Thúc đẩy áp dụng thủ tục hải quan điện tử đối với các doanh nghiệp tại Chi cục Hải quan HàTĩnh

Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 2/2015<br /> <br /> KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU ÑAØO TAÏO SAU ÑAÏI HOÏC<br /> <br /> THÚC ĐẨY ÁP DỤNG THỦ TỤC HẢI QUAN ĐIỆN TỬ ĐỐI VỚI<br /> CÁC DOANH NGHIỆP TẠI CHI CỤC HẢI QUAN HÀ TĨNH<br /> IMPULSING APPLICATION OF E-CUSTOMS PROCEDURE FOR ENTERPRISES<br /> AT HATINH CUSTOMS BUREAU<br /> Lê Trí Dũng1, Hồ Huy Tựu2<br /> Ngày nhận bài: 09/4/2014; Ngày phản biện thông qua: 08/5/2014; Ngày duyệt đăng: 10/6/2015<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Bài viết này tìm hiểu thực trạng và đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy việc ứng dụng thủ tục hải quan điện tử<br /> (HQĐT) đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan Hà Tĩnh. Bài viết tập trung vào hai vấn đề chính: (1)<br /> Xác định được những ưu, nhược điểm và nguyên nhân và (2) Đề xuất các giải pháp nhằm nhằm thúc đẩy việc ứng dụng thủ<br /> tục đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu tại Cục. Bài viết đã chỉ ra những hạn chế cơ bản và quan trọng nhất, cũng<br /> như nguyên nhân của chúng trong việc ứng dụng thủ tục HQĐT tại Cục. Trên cơ sở đó, một hệ thống các giải pháp toàn<br /> diện được đề xuất bao gồm: (1) Tuyên truyền, vận động các doanh nghiệp thực hiện thủ tục HQĐT; (2) Hỗ trợ doanh nghiệp<br /> trong việc thực hiện thủ tục HQĐT; (3) Hoàn thiện hệ thống thủ tục HQĐT; cuối cùng (4) Nâng cao nhận thức về vai trò<br /> của việc áp dụng thủ tục HQĐT trong đội ngũ lãnh đạo, nhân viên xuất nhập khẩu của doanh nghiệp. Vì việc triển khai và<br /> ứng dụng thủ tục HQĐT là vấn đề nóng trong thời gian gần đây, bài viết có giá trị tham khảo cao cho Cục Hải quan Hà<br /> Tĩnh cũng như toàn ngành Hải quan Việt Nam.<br /> Từ khóa: Thủ tục hải quan điện tử, Cục Hải quan Hà Tĩnh<br /> <br /> ABSTRACT<br /> The paper’s purpose is to understand the reality of and suggest solutions to impulse the application of e-customs<br /> procedure (ECP) for import-export enterprises at Hatinh Customs Bureau. The paper focuses on two main problems: (1)<br /> Determing strengths, weaknesses and the causes; and (2) Suggesting solutions to impulse to apply ECP for import-export<br /> enterprises at the Bureau. The paper shows the most basic and imporatnt shortcomings in the application of ECP at the<br /> Bureau and suggests a comprehensive set of solutions from (1) Advertising and approaching the enterprises to apply<br /> ECP; (2) Aiding the enterprises in applying ECP; (3) Improving the system of ECP; finally (4) Enhancing the cognition<br /> about the role of ECP for the management board and import-export employees of the enterprises. For the deployment and<br /> application of ECP is a hot issue in recent time, the paper has a high reference value for the Bureau as well as the whole<br /> of Vietnamses Customs.<br /> Keywords: E-customs procedure, Hatinh Customs Bureau<br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Trong những năm gần đây, đường lối đổi mới<br /> cùng với chính sách mở cửa của Đảng và Nhà<br /> nước, nền kinh tế nước ta đã không ngừng phát<br /> triển và đạt được những thành tựu to lớn. Trong bối<br /> cảnh Việt Nam chính thức gia nhập Tổ chức thương<br /> mại thế giới và hội nhập kinh tế quốc tế thì nhiệm<br /> vụ của ngành Hải quan Việt Nam ngày càng trở nên<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> <br /> phức tạp, phải đối mặt với nhiều vấn đề nổi cộm.<br /> Trong điều kiện đó, cải cách hiện đại hóa về Hải<br /> quan, phù hợp với định hướng phát triển của Hải<br /> quan thế giới và khu vực là một yêu cầu bức thiết<br /> [3], [4].<br /> Triển khai ứng dụng thủ tục hải quan điện tử là<br /> một trong những chiến lược cải cách hành chính và<br /> hiện đại hóa Hải quan. Sau những năm triển khai<br /> <br /> Lê Trí Dũng: Cao học Quản trị kinh doanh 2012 - Trường Đại học Nha Trang<br /> TS. Hồ Huy Tựu: Khoa Kinh tế - Trường Đại học Nha Trang<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 95<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> thực hiện thí điểm và mở rộng đã tạo cơ sở để tiếp<br /> tục hoàn thiện cơ chế, chính sách về thủ tục hải<br /> quan điện tử, chuyển đổi từ phương thức quản<br /> lý hải quan thủ công sang phương thức quản lý<br /> hải quan hiện đại; là tiền đề để triển khai Cơ chế<br /> một cửa quốc gia và góp phần thúc đẩy phát triển<br /> thương mại điện tử. Hiện nay, ngành Hải quan Việt<br /> Nam đang phấn đấu mở rộng ứng dụng hải quan<br /> điện tử đối với tất cả các Cục, Chi cục Hải quan<br /> trên cả nước và áp dụng với các loại hình hàng hóa<br /> nhằm hiện đại hóa ngành hải quan đáp ứng yêu cầu<br /> hội nhập kinh tế quốc tế và tạo điều kiện thuận lợi<br /> cho các doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu.<br /> Một trong những điều kiện về áp dụng chế độ ưu<br /> tiên cho doanh nghiệp là thực hiện thủ tục hải quan,<br /> thủ tục thuế điện tử: Tại thời điểm cơ quan hải quan<br /> xem xét đánh giá, thẩm định, doanh nghiệp đã thực<br /> hiện thủ tục hải quan điện tử với cơ quan hải quan,<br /> thủ tục thuế điện tử với cơ quan thuế. Doanh nghiệp<br /> có hạ tầng kỹ thuật ứng dụng công nghệ thông<br /> tin đáp ứng yêu cầu trao đổi dữ liệu điện tử giữa<br /> doanh nghiệp và cơ quan hải quan [1], [2], [3].<br /> <br /> Số 2/2015<br /> Do vậy, doanh nghiệp để được hướng các chính<br /> sách ưu tiên thì phải thực hiện tốt các chủ trương<br /> về việc áp dụng thủ tục hải quan điện tử. Tuy nhiên,<br /> ngành Hải quan Việt Nam cũng như Cục Hải quan<br /> Hà Tĩnh và các doanh nghiệp hoạt động xuất nhập<br /> khẩu đang phải đối diện với rất nhiều khó khăn,<br /> thách thức và cần có những giải pháp tích cực<br /> nhằm đẩy mạnh ứng dụng Hải quan điện tử. Vì vậy,<br /> bài viết này nhằm đánh giá thực trạng của việc áp<br /> dụng thủ tục Hải quan điện tử của các doanh nghiệp<br /> hoạt động xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan Hà Tĩnh,<br /> nhằm rút ra các mặt mạnh, các hạn chế và nguyên<br /> nhân của chúng. Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm<br /> thúc đẩy việc sử dụng thủ tục Hải quan điện tử cho<br /> các doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu tại Cục<br /> Hải quan tỉnh Hà Tĩnh.<br /> II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 1. Quy trình các bước phân tích thủ tục hải quan<br /> điện tử<br /> Quy trình thủ tục HQĐT gồm 4 bước được biểu<br /> diễn ở hình 1.<br /> <br /> DOANH NGHIỆP<br /> <br /> Luồng xanh<br /> <br /> Tạo lập tờ<br /> khai điện tử<br /> <br /> Luồng vàng<br /> <br /> Kiểm tra<br /> chứng từ<br /> <br /> Luồng đỏ<br /> <br /> Tiếp nhận &<br /> xử lý thông tin<br /> <br /> (Nguồn: Tổng cục Hải quan)<br /> <br /> PHÂN<br /> LUỒNG<br /> <br /> Xác<br /> nhận<br /> thông<br /> quan<br /> tại<br /> Chi cục<br /> Hải<br /> quan<br /> <br /> Kiểm tra<br /> thực tế<br /> hàng hóa<br /> <br /> Hình 1. Sơ đồ trình tự thủ tục Hải quan điện tử tại Việt Nam<br /> <br /> Bước 1: Doanh nghiệp thực hiện khai tờ khai<br /> HQĐT, tờ khai trị giá (nếu có) theo đúng tiêu chí<br /> và khuôn dạng chuẩn và gửi tới hệ thống tiếp nhận<br /> thông tin của cơ quan hải quan. Cơ quan hải quan<br /> <br /> 96 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> thực hiện thủ tục hải quan trên cơ sở hồ sơ hải quan<br /> điện tử do doanh nghiệp tự khai báo và gửi tới trụ<br /> sở hải quan thông qua hệ thống mạng Internet, ra<br /> quyết định thông quan, quyết định kiểm tra hải quan<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> dựa trên kết quả phân tích thông tin từ cơ sở dữ liệu<br /> của hải quan và các nguồn thông tin khác. Máy tính<br /> sẽ tự động phân luồng hàng hóa (luồng xanh, luồng<br /> vàng, luồng đỏ) công chức hải quan sẽ kiểm tra và<br /> phê duyệt quyết định phân luồng đó rồi thông báo<br /> kết quả cho doanh nghiệp. Trong đó, luồng xanh<br /> là lô hàng mà cơ quan hải quan chấp nhận thông tin<br /> khai hải quan và tiến hành thông quan, luồng vàng<br /> là lô hàng cần kiểm tra hồ sơ giấy (kiểm tra chi tiết<br /> hồ sơ), và luồng đỏ là hàng phải kiểm tra thực tế<br /> hàng hóa.<br /> Bước 2: Doanh nghiệp nhận thông tin phản hồi<br /> từ cơ quan hải quan về số tờ khai hải quan, kết quả<br /> phân luồng và thực hiện một trong các nội dung sau:<br /> Luồng Xanh là miễn kiểm tra hồ sơ giấy và miễn<br /> kiểm tra thực tế hàng hóa. Lô hàng được cơ quan<br /> hải quan chấp nhận thông quan thì chuyển sang<br /> bước 4; Luồng vàng là kiểm tra hồ sơ hải quan. Nếu<br /> được yêu cầu sửa đổi, bổ sung hồ sơ hải quan thì<br /> doanh nghiệp thực hiện theo yêu cầu và xuất trình<br /> hồ sơ giấy để cơ quan hải quan kiểm tra. Nếu lô<br /> hàng được chấp nhận thông quan thì thực hiện tiếp<br /> bước 4, nếu cơ quan hải quan yêu cầu kiểm tra thực<br /> tế hàng hóa thì chuyển sang bước 3.<br /> Bước 3: Luồng đỏ - Doanh nghiệp xuất trình hồ<br /> sơ giấy và hàng hóa để cơ quan hải quan kiểm tra.<br /> Bước 4: Doanh nghiệp in tờ khai trên hệ thống<br /> của mình để đi lấy hàng.<br /> 2. Đối tượng, phạm vi và phương pháp nghiên cứu<br /> Đối tượng nghiên cứu là các doanh nghiệp hoạt<br /> động xuất nhập khẩu tại Cục Hải quan Hà Tĩnh, quy<br /> trình thủ tục Hải quan điện tử, cũng như các chính<br /> sách hỗ trợ, khuyến khích doanh nghiệp áp dụng<br /> TTHQĐT trên địa bàn tỉnh từ tháng 10 năm 2010<br /> <br /> Số 2/2015<br /> đến hết tháng 12 năm 2013. Bài viết chủ yếu sử<br /> dụng phương pháp tổng hợp, phân tích thống kê<br /> mô tả để để đánh giá hiện trạng sử dụng dữ liệu thứ<br /> cấp được thu thập từ đơn vị nơi nghiên cứu, và các<br /> nguồn tài liệu khác liên quan đến quản lý ngành Hải<br /> quan trong thời gian từ 2010 đến 2013, dữ liệu sơ<br /> cấp được thu thập từ 60 doanh nghiệp kinh doanh<br /> xuất nhập khẩu trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.<br /> III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN<br /> 1. Quá trình thực hiện thủ tục Hải quan điện tử<br /> tại Hà Tĩnh<br /> Thủ tục Hải quan điện tử lần đầu tiên được áp<br /> dụng ở Hà Tĩnh từ tháng 10-2010 tại Chi cục Hải<br /> quan cảng Vũng Áng. Kế thừa những kinh nghiệm<br /> đã có được, Cục Hải quan Hà Tĩnh đã chủ động mở<br /> rộng triển khai tại các đơn vị còn lại: Chi cục Hải<br /> quan Hồng Lĩnh và Chi cục Hải quan Xuân Hải (cuối<br /> tháng 12-2010); Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế<br /> Cầu Treo vào tháng 9-2011 và tại Chi cục Hải quan<br /> Khu Kinh tế cửa khẩu Cầu Treo vào tháng 11-2011.<br /> Theo Cục Hải quan Hà Tĩnh, tính đến ngày 31 tháng<br /> 12 năm 2010 đã có 03 chi cục Hải quan trực thuộc<br /> Hải quan tỉnh khai trương thủ tục hải quan điện tử,<br /> tuy nhiên ở thời điểm này tục hải quan điện tử trên<br /> địa bàn tỉnh chỉ mới được thực hiện tại Chi Cục Hải<br /> quan cảng Vũng Áng với 06 Doanh nghiệp tham gia<br /> ở hai loại hình là kinh doanh và đầu tư; đã thực hiện<br /> cho 20 tờ khai với tổng kim ngạch 47.621.905,87<br /> USD, tổng số thuế đạt được bằng khai hải quan<br /> điện tử ở mức 81.800.124.029 VNĐ, thời gian thông<br /> quan còn 05 phút/1tờ khai. Qua đó có thể nhận thấy<br /> được những ưu việt vượt trội của thủ tục hải quan<br /> điện tử so với thủ tục hải quan truyền thống.<br /> <br /> Bảng 1. Kết quả thực hiện thủ tục hải quan điện tử tại Cục Hải quan Hà Tĩnh<br /> TT<br /> <br /> 2010<br /> <br /> 2011<br /> <br /> 2012<br /> <br /> 2013<br /> <br /> 1<br /> <br /> Số chi cục thực hiện TTHQĐT<br /> <br /> Danh mục<br /> <br /> 3/5<br /> <br /> 5/5<br /> <br /> 5/5<br /> <br /> 5/5<br /> <br /> 2<br /> <br /> Số lượng tờ khai thực hiện TTHQĐT<br /> <br /> 20<br /> <br /> 3332<br /> <br /> 5968<br /> <br /> 8836<br /> <br /> 3<br /> <br /> Kim ngạch XNK qua thực hiện TTHQĐT<br /> (1.000 USD)<br /> <br /> 47.622<br /> <br /> 3.108.000<br /> <br /> 3.149.400<br /> <br /> 4<br /> <br /> Số thu thuế thực hiện TTHQĐT<br /> (1.000 VNĐ)<br /> <br /> 5<br /> <br /> Số DN tham gia<br /> <br /> 81.800.124<br /> 06<br /> <br /> 1.851.912<br /> <br /> 744.000.000 904.912.000 1.024.920.000<br /> 158<br /> <br /> 287<br /> <br /> 358<br /> <br /> Nguồn: Cục Hải quan Hà Tĩnh<br /> <br /> 2. Đánh giá việc thực hiện thủ tục HQĐT theo<br /> quan điểm của các doanh nghiệp<br /> Bài viết dựa vào dữ liệu điều tra các doanh<br /> nghiệp XNK trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh để lấy ý kiến<br /> đánh giá của DN về việc thực hiện TTHQĐT tại<br /> Hà Tĩnh bao gồm: Quy trình thực hiện TTHQĐT;<br /> <br /> Tiến trình cải cách, hiện đại hóa Hải quan; Thái độ<br /> của cán bộ Hải quan Hà Tĩnh trong xử lý công việc;<br /> Mối quan hệ giữa cơ quan Hải quan và DN; Thời<br /> gian giải quyết TTHQĐT; Mức độ thuận lợi của DN<br /> trong tiếp cận và hoàn thành TTHQĐT. Có 60 DN đã<br /> được lựa chọn để tiến hành khảo sát. Đây là những<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 97<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> DN thường xuyên làm TTHQĐT tại Chi cục Hải<br /> quan Xuân Hải, Chi cục Hải quan Hồng Lĩnh, Chi<br /> cục Hải quan cảng Vũng Áng, Chi cục Hải quan Cửa<br /> khẩu Quốc tế Cầu Treo và Chi cục Hải quan Khu<br /> Kinh tế Cửa khẩu Cầu Treo. Các DN được thăm<br /> dò điều tra thu thập thông tin sẽ trả lời câu hỏi vào<br /> các ô trả lời và ghi vào chỗ trống thích hợp. Kết quả<br /> khảo sát cho thấy phần lớn DN trên địa bàn đã hài<br /> lòng với việc thực hiện TTHQĐT tại Hà Tĩnh. Trong<br /> số các DN được khảo sát, có đến 80% DN đánh giá<br /> quy trình TTHQĐT tại Hà Tĩnh luôn đảm bảo quyền<br /> lợi của DN, 20% DN không đồng tình với ý kiến này<br /> bởi theo họ việc kiểm tra thực tế hàng hóa tại Hà<br /> Tĩnh vẫn còn được thực hiện bằng phương pháp<br /> thủ công khiến thời gian thông quan hàng hóa của<br /> DN bị ảnh hưởng.<br /> 2.1. Đánh giá của DN về việc quy trình HQĐT tại<br /> Hà Tĩnh<br /> Theo kết quả khảo sát 91,6% DN đồng ý, không<br /> có DN nào không đồng ý và có 5 DN tương ứng với<br /> tỷ lệ 8,4% DN có thái độ bình thường với nhận định<br /> HQĐT tại Hải quan Hà Tĩnh đã giúp doanh nghiệp<br /> tiết kiệm chi phí hơn. Mặc dù đã nỗ lực cố gắng và<br /> được 100% DN tham gia khảo sát đánh giá rằng Hải<br /> quan Hà Tĩnh thực hiện tốt công tác trang bị máy<br /> móc thiết bị và bố trí con người đáp ứng được đầy<br /> đủ các bước của quy trình, nhưng chỉ có 45% DN<br /> đánh giá rằng việc thực hiện HQĐT cho phép DN<br /> chủ động hơn, số DN khác còn lại cho rằng DN vẫn<br /> đang phải phụ thuộc rất nhiều vào hệ thống đường<br /> truyền. Tuy vậy, các DN vẫn đánh giá cao rằng quy<br /> trình thực hiện TTHQĐT tại Hà Tĩnh đã cho phép<br /> giảm thiểu rủi ro đối với DN trong hoạt động XNK<br /> (đạt tỷ lệ 100% DN) và cho phép DN có thể hoạch<br /> định kế hoạch XNK tốt hơn (đạt tỷ lệ 96,6% DN).<br /> Trong số các DN được khảo sát, có 83% DN đồng<br /> ý rằng quy trình thực hiện HQĐT là cụ thể và được<br /> giải thích rõ, một bộ phận nhỏ DN với tỷ lệ 5,4%<br /> không đồng ý với ý kiến này bởi theo họ Hải quan<br /> Hà Tĩnh cần ban hành các văn bản hướng dẫn thực<br /> hiện HQĐT đối với từng loại hình và mặt hàng XNK<br /> một cách chi tiết hơn. Theo kết quả trên thì 90% DN<br /> được khảo sát đánh giá rằng việc thực hiện HQĐT<br /> đáp ứng yêu cầu cải cách thủ tục hành chính đối<br /> với DN trong hoạt động XNK, 10% còn lại thì cho<br /> rằng hồ sơ, thủ tục hải quan vẫn còn rườm rà và<br /> cần được sửa đổi nhằm góp phần giảm bớt khó<br /> khăn cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, chỉ có 53 DN<br /> trên tổng số 60 DN tham gia khảo sát cho rằng việc<br /> thực hiện HQĐT chưa đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa<br /> hải quan. Số DN còn lại (chiếm tỷ lệ 11,7%) không<br /> đồng ý với ý kiến này bởi theo họ việc kiểm tra<br /> thực tế hàng hóa tại Hà Tĩnh vẫn đang được thực<br /> hiện bằng phương pháp thủ công, chưa có sự<br /> <br /> 98 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> Số 2/2015<br /> hỗ trợ của các trang thiết bị hiện đại như máy soi<br /> container, khiến DN và cán bộ Hải quan mất nhiều<br /> thời gian trong quy trình này.<br /> 2.2. Đánh giá của DN về tiến trình cải cách, hiện đại<br /> hóa Hải quan thực hiện HQĐT<br /> Một tỷ lệ khá cao với 91,% DN đồng ý với ý kiến<br /> HQĐT tại Hà Tĩnh đáp ứng yêu cầu hội nhập khu<br /> vực và chỉ có 8,4% DN không đồng ý với ý kiến này<br /> bởi theo họ trình độ ngoại ngữ của CB Hải quan Hà<br /> Tĩnh vẫn chưa thật sự đồng đều. Có 8,4% DN không<br /> đồng ý với ý kiến HQĐT đáp ứng tốt các chuẩn mực<br /> an toàn và an ninh kinh tế cho DN bởi theo họ chữ ký<br /> số vẫn chưa được Hải quan Hà Tĩnh triển khai mạnh<br /> mẽ trong lĩnh vực TTHQĐT. Có 50 DN đồng ý rằng hệ<br /> thống công nghệ và thiết bị kỹ thuật sử dụng HQĐT<br /> tại Hà Tĩnh là hiện đại và đồng bộ. Các doanh nghiệp<br /> khác còn lại (chiếm tỷ lệ 16,7%) không đồng ý với ý<br /> kiến trên bởi theo họ các đơn vị Hải quan đóng trên<br /> địa bàn miền núi vẫn đang gặp khó khăn trong việc<br /> đầu tư trang bị hệ thống công nghệ hiện đại.<br /> 2.3. Đánh giá của DN về thái độ của Cán bộ hải<br /> quan thực hiện TTHQĐT tại Hà Tĩnh<br /> Theo kết quả khảo sát đánh giá thái độ của cán<br /> bộ hải quan trong xử lý công việc, có 63% DN đánh<br /> giá đạt yêu cầu của DN, 37% đánh giá bình thường.<br /> Theo ý kiến của 37% DN này, thì một bộ phận nhỏ<br /> cán bộ Cục Hải quan Hà Tĩnh vẫn chưa thực sự xem<br /> doanh nghiệp là đối tác, vẫn còn nhũng nhiều gây khó<br /> khăn cho doanh nghiệp trong các quy trình kiểm tra hồ<br /> sơ và đặc biệt là quy trình kiểm tra thực tế hàng hóa.<br /> Trong số 60 DN được khảo sát, có 96,6% DN đánh giá<br /> rằng cán bộ HQHT thực hiện tốt tuyên ngôn phục vụ<br /> khách hàng “Chuyên nghiệp - Minh bạch - Hiệu quả”,<br /> không có DN nào không đồng ý và 3,4% DN có quan<br /> điểm bình thường với ý kiến này bởi theo họ một số<br /> cán bộ HQHT còn thiếu tinh thần trách nhiệm trong<br /> giải quyết công việc. 88,3% DN tham gia khảo sát cho<br /> rằng cán bộ HQHT thực hiện tốt quy tắc ứng xử, số<br /> còn lại cho rằng một bộ phận nhỏ cán bộ nơi đây còn<br /> nhũng nhiễu, gây phiền hà khó khăn cho DN.<br /> 2.4. Đánh giá của DN về mối quan hệ giữa Hải quan<br /> và DN trong thực hiện TTHQĐT tại Hà Tĩnh<br /> Trong số 60 DN được khảo sát, có 35 DN (chiếm<br /> tỷ lệ 58,3%) cho biết rằng mối quan hệ giữa Doanh<br /> nghiệp và Hải quan tốt hơn khi thực hiện HQĐT, có<br /> 25 DN (chiếm tỷ lệ 41,7%) cho rằng cơ quan Hải quan<br /> và DN đang có mối quan hệ bình thường, không có<br /> DN không đồng ý với ý kiến trên. Tuy nhiên, trên thực<br /> tế của cuộc khảo sát, vẫn có một bộ phận nhỏ DN<br /> cho biết rằng họ chưa từng khiếu nại cơ quan Hải<br /> quan ngoài lý do vì chưa nắm rõ quy trình thủ tục<br /> và ngại tốn kém thì vẫn có sự lo ngại rủi ro sau này<br /> của DN. Theo kết quả khảo sát, có 8,4% DN có quan<br /> điểm bình thường với ý kiến rằng doanh nghiệp luôn<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> xem HQHT là đối tác hỗ trợ quan trọng trong các hoạt<br /> động thông qua thực hiện TTHQĐT bởi theo các DN<br /> này HQHT nên loại bỏ kết quả phân luồng “luồng<br /> xanh có điều kiện” trong quy trình phân luồng hàng<br /> hóa. Có như vậy thì các DN này mới cảm nhận được<br /> sự hỗ trợ của cơ quan Hải quan trong việc tạo điều<br /> kiện thương mại thông thoáng cho DN. 100% DN<br /> tham gia khảo sát đồng ý với ý kiến Khi DN cần sự hỗ<br /> trợ thì HQHT là người bạn tận tình và người cộng sự<br /> đắc lực, tuy vậy chỉ có 90% đồng tình cao với nhận<br /> định HQHT là cộng sự hiệu quả trong các chương<br /> trình ưu tiên của doanh nghiệp. Cơ quan Hải quan<br /> luôn áp dụng các biện pháp nghiệp vụ hiện đại nhằm<br /> bảo đảm quyền lợi của DN và DN luôn hợp tác với cơ<br /> quan Hải quan trong công tác phòng chống buôn lậu,<br /> gian lận thương mại chính vì vậy 100% đồng tình với<br /> nhận định HQHT và DN luôn hỗ trợ nhau trong công<br /> việc. Như vậy, qua biểu khảo sát trên cho thấy cơ<br /> bản doanh nghiệp đồng tình cao với mối quan hệ tốt<br /> đẹp, hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau giữa HQHT và Doanh<br /> nghiệp. Mối quan hệ đó càng tốt hơn và hiệu quả hơn<br /> khi thực hiện TTHQĐT.<br /> Đánh giá về thời gian giải quyết thủ tục hải<br /> quan, theo kết quả khảo sát có 75% DN cho rằng<br /> thời gian giải quyết thủ tục bằng TTHQĐT đã có cải<br /> thiện và rút ngắn hơn trước, 25% DN cho rằng đã<br /> cải thiện nhưng vẫn còn chậm, không có DN nào<br /> đánh giá là không có chuyển biến hoặc kém hơn<br /> năm trước. Để đạt được kết quả nói trên, Cục Hải<br /> quan Hà Tĩnh đã không ngừng nỗ lực cải tiến công<br /> nghệ, trang bị thêm máy móc thiết bị hiện đại, đào<br /> tạo bồi dưỡng cán bộ công chức những kiến thức<br /> về nghiệp vụ nhằm phục vụ tốt hơn nữa việc thực<br /> hiện TTHQĐT trên địa bàn. Tuy nhiên, vẫn tồn tại<br /> tỷ lệ 8,4% DN không đồng ý với ý kiến thời gian<br /> đăng ký tờ khai đã được rút gọn hơn. Theo các DN<br /> này, họ thường gặp các sự cố về phần mềm trong<br /> quá trình khai báo, khiến DN mất nhiều thời gian<br /> khắc phục. Bên cạnh đó, quá trình kiểm tra hồ sơ<br /> và thực tế hàng hóa chưa có sự hỗ trợ của máy<br /> móc thiết bị hiện đại nên DN còn mất khá nhiều thời<br /> gian chờ đợi. Có 100% DN nhận xét rằng thời gian<br /> thông quan hàng hóa qua phương thức TTHQĐT<br /> đã nhanh chóng hơn. Cũng qua khảo sát, một số<br /> DN (chiếm tỷ lệ 1,7%) không đồng ý với ý kiến cho<br /> rằng kết quả phân luồng hàng hóa qua phương thức<br /> HQĐT chính xác hơn bởi theo họ trên thực tế một bộ<br /> phận DN vẫn đang lợi dụng những sơ hở trong quy<br /> trình phân luồng hàng hóa để gian lận thương mại<br /> bằng việc chuyển từ “luồng đỏ” sang “luồng xanh”.<br /> 2.5. Đánh giá của DN về sự thuận tiện giải quyết<br /> trong thực hiện HQĐT<br /> Bên cạnh đó, hầu hết các DN (85%) đồng tình cao<br /> với nhận định thực hiện TTHQĐT tiết kiệm nhân lực,<br /> <br /> Số 2/2015<br /> thời gian, công sức trong các hoạt động XNK, đặc<br /> biệt 100% đồng tình với nhận định Tiết kiệm các<br /> nguồn lực khác: in ấn giấy tờ, chi phí đi lại cho<br /> doang nghiệp. Qua tổng hợp của biểu khảo sát trên<br /> cho thấy hầu hết các doanh nghiệp đều đánh giá<br /> TTHQĐT đã mang đến sự thuận tiện về nhiều mặt:<br /> là tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại cho DN trong các<br /> hoạt động XNK. Đặc biệt 100% doanh nghiệp đều<br /> nhận định nếu pahir lựa chọn thực hiện TTHQĐT<br /> và cách thức trước đây thì tuyệt đối các doanh<br /> nghiệp đều chọn TTHQĐT. Những ý kiến đánh giá<br /> trên của doanh nghiệp đã cho thấy thủ tục hải quan<br /> điện tử thực sự đã mang lại những sự thuận tiện và<br /> những lợi ích không nhở cho doanh nghiệp. Và mặc<br /> dù vẫn còn những khó khăn nhất định cho doanh<br /> nghiệp nhưng tuyệt đại DN vẫn lựa chọn thực hiện<br /> TTHQĐT thay cho cách thức trước đây.<br /> 2.6. Đánh giá của DN về mức độ thuận lợi cho DN<br /> trong tiếp cận và hoàn thành HQĐT<br /> Kết quả khảo sát cho thấy rằng có 37,5 % DN<br /> đánh giá trung bình về mức độ thuận lợi trong tiếp<br /> cận và hoàn thành các thủ tục hải quan theo phương<br /> thức TTHQĐT và 62,5% DN đánh giá thuận lợi,<br /> không có DN nào đánh giá không thuận lợi. Lý do<br /> chủ yếu khiến một số DN vẫn chưa thực sự cảm thấy<br /> thuận lợi trong việc tiếp cận và hoàn thành TTHQĐT<br /> là do hệ thống đường truyền chưa thực sự ổn định<br /> và DN cũng như cơ quan Hải quan thường xuyên<br /> phải đối mặt với lỗi phần mềm. 96,6 % DN tham<br /> gia khảo sát đồng ý rằng HQHT thực hiện tốt công<br /> tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về<br /> TTHQĐT. Số DN còn lại cho rằng HQHT cần nỗ lực<br /> khắc phục khó khăn để tăng cường hơn nữa công<br /> tác tuyên truyền đối với các DN ở vùng miền núi, địa<br /> bàn đi lại khó khăn và cũng khó trong việc tiếp cận<br /> với internet. Các DN tham gia khảo sát đều nhất trí<br /> rằng nghiệp vụ tuyên truyền chính sách pháp luật về<br /> TTHQĐT của cán bộ HQHT là tốt. Tuy nhiên, 1,7%<br /> DN tham gia khảo sát cho biết rằng họ mong muốn<br /> cơ quan Hải quan kịp thời cập nhật các chủ trương,<br /> chính sách mới của ngành Hải quan thông qua<br /> website và bảng tin của Cục, đồng thời tăng cường<br /> việc cấp phát tài liệu hướng dẫn cho DN.<br /> 3. Đánh giá chung về hạn chế và nguyên nhân<br /> Dựa vào phân tích thực trạng ở trên, có thể<br /> nhận định chung việc áp dụng TTHQĐT có các hạn<br /> chế sau. Thứ nhất, các DN được thụ hưởng những<br /> lợi ích của hải quan điện tử vẫn than phiền, bởi<br /> trong khi thủ tục hải quan đã được tinh giản, thì các<br /> thủ tục thuế, kiểm toán và việc kết nối giữa các bộ<br /> ngành có liên quan vẫn không được tinh gọn tương<br /> ứng, khiến DN gặp nhiều khó khăn. Thứ hai, việc đối<br /> chiếu, kết nối thông tin giữa Kho bạc Nhà nước với<br /> cơ quan HQ còn chậm, gây khó khăn nhiều cho DN.<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 99<br /> <br />