Thực trạng quản lí hoạt động dạy nghề phổ thông cho học sinh các trường trung học cơ sở quận 12, thành phố Hồ Chí Minh

VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2018, tr 34-38<br /> <br /> THỰC TRẠNG QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG DẠY NGHỀ PHỔ THÔNG<br /> CHO HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ QUẬN 12,<br /> THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH<br /> Phạm Thùy Liêm - Trường Bồi dưỡng Giáo dục quận 12, TP. Hồ Chí Minh<br /> Ngày nhận bài: 08/05/2018; ngày sửa chữa: 15/05/2018; ngày duyệt đăng: 24/05/2018.<br /> Abstract: The paper presents the results of the survey on 81 managers and teachers on the situation<br /> of management of vocational training for secondary school students in District 12, Ho Chi Minh<br /> City. The research results will be an important basis for proposing measures to manage this activity<br /> in line with concrete situation at localities.<br /> Keywords: Status, management, vocational training, secondary school.<br /> 1. Mở đầu<br /> Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã quan tâm<br /> nhiều đến công tác hướng nghiệp và dạy nghề cho học sinh<br /> (HS) phổ thông. Điều đó được thể hiện trong Luật Giáo<br /> dục 2005: “Mục tiêu của giáo dục nghề nghiệp là đào tạo<br /> người lao động có kiến thức, kĩ năng nghề nghiệp ở các<br /> trình độ khác nhau, có đạo đức, lương tâm nghề nghiệp, ý<br /> thức kỉ luật, tác phong công nghiệp, có sức khoẻ nhằm tạo<br /> điều kiện cho người lao động có khả năng tìm việc làm, tự<br /> tạo việc làm hoặc tiếp tục học tập nâng cao trình độ<br /> chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế<br /> - xã hội” [1]. Tuy nhiên, nhìn chung, chất lượng dạy nghề<br /> phổ thông (NPT) chưa phản ánh đúng mức năng lực học<br /> nghề của HS; tỉ lệ HS đạt khá, giỏi cao hơn so với khả năng<br /> hiện có; chất lượng và hiệu quả dạy NPT còn thấp. Một<br /> trong những nguyên nhân chủ yếu là biện pháp quản lí còn<br /> bất cập, chưa đáp ứng mục tiêu giáo dục nghề nghiệp trong<br /> giai đoạn hiện nay.<br /> Việc dạy NPT cho HS trung học cơ sở (THCS) là một<br /> “mắt xích” quan trọng trong hệ thống giáo dục phổ<br /> thông; phát huy kết quả của giáo dục tiểu học, tiếp tục<br /> phát triển giáo dục toàn diện, tạo điều kiện cho thanh<br /> thiếu niên phát triển hài hòa, phẩm chất và năng lực,<br /> sức khỏe và thẩm mĩ; tạo cơ sở cho HS tốt nghiệp học<br /> tiếp vào cấp trung học phổ thông, trung học chuyên biệt<br /> hoặc trung cấp [2], tức là chuẩn bị cho việc phân luồng<br /> sau THCS.<br /> Bài viết trình bày thực trạng quản lí hoạt động dạy<br /> NPT cho HS các trường THCS quận 12, TP. Hồ Chí<br /> Minh. Kết quả nghiên cứu sẽ là cơ sở quan trọng cho việc<br /> đề xuất các biện pháp quản lí phù hợp với đặc thù địa<br /> phương nhằm nâng cao hiệu quả dạy NPT.<br /> 2. Nội dung nghiên cứu<br /> 2.1. Nội dung, phương pháp, đối tượng và thời gian<br /> khảo sát<br /> <br /> 34<br /> <br /> Nghiên cứu sử dụng phương pháp điều tra bằng bảng<br /> hỏi, kết hợp với quan sát, phỏng vấn và nghiên cứu sản<br /> phẩm hoạt động dạy NPT cho HS các trường THCS quận<br /> 12, TP. Hồ Chí Minh.<br /> Chúng tôi sử dụng thang đo 4 bậc (tốt, khá, trung<br /> bình, yếu) để đánh giá mức độ thực hiện các chức năng<br /> quản lí hoạt động dạy NPT cho HS các trường THCS<br /> quận 12, TP. Hồ Chí Minh.<br /> Khảo sát được tiến hành trên 81 người, gồm: 32 cán<br /> bộ quản lí (CBQL) và 49 giáo viên (GV) dạy NPT ở 11<br /> trường THCS quận 12, TP. Hồ Chí Minh. Thời gian khảo<br /> sát: tháng 3/2017.<br /> 2.2. Kết quả khảo sát<br /> 2.2.1. Thực trạng lập kế hoạch thực hiện hoạt động dạy<br /> nghề phổ thông cho học sinh các trường trung học cơ sở<br /> quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh (bảng 1 trang bên)<br /> Bảng 1 cho thấy, một số nội dung được đánh giá thấp<br /> (chủ yếu ở mức trung bình và yếu) là: “Hỗ trợ kinh phí<br /> cho GV làm đồ dùng dạy học, mua sắm trang thiết bị thực<br /> hành”, “Tạo điều kiện cho GV được dạy NPT trong<br /> phòng bộ môn”, “Mức độ đáp ứng kinh phí (về thời gian<br /> và số lượng) cho dạy NPT”, “Xây dựng các nội dung chi<br /> cho dạy NPT”, “Xây đựng các định mức chi cho dạy<br /> NPT”, “Lập kế hoạch về cơ sở vật chất, tài chính cho<br /> hoạt động dạy NPT”.<br /> Qua quan sát được biết, 100% các trường THCS tại<br /> quận 12 tổ chức cho học sinh học NPT tại lớp học, không<br /> có phòng học bộ môn cho từng NPT. Việc dạy NPT tại<br /> lớp học hạn chế phần nào khả năng thực hành của HS.<br /> Quận 12 chỉ tổ chức dạy 4 NPT là: Điện dân dụng, Tin<br /> học, Thủ công Mĩ nghệ và Chăn nuôi gia cầm. 100% GV<br /> dạy NPT là GV dạy kiêm nhiệm, tức là hưởng thù lao<br /> ngoài lương trên cơ sở số tiền HS đóng để học nghề.<br /> Theo đó, GV môn Công nghệ lớp 6 dạy nghề Thủ công<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2018, tr 34-38<br /> <br /> Bảng 1. Thực trạng lập kế hoạch thực hiện hoạt động dạy NPT cho HS các trường THCS quận 12, TP. Hồ Chí Minh<br /> <br /> TT<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> <br /> Nội dung<br /> <br /> Tốt<br /> <br /> Thiết lập mục tiêu dạy NPT<br /> Xây dựng nội dung dạy nghề<br /> Xây dựng kế hoạch thực hiện các nội dung dạy NPT<br /> Lập kế hoạch cho công tác dạy NPT<br /> Xây dựng lịch dạy NPT<br /> Lập kế hoạch về cơ sở vật chất, tài chính cho hoạt<br /> động dạy NPT<br /> Xây dựng văn bản quy định về thanh, quyết toán<br /> kinh phí dạy và tổ chức thi NPT<br /> Mức độ đáp ứng kinh phí (về thời gian và số lượng)<br /> cho dạy NPT<br /> Xây dựng các nội dung chi cho dạy NPT<br /> Xây đựng các định mức chi cho dạy NPT<br /> Hỗ trợ và tạo điều kiện cho GV sử dụng trang thiết<br /> bị, phương tiện dạy học<br /> Tạo điều kiện cho GV mượn sách, tài liệu tham khảo<br /> tại thư viện trường<br /> Tạo điều kiện cho GV được dạy NPT trong phòng<br /> bộ môn<br /> Hỗ trợ kinh phí cho GV làm đồ dùng dạy học, mua<br /> sắm trang thiết bị thực hành<br /> <br /> Mĩ nghệ, Chăn nuôi gia cầm; GV Tin học dạy nghề Tin<br /> học; GV Công nghệ lớp 8, 9 dạy nghề Điện dân dụng.<br /> Khi được hỏi, nhiều GV ở các trường THCS khảo sát<br /> cho biết, việc hỗ trợ kinh phí cho GV làm đồ dùng dạy<br /> học, mua sắm trang thiết bị thực hành gần như là không<br /> có. Đối với nghề Điện dân dụng thì HS đóng kính phí<br /> mua đồ dùng học tập của HS (Bảng điện cá nhân) là<br /> 100.000 đồng/HS, nghề Thủ công Mĩ nghệ cũng đóng<br /> kinh phí tương tự, nghề Chăn nuôi gia cầm và Tin học<br /> không phải đóng kinh phí mua đồ dùng học tập vì Tin<br /> học được học tại phòng vi tính của nhà trường. Nghề<br /> Chăn nuôi gia cầm chủ yếu học lí thuyết, trên thực tế<br /> trường không nuôi gia cầm và HS học xong đa phần cũng<br /> không thực hành Chăn nuôi gia cầm (do một số vấn đề<br /> liên quan đến dịch bệnh gia cầm. Mặt khác, tốc độ đô thị<br /> hóa của quận 12, TP. Hồ Chí Minh quá nhanh, diện tích<br /> đất nông nghiệp bị thu hẹp, đa phần HS là con em công<br /> nhân, tiểu thương, trí thức... ở các khu đô thị). Thực trạng<br /> trên cũng cho thấy, mức độ đáp ứng kinh phí cho dạy<br /> <br /> 35<br /> <br /> Mức độ thực hiện<br /> Trung<br /> Khá<br /> Bình<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> 22<br /> 69<br /> 1<br /> 3<br /> 10<br /> 31<br /> 15<br /> 47<br /> 13<br /> 41<br /> 4<br /> 12<br /> 8<br /> 25<br /> 13<br /> 41<br /> 7<br /> 22<br /> 5<br /> 16<br /> <br /> SL<br /> 9<br /> 7<br /> 15<br /> 11<br /> 20<br /> <br /> %<br /> 28<br /> 22<br /> 47<br /> 34<br /> 62<br /> <br /> 4<br /> <br /> 13<br /> <br /> 9<br /> <br /> 28<br /> <br /> 17<br /> <br /> 8<br /> <br /> 25<br /> <br /> 11<br /> <br /> 34<br /> <br /> 3<br /> <br /> 9<br /> <br /> 5<br /> <br /> 4<br /> 4<br /> <br /> 13<br /> 13<br /> <br /> 10<br /> <br /> Yếu<br /> SL<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> %<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> 53<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6<br /> <br /> 12<br /> <br /> 38<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> 16<br /> <br /> 20<br /> <br /> 62<br /> <br /> 4<br /> <br /> 13<br /> <br /> 6<br /> 6<br /> <br /> 18<br /> 18<br /> <br /> 17<br /> 17<br /> <br /> 53<br /> 53<br /> <br /> 2<br /> 2<br /> <br /> 6<br /> 6<br /> <br /> 31<br /> <br /> 12<br /> <br /> 38<br /> <br /> 10<br /> <br /> 31<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 8<br /> <br /> 25<br /> <br /> 14<br /> <br /> 44<br /> <br /> 8<br /> <br /> 25<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6<br /> <br /> 4<br /> <br /> 13<br /> <br /> 19<br /> <br /> 59<br /> <br /> 7<br /> <br /> 22<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3<br /> <br /> 10<br /> <br /> 18<br /> <br /> 56<br /> <br /> 10<br /> <br /> 31<br /> <br /> NPT còn rất hạn chế, ảnh hưởng lớn tới chất lượng dạy<br /> NPT trên địa bàn quận.<br /> 2.2.2. Thực trạng tổ chức hoạt động dạy nghề phổ thông<br /> cho học sinh các trường trung học cơ sở quận 12, Thành<br /> phố Hồ Chí Minh (bảng 2 trang bên)<br /> Bảng 2 cho thấy, các nội dung tổ chức hoạt động dạy<br /> NPT cho HS các trường THCS được đánh giá cao là “Sự<br /> chỉ đạo của Sở GD-ĐT với các Phòng GD-ĐT”, “Sự<br /> phối hợp giữa Phòng GD-ĐT với Trung tâm KTTH-HN”<br /> và “Sự phối hợp giữa Phòng GD-ĐT với các trường<br /> THCS”; các nội dung được đánh giá thấp bao gồm “Xây<br /> dựng quy định về nhiệm vụ của GV dạy NPT” và “Xây<br /> dựng quy định về nhiệm vụ của Ban Giám hiệu các<br /> trường THCS về công tác dạy NPT”. Điều này cho thấy,<br /> việc xây dựng các quy định về nhiệm vụ của CBQL các<br /> trường THCS và GV dạy NPT chưa thật cụ thể, rõ ràng.<br /> Khi được hỏi, vẫn còn nhiều GV quan niệm việc dạy<br /> NPT là “kiêm nhiệm”, là “làm thêm” và môn NPT là<br /> “môn phụ” nên thiết nghĩ cần “Xây dựng quy định về<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2018, tr 34-38<br /> <br /> Bảng 2. Thực trạng tổ chức động dạy NPT cho HS các trường THCS quận 12, TP. Hồ Chí Minh<br /> <br /> TT<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> <br /> SL<br /> 15<br /> <br /> %<br /> 47<br /> <br /> Mức độ thực hiện<br /> Trung<br /> Khá<br /> Bình<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> 11<br /> 34<br /> 6<br /> 19<br /> <br /> 12<br /> <br /> 38<br /> <br /> 17<br /> <br /> 53<br /> <br /> 3<br /> <br /> 14<br /> <br /> 44<br /> <br /> 13<br /> <br /> 41<br /> <br /> 4<br /> <br /> 13<br /> <br /> 7<br /> <br /> 6<br /> 9<br /> <br /> 19<br /> 28<br /> <br /> 8<br /> 9<br /> <br /> Nội dung<br /> <br /> Tốt<br /> <br /> Sự chỉ đạo của Sở GD-ĐT với các Phòng GD-ĐT<br /> Sự phối hợp giữa Phòng GD-ĐT với Trung tâm Kĩ<br /> thuật tổng hợp - Hướng nghiệp (KTTH-HN)<br /> Sự phối hợp giữa Phòng GD-ĐT với các trường<br /> THCS<br /> Xây dụng quy định về nhiệm vụ của Ban Giám hiệu<br /> các trường THCS về công tác dạy NPT<br /> Xây dựng quy định về nhiệm vụ của GV dạy NPT<br /> Xây dựng quy định về nhiệm vụ của HS học NPT<br /> <br /> nhiệm vụ của GV dạy NPT” và “Xây dựng quy định về<br /> nhiệm vụ của Ban Giám hiệu các trường THCS về công<br /> tác dạy NPT”. Khi xác định được rõ nhiệm vụ và tuân<br /> thủ các quy định về dạy NPT sẽ góp phần làm thay đổi<br /> nhận thức, thái độ của CBQL, GV với công tác dạy NPT<br /> cho HS ở trường THCS. Điều này sẽ làm thay đổi chất<br /> lượng dạy NPT theo hướng tích cực, hiệu quả hơn.<br /> Được biết, Trung tâm KTTH-HN quận 12 (là nơi có<br /> chức năng đào tạo nghề) tuy có đầy đủ cơ sở vật chất,<br /> máy móc, thiết bị chuyên dụng (có 1 phòng Dinh dưỡng,<br /> 2 phòng Tin học, 4 phòng Điện, 1 phòng Cắt may, 1<br /> phòng Thủ công mĩ nghệ) nhưng chỉ có 1 GV nên không<br /> đáp ứng được nhu cầu của các trường THCS để về dạy<br /> <br /> Yếu<br /> SL<br /> 0<br /> <br /> %<br /> 0<br /> <br /> 9<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 5<br /> <br /> 15<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 22<br /> <br /> 18<br /> <br /> 56<br /> <br /> 3<br /> <br /> 9<br /> <br /> 25<br /> 28<br /> <br /> 16<br /> 11<br /> <br /> 50<br /> 35<br /> <br /> 2<br /> 3<br /> <br /> 6<br /> 9<br /> <br /> tại trường hay đưa HS lên học tại trung tâm. Theo đó,<br /> Trung tâm KTTH-HN không tổ chức dạy NPT, các máy<br /> móc thiết bị không sử dụng. Có nhiều nguyên nhân dẫn<br /> đến tình trạng này, do địa bàn quận 12 khá rộng, khoảng<br /> cách từ các trường THCS đến Trung tâm KTTH-HN khá<br /> xa nên việc đưa đón HS gây khó khăn trong công tác<br /> quản lí cũng như tốn kém về mặt kinh phí đầu tư cho<br /> phương tiện đi lại. Khi được hỏi, nhiều GV cho rằng, việc<br /> dạy NPT tại trường THCS thuận tiện cho GV hơn, tuy<br /> nhiên, một số quận, huyện khác lại làm rất tốt việc phối<br /> hợp dạy NPT giữa các trường THCS với Trung tâm<br /> KTTH-HN. Điều này cho thấy, bên cạnh việc phát huy<br /> “Sự phối hợp giữa Phòng GD-ĐT với Trung tâm KTTHHN”, “Sự phối hợp giữa Phòng GD-ĐT với các trường<br /> <br /> Bảng 3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động dạy NPT cho HS các trường THCS quận 12, TP. Hồ Chí Minh<br /> <br /> TT<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> <br /> SL<br /> <br /> %<br /> <br /> Mức độ thực hiện<br /> Trung<br /> Khá<br /> Bình<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> <br /> 5<br /> <br /> 16<br /> <br /> 12<br /> <br /> 37<br /> <br /> 13<br /> <br /> 3<br /> <br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> 32<br /> <br /> 12<br /> <br /> 38<br /> <br /> 11<br /> <br /> 7<br /> <br /> 22<br /> <br /> 19<br /> 17<br /> <br /> Nội dung<br /> <br /> Tốt<br /> <br /> Quyết định hình thức tổ chức dạy NPT ở trường<br /> THCS<br /> Xây dựng quy trình tổ chức thực hiện dạy NPT ở<br /> trường THCS<br /> Ban hành các quyết định, văn bản về dạy NPT ở<br /> trường THCS<br /> Tổ chức, phổ biến, triển khai các quyết định, quy<br /> định, tài liệu hướng dẫn dạy NPT, ở trường THCS<br /> Thực hiện các quyết định, quy định, tài liệu hướng<br /> dẫn dạy NPT ở trường THCS<br /> Công tác chỉ đạo dạy NPT ở trường THCS trong<br /> năm học<br /> <br /> 36<br /> <br /> Yếu<br /> SL<br /> <br /> %<br /> <br /> 41<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6<br /> <br /> 16<br /> <br /> 50<br /> <br /> 3<br /> <br /> 9<br /> <br /> 34<br /> <br /> 9<br /> <br /> 28<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 9<br /> <br /> 28<br /> <br /> 16<br /> <br /> 50<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 59<br /> <br /> 12<br /> <br /> 38<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 53<br /> <br /> 13<br /> <br /> 41<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2018, tr 34-38<br /> <br /> THCS” rất cần một giải pháp nhằm tăng cường “Sự phối<br /> hợp giữa các trường THCS với Trung tâm KTTH-HN”<br /> để nâng chất hoạt động dạy NPT trên địa bàn quận 12.<br /> 2.2.3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động dạy nghề phổ thông<br /> cho học sinh các trường trung học cơ sở quận 12, Thành<br /> phố Hồ Chí Minh (bảng 3)<br /> Bảng 3 cho thấy, các nội dung được đánh giá là thực<br /> hiện tương đối tốt gồm “Ban hành các quyết định, văn<br /> bản về dạy NPT ở trường THCS”, “Công tác chỉ đạo dạy<br /> NPT ở trường THCS trong năm học” và “Thực hiện các<br /> quyết định, quy định, tài liệu hướng dẫn dạy NPT ở<br /> trường THCS”. Có thể thấy, đây là những nội dung mà<br /> hầu hết các trường THCS đều phải thực hiện. Điều này<br /> chứng tỏ, việc thực hiện các quyết định, quy định, tài liệu<br /> hướng dẫn dạy NPT của các trường THCS là khá tốt,<br /> công tác chỉ đạo dạy NPT ở trường THCS cũng được<br /> quan tâm. Tuy nhiên, qua phỏng vấn, CBQL tại các<br /> trường THCS cho hay, hiện tài liệu, sách tham khảo về<br /> dạy NPT không có nhiều, việc khai thác tài liệu cũng còn<br /> nhiều hạn chế do GV chủ yếu là kiêm nhiệm, không phải<br /> GV chuyên.<br /> Những nội dung thực hiện chưa tốt là “Xây dựng quy<br /> trình tổ chức thực hiện dạy NPT ở trường THCS” và<br /> “Quyết định hình thức tổ chức dạy NPT ở trường<br /> THCS”. Đây là khâu quan trọng trong công tác chỉ đạo<br /> <br /> hoạt động dạy NPT thì lại được đánh giá thấp. Qua phỏng<br /> vấn, trao đổi với CBQL và GV các trường, chúng tôi<br /> được biết: Nếu như nhiều quận, huyện trên địa bàn TP.<br /> Hồ Chí Minh duy trì nhiều hình thức tổ chức dạy NPT<br /> như: Dạy NPT tại trường THCS, dạy NTP tại Trung tâm<br /> KTTH-HN, đưa GV chuyên trách của Trung tâm KTTHHN xuống trường THCS hỗ trợ giảng dạy, tổ chức dạy lí<br /> thuyết NPT ở trường phổ thông và dạy thực hành ở<br /> Trung tâm KTTH-HN thì quận 12 chỉ có 1 GV ở Trung<br /> tâm KTTH-HN, không thể tổ chức dạy NPT tại Trung<br /> tâm KTTH-HN cũng như không cử GV của Trung tâm<br /> KTTH-HN xuống trường THCS hỗ trợ giảng dạy NPT<br /> hoặc là, tổ chức dạy lí thuyết NPT ở trường phổ thông và<br /> dạy thực hành ở Trung tâm KTTH-HN. Vì lẽ đó, quận<br /> 12 chỉ có duy nhất 1 hình thức dạy NPT, đó là dạy tại<br /> trường THCS. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc lựa<br /> chọn này như kinh phí hạn hẹp, cơ sở vật chất yếu kém,<br /> thiếu giáo viên chuyên... nên không có cơ hội lựa chọn,<br /> khó có thể tự quyết định hình thức dạy NPT tốt nhất hoặc<br /> áp dụng nhiều hình thức dạy NPT khác nhau.<br /> 2.2.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy nghề<br /> phổ thông cho học sinh các trường trung học cơ sở quận<br /> 12, Thành phố Hồ Chí Minh (bảng 4)<br /> Bảng 4 cho ta thấy, các nội dung được đánh giá thực<br /> hiện tương đối tốt là “Kiểm tra việc xây dựng nội dung<br /> <br /> Bảng 4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy NPT cho HS các trường THCS quận 12, TP. Hồ Chí Minh<br /> <br /> TT<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> <br /> Nội dung<br /> <br /> Tốt<br /> <br /> Kiểm tra việc thực hiện mục tiêu dạy NPT ở trường<br /> THCS<br /> Kiểm tra việc xây dựng nội dung dạy NPT ở trường<br /> THCS<br /> Kiểm tra việc lập kế hoạch thực hiện các nội dung<br /> dạy NPT ở trường THCS<br /> Kiểm tra việc xây dựng cơ cấu tổ chức và xây dựng<br /> quy định, chức năng, nhiệm vụ cho các bộ phận<br /> trong cơ cấu tổ chức dạy NPT ở trường THCS<br /> Kiểm tra công tác lãnh đạo, chỉ đạo dạy NPT ở<br /> trường THCS<br /> Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn, tiêu chí kiểm tra,<br /> đánh giá việc dạy NPT ở trường THCS<br /> Phát hiện và điều chỉnh các sai lệch trong việc dạy<br /> NPT ở trường THCS<br /> Vai trò của GV dạy nghề đối với việc kiểm tra, đánh<br /> giá kiến thức và kĩ năng thực hành của HS<br /> <br /> 37<br /> <br /> Mức độ thực hiện<br /> Trung<br /> Khá<br /> Bình<br /> SL<br /> %<br /> SL<br /> %<br /> <br /> SL<br /> <br /> %<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6<br /> <br /> 5<br /> <br /> 16<br /> <br /> 19<br /> <br /> 8<br /> <br /> 25<br /> <br /> 9<br /> <br /> 28<br /> <br /> 12<br /> <br /> 37<br /> <br /> 8<br /> <br /> 3<br /> <br /> 9<br /> <br /> 3<br /> <br /> Yếu<br /> SL<br /> <br /> %<br /> <br /> 59<br /> <br /> 6<br /> <br /> 19<br /> <br /> 14<br /> <br /> 44<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> 25<br /> <br /> 11<br /> <br /> 35<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> 6<br /> <br /> 19<br /> <br /> 20<br /> <br /> 63<br /> <br /> 3<br /> <br /> 9<br /> <br /> 9<br /> <br /> 4<br /> <br /> 13<br /> <br /> 17<br /> <br /> 53<br /> <br /> 8<br /> <br /> 25<br /> <br /> 6<br /> <br /> 19<br /> <br /> 10<br /> <br /> 31<br /> <br /> 14<br /> <br /> 44<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3<br /> <br /> 9<br /> <br /> 13<br /> <br /> 41<br /> <br /> 15<br /> <br /> 47<br /> <br /> 19<br /> <br /> 60<br /> <br /> 11<br /> <br /> 34<br /> <br /> 2<br /> <br /> 6<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> VJE<br /> <br /> Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2018, tr 34-38<br /> <br /> dạy NPT ở trường THCS”, “Kiểm tra việc lập kế hoạch<br /> thực hiện các nội dung dạy NPT ở trường THCS” và<br /> “Vai trò của GV dạy nghề đối với việc kiểm tra, đánh giá<br /> kiến thức và kĩ năng thực hành của HS”; trong đó nội<br /> dung “Vai trò của GV dạy nghề đối với việc kiểm tra,<br /> đánh giá kiến thức và kĩ năng thực hành của HS” được<br /> đánh giá cao nhất với 60% tốt, 34% khá và 6% trung<br /> bình. Các nội dung thực hiện chưa tốt là “Kiểm tra việc<br /> thực hiện mục tiêu dạy NPT ở trường THCS” và “Phát<br /> hiện và điều chỉnh các sai lệch trong việc dạy NPT ở<br /> trường THCS”. Có thể nhận thấy, 2 nội dung quan trọng<br /> nhất trong kiểm tra, đánh giá thì lại được đánh giá thấp<br /> nhất. Điều này chứng tỏ công tác quản lí việc kiểm tra,<br /> đánh giá còn rất nhiều hạn chế yếu kém.<br /> Qua phỏng vấn GV tại các trường, chúng tôi được<br /> biết, trong 1 năm học, Phòng GD-ĐT chỉ tổ chức 1 đợt<br /> kiểm tra tổng thể. CBQL các trường kiểm tra chéo lẫn<br /> nhau nên còn nhiều nhân nhượng. Trong năm học, việc<br /> tự kiểm tra tại trường vẫn thiên về hình thức, chủ yếu là<br /> kiểm tra hồ sơ sổ sách. Việc dự giờ đột xuất của CBQL<br /> là rất ít, Phòng GD-ĐT không dự giờ đột xuất dạy NPT,<br /> cũng không có chuyên viên phụ trách riêng mảng này.<br /> Khi được hỏi, một số chuyên viên Phòng GD-ĐT cho<br /> hay, rất khó có thể dự giờ hết các môn học chính do<br /> nguồn nhân sự có hạn, chưa kể đến dạy NPT chỉ là 1<br /> mảng nhỏ, Phòng GD-ĐT cũng không thành lập mạng<br /> lưới GV cốt cán về lĩnh vực này để hỗ trợ chuyên môn<br /> cũng như công tác kiểm tra, đánh giá chất lượng dạy<br /> NPT tại cơ sở. Việc tổ chức thi NPT cho HS được<br /> Phòng GD-ĐT phối hợp với Trung tâm KTTH-HN và<br /> các trường THCS thực hiện dựa trên quyết định của<br /> Phòng GD-ĐT. Nội dung thi NPT cũng chỉ đảm bảo<br /> chuẩn kiến thức kĩ năng với phương châm tạo điều kiện<br /> cho HS thi đỗ để được cộng điểm tuyển sinh lớp 10 hệ<br /> công lập.<br /> Qua những ý kiến trên cho thấy, việc nhận thức<br /> chung của CBQL và GV về dạy NPT cũng còn rất nhiều<br /> những hạn chế, tư tưởng học để lấy điểm cộng vẫn còn<br /> “ăn sâu, bám rễ” chưa thể thay đổi. Được biết, dự kiến<br /> từ năm học 2018-2019, TP. Hồ Chí Minh bỏ cộng điểm<br /> nghề khi thi tuyển sinh lớp 10 hệ công lập. Một số HS<br /> khi được hỏi cho rằng, nếu không được cộng điểm em<br /> sẽ không học NPT nữa, một số vẫn muốn học nhưng<br /> học các môn yêu thích như: Nhiếp ảnh, Thiết kế thời<br /> trang, Nấu ăn... Các môn học như Thủ công Mĩ nghệ<br /> vẫn được các bạn gái yêu thích nhưng cha mẹ các em<br /> lại cho rằng, môn này mất thời gian và sau này kể cả<br /> không học tiếp cũng không muốn con làm thủ công mĩ<br /> nghệ hay chăn nuôi gia cầm vì những nghề đó được cho<br /> là “kém sang”, nghề vất vả và không mang lại hiệu quả<br /> kinh tế cao.<br /> <br /> 38<br /> <br /> 3. Kết luận<br /> Qua khảo sát về tình hình thực trạng quản lí hoạt<br /> động dạy NPT cho HS các trường THCS quận 12, TP.<br /> Hồ Chí Minh nhận thấy: Hầu hết các nội dung kế hoạch<br /> thực hiện đều dựa theo các văn bản chỉ đạo, ít có sự<br /> sáng tạo, thay đổi, đột phá. Đa số HS chưa quan tâm<br /> đến việc chọn nghề phù hợp mà chủ yếu là chọn nghề<br /> dễ học, theo chỉ định, hướng dẫn của thầy cô. Các<br /> trường học tuyên truyền mục đích của việc học NPT<br /> thường nhấn mạnh vào việc cộng điểm tuyển sinh 10.<br /> GV dạy NPT thiếu, số lượng nghề nghiệp cho HS lựa<br /> chọn quá ít (tối đa là 4 và tối thiểu là 1), nhóm nghề<br /> cũng không bổ sung hay thay đổi qua các năm mà chủ<br /> yếu giữ ổn định. Điều này chưa đáp ứng được nhu cầu,<br /> sở thích của HS. Hình thức dạy NPT còn nghèo nàn<br /> (1 hình thức duy nhất). Cơ sở vật chất chưa đầy đủ,<br /> đồng bộ, chưa có đủ phòng học chức năng phục vụ công<br /> tác giảng dạy, trang thiết bị còn chưa đáp ứng yêu cầu<br /> đổi mới phương pháp phù hợp với sự phát triển ngày<br /> càng cao của khoa học công nghệ và kĩ thuật. Các chính<br /> sách đầu tư cho hoạt động dạy NPT ở trường THCS còn<br /> chưa tương xứng nhóm trường học nghề chưa có được<br /> nhiều chính sách thu hút cũng như tạo chỗ đứng trong<br /> nhóm trường được lựa chọn cho con đường vào đời của<br /> các em. Đây là nguyên nhân dẫn đến sự mất cân đối về<br /> nguồn lực lao động trong xã hội, tình trạng “thừa thầy<br /> thiếu thợ” ngày càng gia tăng.<br /> Tài liệu tham khảo<br /> [1] Quốc hội (2005). Luật Giáo dục.<br /> [2] Quốc hội (2015). Luật Giáo dục nghề nghiệp.<br /> [3] Bộ GD-ĐT (2009). Chương trình giáo dục phổ<br /> thông: Hoạt động giáo dục hướng nghiệp (Ban hành<br /> kèm theo Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày<br /> 05/5/2006 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT).<br /> [4] Bùi Đức Tú (2011). Tổ chức hoạt động giáo dục<br /> nghề phổ thông gắn với kinh tế - xã hội ở vùng<br /> Duyên hải Nam Trung bộ. Luận án tiến sĩ Giáo dục<br /> học, Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia<br /> Hà Nội.<br /> [5] Bùi Đức Tú (2013). Giáo dục nghề nghiệp cho học<br /> sinh phổ thông. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.<br /> [6] Ngô Tuấn Tăn (2008). Thực trạng hoạt động giáo<br /> dục hướng nghiệp và dạy nghề phổ thông tỉnh Thái<br /> Nguyên. Tạp chí Giáo dục, số 195, tr 56-58.<br /> [7] Bộ GD-ĐT (2015). Tài liệu tập huấn Đổi mới giáo<br /> dục hướng nghiệp trong trường trung học.<br /> <br />