thuở mơ làm văn sĩ: phần 1

Hồi Kí<br /> THUỞ MƠ LÀM VĂN SĨ<br /> Tác giả: Nguyễn Thụy Long<br /> Nguồn text: vietmessenger<br /> Ebook miễn phí tại : www.Sachvui.Com<br /> <br /> TỰA<br /> Năm 1950. Ở Hà Nội, tôi 10 tuổi, mới đậu xong bằng tiểu học, sửa soạn thi vào lớp<br /> đệ thất ( lớp 6 bây giờ ) trường trung học Chu Văn An. Nghĩa là sẽ trở thành học sinh<br /> trường bưởi danh tiếng xưa kia đấy. Nhưng là tuổi ăn tuổi chơi. Ba tháng hè, tôi tham gia<br /> tất cả những trò chơi trẻ con ở Hà Nội. Đánh đinh, đánh đáo, sưu tầm programes ở những<br /> rạp chiếu phim, xem ciné và đọc truyện.<br /> Có lẽ thứ mà tôi đam mê nhất là đọc truyện. Tôi đọc lung tung đủ thứ truyện, từ<br /> truyện kiếm hiệp đến mọi loại tiểu thuyết, in thành từng tập mỏng phát hành mỗi tuần mà<br /> cha tôi gọi là tiểu thuyết ba xu. Gom góp từng tập mỏng ấy để đóng lại thành pho sách<br /> dầy. Những truyện đăng trên báo tôi cũng cắt đóng lại thành từng tập. Không kể việc sưu<br /> tầm từng cuốn tiểu thuyết của Tự Lực Văn Đoàn mà tôi rất ngưỡng mộ. Tất cả những<br /> cuốn sách cũ, đôi khi nát phải tự phục chế. Lý do đơn giản là tôi không có tiền để mua<br /> những cuốn tiểu thuyết tinh còn thơm mùi mực in.<br /> Tôi ngưỡng mộ biết bao nhiêu tác giả. Mơ ước ngày nào đó mình được như họ. Tôi<br /> mê đến độ, có thể đọc tiểu thuyết bất cứ lúc nào không phải chỉ ở những ngày rảnh rỗi.<br /> Thường xúc động về tình huống số phận của các nhân vật. Mùa rét nằm trong chăn bông<br /> đọc tiểu thuyết. Tôi nhớ đọc cuốn “Người anh cả ” của Lê Văn Trương, tôi cũng là anh cả<br /> trong gia đình nhỏ bé của mình, thế là tôi xúc động. Chui vào trongchăn khóc thoả thích.<br /> Khóc sưng cả mắt, vì thương thân phận người anh cả trong tiểu thuyết đó quá. Sau này, và<br /> đến bây giờ tôi vẫn thường mủi lòng trước những hoàn cảnh, có thể trong tiểu thuyết, đời<br /> thật hay phim ảnh. Nếu bạn bè tôi có nhận xét về tôi : Trông con người nó hung hãn như<br /> vậy, nhưng tâm hồn thì yếu đuối.<br /> Thuở bé xem phim Charlot. Phim The Kid ( dịch ra tiếng Việt là Gà trống nuôi con )<br /> khi Charlot lạc mất đức con nuôi, Charlot buồn ngẩn người ra. Tôi cũng chảy nước mắt.<br /> Còn nhiều, rất nhiều tình huống khác, trong tiểu thuyết hay trong phim ảnh làm cho tôi<br /> mủi lòng, đến rơi lệ.<br /> Không biết đó có phải là con đường gai góc mà tôi đã chọn khi cầm bút không ? Khi<br /> ở Hà Nội, tôi trao lại cho thằng em họ tủ sách. Ra đi nhưng vẫn thăm hỏi về những cuốn<br /> tiểu thuyết. Sau năm 1954 thì viết bưu thiếp, cho đến lúc bặt tin. Rồi nhiều chục năm<br /> qua….tôi trở thành nhà báo, nhà văn……Cũng là một đời lỡ mà thôi. Nhưng tôi hãnh diện<br /> làm sao khi chọn nghề cầm bút.<br /> Sau năm 1975. Miền Nam bại trận, người chiến thắng vào thành phố. Những cuốn<br /> sách in ấn phát hành ở miền Nam bị kết tội phản động, bèn được đem ra thiêu đốt. Tôi<br /> đứng nhìn tro tàn khói bay, cầu xin cho nó được phiêu diêu miền cực lạc. Tôi cũng đã<br /> chứng kiến nhiều tác giả khóc những cuốn sách trên đống tro tàn. Người buôn bán sách,<br /> nhưng suốt một đời yêu quý sách, nên làm sách, in ấn sách, đứng ngẩn như người mất hồn<br /> trước nhà sách, mà chính là kho sách vĩ đại của mình ở đại lộ Lê Lợi. Nhà sách Khai Trí<br /> nay đã đổi tên chủ.<br /> Tôi muốn nói ông Khai Trí, Nguyễn Hùng Trường. Một đời ông dành cho những cuốn<br /> <br /> sách, không phải mình là tác giả mà của nhiều người khác. Ông có cái đam mê của ông,<br /> đam mê đến cuối đời. Mấy ai đã được sống đến trăm tuổi, nay tuổi ông Khai Trí đã 80.<br /> Hơn nửa đời người kinh doanh sách, nhưng không thể gọi ông từ hạ đẳng là ” đầu nậu”<br /> sách. Như có lần sau khi nhà sách Khai Trí tịch biên, tôi đã nghe lời miệt thị ấy của một<br /> nhà văn muốn lập công. Ví như loài cỏ ” đuôi chó ” mà ông Phan Khôi đã viết hồi nào<br /> trong Nhân Văn Giai Phẩm. Tôi nói ít ai thọ được trăm tuổi. Học giả Vương Hồng Sển đã<br /> là thọ mà chỉ sống được 94 tuổi. Không như điều mơ ước của cụ, thọ tròn một thế kỷ để<br /> nhìn cho rõ hơn ” nhân tình thế thái “. Năm ngoái, tôi gặp học giả Giản Chi. Cụ đã 94.<br /> Người yếu lắm rồi, cụ đi phải có người dìu. Nhưng tôi nghe nói cụ vẫn đọc sách, vẫn<br /> nghiên cứu. Cụ đọc sách bằng kính lúp soi trên trang giấy. Đáng quý lắm sao.<br /> Cách nay một năm tôi gặp ông Khai Trí trong bữa giỗ ông Chu Tử. Tôi hỏi ông rằng<br /> cái nhà sách Khai Trí của ông ở đường Lê Lợi ông đã xin lại được chưa ? Sau khi ông từ<br /> Mỹ về và đã hồi tịch trở lại người Việt Nam. Ông cười và trả lời :<br /> - Sẽ xin lại được, thời hạn trả lại là năm 3000.<br /> Tôi chưa lẩm cẩm đến độ không hiểu nổi câu trả lời ấy là lời chua chát của một<br /> người kiên tâm với cái nghiệp của mình nay đã quá chán nản.<br /> Câu chuyện văn nghệ vòng vòng, tôi nhắc đến một bài mới đây viết trên báo chí nhắc<br /> ông Khai Trí, có người nhà văn, cũng ông đó, đã hết lòng ca tụng sự hào sảng của ông<br /> chủ nhà sách danh tiếng. Ông Khai Trí đã chậm rãi trả lời :<br /> - Tôi biết anh đó, khi tôi ngồi ở Chí Hoà anh ta đi với phái đòan vào thăm tù. Anh<br /> từng biết tôi, nhưng hôm ấy anh ta nhìn tôi như nhìn những người tù khác chưa hề quen<br /> biết. Vì khi đó tất cả chúng ta đều là kẻ ngã ngựa, bị kết án….<br /> Tôi thoáng nhìn thấy nụ cười ruồi của ông Khai Trí:<br /> - Nhắc lại làm chi không biết nữa.<br /> Đúng vậy, nhắc lại làm chi, nói theo thổ ngữ Nam Kỳ.<br /> Tôi suy nghĩ hoài về câu nói ấy. Một câu nói thóang nghe thì tầm thường, nhưng suy<br /> nghĩ thì nó đòi hỏi ở người cầm bút thật nhiều đấy. Tuổi đời, kinh nghiệm đời không chưa<br /> đủ, còn đòi ngưòi cầm bút có một điều kiện khác. Có xứng đáng để cầm bút mà viết không<br /> ?<br /> Đã rất nhiều đêm tôi ngồi trên căn gác cắn bút suy nghĩ. Nên cầm lại cây bút hoặc<br /> không nên. Cuối cùng thì tôi đã có quyết định. bây giờ thì dĩ vãng dồn dậy trong tôi.<br /> Trước đây tôi đã viết dang dở tập hồi ký ” thuở mơ làm văn sĩ ” ở một tuần báo thiếu<br /> nhi trước năm 75. Sau đó tôi viết lại, những mong ” đăng báo ” được. Nhưng bị đánh giá<br /> thấp qua biên tập. Tập hồi ký chẳng ca tụng được caí gì. Chỉ ca tụng một giấc mơ, giấc<br /> mơ của một kẻ mơ làm văn sĩ. Tôi đành gác bút…..<br /> Gần nửa đời người làm việc cầm bút. Đến nay không giữ được quyển sách nào của<br /> mình viết ra. Trận hoả tai năm 75, không phải riêng tôi bị thiệt hại mà nhiều bạn bè đồng<br /> nghiệp của tôi cũng cùng chung số phận và còn trở thành tội phạm, bị đem ra trưng bày<br /> tại phòng trưng bày ” tội ác Mỹ Nguỵ ” Nhiều năm dài những cuốn sách của tôi, của<br /> <br /> chúng tôi bị cầm tù. Tôi không có tiền, lộ phí, không có giấy tờ tuỳ thân đàng hoàng. Đến<br /> bây giờ tôi cũng không đi. Phải chăng tôi muốn giữ mãi hình ảnh của Hà Nội, của những<br /> con đường những tỉnh miền Bắc tôi đã đi qua nguyên vẹn như thuở nào ? Tôi không trả<br /> lời của chính câu hỏi mình tự đặt ra.<br /> Tôi như nhìn thấy mình thuở mới bước qua tuổi trẻ thơ mang ước mơ mình trở thành<br /> văn sĩ. Ôi giấc mơ mới đẹp và ngọt ngào làm sao. Đến bây giờ cũng vậy, tôi không coi<br /> giấc mơ đó là oan nghiệt hay nghiệp chướng phủ phàng.<br /> Muỗi đêm nay sao ra nhiều thế, nó cắn tôi nhoi nhói. Không biết có con muỗi nào<br /> mang mầm bệnh không ? Nếu có chắc chắn là nó truyền cho tôi căn bệnh nào đó ác tính<br /> chứ không phải mãn tính. Muỗi Sài Gòn từng có tiếng cắn đau từ xưa. Tôi nhớ thuở ở Hà<br /> Nội, có một ký giả chuyên viết film du jour trên nhật báo lấy bút hiệu là Muỗi Sài Gòn.<br /> Tôi sống với giấc mơ đẹp của tôi. Một đọan ngắn thôi ” thuở mơ làm văn sĩ “. Xin<br /> mời bước vào tập hồi ký này.<br /> 1999.<br /> <br />