Tỉ lệ biểu hiện hưng cảm trên bệnh nhân đang trong giai đoạn trầm cảm bằng thang tầm soát hưng cảm HCL-32R tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, 2018

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Việc phát hiện, chẩn đoán, chẩn đoán phân biệt giữa rối loạn cảm xúc lưỡng cực II và rối loạn trầm cảm rất ít được quan tâm nghiên cứu tại Việt Nam. Bài viết trình bày khảo sát tỉ lệ có biểu hiện hưng cảm bằng Thang tầm soát hưng cảm HCL-32R ở bệnh nhân đang trong giai đoạn trầm cảm.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tỉ lệ biểu hiện hưng cảm trên bệnh nhân đang trong giai đoạn trầm cảm bằng thang tầm soát hưng cảm HCL-32R tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, 2018

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 487 - THÁNG 2 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2020 TỈ LỆ BIỂU HIỆN HƯNG CẢM TRÊN BỆNH NHÂN ĐANG TRONG GIAI ĐOẠN TRẦM CẢM BẰNG THANG TẦM SOÁT HƯNG CẢM HCL-32R TẠI BỆNH VIỆN NGUYỄN TRI PHƯƠNG, 2018 Từ Tấn Thứ1, Bùi Minh Hiền1, Nguyễn Trí Dũng2, Lương Công Thảo2, Trần Thị Quỳnh Như3, Từ Hữu Chí4 TÓM TẮT 31 Kết luận: Nên áp dụng Thang Tầm soát Đặt vấn đề: việc phát hiện, chẩn đoán, chẩn hưng cảm HCL-32R trên tất cả bệnh nhân được đoán phân biệt giữa rối loạn cảm xúc lưỡng cực chẩn đoán đang trong giai đoạn Trầm cảm. Cần II và rối loạn trầm cảm rất ít được quan tâm khai thác bệnh sử, thăm khám và theo dõi điều trị nghiên cứu tại Việt Nam. kỹ hơn với những bệnh đang trong giai đoạn Mục tiêu: khảo sát tỉ lệ có biểu hiện hưng trầm cảm. cảm bằng Thang tầm soát hưng cảm HCL-32R ở Từ khóa: hưng trầm cảm, thang đo HCL- bệnh nhân đang trong giai đoạn trầm cảm. 32R, bệnh viện Nguyễn Tri Phương. Phương pháp: Thiết kế nghiên cứu cắt ngang mô tả trên 80 bệnh nhân hội đủ các đủ tiêu SUMMARY chuẩn chẩn đoán một giai đoạn trầm cảm theo MANIC DEPRESSION PREVALENCE tiêu chuẩn DSM-V. Tầm soát cơn hưng cảm, IN DEPRESSED PATIENTS BY HCL- hưng cảm nhẹ bằng thang tầm soát hưng cảm nhẹ 32R DEPRESSION SCREENING HCL-32R SCALE, AT NGUYEN TRI PHUONG Kết quả: Theo Thang Tầm soát hưng cảm HOSPITAL, 2018 HCL-32R, tỉ lệ bệnh nhân đang trong giai đoạn Background: The discovery, diagnosis and trầm cảm chủ yếu có những biểu hiện về hưng differential diagnosis of bipolar II disorder and cảm, hưng cảm nhẹ là thường gặp. Theo nghiên depressive disorder have received little attention cứu của chúng tôi có tỷ lệ là 31.3%. Tỉ lệ giữa in Vietnam. nam và nữ có sự khác biệt, tỉ lệ trầm cảm nữ cao Objective: To investigate the prevalence of gấp 1,5 lần nam và tỉ lệ được phát hiện bằng manic manifestations by the HCL-32R manic thang Tầm soát hưng cảm là nữ cao gấp 2.1 lần screening scale in patients in the depressive nam. Tuổi khởi phát: 76 % bệnh nhân được đánh episode. giá có biểu hiện Hưng cảm bằng Thang tầm soát Methods: The cross-sectional study design hưng cảm HCL-32 trong độ tuổi 31-60 tuổi. described over 80 patients who met the criteria for diagnosing a depressive episode according to 1 Sở Y Tế Bình Dương DSM-V criteria. Screening for manic episode, slight manic episode by HCL-32R mild manic 2 Bệnh viện Nguyễn Tri Phương 3 Bệnh Viện Đa Khoa Nam Anh screening scale 4 Trung Tâm Y Tế TP Thủ Dầu Một Results: According to the Manic Depression Chịu trách nhiệm chính: Từ tấn Thứ Screen HCL-32R, the proportion of patients in Email: drtutanthu@gmail.com the period of major depression with Ngày nhận bài: 13.12.2019 manifestations of manic, minor mania is Ngày phản biện khoa học: 14.01.2020 common. According to our research, the ratio is Ngày duyệt bài: 21.01.2020 31.3%. The ratio between men and women is 221
HỘI THẢO KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ KỸ THUẬT NGÀNH Y TẾ TỈNH B×NH DƯƠNG 2020 different, the rate of female depression is 1.5 và góp phần làm xấu đi vấn đề nghề nghiệp, times higher than that of men and the rate gia đình và xã hội [1]. detected by the Manic Depression Screen is 2.1 Để góp phần vào việc phát hiện, chẩn times higher than that of men. Age of onset: 76% đoán, chẩn đoán phân biệt giữa rối loạn cảm of patients assessed to exhibit Hungeria by HCL- xúc lưỡng cực II và rối loạn trầm cảm chủ 32 manic screening scale in the age of 31-60 yếu, và hiện nay còn rất ít nghiên cứu, khảo years old. sát về rối loạn cảm xúc lưỡng cực II thực Conclusion: The HCL-32R Maniculation hiện tại Việt Nam. Vì vậy chúng tôi tiến Screen should be applied to all patients diagnosed in the Depression phase. It is hành thực hiện đề tài này nhằm hỗ trợ thêm necessary to exploit medical history, examine cho các bác sĩ trong việc quan tâm và chú ý and monitor treatment more carefully for hơn, nhằm tránh chẩn đoán nhầm Rối loạn diseases in the period of depression. lưỡng cực II thành Rối loạn trầm cảm chủ Key words: manic depression, HCL-32R yếu. Mục tiêu: khảo sát tỉ lệ có biểu hiện scale, Nguyen Tri Phuong hospital. hưng cảm bằng Thang tầm soát hưng cảm HCL-32R ở bệnh nhân đang trong giai đoạn I. ĐẶT VẤN ĐỀ trầm cảm. Rối loạn cảm xúc lưỡng cực là rối loạn tâm thần thường gặp, gây ra sự biến đổi cảm II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU xúc không ổn định, một rối loạn được đặc Đối tượng nghiên cứu trưng bởi hai hoặc nhiều giai đoạn hơn trong Bệnh nhân đủ tiêu chuẩn chẩn đoán một đó khí sắc và khả năng làm việc, sinh hoạt giai đoạn trầm cảm theo tiêu chuẩn DSM-V, của bệnh nhân bị rối loạn đáng kể, rối loạn đến khám tại phòng khám Tâm thần Khoa này khi thì gia tăng khí sắc, tăng tư duy và Nội thần kinh Bệnh viện Nguyễn Tri tăng hoạt động ( hưng cảm nhẹ hoặc hưng Phương, từ tháng 4 năm 2018 đến tháng 7 cảm) khi thì giảm khí sắc, tư duy giảm và năm 2018. giảm hoạt động (trầm cảm) rối loạn có tính Tiêu chuẩn chọn vào nghiên cứu: Bệnh chất chu kỳ xen kẽ giữa giai đoạn hưng cảm nhân đủ tiêu chuẩn chẩn đoán một giai đoạn hoặc giai đoạn trầm cảm với giai đoạn hồi trầm cảm theo tiêu chuẩn DSM-V. Bệnh phục [4]. Rối loạn cảm xúc lưỡng cực II có đặc nhân từ 16 tuổi trở lên. điểm: có ít nhất một giai đoạn hưng cảm nhẹ Tiêu chuẩn loại trừ: Trầm cảm sau phân và ít nhất một giai đoạn trầm cảm điển hình; liệt. Bệnh nhân có giai đoạn hưng cảm, hưng không có các giai đoạn hưng cảm hoặc hỗn cảm nhẹ tự phát. Bệnh nhân không thực hiện hợp. được việc điền câu hỏi: Thang tầm soát hưng Một số khảo sát gần đây với bệnh nhân cảm (HCL-32R). rối loạn lưỡng cực đã cho thấy 2/3 số bệnh Thiết kế nghiên cứu nhân có chẩn đoán ban đầu sai; các chẩn Nghiên cứu cắt ngang mô tả. đoán không đúng gồm có rối loạn trầm cảm Cỡ mẫu điển hình, rối loạn lo âu, tâm thần phân liệt Gồm 80 bệnh nhân hội đủ các đủ tiêu và rối loạn nhân cách. Chẩn đoán sai và điều chuẩn chẩn đoán một giai đoạn trầm cảm trị không phù hợp có thể gây đau khổ kéo dài theo tiêu chuẩn DSM-V. 222
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 487 - THÁNG 2 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2020 Các bước tiến hành Tầm soát cơn hưng cảm, hưng cảm nhẹ Làm bệnh án nghiên cứu các bệnh nhân bằng thang tầm soát hưng cảm nhẹ HCL-32R đủ tiêu chuẩn chẩn đoán một giai đoạn trầm Bệnh nhân được cho là có biểu hiện hưng cảm theo tiêu chuẩn DSM-V. cảm được phát hiện bằng bộ câu hỏi HCL- 32R, khi có tổng số điểm từ 14 trở lên. III. KẾT QUẢ Bảng 1. Một số đặc điểm dân số xã hội của đối tượng nghiên cứu (n=80) Đặc điểm Số lượng (%) Tỉ lệ (%) Nam 31 38,8 Giới tính Nữ 49 61,2 18-30 6 7,5 31-45 28 35,0 Độ tuổi 46-60 40 50,0 >60 6 7,5 Chưa kết hôn 16 20,0 Kết hôn 63 78,8 Tình trạng hôn nhân Ly dị 1 1,3 Góa 0 0 Dưới cấp I 2 2,5 Cấp I 7 8,8 Học vấn Cấp II 26 32,5 Cấp III 24 30,0 Trên cấp III 21 26,3 Không 19 23,8 Lao động phổ thông 23 28,7 Nghề nghiệp Nhân viên văn phòng 23 28,7 Buôn bán 12 15,0 Học sinh- sinh viên 3 3,8 Tỉ lệ nữ (61.2%) cao hơn nam (38.8%) 1.5 lần. Nhóm tuổi 46-60 tuổi chiếm tỉ lệ cao nhất (50%), sau đó lần lượt là nhóm tuổi 35-45 (35%), 18-30 và >60 (7,5%), 85% trong nhóm 31- 60. Đã kết hôn chiếm tỉ lệ cao nhất (78,8%), trong khi đó chưa ghi nhận trường hợp nào Góa. Nhóm có trình độ học vấn cấp II và cấp III chiếm tỉ lệ cao nhất (32.5% và 30%). Sau đó nhóm đại học và sau đại học và ít nhất là nhóm cấp I dưới cấp I. Tỉ lệ lao động phổ thông và nhân viên văn phòng (cùng 28,7%) cao hơn nhóm không có nghề nghiệp (23,8%), nhóm buôn bán (15%) và sinh viên (3,8%). 223
HỘI THẢO KHOA HỌC CÔNG NGHỆ VÀ KỸ THUẬT NGÀNH Y TẾ TỈNH B×NH DƯƠNG 2020 Bảng 2. Triệu chứng trầm cảm của bệnh nhân (n=80) Triệu chứng Tỉ lệ (%) Khí sắc trầm 100 Giảm đáng kể vui thú 98,8 Dấu hiệu tăng hay giảm cân 62,5 Mất ngủ hay ngủ nhiều 90 Kích động hay chậm tâm thần vận động 78,5 Mệt mỏi hay mất năng lượng 97,5 Cảm thấy vô dụng 63,7 Giảm khả năng suy nghĩ hay tập trung 96,3 Ý nghĩa về cái chết 43,8 Tỉ lệ đối tượng có ý nghĩ về cái chết chiếm 43,8% trên tổng số đối tượng nghiên cứu Bảng 3. Điểm thang tầm soát hưng cảm HCL-32R của bệnh nhân HCL 32R Số lượng Tỉ lệ (%) < 14 điểm 55 68,8 >= 14 điểm 25 31,3 Tổng 80 100 Nhóm đối tượng nghiên cứu có thang điểm HCL-32R >= 14 điểm chiếm tỉ lệ 31,3%. Một số yếu tố liên quan đến điểm thang tầm soát HCL-32R của bệnh nhân Về giới tính HCL-32R < 14 điểm HCL-32R >= 14 điểm Yếu tố p n % n % Nam 41 83,7 8 16,3 Giới tính 60 6 100 0 0,0 Y nghĩ về Có 24 68,6 11 31,4 0.583** cái chết Không 31 68,9 14 31,1 *Kiểm định chính xác Fisher, **kiểm định chi bình phương Tỷ lệ HCL-32R >= 14 điểm ở nữ (54,8%) cao hơn nam (16,3%) (p
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 487 - THÁNG 2 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2020 tôi ghi nhận hưng cảm chiếm tỷ lệ cao nhất là hiện Hưng cảm bằng Thang tầm soát hưng vào độ tuổi 31-45 tuổi. cảm HCL-32 trong độ tuổi 31-60 tuổi. Trong nghiên cứu của chúng tôi, tỷ lệ nữ Nên áp dụng Thang Tầm soát hưng cảm giới cao hơn so với nam giới với tỷ lệ lần HCL-32R trên tất cả bệnh nhân được chẩn lượt là 61,3% và 38,8%. Còn trong tầm soát đoán đang trong giai đoạn Trầm cảm. Cần của bệnh viện tâm thần Trung ương 2 thì tỷ khai thác bệnh sử, thăm khám và theo dõi lệ nam nữ xấp xỉ nhau không có sự khác biệt điều trị kỹ hơn với những bệnh đang trong rõ ràng. giai đoạn trầm cảm. Có 15 % số trường hợp trong nghiên cứu của chúng tôi làm nghề buôn bán, 23% TÀI LIỆU THAM KHẢO không có việc làm và 3,8% là sinh viên. Còn 1. Bệnh viện Tâm thần trung ương 2, 2011, trong nghiên cứu của Anna Sasdelli [7] thì Tầm soát rối loạn lưỡng cực trên bệnh nhân ghi nhận 18% đã nghỉ hưu, 10,6% nội trợ, trong giai đoạn trầm cảm tại bệnh viện Tâm 4,44% thất nghiệp, 4,2% là sinh viên. thần Trung ương 2. Nghiên cứu của chúng tôi ghi nhận có 2. Ngô Tích Linh, 2015, Trầm cảm và chiến 31,25% trường hợp có biểu hiện hưng cảm lược điều trị. trên số bệnh nhân trầm cảm đến khám tại 3. Nguyễn Văn Thọ, 2000, BRIDGE bệnh viện Nguyễn Tri Phương. Kết quả này Screening programme. thấp hơn kết quả được ghi nhận từ nghiên 4. Ghaemi SN và cs, 2000, Diagnosing bipolar cứu của Ghaemi và cộng sự [5] khi các tác disorder and the effect ò antidepressant: giả này cho thấy kết quả là 37%. Nhưng kết naturalistic study. quả được rút ra từ nghiên cứu của chúng tôi 5. Kaplan and sadock's comprehensive cao hơn với tỷ lệ được ghi nhận trong tài liệu textbook of psychiatry 10th edition, 2005. Kaplan & Sadock [6] với 30%. Sự khác biệt 6. Anna Sasdelli, Loredana và cs, 2013, nêu trên có thể do thời gian lấy mẫu và địa Screening for bipolar disorder symptoms in điểm lấy mẫu khác nhau ở mỗi nghiên cứu. depressed primary care attenders comparison Và những khác biệt về đặc điểm mẫu nghiên between mood disorder questionnaire and cứu như đã nêu trên cũng có thể làm thay đổi hypomania checklist. về tỷ lệ hưng cảm cần khảo sát. 7. Anna Sasdelli, Loredana và cs, 2013, Screening for bipolar disorder symptoms in V. KẾT LUẬN depressed primary care attenders comparison Theo Thang Tầm soát hưng cảm HCL- between mood disorder questionnaire and 32R, tỉ lệ bệnh nhân đang trong giai đoạn hypomania checklist. trầm cảm chủ yếu có những biểu hiện về 8. WHO, 2012, Depression: A global crisis, hưng cảm, hưng cảm nhẹ là thường gặp. http://www.who.int/topics/depression/en/ Theo nghiên cứu của chúng tôi có tỷ lệ là 9. Roy H.Perlis, Eileen Brown và cs, 2006, 31.3%. Tỉ lệ giữa nam và nữ có sự khác biệt, Clinical features of bipolar depression versus tỉ lệ trầm cảm nữ cao gấp 1,5 lần nam và tỉ lệ major depressive disorder in large được phát hiện bằng thang Tầm soát hưng multicenter trials. cảm là nữ cao gấp 2.1 lần nam. Tuổi khởi 10. DSM 5, Diagnostic criteria major depressive phát: 76% bệnh nhân được đánh giá có biểu disorder 225