> ViÖc thu thËp c¸c h×nh ¶nh, tin tøc liªn quan ®Õn trÎ em cÇn ®−îc sù b»ng<br /> lßng cña trÎ em, hay ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm, ng−êi gi¸m hé hoÆc ng−êi ch¨m sãc c¸c<br /> em. §iÒu ®ã ®Æt ra yªu cÇu ®èi víi viÖc cÇn ph¶i thÈm tra t− c¸ch cña c¸c c¸ nh©n<br /> hay tæ chøc ®¹i diÖn cho c¸c quyÒn lîi cña trÎ em. ViÖc lµm nµy cã ý nghÜa quan<br /> träng ë chç nã lo¹i trõ sù lîi dông quyÒn lîi cña trÎ em ®Ó thùc hiÖn c¸c môc ®Ých<br /> kh¸c. Trong ho¹t ®éng b¸o chÝ, vÊn ®Ò nµy ®· ®−îc thùc hiÖn chÆt chÏ do tÝnh ®Þnh<br /> h−íng cña b¸o chÝ vµ tr¸ch nhiÖm cña Tæng biªn tËp rÊt lín. ChØ cã c¸c tæ chøc cã<br /> ®Çy ®ñ lý do ph¸p lý hoÆc tån t¹i phï hîp víi c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc, truyÒn thèng ®−îc<br /> nhµ n−íc vµ nh©n d©n ñng hé míi cã thÓ ph¸t biÓu hay ®¹i diÖn cho c¸c quyÒn lîi cña<br /> trÎ em trªn c¸c ph−¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng. Ho¹t ®éng thÈm tra t− c¸ch cña<br /> c¸c tæ chøc cã ý muèn ph¸t biÓu hay ®¹i diÖn cho c¸c quyÒn lîi cña trÎ em còng phï<br /> hîp víi tinh thÇn cña LuËt B¸o chÝ n−íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ trë<br /> thµnh mét nguyªn t¾c ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña nh÷ng ng−êi lµm b¸o ë ViÖt Nam.<br /> Nh÷ng ph−¬ng ch©m vµ nguyªn t¾c ®−îc Liªn ®oµn b¸o chÝ quèc tÕ ®Ò xuÊt cÇn ®−îc<br /> phæ biÕn réng r·i vµ s©u s¾c h¬n trong giíi b¸o chÝ ®Ó c¸c ph−¬ng ch©m vµ nguyªn<br /> t¾c ®ã thùc sù cã t¸c dông bÒn v÷ng trong thùc tÕ ho¹t ®éng b¸o chÝ vµ trë thµnh<br /> th−íc ®o gi¸ trÞ nghÒ nghiÖp cña nh÷ng ng−êi lµm b¸o.<br /> IV. VÊn ®Ò trÎ em trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n trªn b¸o h×nh, b¸o in<br /> ViÖc chän vÊn ®Ò trÎ em trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n ®−îc th«ng b¸o<br /> trªn b¸o h×nh, b¸o in ®Ó quan s¸t vµ ph©n tÝch v× c¸c lý do sau ®©y:<br /> Sè l−îng c¸c bµi viÕt vÒ trÎ em trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n chiÕm tû lÖ<br /> cao nhÊt (19%) trong sè bµi vµ tin liªn quan ®Õn trÎ em mµ chóng t«i ®· quan s¸t<br /> trong th¸ng 10 ë nh÷ng tê b¸o ®−îc lùa chän.<br /> Th«ng b¸o cña Héi ®ång chÊm gi¶i dµnh cho c¸c t¸c phÈm b¸o chÝ viÕt vÒ trÎ<br /> em n¨m 1999 cho biÕt: vÊn ®Ò trÎ em trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n chiÕm tû lÖ<br /> nhiÒu nhÊt trong tæng sè bµi vµ tin liªn quan ®Õn trÎ em.<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br />  Mai Quúnh Nam 49<br /> <br /> C«ng −íc quèc tÕ vÒ QuyÒn trÎ em rÊt quan t©m ®Õn c¸c em r¬i vµo hoµn c¶nh<br /> ®Æc biÖt khã kh¨n vµ quan niÖm r»ng c¸c em nµy cÇn ®−îc b¶o vÖ ®Æc biÖt.<br /> ChØ trong kho¶ng 10 n¨m trë l¹i ®©y, Quèc héi n−íc Céng hßa X· héi chñ nghÜa<br /> ViÖt Nam ®· th«ng qua 19 bé luËt, ph¸p lÖnh víi 247 ®iÒu trùc tiÕp liªn quan ®Õn quyÒn<br /> cña trÎ em vµ tr¸ch nhiÖm ch¨m sãc, b¶o vÖ trÎ em trªn c¸c lÜnh vùc ph¸p lý, gi¸o dôc,<br /> ch¨m sãc søc kháe, vui ch¬i gi¶i trÝ, b¶o vÖ trÎ em trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n.<br /> TrÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n lµ nh÷ng em tµn tËt, trÎ em ®−êng<br /> phè, trÎ em m¹i d©m, trÎ em d©n téc Ýt ng−êi hay b¶n ®Þa, trÎ em tþ n¹n, trÎ em lµm<br /> tr¸i ph¸p luËt, trÎ em trong c¸c xung ®ét vò trang. C¸c vÊn ®Ò cÊp b¸ch mµ c¸c em<br /> nµy ®ang gÆp ph¶i nh− lao ®éng c−ìng bøc, trÎ em bÞ giÕt h¹i, mÊt tÝch, bÞ giam gi÷,<br /> bÞ b¾t vµo lÝnh, bÞ bãc lét t×nh dôc, bÞ bu«n b¸n, bÞ ®−a ra n−íc ngoµi, trÎ em nghiÖn<br /> hót ®Òu ®−îc C«ng −íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em ®Æc biÖt chó ý.<br /> HiÖn nay, trong sè 29 triÖu trÎ em, cã kho¶ng 2,5 triÖu trÎ em ®Æc biÖt khã kh¨n,<br /> chiÕm 7,6%. Trong ®ã trªn 1,7 triÖu trÎ lµ con em thuéc hé gia ®×nh ®ãi nghÌo, 120.000<br /> trÎ må c«i, 500.000 trÎ em tµn tËt, trªn 13.000 trÎ em lang thang. Sè trÎ em lµ n¹n nh©n<br /> cña c¸c tÖ n¹n x· héi ®ang t¨ng nhanh, ®Æc biÖt lµ c¸c trÎ em cã sö dông chÊt g©y<br /> nghiÖn. §Õn nay, trªn 4.000 em nghiÖn hót ®· ®−îc ph¸t hiÖn. Nh×n chung, sè trÎ em<br /> ®Æc biÖt khã kh¨n kh«ng nh÷ng kh«ng gi¶m mµ cßn cã xu h−íng gia t¨ng. ChØ tÝnh riªng<br /> thµnh phè Hµ Néi ®· cã 17.800 trÎ em r¬i vµo t×nh tr¹ng ®Æc biÖt khã kh¨n.<br /> ë ViÖt Nam trÎ em trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n lµ mét kh¸i niÖm míi.<br /> C¸c em thuéc bé phËn x· héi nµy ngµy cµng ®−îc chó ý nhiÒu h¬n kÓ tõ khi ViÖt<br /> Nam phª chuÈn C«ng −íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em. Tõ n¨m 1991, c¸c em ®· ®−îc<br /> quan t©m vµ trë thµnh ®èi t−îng c¬ b¶n cña c¸c ho¹t ®éng hç trî x· héi. “B¸o c¸o hai<br /> n¨m ®Çu tiªn vÒ thùc hiÖn C«ng −íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em nhÊn m¹nh r»ng: c¸c<br /> ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng vµ nh÷ng ho¹t ®éng hç trî ë c¸c cÊp ®· n©ng cao ý<br /> thøc cña x· héi vÒ nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu cña c¸c trÎ em nµy”5<br /> Mét sè vÊn ®Ò cña trÎ em trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n thÓ hiÖn trªn 10<br /> tê b¸o ®−îc chän ®Ó quan s¸t nh− sau:<br /> TrÎ em nghÌo cã c¸c bµi: “Tr¸i tim nhá häc trß nghÌo”; “Thªm 300 quyÓn s¸ch<br /> tÆng häc trß nghÌo Má Cµy”; “CËu bÐ b¸n b¸nh m× ë thÞ trÊn Nói Thµnh” (B¸o tuæi<br /> trÎ Thµnh phè Hå ChÝ Minh); “HÕt lßng v× trÎ em nghÌo”; Ho¹t ®éng g©y quü b¶o vÖ<br /> trÎ em ViÖt Nam”; “Kh¸m ch÷a bÖnh cho trÎ em nghÌo” (B¸o Nh©n D©n); “Ch¸u còng<br /> cã ®ñ c¶” (B¸o Lao ®éng)...<br /> TrÎ em tµn tËt cã c¸c bµi: “Gióp trÎ em tµn tËt v−ît khã, häc giái”; “Em Vâ Hµ<br /> Trung, mét tr−êng hîp cÇn ®−îc gióp ®ì” (B¸o Lao ®éng); “M¸i tr−êng cña trÎ khuyÕt<br /> tËt”; “BÐ An vµo bÖnh viÖn nhi ®ång”; “H·y gióp em bÐ ng−êi Chµm!” (B¸o Sµi Gßn<br /> gi¶i phãng); “Ng«i tr−êng ®Æc biÖt” (B¸o Nh©n D©n); Hai b¹n cïng mét nçi lßng” (B¸o<br /> Phô n÷ ViÖt Nam)<br /> <br /> <br /> 5<br /> Vò Ngäc B×nh: Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt vÒ QuyÒn trÎ em. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia , Hµ Néi-1997; tr.204<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 50 Th«ng ®iÖp vÒ trÎ em trªn b¸o h×nh, b¸o in<br /> <br /> TrÎ em ®−êng phè cã c¸c bµi: “Nh÷ng ®øa trÎ c¬ nhì trªn chÝnh quª nhµ”;<br /> "Líp häc trªn b·i r¸c” (B¸o Phô n÷ Thµnh phè Hå ChÝ Minh); “Líp häc cho trÎ bôi<br /> ®êi trªn BÕn B¹ch §»ng” (B¸o Sµi Gßn Gi¶i phãng).<br /> TrÎ em lao ®éng sím cã c¸c bµi: "Lao ®éng trÎ em - nçi ®au x· héi”. "Nh÷ng ®øa<br /> trÎ bÞ bãc lét søc lao ®éng” (B¸o Phô n÷ Thµnh phè Hå ChÝ Minh).<br /> TrÎ em miÒn nói, vïng s©u, vïng xa cã c¸c bµi: "VÊn ®Ò khai sinh cña trÎ em<br /> miÒn nói” (B¸o Lao ®éng); “§Ó cã mét t−¬ng lai tèt ®Ñp cho trÎ em vïng cao” (B¸o<br /> Phô n÷ ViÖt Nam)<br /> TrÎ em trong c¸c cuéc xung ®ét vò trang: cã c¸c bµi “Mét cuéc chiÕn ®· t−íc<br /> ®o¹t 500 000 sinh m¹ng trÎ th¬" (B¸o tuæi trÎ Thµnh phè Hå ChÝ Minh); “ChiÕn dÞch<br /> cÊm sö dông trÎ em trong qu©n ®éi” (B¸o Lao ®éng).<br /> TrÎ em lµm tr¸i ph¸p luËt cã c¸c bµi: "PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2000 lµm gi¶m sè<br /> trÎ em lµm tr¸i ph¸p luËt”; ”Téi ph¹m vµ nh÷ng n¹n nh©n trÎ em” (B¸o An ninh Thñ<br /> ®«); "TriÓn khai kÕ ho¹ch phßng chèng téi x©m h¹i trÎ em vµ téi ph¹m trong løa tuæi<br /> vÞ thµnh niªn” (B¸o Hµ Néi míi).<br /> TrÎ em bÞ x©m h¹i t×nh dôc cã c¸c bµi: "T×nh tr¹ng x©m ph¹m t×nh dôc trÎ em<br /> gia t¨ng nghiªm träng”; ”B¾t gi÷ mét doanh nh©n Mü quan hÖ t×nh dôc víi bÐ g¸i<br /> ViÖt Nam 13 tuæi” (An ninh Thñ ®«).<br /> Nh÷ng bµi vµ tin trªn ®©y cho thÊy:<br /> C¸c ®èi t−îng trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n ®Òu ®−îc b¸o chÝ quan<br /> t©m. Nh÷ng th«ng ®iÖp vÒ trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n h−íng ®Õn viÖc nãi<br /> râ c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng khã kh¨n cña c¸c em vµ c¸ch gi¶m bít c¸c<br /> khã kh¨n ®ã, mÆt kh¸c nã còng t¹o nªn c¸c t¸c ®éng t©m lý x· héi nh»m kh¾c phôc<br /> c¸c ®Þnh kiÕn x· héi ®èi víi nhãm c¸c em thuéc ®èi t−îng nµy.<br /> C¸c tin tøc vµ bµi ®¹t ®−îc tiªu chuÈn vÒ tÝnh chÝnh x¸c cña sù kiÖn, cã ®Þa chØ cô<br /> thÓ, c¸c bµi vÒ trÎ em trong hoµn c¶nh ®ãi nghÌo, tËt nguyÒn ®−îc tr×nh bµy g¾n víi c¸c<br /> hoµn c¶nh cô thÓ, cã th«ng b¸o n¬i ë ®Ó ng−êi ®äc cã ®iÒu kiÖn t×m hiÓu, gióp ®ì.<br /> Cã sù tham gia cña trÎ em trong viÖc cung cÊp tin tøc<br /> C¸ch ®−a tin vµ bµi trong c¸c tê b¸o ®· chó ý tíi viÖc gi¶m thiÓu tèi ®a c¸c<br /> t¸c h¹i ®èi víi c¸c em, kh«ng cã c¸c h×nh ¶nh cña trÎ em ®−îc “t×nh dôc hãa”.<br /> ViÖc ®−a tin vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn trÎ em trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã<br /> kh¨n cÇn l−u ý ®Õn sù c©n ®èi gi÷a khu vùc ®« thÞ vµ khu vùc n«ng th«n, miÒn nói, vïng<br /> s©u, vïng xa. C¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn trÎ em trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n ë<br /> miÒn nói cßn Ýt ®−îc bµn tíi h¬n nh÷ng vÊn ®Ò cña nhãm c¸c em nµy t¹i khu vùc ®« thÞ.<br /> Hai tê b¸o cã sù quan t©m nhiÒu nhÊt ®Õn trÎ em trong hoµn c¶nh ®Æc biÖt<br /> khã kh¨n lµ tê Phô n÷ Thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Tuæi trÎ Thµnh phè Hå ChÝ Minh.<br /> Cã thÓ lµ, truyÒn thèng lµm tèt c¸c c«ng t¸c x· héi cña thµnh phè Hå ChÝ Minh ®·<br /> ¶nh h−ëng ®¸ng kÓ ®Õn sù quan t©m nµy.<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br />  Mai Quúnh Nam 51<br /> <br /> V. KÕt luËn vµ th¶o luËn<br /> - B¸o chÝ thùc sù sù quan t©m ®Õn c¸c vÊn ®Ò cña trÎ em, ®iÒu nµy thÓ hiÖn ë<br /> viÖc ®−a tin vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn trÎ em. §¶ng vµ nhµ n−íc coi träng vai trß<br /> cña b¸o chÝ trong viÖc ch¨m sãc, gi¸o dôc vµ b¶o vÖ thiÕu niªn nhi ®ång vµ cã sù ®Çu<br /> t− cho ho¹t ®éng truyÒn th«ng vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn trÎ em.<br /> - HiÖn thùc ®êi sèng cña trÎ em ®· ®−îc c¸c nhµ b¸o quan t©m trong viÖc cung<br /> cÊp tin tøc víi môc ®Ých ®¶m b¶o c¸c lîi Ých x· héi c¬ b¶n cña trÎ em theo tinh thÇn<br /> cña C«ng −íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em, LuËt b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em cña<br /> nhµ n−íc ViÖt Nam. C¸c quyÒn cña trÎ em nh− quyÒn ®−îc häc tËp, ®−îc vui ch¬i,<br /> ®−îc ch¨m sãc vµ b¶o vÖ søc kháe, ®−îc khai sinh ®Òu ®−îc b¸o chÝ bµn ®Õn ë c¸c<br /> møc ®é kh¸c nhau.<br /> - C¸c bµi vµ tin quan t©m ®Õn vai trß cña c¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, cña<br /> nhµ tr−êng vµ gia ®×nh trong viÖc b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em. C¸c ®iÓn h×nh<br /> tèt ®−îc nªu g−¬ng ®Ó lµm theo. C¸c biÓu hiÖn ch−a tèt còng ®−îc nªu lªn ®Ó rót<br /> kinh nghiÖm hoÆc phª ph¸n.<br /> - C«ng −íc quèc tÕ ,c¸c ph−¬ng ch©m vµ nguyªn t¾c ®−a tin vÒ c¸c vÊn ®Ò cã<br /> liªn quan ®Õn trÎ em ®−îc Liªn ®oµn quèc tÕ c¸c nhµ b¸o ®Ò ra nh»m b¶o vÖ trÎ em<br /> khái nh÷ng ¶nh h−ëng ®éc h¹i tõ truyÒn th«ng ®¹i chóng, nh»m thùc hiÖn quyÒn trÎ<br /> em, LuËt b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em cña nhµ n−íc ViÖt Nam ®−îc lÊy lµm<br /> c¬ së cho viÖc cung cÊp tin tøc vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn trÎ em.<br /> - Trong mét sè tr−êng hîp, b¸o h×nh vµ b¸o in cßn ®−a c¸c th«ng tin kh«ng<br /> hoµn toµn cã lîi cho trÎ em. YÕu tè ®éc h¹i cña th«ng tin cßn xuÊt hiÖn trong phim<br /> truyÖn, qu¶ng c¸o, thËm chÝ c¶ trong c¸ch diÔn ®¹t cã tÝnh chÊt c©u kh¸ch trong mét<br /> sè bµi vµ tin, ®Æc biÖt lµ ë c¸c bµi liªn quan ®Õn vÊn ®Ò t×nh dôc, tÖ n¹n x· héi, b¹o lùc.<br /> - Trªn c¸c ch−¬ng tr×nh b¸o h×nh, b¸o in, sù tham gia cña trÎ em ®· ®−îc chó<br /> ý. H×nh thøc C©u l¹c bé phãng viªn nhá ®Ó t¨ng c−êng sù tham gia cña c¸c em vµo<br /> ho¹t ®éng b¸o chÝ tá ra cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc.<br /> - Nhµ n−íc cÇn h×nh thµnh chiÕn l−îc truyÒn th«ng quèc gia, trong ®ã ho¹t<br /> ®éng truyÒn th«ng cho trÎ em cÇn ®−îc ë vÞ trÝ −u tiªn thÝch ®¸ng. CÇn t¨ng c−êng<br /> c¸c ch−¬ng tr×nh ph¸t cho thiÕu nhi ë c¸c ®µi truyÒn h×nh. Sè l−îng b¸o dµnh cho<br /> thiÕu nhi ®Õn nay vÉn cßn Ýt so víi sè l−îng trÎ em trong quy m« d©n sè. Nªn sím<br /> h×nh thµnh kªnh truyÒn h×nh dµnh riªng cho thiÕu nhi.<br /> - Cïng víi viÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng gi¸o dôc C«ng −íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ<br /> em, LuËt ch¨m sãc, b¶o vÖ vµ gi¸o dôc trÎ em, b¸o chÝ cÇn quan t©m gi¸o dôc nhiÒu<br /> h¬n cho c¸c em vÒ bæn phËn vµ nghÜa vô ®èi víi gia ®×nh, ®èi víi ®Êt n−íc.<br /> - Sù −u tiªn trong viÖc tæ chøc néi dung b¸o h×nh, b¸o in, vµ c¶ sù −u tiªn<br /> trong c¬ chÕ ph¸t hµnh, ®iÒu kiÖn kü thuËt cho ®èi t−îng c«ng chóng thiÕu nhi miÒn<br /> nói, h¶i ®¶o, vïng s©u, vïng xa lµ rÊt cÇn thiÕt. ViÖc truyÒn c¸c th«ng ®iÖp liªn quan<br /> ®Õn trÎ em trªn truyÒn h×nh, b¸o in b»ng ng«n ng÷ c¸c d©n téc thiÓu sè nªn ®−îc coi<br /> träng h¬n n÷a.<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 52 Th«ng ®iÖp vÒ trÎ em trªn b¸o h×nh, b¸o in<br /> <br /> - Nhµ n−íc cÇn cã quy ho¹ch vµ ph−¬ng thøc ®µo t¹o c¸c nhµ b¸o trong viÖc<br /> th«ng b¸o c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn trÎ em nh»m cung cÊp kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng nghÒ<br /> nghiÖp cho c¸c nhµ b¸o chuyªn viÕt vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn trÎ em. C¸c nhµ b¸o<br /> còng cÇn ®−îc häc tËp C«ng −íc quèc tÕ vÒ quyÒn trÎ em, LuËt b¶o vÖ, ch¨m sãc vµ<br /> gi¸o dôc trÎ em, c¸c ph−¬ng ch©m, nguyªn t¾c ®−a tin vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn<br /> trÎ em do tæ chøc b¸o chÝ thÕ giíi ®Ò xuÊt.<br /> - C¸c ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu ®Þnh k× vÒ h×nh ¶nh trÎ em trªn b¸o chÝ, vÒ<br /> c«ng chóng b¸o chÝ ®Ó d¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng b¸o chÝ trong c¸c vÊn ®Ò liªn<br /> quan ®Õn trÎ em nÕu ®−îc thùc hiÖn th−êng xuyªn sÏ cho thÊy c¸c ®Ò xuÊt cña c«ng<br /> chóng ®Ó c¸c c¬ quan b¸o chÝ ®iÒu chØnh ho¹t ®éng nh»m thùc hiÖn tèt vai trß x· héi<br /> trong ho¹t ®éng b¸o chÝ v× c¸c lîi Ých c¬ b¶n cña trÎ em.<br /> - Nh− ®· nãi ë ®Çu bµi b¸o, nghiªn cøu cña chóng t«i ®−îc tiÕn hµnh trong<br /> th¸ng 10 n¨m 1999 trong khu«n khæ hîp t¸c víi AMIC. Thêi ®iÓm lùa chän lµ ngÉu<br /> nhiªn. C¸c kÕt luËn vµ th¶o luËn cã thÓ lµ nh÷ng gîi ý cho c¸c nghiªn cøu tiÕp theo.<br /> Nã cÇn ®−îc bµn luËn. Mong cã sù céng t¸c cña c¸c nhµ chuyªn m«n.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn<br />