Thực trạng môi trường lao động và thâm nhiễm TNT của công nhân tại một số nhà máy sản xuất vật liệu nổ trong quân đội giai đoạn 2009 - 2014

Chia sẻ: Nguyễn Triềuu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

77
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm đánh giá tình trạng ô nhiễm hóa chất trong môi trường lao động, xác định tỷ lệ thâm nhiễm TNT trong cơ thể ở công nhân tiếp xúc nghề nghiệp với TNT tại một số nhà máy sản xuất vật liệu nổ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thực trạng môi trường lao động và thâm nhiễm TNT của công nhân tại một số nhà máy sản xuất vật liệu nổ trong quân đội giai đoạn 2009 - 2014

TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2015 THỰC TRẠNG MÔI TRƢỜNG LAO ĐỘNG VÀ THÂM NHIỄM TNT CỦA CÔNG NHÂN TẠI MỘT SỐ NHÀ MÁY SẢN XUẤT VẬT LIỆU NỔ TRONG QUÂN ĐỘI GIAI ĐOẠN 2009 - 2014 Hoàng Thị Lan Anh*; Trần Ngọc Tiến*; Nguyễn Phúc Thái* Nguyễn Tất Thắng*; Nguyễn Thị Thơm* và CS TÓM TẮT Mục tiêu: đánh giá thực trạng môi trường lao động và thâm nhiễm TNT của công nhân (CN) tại một số nhà máy sản xuất vật liệu nổ trong quân đội. Phương pháp: hồi cứu kết quả khảo sát các yếu tố hóa học trong môi trường lao động và điều tra thâm nhiễm TNT của CN. Kết quả: với chỉ tiêu là axít, hầu hết các mẫu đều đạt tiêu chuẩn vệ sinh lao động (VSL§) với tỷ lệ 96,48%. Chỉ có 04 mẫu khảo sát vượt tiêu chuẩn VSL§ tại các vị trí bể rửa axít. Mẫu khảo sát chì và crôm ở các nhà máy đều đạt tiêu chuẩn VSL§. Nồng độ asen tại 4 nhà máy vượt quá tiêu chuẩn VSL§ (44,7%). Chỉ tiêu NaOH, benzen ở các nhà máy hầu như đều đạt tiêu chuẩn VSL§. Chỉ có 2 mẫu NaOH và 06 mẫu benzen vượt tiêu chuẩn VSL§; nồng độ TNT ở các nhà máy đều vượt quá tiêu chuẩn VSL§ tại các vị trí khảo sát lần lượt là 70,6%; 88,4%; 83,7%; 84,6% (tỷ lệ chung: 81,5%). Nồng độ TNT ở các vị trí khảo sát trong khu vực sản xuất đều vượt quá tiêu chuẩn VSL§, đặc biệt có nhiều vị trí nồng độ TNT cao gấp hàng trăm lần tiêu chuẩn VSL§ (cao > 946 lần ở nhà máy số 2). Kết quả điều tra thâm nhiễm TNT ở CN sản xuất vật liệu nổ, tỷ lệ thâm nhiễm chung 69,9%. Nhà máy số 2 có tỷ lệ thâm nhiễm lớn nhất (88,2%), nồng độ TNT trong máu trung bình 0,9182 ± 0,5591. Thâm nhiễm của nam CN 67,2%, còn nữ CN là 73,2%. Tuy nhiên, tỷ lệ thâm nhiễm TNT trong máu giữa nam và nữ CN khác nhau không có ý nghĩa thống kê (p = 0,4604 > 0,05). * Từ khóa: Môi trường lao động; Thâm nhiễm TNT; Sản xuất vật liệu nổ. Status of Working Environment and Trinitrotoluene Infiltration of Workers in some Military Factories for Explosive Materials in the Peroid 2009 - 2014 Summary Aim: To evaluate the status of working environment and trinitrotoluene infiltration of workers in some military factories. Method: retrospective survey in results of chemical factors in the working environment and to investigate trinitrotoluene (TNT) infiltration of workers in the period 2009 - 2014. Results: Most of the samples were meet qualified occupational health standards for the acid concentration factors with the rate of 96.48%. Only four samples at the place of acid washing with acid concentration exceed occupational health standards. Lead and chromium concentration in all samples were meet occupational health standards. In contrast, arsenic concentration in all four samples according was exceeding occupational health standards (44.7%). * Viện Y học Dự phòng Quân đội Người phản hồi (Corresponding): Hoàng Thị Lan Anh (tueminh1976@yahoo.com.vn) Ngày nhận bài: 10/01/2015; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 24/01/2015 Ngày bài báo được đăng: 29/01/2015 50 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2015 Two factors of NaOH and benzene concentration mostly meet the standard requirements for occupational health. But there were two samples with NaOH concentration and six samples with benzene concentration were higher than that of occupational health standards; TNT contents in all samples from factories (four locations) were higher than occupational health standards with percentage of 70.6%, 88.4%; 83.7%; 84.6%, respectively (average level was 81.5%). TNT concentration in all survey locations at the manufacturing sector were exceeded maximum allowable concentration, especially TNT concentrations in some locations with hundreds times higher than the occupational health standards (at factory No. 2 with 946 times higher). Results showed that infiltration rate of workers in TNT manufacturing was 69.9%. In the 0 N .2 factory detected TNT concentration in blood was the highest with scale 88.2%, TNT concentration was 0.9182 ± 0.5591. Infiltration rate was 67.2% and 73.2% for male and female workers, respectively. However, infiltration rate of TNT in the blood between male and female workers were not significantly different (p = 0.4604 > 0.05). * Key words: Working environment; TNT infiltration; Explosive materials product ĐẶT VẤN ĐỀ Theo Lê Trung [1], Konetzke GV, Blau E, Enderlein G [7] môi trường lao động có ảnh hưởng lớn ®Õn thâm nhiễm và nhiễm độc, là nguyên nhân dẫn đến bệnh nghề nghiệp phát triển. Do đó, kiểm soát được môi trường lao động là giảm được nguy cơ gây thâm nhiễm, nhiễm độc các chất độc hại, ảnh hưởng tới sức khỏe người lao động [4, 6]. Sản xuất vật liệu nổ là một ngành đặc thù trong quân đội. Lượng CN làm việc tại các nhà máy sản xuất vật liệu nổ vẫn rất đông. Tuy nhiên, chưa có số liệu thống kê một cách hệ thống về tình trạng ô nhiễm hóa chất (đặc biệt là TNT) trong m«i tr-êng lao ®éng của các nhà máy sản xuất vật liệu nổ, cũng như khả năng thâm nhiễm TNT vào cơ thể người lao động. Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nhằm: Đánh giá tình trạng ô nhiễm hóa chất trong môi trường lao động, xác định tỷ lệ thâm nhiễm TNT trong cơ thể ở CN tiếp xúc nghề nghiệp với TNT tại một số nhà máy sản xuất vật liệu nổ. 51 ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tƣợng nghiên cứu. - Môi trường lao động tại các nhà máy sản xuất vật liệu nổ được khảo sát từ 2009 - 2014. - CN tiếp xúc trực tiếp với TNT (ton, nhồi, đóng gói), có thời gian tiếp xúc ≥ 5 năm. 2. Phƣơng pháp nghiên cứu. Nghiên cứu theo hồi cứu. Lựa chọn 04 nhà máy có thực hiện khảo sát m«i tr-êng lao ®éng từ 2009 - 2014. Khảo sát các yếu tố theo thường quy kỹ thuật y học lao động và vệ sinh môi trường (2002) [4]. Lấy mẫu không khí bằng máy Kimoto (Nhật), phân tích các chỉ tiêu kim lạo bằng hệ thống AAS (Mỹ), phân tích nồng độ TNT trong m«i tr-êng lao ®éng bằng hệ thống HPLC (Mỹ). Đánh giá kết quả theo tiêu chuẩn VSL§ 3733/2002 [2]. Định lượng TNT trong máu trên hệ thống HPLC (Mỹ). Xử lý số liệu bằng phần mềm Epi.info 2.0. TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2015 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN 1. Các axít và kiềm. Bảng 1: Kết quả nồng độ hơi các axít trong m«i tr-êng lao ®éng tại 4 nhà máy. YẾU TỐ KHẢO SÁT HNO3 H2SO4 HCl NaOH Tống số mẫu 82 68 82 57 Số mẫu không đạt tiêu chuẩn VSLĐ 00 00 04 02 Tỷ lệ % 00 00 3,52 3,51 0,576 0,280 2,135 0,287 3 0,01 - 2,00 0,05 - 0,42 0,01- 5,59 0,01 - 0,67 Tiêu chuẩn VSLĐ (3733/2002-BYT) ≤5 ≤1 ≤5 ≤ 0,5 X (mg/m3) Min - max (mg/m ) Các axít HNO3, H2SO4 tại tất cả nhà máy đều đạt tiêu chuẩn VSLĐ. Axít HCl có 04 mẫu (3,52%) và NaOH có 02 mẫu (3,51%) không đạt tiêu chuẩn VSLĐ, các vị trí không đạt đều thuộc phân xưởng mạ, tại các bể rửa axít và bể kiềm. 2. Các kim loại nặng. Bảng 2: Kết quả nồng độ hơi các kim loại nặng trong m«i tr-êng lao ®éng. YẾU TỐ KHẢO SÁT CHÌ ASEN CRÔM BENZEN Tổng số mẫu 88 76 78 63 Số mẫu không đạt tiêu chuẩn VSLĐ 12 34 16 06 Tỷ lệ % 13,6 44,7 20,5 9,5 X (mg/m3) 0,096 0,058 0,0079 0,563 3 0,003 - 0,222 0,005 - 1,157 0,001 - 0,028 0,10 - 18,8 Tiêu chuẩn VSLĐ (3733/2002-BYT) ≤ 0,05 ≤ 0,03 ≤ 0,05 ≤5 Min - max (mg/m ) Mẫu đo nồng độ chì tại nhà máy vượt tiêu chuẩn VSL§ là các vị trí sơn vỏ đạn (13,7%), các vị trí đều đạt tiêu chuẩn VSL§ (86,3%). 34 mẫu (44,7%) asen vượt tiêu chuẩn VSL§, các vị trí vượt tiêu chuẩn đều là bể ngâm tẩm và xử lý gỗ để đóng hòm đạn. Có mẫu đo tại vị trí bể ngâm xử lý gỗ cao gấp 38 lần. Mẫu đo crôm ở hầu hết các nhà máy đều đạt tiêu chẩn VSL§. 16 mẫu (20,5%) đo crôm vượt tiêu chuẩn VSL§, các mẫu này đều được khảo sát tại bể mạ crôm (có 1 mẫu cao gấp 1,8 lần tiêu chuẩn VSL§. Với benzen, tỷ lệ nµy là 9,5%. 52 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2015 3. Nồng độ TNT trong m«i tr-êng lao ®éng tại các nhà máy. Bảng 3: Kết quả nồng độ hơi TNT trong môi trường lao động. ĐỊA ĐIỂM KHẢO SÁT Nhà máy số 1 Nhà máy số 2 Nhà máy số 3 Nhà máy số 4 Tổng số TỔNG SỐ MẪU SỐ MẪU KHÔNG ĐẠT VSLĐ TỶ LỆ % 85 69 98 78 330 60 61 82 66 269 70,6 88,4 83,7 84,6 81,5 Theo tiêu chuẩn VSL§ (3733/2002-BTY), nồng độ TNT trong môi trường lao động phải ≤ 0,1 mg/m3. Các nhà máy này đều là nơi sản xuất vật liệu nổ, hầu hết các mẫu đo TNT đều không đạt tiêu chuẩn VSL§. 269/330 mẫu khảo sát (81,5%) mẫu không đạt tiêu chuẩn. Số mẫu đạt tiêu chuẩn VSL§ thường là những mẫu được khảo sát tại hành lang hoặc bên ngoài khu vực sản xuất. Các mẫu vượt tiêu chuẩn VSL§ tại 4 nhà máy sản xuất vật liệu nổ đều chiếm > 70% số mẫu khảo sát, đặc biệt có mẫu cao gấp 946 lần tiêu chuẩn VSL§ (nồng X (mg/m3) 2,76 13,83 9,89 3,84 7,159 MIN - MAX (mg/m3) 0,008 - 5,33 0,06 - 94,6 0,058 - 37,7 0,04 - 26,0 0,04 - 94,6 độ TNT đo được 94,4 mg/m3 ở nhà máy số 2), mẫu này được khảo sát tại nhà ton TNT nguyên chất. Hồi cứu lại kết quả khảo sát môi trường lao động tại nhà máy sản xuất vật liệu nổ, kết quả cho thấy những năm trước có mẫu khảo sát tại nhà quay ton TNT nguyên chất có nồng độ TNT đo được 257 mg/m 3 (năm 2006, cao gấp 2570 lần giới hạn cho phép). Hiện nay, chu trình quay ton TNT tại các nhà máy sản xuất vật liệu nổ đã khép kín, nhưng nồng độ TNT trong các nhà ton TNT vẫn khá cao. 4. Kết quả điều tra về tỷ lệ thâm nhiễm TNT. * Tỷ lệ CN có thâm nhiễm TNT: Bảng 4: Kết quả định lượng TNT trong máu. YẾU TỐ KHẢO SÁT TỔNG SỐ MẪU CÓ TNT MÁU TỶ LỆ (%) X ± SD (mg/l) MIN - MAX (mg/l) Nhà máy số 1 59 37 62,7 0,2120 ± 0,1026 0,051 - 0,682 Nhà máy số 2 34 30 88,2 0,9182 ± 0,5591 0,143 - 2,759 Nhà máy số 3 63 45 71,4 0,2368 ± 0,3381 0,056 - 1,420 Nhà máy số 4 60 39 65,0 0,2362 ± 0,1745 0,052 - 0,762 Tổng số 216 151 69,9 0,3653 ± 0,4316 0,051 - 2,759 p12 = 0,4083; p1,3 = 0,4034; p1,4 = 0,6136; p2,3 = 0,2096; p2,4 = 0,4437; p3,4 = 0,4575 53 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 2-2015 Tỷ lệ CN có thâm nhiễm TNT tại các nhà máy số 1; 2; 3; 4 lần lượt 62,7%; 88,2%; 71,4%; 65,0%. Đặc biệt ở nhà máy số 2, CN có nồng độ TNT trong máu rất cao (2,759 mg/l). Nồng độ TNT trung bình trong môi trường tại nhà máy số 2 rất cao, gấp 183 lần KẾT LUẬN Qua kết quả khảo sát và hồi cứu kết quả khảo sát môi trường tại các nhà máy sản xuất vật liệu nổ thấy: - Với chỉ tiêu là hơi axít, hầu hết các mẫu tiêu chuẩn VSL§. Theo Nguyễn Hưng Phúc (1970) [3], sau 8 giờ làm việc tiếp xúc trực tiếp với TNT, TNT có thể hấp thu qua da 400 - 600 mg, qua đường tiêu hoá 1 - 3 mg. đều đạt tiêu chuẩn cho phép (96,48%). Chỉ có - Tỷ lệ CN phát hiện có TNT trong máu 69,9% trong tổng số 216 CN làm xét nghiệm định lượng TNT trong máu. Kết quả của chúng tôi về tỷ lệ thâm nhiễm TNT nhóm CN sản xuất vật liệu nổ cao hơn ở các kho, trạm bảo quản sửa chữa đạn dược, có thể do nồng độ TNT trong môi trường lao động ở các nhà máy sản xuất vật liệu nổ cao hơn nồng độ TNT trong môi trường [4], nồng độ trung bình tại các nhà máy sản xuất vật liệu nổ là 7,159 mg/m3. sinh cho phép. Nồng độ asen không đạt tiêu 04 mẫu khảo sát không đạt tiêu chuẩn VSL§ tại các vị trí bể rửa axít. Mẫu khảo sát chì và crôm ở các nhà máy đều đạt tiêu chuẩn vệ chuẩn VSL§ là 44,7%. Các chỉ tiêu NaOH, benzen ở các nhà máy hầu như đều đạt tiêu chuẩn VSL§. Chỉ có 2 mẫu NaOH và 06 mẫu benzen không đạt tiêu chuẩn VSL§. - Với chỉ tiêu TNT, tất cả các nhà máy có nồng độ TNT không đạt tiêu chuẩn VSL§ (81,5%). Nồng độ TNT ở các vị trí khảo sát trong khu vực sản xuất đều không đạt tiêu chuẩn, đặc biệt nhiều vị trí nồng độ TNT cao - Nồng độ TNT trung bình trong máu của 151 CN phát hiện được có thâm nhiễm TNT là 0,3653 ± 0,4316 mg/l, thấp nhất 0,051 mg/l và cao nhất 2,759 mg/l. * Tỷ lệ CN có thâm nhiễm TNT theo giới tính: gấp hàng trăm lần tiêu chuẩn VSL§ (> 946 lần). Kết quả điều tra về thâm nhiễm TNT ở CN sản xuất vật liệu nổ, tỷ lệ thâm nhiễm 69,9%. Thâm nhiễm ở nam CN 67,2%, nữ là 73,2%. Tỷ lệ thâm nhiễm giữa nam CN và Bảng 5: Kết quả đánh giá thâm nhiễm TNT theo giới tính. nữ khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p = n KHUYẾN NGHỊ n 0,4604 > 0,05). Cần áp dụng các biện pháp kỹ thuật để n Tỷ lệ % n Tỷ lệ % Không có TNT máu 39 32,8 26 26,8 cải thiện, giảm thiểu ô nhiễm trong môi Có TNT trong máu 80 67,2 71 73,2 trường lao động. p = 0,4604 Tỷ lệ thâm nhiễm giữa CN nam và nữ khác nhau không có ý nghĩa thống kê (p = 0,4604 > 0,05) 54 Cung cấp đầy đủ phương tiện bảo hộ lao động cho CN. Tuyên truyền, phổ biến cho CN lao động về ảnh hưởng của TNT đối với sức khỏe và biện pháp phòng chống.