Thực trạng tai nạn và giải pháp đảm bảo an toàn cho tàu và thuyền viên nghề câu mực xà tỉnh Quảng Nam

Taïp chí Khoa hoïc - Coâng ngheä Thuûy saûn<br /> <br /> Soá 1/2013<br /> <br /> THOÂNG BAÙO KHOA HOÏC<br /> <br /> THỰC TRẠNG TAI NẠN VÀ GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO AN TOÀN CHO TÀU<br /> VÀ THUYỀN VIÊN NGHỀ CÂU MỰC XÀ TỈNH QUẢNG NAM<br /> THE ACCIDENT STASTUS AND SOLUTIONS TO IMPROVE THE SAFETY<br /> OF PURPLEBACK FLYING-SQUID JIGGING IN QUANG NAM PROVINCE<br /> Nguyễn Quốc Khánh1, Trần Đức Phú2<br /> Ngày nhận bài: 21/08/2012; Ngày phản biện thông qua: 10/12/2012; Ngày duyệt đăng: 15/3/2013<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Trong những năm qua, nghề câu mực xà mang lại nguồn thu nhập cao cho ngư dân tỉnh Quảng Nam. Nghề này vừa<br /> giải quyết công ăn việc làm, vừa góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản ven bờ, bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển. Đội tàu<br /> câu mực xà ở Quảng Nam có quy mô công suất lớn so với mức bình quân toàn tỉnh, 70% số tàu có công suất từ 400CV trở<br /> lên. Tuy nhiên, đây là nghề có nhiều rủi ro, hằng năm có 3 - 4 ngư dân chết hoặc mất tích trên biển. Nhiều nguyên nhân<br /> tiềm ẩn có thể dẫn đến tai nạn như: đặc điểm ngư trường, mùa vụ khai thác nằm trong vùng chịu tác động mạnh của bão,<br /> phương thức sản xuất thủ công, thiếu dụng cụ cứu sinh, cấu trúc giàn phơi mực quá cồng kềnh và không có thiết bị kiểm<br /> soát thúng câu. Bài báo đã đề xuất giải pháp chính sách - xã hội và kỹ thuật nhằm đảm bảo an toàn cho tàu và thuyền viên<br /> nghề câu mực xà tỉnh Quảng Nam.<br /> Từ khóa: Câu mực xà, thực trạng tai nạn, an toàn, giải pháp<br /> <br /> ABSTRACT<br /> When the Purpleback Flying-Squid Jigging imported into Quang Nam, it has soon become main fishing industry<br /> there, which improves incomes and creates jobs for local people, protect in-shore fisheries resources, and contribute to a<br /> country’s sea-islands sovereignty. Horse power of squid fishing boats is so higher to compare with others, 70% of them<br /> are equal or greater than 400HP. However, Purpleback Flying-Squid Jigging is very dangerous industry. There are 3 - 4<br /> people died because of storms and other accidents yearly. The latent causes lead to accident of fishing boats and crews is<br /> because of fishing ground features, fishing season, fishing technology, luck of safe instrument and too cumbersome squid<br /> frying frame. The paper has proposed the solutions of social-policies and techniques to improve the safety for Purpleback<br /> Flying-Squid Jigging boats and crews.<br /> Keyword: Purpleback Flying-Squid Jigging, accident status, safety, solution<br /> <br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Câu mực xà là một trong những nghề khai thác<br /> chính của ngư dân tỉnh Quảng Nam. Hiện nay, toàn<br /> tỉnh có 80 tàu, với tổng công suất 44.800 CV, chủ<br /> yếu tập trung ở huyện Núi Thành (68 tàu) [1]. Từ<br /> đầu năm 2012, mặc dù gặp bất lợi về giá mực xà<br /> khô giảm nhưng nhờ vào sản lượng khai thác cao<br /> nên doanh thu vẫn giữ ổn định, dao động từ 40 - 55<br /> triệu đồng/người/chuyến (2 tháng/chuyến biển), lợi<br /> nhuận ròng đạt 20 - 22 triệu đồng/người/chuyến [4].<br /> <br /> 1<br /> <br /> Bên cạnh đó, nghề câu mực xà cũng đã giải quyết<br /> việc làm cho hơn 4.500 lao động ở địa phương [7].<br /> Do ngư trường khai thác mực xà ở tuyến khơi, chủ<br /> yếu từ Hoàng Sa đến Trường Sa nên ngoài hiệu<br /> quả kinh tế, xã hội thì nghề này còn góp phần bảo<br /> vệ chủ quyền biển đảo.<br /> Mặc dù nghề câu mực xà đem lại nguồn thu<br /> nhập cao cho ngư dân, đóng góp đáng kể vào sự<br /> phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, nhưng<br /> nghề này cũng luôn tiềm ẩn nhiều nguy cơ tai nạn<br /> <br /> ThS. Nguyễn Quốc Khánh, 2 TS. Trần Đức Phú: Viện Khoa học và Công nghệ Khai thác Thủy sản - Trường Đại học Nha Trang<br /> <br /> TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NHA TRANG ❖ 37<br /> <br /> Taïp chí Khoa hoïc - Coâng ngheä Thuûy saûn<br /> <br /> Soá 1/2013<br /> <br /> cho tàu thuyền và người lao động. Một mặt, là do<br /> ngư dân còn chủ quan trong công tác đảm bảo an<br /> toàn và thiếu thốn các trang thiết bị. Mặt khác, là do<br /> quy trình khai thác của nghề câu mực xà còn thô sơ,<br /> ngư dân sử dụng thúng là phương tiện để câu đơn<br /> độc trên biển khơi nên tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, bất<br /> trắc. Vào khoảng 16 - 17 giờ hàng ngày, sau khi xác<br /> định hướng khai thác thuận lợi, thuyền trưởng cho<br /> thả các thúng câu xuống biển, mỗi thúng bố trí một<br /> thuyền viên. Đến sáng hôm sau, thuyền trưởng cho<br /> tàu mẹ tìm vớt thúng lên. Từ lúc thả cho đến khi vớt,<br /> các thúng đã trôi dạt trên biển một quãng đường<br /> khá xa, trung bình từ 6 đến 8 hải lý. Phương tiện liên<br /> lạc duy nhất giữa thuyền trưởng và thuyền viên ngồi<br /> câu trên thúng là máy đàm thoại tầm gần. Khi điều<br /> kiện thời tiết tốt, việc thông tin liên lạc giữa thuyền<br /> viên và thuyền trưởng được dễ dàng, nhưng đến khi<br /> thời tiết xấu, tầm nhìn xa bị hạn chế, gió thổi mạnh<br /> hoặc lốc xoáy, thúng bị trôi xa. Lúc này, việc liên lạc<br /> giữa thuyền trưởng và thuyền viên gặp nhiều khó<br /> khăn. Trong trường hợp nguy cấp thúng bị lật, thì<br /> máy đàm thoại cũng không thể liên lạc được nên<br /> việc tìm kiếm và cứu vớt người sẽ càng khó khăn<br /> hơn và đôi khi không thể thực hiện được nên cả<br /> người và thúng bị mất tích trên biển. Theo thống kê<br /> của Chi cục Khai thác và Bảo vệ Nguồn lợi Thủy sản<br /> tỉnh Quảng Nam, mỗi năm có 3 - 4 thuyền viên thiệt<br /> mạng do chìm tàu hoặc lật thúng. Cá biệt năm 2006<br /> đã có 270 thuyền viên làm việc trên các tàu câu mực<br /> xà ở Quảng Nam chết và mất tích do ảnh hưởng<br /> của cơn bão Chanchu.<br /> Để giảm thiểu tổn thất về người và tài sản cho<br /> ngư dân làm nghề câu mực xà, cần phải đánh giá<br /> lại thực trạng, phân tích nguy cơ tiềm ẩn tai nạn, từ<br /> đó đề xuất các giải pháp nhằm đảm bảo an toàn cho<br /> tàu và thuyền viên nghề câu mực xà ở Quảng Nam,<br /> giúp cho ngư dân an tâm sản xuất.<br /> <br /> II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> - Điều tra phỏng vấn: Tiến hành phỏng vấn trực<br /> tiếp ngư dân các thông tin về quy trình, thời gian,<br /> mùa vụ và ngư trường khai thác; các trang bị an<br /> toàn trên tàu; các vụ tai nạn trên biển.<br /> - Thống kê: Căn cứ vào báo cáo của chính<br /> quyền địa phương, Chi cục Khai thác và Bảo vệ<br /> Nguồn lợi Thủy sản tỉnh Quảng Nam và Cục thống<br /> kê tỉnh Quảng Nam để tiến hành thống kê những vụ<br /> tai nạn liên quan đến nghề câu mực xà trong thời<br /> gian qua.<br /> - Do nghề câu mực xà tập trung ở huyện Núi<br /> Thành (chiếm 85% số tàu toàn tỉnh) nên việc điều<br /> tra, phỏng vấn ngư dân được tiến hành ở huyện<br /> Núi Thành.<br /> - Trên cơ sở tập hợp tất cả các số liệu phỏng<br /> vấn và thống kê, tiến hành phân tích, đánh giá<br /> những nguy cơ tiềm ẩn tai nạn đối với tàu và thuyền<br /> viên. Từ đó, đề xuất giải pháp nhằm đảm bảo an<br /> toàn của nghề câu mực xà ở địa phương.<br /> III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> 1. Số lượng tàu và lao động nghề câu mực xà<br /> tỉnh Quảng Nam<br /> Tính đến tháng 3/2012 toàn tỉnh có 80 tàu câu<br /> mực xà, trong đó chủ yếu tập trung ở huyện Núi<br /> Thành, chiếm 85%, Thăng Bình 12,5% và Duy<br /> Xuyên 2,1%. Tương tự như số lượng, công suất<br /> bình quân/đơn vị tàu thuyền ở huyện Núi Thành<br /> cũng cao hơn các huyện còn lại (604,03CV/chiếc).<br /> Nhìn chung tàu thuyền nghề câu mực xà ở Quảng<br /> Nam có quy mô công suất lớn so với các nghề<br /> khác, tất cả tàu câu mực xà đều trên 90CV, trong<br /> đó 70% có công suất từ 400CV trở lên, gấp 13,88<br /> lần bình quân công suất một đơn vị tàu thuyền<br /> toàn tỉnh [1].<br /> <br /> Bảng 1. Số lượng tàu câu mực xà tỉnh Quảng Nam, giai đoạn 2001 - 2012 [1]<br /> Địa phương<br /> Năm<br /> <br /> Núi Thành<br /> <br /> Duy Xuyên<br /> <br /> Tổng<br /> <br /> Thăng Bình<br /> <br /> Số lượng (tàu)<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Số lượng (tàu)<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> Số lượng (tàu)<br /> <br /> Tỷ lệ (%)<br /> <br /> 2001<br /> <br /> 60<br /> <br /> 88,24<br /> <br /> 8<br /> <br /> 11,71<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 68<br /> <br /> 2002<br /> <br /> 61<br /> <br /> 88,41<br /> <br /> 8<br /> <br /> 11,59<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 69<br /> <br /> 2003<br /> <br /> 63<br /> <br /> 88,73<br /> <br /> 8<br /> <br /> 11,27<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 71<br /> <br /> 2004<br /> <br /> 66<br /> <br /> 94,29<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5,71<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 70<br /> <br /> 2005<br /> <br /> 78<br /> <br /> 92,86<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4,76<br /> <br /> 2<br /> <br /> 2,38<br /> <br /> 84<br /> <br /> 2006<br /> <br /> 80<br /> <br /> 91,95<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4,60<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3,45<br /> <br /> 87<br /> <br /> 2007<br /> <br /> 72<br /> <br /> 91,14<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5,06<br /> <br /> 3<br /> <br /> 3,8<br /> <br /> 79<br /> <br /> 2008<br /> <br /> 65<br /> <br /> 92,86<br /> <br /> 2<br /> <br /> 2,86<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4,29<br /> <br /> 70<br /> <br /> 38 ❖ TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NHA TRANG<br /> <br /> Taïp chí Khoa hoïc - Coâng ngheä Thuûy saûn<br /> <br /> Soá 1/2013<br /> <br /> 2009<br /> <br /> 60<br /> <br /> 92,31<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3,08<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4,62<br /> <br /> 65<br /> <br /> 2010<br /> <br /> 43<br /> <br /> 91,49<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2,13<br /> <br /> 3<br /> <br /> 6,38<br /> <br /> 47<br /> <br /> 2011<br /> <br /> 47<br /> <br /> 88,68<br /> <br /> 2<br /> <br /> 3,78<br /> <br /> 4<br /> <br /> 7,54<br /> <br /> 53<br /> <br /> 3/2012<br /> <br /> 68<br /> <br /> 85,00<br /> <br /> 2<br /> <br /> 2,50<br /> <br /> 10<br /> <br /> 12,5<br /> <br /> 80<br /> <br /> 2. Tai nạn trong nghề câu mực xà<br /> Theo báo cáo của Chi cục Khai thác và Bảo vệ<br /> Nguồn lợi Thủy sản tỉnh Quảng Nam, hằng năm có<br /> 3 - 4 lao động nghề câu mực xà bị thiệt mạng. Đặc<br /> biệt trong cơn bão Chanchu (bão số 1) năm 2006<br /> <br /> nghề câu mực xà của tỉnh Quảng Nam đã bị thiệt<br /> hại nặng, 12 tàu câu mực bị chìm, 270 lao động bị<br /> chết và mất tích.<br /> Kết quả thống kê các tai nạn của nghề câu mực<br /> xà từ năm 2004 đến nay như sau:<br /> <br /> Bảng 2. Thống kê tai nạn từ năm 2004<br /> Năm<br /> <br /> Số<br /> Vụ<br /> <br /> 2004<br /> <br /> 1<br /> <br /> Do bão<br /> <br /> 1 tàu chìm, 20 thuyền viên chết và mất tích<br /> <br /> 2006<br /> <br /> 12<br /> <br /> Do bão<br /> <br /> - 12 tàu mất tích<br /> - 270 người chết hoặc mất tích<br /> <br /> 2007<br /> <br /> 1<br /> <br /> Đang câu mực gặp lốc xoáy bất ngờ<br /> <br /> Một thúng câu bị lật, người trên thúng mất tích<br /> <br /> 2008<br /> <br /> 1<br /> <br /> Đang câu mực gặp gió lớn nửa đêm<br /> <br /> Một thúng câu bị lật, người trên thúng mất tích<br /> <br /> 2009<br /> <br /> 4<br /> <br /> - Tàu đang hoạt động bị chết máy<br /> - Do ảnh hưởng của bão<br /> <br /> - 1 tàu chìm, 3 tàu bị hư hỏng nặng<br /> - 20 người chết<br /> <br /> 2010<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tàu bị hỏng máy trôi dạt<br /> <br /> Trên tàu có 30 lao động được tàu khác lai dắt<br /> vào bờ<br /> <br /> 2012<br /> <br /> 5<br /> <br /> - Do hỏng máy<br /> - Do gặp bão<br /> <br /> - Tàu bị trôi dạt<br /> - 4 người chết và mất tích<br /> <br /> Nguyên nhân tai nạn<br /> <br /> Thiệt hại<br /> <br /> Qua bảng thống kê cho thấy tổn thất về sinh<br /> mạng và tài sản đối với nghề câu mực xà tỉnh Quảng<br /> Nam là rất lớn. Những thiệt hại này có ảnh hưởng<br /> lớn đến tâm lý của ngư dân, làm cho họ chưa thực<br /> sự yên tâm sản xuất. Phần lớn thuyền viên trên tàu<br /> câu mực xà là lao động chính trong gia đình, một<br /> khi có bất trắc xảy ra với họ thì cả gia đình cũng bị<br /> ảnh hưởng theo. Do đó, cần tìm ra những giải pháp<br /> nhằm đảm bảo an toàn trên biển, góp phần giảm<br /> thiệt hại về người và tài sản cho ngư dân.<br /> 3. Các yếu tố ảnh hưởng đến an toàn của tàu và<br /> thuyền viên nghề câu mực xà<br /> Từ kết quả nghiên cứu, phân tích và đánh giá<br /> cho thấy những yếu tố ảnh hưởng đến an toàn cho<br /> tàu và thuyền viên nghề câu mực xà ở Quảng Nam<br /> như sau:<br /> - Về ngư trường và mùa vụ khai thác: Ngư<br /> trường khai thác của nghề câu mực xà khá rộng,<br /> từ 60 - 200N và 1090 - 1170E. Mùa vụ khai thác của<br /> nghề câu mực xà bắt đầu từ tháng 12 đến tháng 9<br /> năm sau [3]. Đây là khoảng thời gian và khu vực<br /> thường xuyên xuất hiện bão và áp thấp nhiệt đới,<br /> đầu mùa mưa thì hay có tố, lốc, mùa đông thì chịu<br /> tác động mạnh của gió mùa Đông Bắc. Bất cứ cơn<br /> <br /> Hình 1. Ngư trường khai thác vụ Nam [8]<br /> <br /> TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NHA TRANG ❖ 39<br /> <br /> Taïp chí Khoa hoïc - Coâng ngheä Thuûy saûn<br /> bão nào trên Biển Đông cũng ảnh hưởng đến ngư<br /> trường khai thác mực xà. Ngoài ra, do ngư dân<br /> thường tranh thủ khai thác kể cả khi gió lên đến cấp<br /> 5 nên nguy cơ lật thúng luôn có thể xảy ra bất cứ<br /> lúc nào.<br /> - Về phương pháp khai thác: Câu mực xà là<br /> nghề khai thác theo phương thức thủ công. Mỗi<br /> thúng câu là một đơn vị sản xuất độc lập, cách xa<br /> tàu. Do thiếu hệ thống kiểm soát thúng câu, nên<br /> khi gặp các yếu tố thời tiết bất lợi như giông tố, lốc<br /> xoáy, gió mạnh dễ gây lật thúng, hoặc chẳng may<br /> do tàu vận tải đâm va thì thuyền trưởng không kịp<br /> ứng cứu. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn<br /> đến nhiều vụ thuyền viên mất tích trên biển trong<br /> thời gian qua.<br /> <br /> Hình 2. Kết cấu giàn phơi mực<br /> - Về trang bị cứu sinh: trên mỗi thúng câu được<br /> trang bị 1 phao áo, nhưng qua điều tra cho thấy, có<br /> 3% số lượng tàu thuyền không trang bị đủ số lượng<br /> phao áo cho thuyền viên. Ngoài ra, phần lớn ngư<br /> dân được phỏng vấn sử dụng áo phao không đúng<br /> quy cách. Do đó, một khi tai nạn xảy ra thì áo phao<br /> cũng không thể phát huy hết tác dụng của chúng.<br /> - Về kết cấu giàn phơi mực: So với các nghề<br /> khai thác thủy sản khác, nghề câu mực xà có thêm<br /> <br /> Soá 1/2013<br /> hệ thống giàn phơi được đóng cố định trên tàu. Hệ<br /> thống này rất cồng kềnh nên làm cho tàu dễ mất ổn<br /> định khi gặp sóng gió. Tổng diện tích trung bình của<br /> 1 giàn phơi 2 tầng khoảng 321,1m2 nên tạo ra sức<br /> cản rất lớn. Chiều cao trung bình của giàn phơi từ<br /> 5 - 5,5m tính từ mặt boong, vật liệu chủ yếu là gỗ và<br /> tre nên khi trời mưa bị thấm nước trọng lượng của<br /> hệ thống giàn phơi sẽ tăng lên. Vì vậy càng làm cho<br /> tàu dễ mất ổn định.<br /> Bên cạnh đó, với kết cấu khá cồng kềnh của<br /> giàn phơi làm che khuất hệ thống đèn tín hiệu nên<br /> càng làm tăng nguy cơ đâm va với tàu thuyền khác<br /> khi gặp thời tiết xấu.<br /> 4. Giải pháp đảm bảo an toàn cho tàu và thuyền<br /> viên nghề câu mực xà ở Quảng Nam<br /> 4.1. Giải pháp chính sách - xã hội<br /> - Mỗi thúng là một đơn vị sản xuất độc lập<br /> nhưng hiện nay chưa có tiêu chuẩn trang bị an toàn<br /> trên thúng câu mực xà. Ngư dân tự trang bị theo<br /> nhu cầu của họ. Do đó, cơ quan quản lý Nhà nước<br /> cần ban hành tiêu chuẩn trang bị an toàn cho các<br /> phương tiện khai thác thủy sản thô sơ (bao gồm<br /> thúng, bè,...) nhằm đảm bảo an toàn tính mạng và<br /> tài sản của ngư dân.<br /> - Nhà nước cần có những chính sách để cho<br /> ngư dân vay vốn mua sắm trang thiết bị đảm bảo an<br /> toàn cho tàu và thuyền viên.<br /> - Cần phải thường xuyên tuyên truyền, vận<br /> động người dân nâng cao ý thức trong công tác<br /> đảm bảo an toàn.<br /> 4.2. Giải pháp kỹ thuật<br /> - Lắp đặt hệ thống ra đa trên tàu và thúng câu.<br /> Nguyên lý hoạt động và cấu trúc của hệ thống được<br /> thể hiện như hình 3:<br /> <br /> Hình 3. Nguyên lý hoạt động của hệ thống ra đa kiểm soát thúng câu<br /> <br /> 40 ❖ TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NHA TRANG<br /> <br /> Taïp chí Khoa hoïc - Coâng ngheä Thuûy saûn<br /> Các tiêu chiêu chuẩn kỹ thuật cơ bản để thiết<br /> kế, lắp đặt hệ thống ra đa như sau [5]:<br /> + Lựa chọn thông số kỹ thuật của ra đa cho phù<br /> hợp với đặc điểm của tàu câu mực xà. Nên lựa chọn<br /> loại ra đa có thang đo xa 36 hải lý.<br /> + Lắp đặt chiều cao ăn ten hợp lý. Nếu chiều<br /> dài tàu 20m thì lắp ăn ten cao hơn đỉnh đầu thuyền<br /> viên tối thiểu 2,1m.<br /> + Dùng tiêu phản xạ góc để lắp đặt trên các<br /> thúng câu.<br /> + Kích thước tối thiểu mỗi cạnh của tiêu ra đa<br /> là 30cm.<br /> + Chiều cao tối thiểu tiêu ra đa là 1m.<br /> Ưu điểm của hệ thống này là:<br /> + Hình ảnh thúng câu luôn xuất hiện trên màn<br /> hình ra đa.<br /> + Thuyền trưởng biết được chính xác vị trí,<br /> khoảng cách, tốc độ trôi dạt và hướng di chuyển<br /> của thúng câu.<br /> + Có thể tránh được đâm va với tàu vận tải và<br /> các tàu có trang bị ra đa.<br /> + Khi thúng câu bị lật thì tàu mẹ dễ dàng tiếp<br /> cận mục tiêu.<br /> - Cải tiến giàn phơi mực sao cho gọn nhẹ, khi<br /> gặp gió bão có thể tháo, xếp dễ dàng và nhanh<br /> chóng để giảm lắc, duy trì tính ổn định của tàu.<br /> Ngoài ra, cũng cần phải đầu tư nghiên cứu công<br /> nghệ sấy mực vừa nâng cao chất lượng sản phẩm,<br /> vừa góp phần làm giảm kết cấu giàn phơi.<br /> - Nghiên cứu cải tiến công nghệ khai thác. Hiện<br /> nay, ngư dân ở các tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Cà Mau<br /> và Kiên Giang khai thác mực ống và mực lá bằng<br /> câu vàng cho hiệu quả kinh tế cao. Vì vậy, cần thực<br /> <br /> Soá 1/2013<br /> hiện nghiên cứu thử nghiệm công nghệ câu vàng<br /> khai thác mực xà vừa nâng cao hiệu quả sản xuất,<br /> vừa đảm bảo an toàn cho thuyền viên.<br /> - Cần phải trang bị đầy đủ dụng cụ cứu sinh cá<br /> nhân như phao áo, phao tròn trên thúng câu (hiện<br /> nay khoảng 3% không trang bị phao áo và 100%<br /> không có phao tròn trên thúng câu) để tăng khả<br /> năng tự ứng cứu của thuyền viên.<br /> Tuy nhiên, để các giải pháp kỹ thuật mang tính<br /> khả thi và có thể áp dụng vào thực tế sản xuất thì<br /> cần các công trình nghiên cứu sâu hơn.<br /> IV. KẾT LUẬN<br /> - Tàu thuyền nghề câu mực xà ở tỉnh Quảng<br /> Nam có quy mô công suất lớn, tất cả tàu câu mực<br /> xà đều trên 90CV, trong đó 70% có công suất từ<br /> 400CV trở lên.<br /> - Thiệt hại về sinh mạng và tài sản của ngư dân<br /> làm nghề câu mực xà là rất lớn.<br /> - Có nhiều nguy cơ tiềm ẩn tai nạn cho tàu và<br /> thuyền viên nghề câu mực xà như: Ngư trường khai<br /> thác nằm trong khu vực chịu tác động mạnh của<br /> bão; Phương pháp khai thác thủ công, phương tiện<br /> khai thác thô sơ; Trang bị an toàn trên thúng câu<br /> chưa đảm bảo; Thiếu thiết bị quản lý thúng câu;<br /> Kích thước giàn phơi mực quá lớn và cồng kềnh.<br /> - Có 2 nhóm giải pháp nhằm giảm thiểu tổn thất<br /> về sinh mạng và tài sản cho ngư dân: Giải pháp về<br /> chính sách - xã hội và kỹ thuật. Tập trung vào: tuyên<br /> truyền, nâng cao nhận thức của người dân, ban<br /> hành tiêu chuẩn trang bị an toàn cho các phương<br /> tiện khai thác thủy sản thô sơ, lắp đặt hệ thống ra<br /> đa giám sát thúng câu, cải tiến giàn phơi và công<br /> nghệ khai thác.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> Chi cục khai thác & BVNL Thủy sản tỉnh Quảng Nam, số liệu đăng kiểm tàu cá đến hết ngày 31/3/20102.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> Cục Thống kê tỉnh Quảng Nam, Niên giám thống kê tỉnh Quảng Nam năm 2011. NXB Thống Kê. http://www.qso.gov.vn/<br /> ngtk2011/index.html<br /> <br /> 3.<br /> <br /> Bách Văn Hạnh, 2011. Nghiên cứu kỹ thuật khai thác mực xà bằng nguồn sáng. Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ. Viện<br /> Nghiên cứu Hải sản.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> Hồ Quốc Hùng, 2012. Điều tra thực trạng tàu thuyền và đánh giá những nguy cơ tiềm ẩn tai nạn của thuyền viên làm việc trên<br /> tàu câu mực xà tỉnh Quảng Nam. Đồ án tốt nghiệp. Trường Đại học Nha Trang.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> Trần Tiến Phức, 1999. Nghiên cứu ứng dụng ra đa hàng hải phục vụ khai thác thủy sản xa bờ. Tuyển tập công trình nghiên<br /> cứu khoa học công nghệ, Trường Đại học Thủy sản, 1999.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> Nguyễn Đình Sơn, 2009. Thực trạng nghề câu mực xà ở Việt Nam. Bản tin Quý, Số 11 - tháng 1/2009. Viện Nghiên cứu Hải<br /> sản. http://www.rimf.org.vn/bantin/tapchi_newsdetail.asp?TapChiID=32&muctin_id=2&news_id=2181<br /> <br /> 7.<br /> <br /> Trần Văn Trường và CTV, 2012. Một vài kết quả nghiên cứu về nghề câu mực xà tỉnh Quảng Nam. Tạp chí Khoa học Công<br /> nghệ Thủy sản, số 1/2012.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> Viện Nghiên cứu Hải sản. Dự báo ngư trường khai thác. http://www.rimf.org.vn/exp_fishfc.asp?lang=1<br /> <br /> TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC NHA TRANG ❖ 41<br /> <br />