Thực trạng logistics xanh: Vấn đề và giải pháp từ công nghệ blockchain

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết phân tích vai trò của công nghệ blockchain với hoạt động logistics xanh, đồng thời đề xuất một số giải pháp nhằm ứng dụng blockchain thành công trong doanh nghiệp để có thể xanh hóa hoạt động logistics.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thực trạng logistics xanh: Vấn đề và giải pháp từ công nghệ blockchain

ICYREB 2021 | Chủ đề 1: Tăng trưởng kinh tế và Toàn cầu hóa 319 THỰC TRẠNG LOGISTICS XANH: VẤN ĐỀ VÀ GIẢI PHÁP TỪ CÔNG NGHỆ BLOCKCHAIN Văn Hữu Quang Nhật Trường Đại học Quốc tế Sài Gòn Lê Thị Kiều Anh Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh Tóm tắt Bài viết phân tích vai trò của công nghệ blockchain với hoạt động logistics xanh, đồng thời đề xuất một số giải pháp nhằm ứng dụng blockchain thành công trong doanh nghiệp để có thể xanh hóa hoạt động logistics. Từ bối cảnh khủng hoảng do đại dịch Covid -19 trong những năm vừa qua, các doanh nghiệp buộc phải thay đổi để thích nghi. Định hướng xanh được tích hợp trong sản xuất, kinh doanh và bảo vệ môi trường trở thành xu hướng tất yếu, gắn chặt với mục tiêu phát triển bền vững cho doanh nghiệp. Việc kiểm soát chi phí được xem là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến việc duy trì năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong mọi lĩnh vực. Xanh hóa hoạt động giúp doanh nghiệp duy trì được mục tiêu kiểm soát này. Tuy nhiên, các doanh nghiệp logistics đang còn gặp một số vấn đề hạn chế trong việc quản lý, chia sẻ dữ liệu theo thời gian thực và dự báo, khiến việc giảm chi phí logistics còn chưa như kỳ vọng. Các giải pháp số hóa điển hình như Blockchain được xem là giải pháp khả thi cho doanh nghiệp hướng đến mục tiêu tài chính và xanh. Từ khóa: Logistics xanh, blockchain, chuỗi cung ứng GREEN LOGISTICS: PROBLEMS AND SOLUTIONS FROM BLOCKCHAIN TECHNOLOGY Abstract This paper studies to analyze the role of blockchain technology in green logistics, and at the same time proposes some solutions to successfully apply blockchain in green logistics. The spread of the Covid-19 pandemic in recent years has prompted businesses to go green in production and business activities or to integrate production and business with environmental protection. This is an inevitable trend for the sustainable development strategy for businesses and the logistics sector is no exception. Currently, the logistics industry is developing globally as businesses are increasingly aware of the importance of logistics. Therefore, cost control is considered a factor that directly affects the competition of enterprises in the field. In fact, green logistics enterprises are still facing some limited problems in managing and
320 ICYREB 2021 | CHỦ ĐỀ 1: TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ TOÀN CẦU HÓA sharing data in real-time, and are expected, so the reduction of green logistics costs in our country is still a problem. Keywords: Green logistics, blockchain, supply chain 1.Đặt vấn đề Trong những năm gần đây, toàn cầu đã và đang chịu ảnh hưởng nặng nề với bệnh dịch và sự biến đổi khí hậu. Nguyên nhân chính của các hiện tượng này chính là hậu quả của việc ô nhiễm môi trường quá mức. Các doanh nghiệp được xét là bên liên quan tác động lớn đến môi trường. Nhiều nhà quản lý doanh nghiệp hướng tới chiến lược cụ thể trong việc cân bằng giữa sản xuất, kinh doanh và môi trường. Và xu hướng phát triển bền vững trong doanh nghiệp trở thành xu hướng của các doanh nghiệp trên thế giới. Định hướng này thúc đẩy doanh nghiệp thực hiện xanh hóa mô hình sản xuất và kinh doanh truyền thống. Là một trong các lĩnh vực gây ảnh hưởng lớn đến môi trường, logistics cần phải đẩy nhanh quá trình xanh hóa nhằm nâng cao hiệu quả và giảm thiểu sự ô nhiễm. Trên thế giới, đã có nhiều quốc gia thực hiện xanh hóa vào hoạt động logistcs cụ thể như sau: Tại Trung Quốc, trong nền công nghiệp sản xuất giày, doanh nghiệp đã bắt đầu thực hiện tìm kiếm chất liệu thân thiện môi trường, sử dụng giấy tái chế để làm hộp đựng giày và lắp đặt hệ thống lọc cho nhà máy. Tương tự, ở Kolkata, Tây Bengal, Ấn Độ, chính phủ vừa giúp xây một khu phức hợp xử lý chất thải thông thường (common effluent treatment plant - CETP) để xử lý nước thải từ công nghiệp thuộc da (Bùi Văn Danh, 2017). Cùng với xu hướng đó, tại Hoa Kỳ, công ty logistics khổng lồ FedEx đã sử dụng đội bay Boeing 777F vốn tiết kiệm nhiên liệu hơn hay các xe hoạt động bằng điện nhằm giảm thiểu việc thải khí CO. Tại Đức, công ty DHL đã thực hiện chiến lược dịch vụ Go Green, lượng khí CO thải ra từ quá trình vận chuyển sẽ được đền bù bằng các dự án bảo vệ khí hậu như dự án xây dựng một nhà máy phong điện ở Phật Sơn, Trung Quốc (Thái Hà, 2021). Với xu hướng đó, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã tiên phong trong chiến lược xanh như: kho lạnh Nam Hà Nội, ICD Tân Cảng - Sóng Thần, NhatViet Logistics…Điều trên cho thấy rằng, phát triển bền vững, xanh hóa hoạt động sản xuất và kinh doanh là xu hướng tất yếu của doanh nghiệp logistics trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Bên cạnh đó, chi phí logistics ở Việt Nam cao hơn thế giới với tỷ lệ 25% hơn 7% so với Trung Quốc, 14% so với Nhật Bản, 17% so với Singapore và gần gấp đôi so với toàn cầu.
ICYREB 2021 | Chủ đề 1: Tăng trưởng kinh tế và Toàn cầu hóa 321 Hình 1. Chi phí logistics Việt Nam năm 2020 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Singapore Nhật Bản Trung Quốc Việt Nấm Nguồn: Thông tấn xã Việt Nam Cùng với đó, hoạt động logistics còn tồn tại nhiều mặt hạn chế và chưa ổn định, cụ thể như vận tốc bình quân của xe tải lưu thông trên các tuyến quốc lộ Việt Nam là 35km/h, độ tuổi bình quân của xe vận tải là 17 năm, thủ tục hải quan chậm 3 năm về mức tốt nhất ở Đông Nam Á và chi phí lưu kho doanh nghiệp trả hằng năm là 100 triệu đồng (Anh Minh, 2017). Số liệu trên cho thấy, hiện trạng logistics Việt Nam đang còn nhiều vấn đề bất cập trong hoạt động, quản lý, giám sát vận chuyển và lưu kho hàng hóa. Song song, toàn cầu đã và đang trong những bước đầu của nền cách mạng Công nghiệp 4.0 với những thành tựu khoa học - kỹ thuật vượt bậc. Đây là cơ hội cho doanh nghiệp trên thế giới giảm chi phí sản xuất và kinh doanh, tăng khả năng quản lý và giám sát, tiếp cận khách hàng dễ dàng hơn thông qua ứng dụng nền tảng công nghệ số. Gần đây, từ khóa “công nghệ số” ngày càng được xem trọng từ các hội nghị toàn cầu, chính phủ, hội thảo doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu quan tâm và đem làm đề tài nghiên cứu tập trung. Là một lĩnh vực bao gồm các hoạt động vận chuyển, lưu trữ, xử lý nguyên vật liệu từ nhà cung cấp đến nhà sản xuất và sản phẩm/ dịch vụ từ nhà sản xuất đến người tiêu dùng (Nath & Mandal, 2019; Jacobs và cộng sự, 2014), thì việc ứng dụng nền tảng công nghệ số trong việc giám sát hiệu quả và quả lý chất lượng hàng hóa được xem là vấn đề cấp thiết. 2. Hoạt động logistics xanh và công nghệ blockchain 2.1 Công nghệ blockchain Cùng với làn sóng công nghệ số, số hóa trên mọi lĩnh vực của thế giới, blockchain trở thành vấn đề được quan tâm hàng đầu trong hội nghị, hội thảo và các nhà nghiên cứu. Hiện nay, đã có nhiều nhà nghiên cứu đem blockchain vào quá trình nghiên cứu, vì vậy, đã xây dựng nên những góc tiếp cận khác nhau về khái niệm blockchain. Lược khảo nghiên cứu trước đây, tác giả nhận thấy các nhà nghiên cứu đã khai thác nhiều cạnh khác nhau về blockchain cụ thể như: Với kết quả nghiên cứu của Chris (2017) nhận thấy rằng, blockchain
322 ICYREB 2021 | CHỦ ĐỀ 1: TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ TOÀN CẦU HÓA là một mạng lưới phần mềm ngang hàng, được phân phối đầy đủ, sử dụng mật mã để lưu trữ an toàn các ứng dụng, lưu trữ dữ liệu và dễ dàng chuyển các công cụ kỹ thuật số có giá trị đại diện cho tiền trong thế giới thực. Đồng quan điểm, Lee (2019) chỉ thêm rằng blockchain là một sổ cái bất biến, mật mã (dựa trên mật mã), phân tán (mạng phi tập trung ngang hàng), theo hướng đồng thuận. Cùng với đó, góc tiếp cận mục tiêu, Kube (2018) chỉ ra rằng blockchain là một hệ thống ngang hàng nhằm đạt được hai mục tiêu: một mặt, nó cho phép mọi người thêm dữ liệu giao dịch mới vào lịch sử được duy trì chung; mặt khác, nó đảm bảo rằng lịch sử của dữ liệu giao dịch được bảo vệ khỏi bị thao túng hoặc giả mạo. Tóm lại, blockchain được hiểu là hệ thống lưu trữ, bảo mật các cơ sở dữ liệu thành các khối, không bị giới hạn, đồng cấp nhằm chống hiện tượng gian lận, thay đổi của dữ liệu trong hệ thống máy chủ, nếu có trường hợp gian lận, sự thay đổi thông tin dữ liệu bất hợp pháp thì hệ thống máy chủ sẽ tự động cập nhật lại dữ liệu ban đầu. 2.2 Hoạt động logistics xanh Dưới tác động của đại dịch, logistics xanh càng được chú ý và quan tâm hơn không chỉ trong trong giới học thuật mà còn đến từ các nhà quản lý doanh nghiệp. Khái niệm logistics xanh được nhiều nhà nghiên cứu tiếp cận với những khía cạnh khác nhau. Theo kết quả nghiên cứu Chhabra và cộng sự (2017) chỉ ra rằng logistics xanh đề cập đến việc lập kế hoạch, kiểm soát và thực hiện luồng hậu cần thông qua việc kết hợp các kỹ thuật hậu cần hiện đại với mục đích giảm thiểu các nguy cơ về môi trường. Như vậy, việc chuyển đổi sang logistics xanh có vai trò quan trọng trong việc tích hợp kinh tế và môi trường vào logistics. Góc tiếp cận là mục đích, việc xây dựng logistics xanh nhằm mục đích giảm các tác động bên ngoài môi trường của các hoạt động logistics, chẳng hạn như phát thải khí nhà kính, tiếng ồn và tai nạn, đồng thời phát triển sự cân bằng bền vững giữa các mục tiêu kinh tế, môi trường và xã hội (Dekker và cộng sự, 2012). Góc tiếp cận là chức năng, logistics xanh là là một cách tiếp cận quản lý qua đó đánh giá, quản lý và kiểm soát các tác động môi trường của các hoạt động logistics của họ trong suốt vòng đời của sản phẩm (Gong, 2015); kết quả gián tiếp của các chính sách và chiến lược nhằm cải thiện chi phí, hiệu quả và độ tin cậy của chuỗi cung ứng (Rodrigue và cộng sự, 2016). Logistics xanh được hiểu là chiến lược doanh nghiệp lĩnh vực logistics phủ xanh từ kế hoạch tới hoạt động, từ vận chuyển, giám sát tới lưu kho hàng hóa nhằm cân bằng giữa lợi nhuận và sức khỏe môi trường. Tuy nhiên, lĩnh vực này còn tồn tại nhiều vấn đề bất cập cụ thể như chi phí cao, nguyên nhân chủ yếu của việc gia tăng chi phí là khả năng giám sát nhân công và chất lượng vận tải đang còn thấp, hoạt động kiểm tra hàng hóa đang còn thủ công, không theo dõi cụ thể tình trạng hư hỏng của hàng hóa, nhất là nông sản…về nội doanh nghiệp. Ứng dụng blockchain trong doanh nghiệp logistics sẽ giúp doanh nghiệp và các bên liên quan đạt mục tiêu phòng chống gian lận, bảo mật thông tin và dữ liệu, gia tăng khả năng kiểm soát và quản lý hoạt động trong doanh nghiệp. Hơn nữa, blockchain không những xây dựng doanh nghiệp bền vững, toàn vẹn dữ liệu mà còn bảo vệ quyền lợi cho khách hàng và
ICYREB 2021 | Chủ đề 1: Tăng trưởng kinh tế và Toàn cầu hóa 323 các bên liên quan của doanh nghiệp. Và hơn hết, ứng dụng blockchain trong doanh nghiệp góp phần xây dựng thương hiệu vững mạnh với sứ mệnh luôn hướng đến quyền lợi mọi đối tượng hữu quan. Là một lĩnh vực hoạt động ảnh hưởng và tác động đến nhiều bên liên quan trong và ngoài doanh nghiệp, việc xây dựng và thực hiện chiến lược blockchain được xem là cấp thiết với xu hướng phát triển bền vững. 3. Thực trạng logistics xanh tại Việt Nam Theo Hiệp hội DN dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), tốc độ phát triển của ngành logistics tại Việt Nam ở Việt Nam có khoảng những năm gần đây đạt khoảng 14%-16%, với quy mô khoảng 40-42 tỷ USD/năm. Tham gia thị trường logistics gồm khoảng 3.000 DN trong nước và khoảng 25 tập đoàn giao nhận hàng đầu thế giới kinh doanh dưới nhiều hình thức. Hiện nay, 30 DN cung cấp dịch vụ logistics xuyên quốc gia đang hoạt động tại Việt Nam với các tên tuổi lớn như: DHL, FedEx, Maersk Logistics, APL Logistics, CJ Logistics, KMTC Logistics… Cùng với đó, theo xếp hạng của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam hiện đứng thứ 64/160 nước về mức độ phát triển logistics và đứng thứ 4 trong khu vực ASEAN sau Singapore, Malaysia và Thái Lan (Phạm Trung Hải, 2019). Cùng với đó, thời gian gần đây, với thành tựu khoa học – công nghệ vượt bậc của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, song song là đại dịch Covid – 19 đã thúc đẩy doanh nghiệp tích hợp mô hình bán hàng đa kênh. Do đó, bùng nổ về thương mại điện tử và e-Logistics trên toàn cầu và Việt Nam cũng không ngoại lệ. Theo Cục Thương mại điện tử và kinh tế số của Bộ Công Thương, thương mại điện tử tăng trưởng 35%/năm; doanh số bán lẻ thương mại điện tử của Việt Nam trong giai đoạn 2016-2020 ước tính tăng 20%/năm và tổng doanh số bán lẻ thương mại điện tử Việt Nam dự kiến đạt 10 tỷ USD vào năm 2020 (Phạm Trung Hải, 2019). Từ những dữ liệu trên cho thấy hoạt động logistics Việt Nam đang phát triển mạnh, bắt kịp xu hướng phát triển logistics của thế giới. Bên cạnh đó, hoạt động logistics truyền thống tác động tiêu cực đến môi trường. Theo Tổ chức Liên chính phủ về thay đổi khí hậu (IPCC), khói thải từ máy bay chiếm 3,5% nguyên nhân làm cho trái đất ấm dần lên. Cùng với đó, theo Cơ quan Môi trường châu Âu, các chuyến bay từ châu Âu tạo ra lượng khí thải lên tới 440.000 tấn mỗi ngày. Với vận tải đường sắt, đường bộ, tại Việt Nam, chất thải và rác vẫn xả trực tiếp xuống hai bên đường sắt, gây ra các phản ứng phá hủy thiết bị đường sắt, gây ô nhiễm môi trường và cuộc sống cộng đồng. Ngoài ra, còn phải kể đến bụi bẩn, hóa chất, tiếng ồn, độ rung ảnh hưởng đến môi trường trong quá trình chuyên chở, xếp dỡ hàng rời, hàng độc hại.
324 ICYREB 2021 | CHỦ ĐỀ 1: TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ TOÀN CẦU HÓA Hình 2. Xếp hạng quốc gia/ vùng lãnh thổ trên thế giới về nồng độ PM2,5 trung bình (μg/m³) Nguồn: Báo cáo chất lượng không khí thế giới, 2019 Thông qua số liệu trên hình cho thấy, Việt Nam đang đứng vị trí thứ 15 trên thế giới nồng độ PM2,5 trung bình (μg/m³) đáng báo động với 34,1 μg/m³, trong khi Việt Nam có một mạng lưới quan trắc chất lượng không khí của chính phủ tương đối nhỏ, chỉ bao gồm ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, nhiều cảm biến PM2,5 hoạt động độc lập đã được các cá nhân và tổ chức địa phương đưa lên mạng vào năm 2019. Với vận tải biển đang là ngành gây ô nhiễm môi trường biển nhiều nhất do sự gia tăng về số lượng cảng biển và mật độ tàu thuyền, do các vụ tràn dầu trong quá trình nhận, trả hàng, tiếp nhận nhiên liệu, do việc sửa chữa, vứt bừa bãi các loại chất thải dính dầu mỡ. Đó là chưa kể đến các tác động môi trường tiềm tàng khác như trong bùn đáy, nhất là ở đô thị, khu công nghiệp và vùng cửa sông, hàm lượng các tác nhân ô nhiễm có độc tính cao như kim loại nặng, dầu mỡ, các hydrocacbon đa vòng... thường khá cao (Bùi Văn Danh, 2017). Đây cũng là vấn đề nóng của lĩnh vực logistics trên toàn cầu. Xu hướng xanh hóa được xem là tất yếu trong bối cảnh kinh tế và môi trường toàn cầu hiện nay. Do đó, doanh nghiệp về lĩnh vực logistics xanh cần thực hiện chiến lược xanh hóa trong từng quy trình hoạt động của doanh nghiệp. Thế giới đã có nhiều doanh nghiệp logistics lớn thực hiện xanh hóa trong hoạt động cụ thể như: FedEx thực hiện chính sách tăng nhận thức về môi trường bằng các tái chế và khuyến khích thói quen sử dụng xe tiết kiệm nhiên liệu cho nhân viên. Cùng với đó là xây dựng chương trình đó là Eco-Driving, thiết kế để giảm thiểu tác động của xe cộ đối với môi
ICYREB 2021 | Chủ đề 1: Tăng trưởng kinh tế và Toàn cầu hóa 325 trường. Các tài xế của FedEx được hướng dẫn những cách thức để làm giảm thiểu việc thải khí CO vào môi trường bằng các cách như lên ga nhẹ nhàng, lái với tốc độ ổn định và giảm thời gian chạy không tải. Tương tự, để trở thành một ví dụ điển hình cho việc giảm khí thải carbon, UPS thực hiện kế hoạch trong việc giúp cho ban nhạc rock The Dave Mathews một chuyến lưu diễn thân thiện với môi trường trong mùa hè năm 2010. Cùng với đó, UPS đưa ra chương trình Eco Responsible Packaging, chương trình nhìn nhận các nỗ lực phát triển bền vững từ các khách hàng bằng cách gắn logo của chương trình này cho những lô hàng đạt chuẩn. Với xu hướng đó, HL đã giới thiệu một dịch vụ mới gọi là Go Green Carbon Dashboard, cho phép khách hàng từ máy tính của họ theo dõi lượng khí carbon thải ra với từng loại hình chuyên chở khác nhau. Dịch vụ này sử dụng một phần mềm do DHL cung cấp tính toán lượng khí thải carbon cho từng lô hàng của họ – những thông tin họ có thể sử dụng để tối ưu hóa chuỗi cung ứng của họ cũng như đạt được mục tiêu là giảm lượng khí thải carbon. Cùng với đó, HL áp dụng là chương trình Smart Trucks, lựa chọn đường đi ngắn nhất và nhanh nhất cho các tài xế dự trên các kỹ thuật nhận hàng và giao hàng thông minh có thể giảm đến 15% tổng khí thải bằng cách giảm quãng đường di chuyển (Thái Hà, 2021). Điều đó cho thấy, các doanh nghiệp trên thế giới đã và đang thực hiện chiến lược phát triển logistics xanh nhằm đạt mục tiêu lợi nhuận lâu. Hình 3. Nhóm 20 công ty 3PL lớn nhất thế giới Nguồn: Báo cáo logistics Việt Nam, 2019
326 ICYREB 2021 | CHỦ ĐỀ 1: TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ TOÀN CẦU HÓA Song song, vận hành dịch vụ 3PL và 4PL trên toàn cầu được xem là xu hướng logistics thế giới. Với xu hướng này, các dịch vụ như giao nhận, quản lý hàng hóa, tư vấn, quản lý kho và lưu trữ… sẽ chiếm tỷ trọng lớn. Với xu hướng này, song song là thực trạng hoạt động logistics Việt Nam đang còn nghèo nàn về năng lực công nghệ, khả năng quản lý và giám sát đang còn hạn chế thì đây sẽ là thách thức lớn cho lĩnh vực logistics Việt Nam. Số lượng dữ liệu lớn, quy trình quản lý và giám sát truyền thống tồn tại nhiều tiêu cực sẽ dễ gây ra hiện tượng gian lận, như vậy sẽ ảnh hưởng lớn đến chất lượng dịch vụ và sản phẩm của doanh nghiệp cung cấp tới khách hàng và các bên liên quan. Do đó, việc ứng dụng công nghệ vào quản lý, giám sát, bảo mật thông tin được xem là cấp thiết và là nền tảng cho doanh nghiệp phát triển theo xu hướng. Một trong những ứng dụng công nghệ số hiện nay đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp nhằm hạn chế những rủi ro của hoạt động truyền thống và bàn đạp cho phát triển bền vững được nhắc đến là ứng dụng blockchain. Đây cũng là kim chỉ nan cho doanh nghiệp logistics trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng nhằm giảm chi phí logistics, gia tăng sự hài lòng của khách hàng và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trên toàn cầu. Với sự nhận thức đúng đắn về vai trò của hoạt động logistics với nền kinh tế - xã hội, song song là nắm bắt rõ tình hình và xu hướng logistics trên toàn cầu. Chính phủ đã đưa ra quyết định số Quyết định 221/QĐ-TTg sửa đổi, bổ sung Quyết định 200/QĐ-TTg phát triển dịch vụ logistics với phương hướng: “hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các công nghệ mới, tiên tiến trong hoạt động logistics để đón đầu các xu thế mới của thị trường logistics quốc tế (blockchain, thiết bị giao hàng tự hành, phương tiện vận tải giao hàng phù hợp với giao thông đô thị...), hướng tới phát triển logistics xanh, logistics thông minh”. Từ đó, đã xuất hiện một số doanh nghiệp tiên phong về quá trình thực hiện chiến lược xanh hóa như: Vận chuyển Việt Hàn, Vinalines Logistics, NhatViet Logistics… nhưng còn rải rác, chưa đồng bộ trong toàn hoạt động của doanh nghiệp và giữa các doanh nghiệp với nhau. Cùng với đó là ứng dụng công nghệ blockchain trong hoạt động của doanh nghiệp cũng đang gặp nhiều sự hạn chế về nhận thức của các nhà lãnh đạo, năng lực công nghệ, chuyển giao công nghệ… Lược khảo về hiện trạng doanh nghiệp logistics xanh và ứng dụng công nghệ blockchain cho tới thời điểm hiện tại chưa có các chỉ số, thống kê đầy đủ và cụ thể về doanh nghiệp đã thực hiện chiến lược xanh hóa và ứng dụng công nghệ blockchain trong hoạt động. Như vậy, các nhà quản trị doanh nghiệp chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của logistics xanh và công nghệ blockchain trong xu hướng phát triển toàn cầu; thờ ơ với các chính sách của Đảng và Nhà nước; chưa nghiêm túc nhìn nhận về sự tác động của doanh nghiệp tới môi trường và vai trò của môi trường đối với sự phát triển của doanh nghiệp. Đây cũng là lí do tác động đến sự gia tăng chi phí logistic tại Việt Nam trong những năm gần đây.
ICYREB 2021 | Chủ đề 1: Tăng trưởng kinh tế và Toàn cầu hóa 327 4. Giải pháp ứng dụng Blockchain thành công trong hoạt động logistics xanh. 4.1 Nâng cao năng lực công nghệ. Năng lực hệ thống công nghệ là khả năng của một tổ chức để đáp ứng nhu cầu về thông tin và sự sẵn có của các hệ thống thông tin hỗ trợ việc thực hiện chiến lược kinh doanh của một tổ chức (Tarigan và Siagian, 2020). Với quan điểm này, ta có thể nhận thấy về thành phần của năng lực công nghệ bao gồm: (1) sự sẵn có về nguồn lực của doanh nghiệp cụ thể như: năng lực, tài sản, kiến thức, mối quan hệ với đối tác…(2) mục tiêu sử dụng nguồn lực của doanh nghiệp thông qua các chiến lược, chính sách… Việc ứng dụng công nghệ blockchain vào toàn bộ hệ thống logistics được xem là cấp thiết. Tuy nhiên, với hiện trạng hoạt động logistics tại Việt Nam đang còn tồn tại nhiều mặt hạn chế về công nghệ và nhân lực. Do vậy, doanh nghiệp cần nâng cao năng lực công nghệ trong doanh nghiệp nhằm đuổi kịp xu hướng thế giới. Đối với thiết bị, kỹ thuật, doanh nghiệp cần trang bị mạng, wifi, 4G/5G, bluetooth, UBW, webcam, đầu đọc RFID…. trường hợp doanh nghiệp đã trang bị rồi thì cần kiểm tra lại chất lượng, thông số kỹ thuật trên từng các thiết bị, nếu tuổi thọ thấp thì nên trang bị thiết bị mới nhất hiện nay. Bởi vì, các trang thiết bị điện tử, công nghệ thay đổi liên tục và ngày càng được nâng cấp chất lượng, do đó, những trang thiết bị cũ sẽ không đảm bảo yêu cầu cộng nghệ mới. Đối với nhân lực, doanh nghiệp nên tái đào tạo lại nguồn nhân lực có sẵn và tuyển dụng nhân lực có năng lực công nghệ cao. Với công nghệ blockchain này sẽ giúp doanh nghiệp truy xuất được nguồn gốc hàng hóa, quản lý, giám sát và tiết kiệm năng lượng tại doanh nghiệp, định tuyến được xe đang trong quá trình hoạt động và quản lý xe không hoạt động. Vì vậy, nguồn nhân lực phải có năng lực công nghệ mới có thể sử dụng, quản lý công nghệ blockchain. Doanh nghiệp thực hiện nâng cao năng lực công nghệ trong nguồn nhân lực thông qua hình thức như: Tuyển chọn nhân lực có năng lực công nghệ tốt trong doanh nghiệp tham gia vào các khóa học về việc lắp đặt, quản lý blockchain tại các doanh nghiệp chuyên cung cấp ứng dụng công nghệ blockchain. Như vậy sẽ tiết kiệm chi phí, thời gian đào tạo và lắp đặt. Tận dụng nguồn nhân lực đã qua đào tạo, doanh nghiệp tổ chức các khóa học ngắn hạn đào tạo tại chỗ cho nguồn nhân lực có sẵn, như vậy sẽ đồng bộ hóa năng lực công nghệ tại nhân lực trong doanh nghiệp. Doanh nghiệp có thể xây dựng các chương trình tìm hiểu, vận dụng công nghệ blockchain trong hoạt động doanh nghiệp cho nhân viên nhằm trau dồi kiến thức, kĩ năng xử lý các trường hợp rủi ro của hệ thống. 4.2 Lưu trữ và truyền dữ liệu Trong ngành logistics, một lượng lớn dữ liệu có thể được thu thập và lưu trữ mỗi ngày, do đó, điều này gây ra một đe dọa cho việc áp dụng blockchain. Khi lượng dữ liệu được thu thập, mỗi nút trong mạng blockchain cần dung lượng lưu trữ lớn vì dữ liệu được lưu trữ lặp đi lặp lại trong mỗi nút. Điều này sẽ dẫn đến việc lãng phí dung lượng lưu trữ, đồng thời lượng điện năng tiêu thụ lớn, vi phạm định hướng phát triển xanh. Vì vậy, doanh nghiệp cần phân loại dữ liệu thô theo các thành phần khác nhau trước khi đem vào lưu trữ, như vậy sẽ tránh hiện tượng lưu trữ lặp đi lặp lại trong mỗi nút. Cách phân loại dữ liệu thông qua hóa đơn
328 ICYREB 2021 | CHỦ ĐỀ 1: TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ TOÀN CẦU HÓA hàng hóa bởi công ty nhập và xuất, khi phân loại từ đầu thì sẽ dễ dàng kiểm soát số lượng và chất lượng sản phẩm vào và ra. Bên cạnh đó, khi lượng lớn các thiết bị IoT được triển khai, việc thu thập thời gian thực sẽ dẫn đến tắc nghẽn mạng làm giảm chất lượng. Như vậy, doanh nghiệp nên nâng cao năng lực công nghệ về mặt thiết bị kỹ thuật và nhân lực, gia tăng việc kết nối đường truyền mạng nhằm hạn chế tối thiểu rủi ro từ việc gián đoạn đường truyền. Khi năng lực công nghệ được nâng cao sẽ gia tăng tốc độ xử lý vấn đề của nhân viên nói riêng và doanh nghiệp nói chung. 4.3 Cơ chế khuyến khích Với cơ chế khuyến khích, doanh nghiệp nên thiết lập các chính sách khuyến khích, tạo động lực cho nhân viên học tập và ứng dụng blockchain trong hoạt động của mình. Nhân lực trong doanh nghiệp thưởng phân bổ dài từ trung niên đến thanh niên. Đối với nhân viên thuộc tuổi trung niên thì việc ứng dụng công nghệ khó khăn hơn nhân viên thuộc độ tuổi thanh niên. Vì vậy, doanh nghiệp cần trang bị thiết bị công nghệ hỗ trợ và người hướng dẫn đi kèm nhằm đào tạo các nguyên tắc cơ bản khi sử dụng công nghệ blockchain, những quy trình xử lý rủi ro ở mức thấp. Thực hiện tiêu chí đúng người đúng việc. Giới hạn chương trình đào tạo, chỉ đào tạo những thao tác nhập, quản lý, xử lý rủi ro của bộ phận công việc họ đang đảm nhận. Doanh nghiệp nên thường xuyên tổ chức các buổi tọa đàm, thực hành cho những đối tượng nhân viên này nhằm giúp nhân viên trau dồi thêm kĩ năng, gia tăng tốc độ xử lý công việc cho nhân viên. 5. Kết luận. Công nghệ blockchain là một sự đổi mới đột phá với tiềm năng thay đổi ngành công nghiệp và doanh nghiệp hiện tại. Nghiên cứu này là một công trình tiên phong khám phá ứng dụng blockchain trong các hoạt động logistics xanh nhằm hạn chế chi phí, xanh hóa hệ thống. Thứ nhất, bài báo lược khảo nghiên cứu trước đây về logistics xanh và công nghệ blockchain. Thứ hai, tác giả nhận thấy rằng mối ảnh hưởng bởi ứng dụng blockchain với hoạt động logictis đáng kể. Bockchain có thể làm chuỗi cung ứng xanh hơn, vì vậy, ứng dụng blockchain trong hệ thống hoạt động của doanh nghiệp lĩnh vực logistics là vấn đề cấp thiết. Với kết quả này, tác giả khuyến khích ngành logistics chuyển đổi từ hình thức hoạt động truyền thống sang phương thức hoạt động dựa trên blockchain. Đây là công nghệ mới nên còn nhiều mặt hạn chế, song song là hiện trạng logistics Việt Nam đang tồn tại nhiều vấn đề bất cập, năng lực công nghệ chưa đuổi kịp thế giới. Do đó, nghiên cứu tương tai, các nhà nghiên cứu có thể thực hiện nghiên cứu với mục tiêu gải quyết chi phí cao và rủi ro khi áp dụng công nghệ blockchain.
ICYREB 2021 | Chủ đề 1: Tăng trưởng kinh tế và Toàn cầu hóa 329 Tài liệu tham khảo Anh Minh, 2017. WB: Chi phí logistics Việt Nam cao gấp đôi các nước. Truy cập từ: https://vnexpress.net/wb-chi-phi-logistics-viet-nam-cao-gap-doi-cac-nuoc- 3684921.html. Ngày truy cập: Ngày 20 tháng 10 năm 2021 Bùi Văn Danh, 2017. Đổi mới sản phẩm: Xu thế giảm thiểu tác động môi trường từ hoạt động logistics. Báo cáo Logistics Việt Nam năm 2019. Chris, D. (2017). Introducing Ethereum and Solidity Foundations of Cryptocurrency and Blockchain Programming for Beginners. Apress, New York. Chhabra, D., Garg, S. K., & Singh, R. K. (2017). Analyzing alternatives for green logistics in an Indian automotive organization: A case study. Journal of cleaner production, 167, 962-969. Dekker, R., Bloemhof, J., & Mallidis, I. (2012). Operations Research for green logistics–An overview of aspects, issues, contributions and challenges. European journal of operational research, 219(3), 671-679 Kube, N. (2018). Daniel Drescher: Blockchain basics: a non-technical introduction in 25 steps. Phạm Trung Hải, (2019, ngày 28 tháng 4). Phát triển ngành dịch vụ logistics tại Việt Nam. Nguồn truy cập: https://tapchitaichinh.vn/nghien-cuu-trao-doi/phat-trien-nganh-dich- vu-logistics-tai-viet-nam-306129.html. Ngày truy cập: 29/6/2021 Quyết định 221/QĐ-TTg sửa đổi, bổ sung Quyết định 200/QĐ-TTg phát triển dịch vụ logistics. Nguồn truy cập: https://luatvietnam.vn/thuong-mai/quyet-dinh-221-qd-ttg- sua-quyet-dinh-200-qd-ttg-phat-trien-dich-vu-logistics-198803-d1.html. Ngày truy cập: Ngày 14 tháng 7 năm 2021 Tarigan, Z. J. H., & Siagian, H. (2020). Leader Commitment on the ERP Performance Through Information Technology Capability and Inventory Management (Doctoral dissertation, Petra Christian University). Thái Hà, 2021. Xu Hướng Logistics Xanh Của FedEx, UPS Và DHL. Nguồn truy cập: https://logistics4vn.com/xu-huong-logistics-xanh-cua-fedex-ups-va-dhl. Ngày truy cập: Ngày 14 tháng 7 năm 2021 Rodrigue, J. P., Comtois, C., & Slack, B. (2016). The geography of transport systems. Routledge. Lee, N. (Ed.). (2019). The Transhumanism Handbook. Springer. Nath, V., & Mandal, J. K. (2019). Nanoelectronics, Circuits and Communication Systems. Springer. Jacobs, F. R., Chase, R. B., & Lummus, R. R. (2014). Operations and supply chain management (pp. 533-535). New York, NY: McGraw-Hill/Irwin.
330 ICYREB 2021 | CHỦ ĐỀ 1: TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ TOÀN CẦU HÓA PHỤ LỤC Bảng 1. Kết quả kiểm định tính dừng Bảng 2. Kết quả thực nghiệm lựa chọn độ trễ tối ưu Bảng 3. Kết quả kiểm định đường bao Bảng 4. Tổng hợp kiểm định về sai dạng hàm, tự tương quan, phương sai sai số thay đổi Nguồn: Tác giả tự tính toán