Tình trạng khớp cắn của một nhóm sinh viên trường Đại học Y Dược – Đại học Thái Nguyên

Hoàng Tiến Công<br /> <br /> TRƢỜNG<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> –<br /> <br /> 119(05): 123 - 128<br /> <br /> - ĐH<br /> Hoàng Tiến Công*<br /> Trường Đại học Y - Dược - ĐH Thái Nguyên<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> , cắn chìa răng cửa trên một nhóm sinh viên trƣờng Đại học Y Dƣợc Thái Nguyên.<br /> Phƣơng pháp: nghiên cứu mô tả trên 170 sinh viên Trƣ<br /> , cắn chìa răng cửa. Kết quả:<br /> .H. Angle, trong đó CLI: 23,53%; CLII:<br /> 28,24% và CLIII: 38,82%. Trong sai khớp cắn loại II thì CL II/1 chiếm 68,7% và CLII/2 chiếm 31,3%.<br /> Đối với khớp cắn loại CLIII thì loại không ngƣợc cửa chiếm tỷ lệ 92,42%.<br /> . Kết luận:<br /> (90,<br /> ỉ<br /> .<br /> Từ khóa: Khớp cắn, sai khớp cắn, cắn trùm, cắn chìa, Angle.<br /> *<br /> <br /> Khớp cắn là nền tảng và là xƣơng sống của<br /> ngành Răng Hàm Mặt nói chung và chuyên<br /> ngành Chỉnh hình răng mặt nói riêng. Khái<br /> niệm khớp cắn là khái niệm chung dùng để<br /> mô tả một vị trí hay một trạng thái tĩnh có tiếp<br /> xúc răng giữa hai hàm, trong đó các răng có<br /> sự tiếp xúc với nhau nhiều nhất, hai hàm ở vị<br /> trí đóng khít nhất và hàm dƣới đạt đƣợc sự ổn<br /> định cơ học cao nhất. Nó là kết quả của sự<br /> tiếp xúc giữa bề mặt nhai của các răng hàm<br /> trên và hàm dƣới [1]. Khớp cắn sai gây ra sự<br /> bất hài hoà trong tƣơng quan răng- răng,<br /> tƣơng quan hàm - mặt và giữa các cấu trúc<br /> của hệ thống nhai với nhau, không những ảnh<br /> hƣởng đến chức năng, thẩm mỹ mà còn ảnh<br /> hƣởng đến các bệnh răng miệng. Sự hiểu biết<br /> một cách rõ ràng đặc điểm của các loại sai<br /> lệch khớp cắn và tƣơng quan xƣơng – răng là<br /> hết sức cần thiết. Kết quả các nghiên cứu cho<br /> thấy tình trạ<br /> ổ biến, theo nghiên cứu<br /> của Hoàng Thị Bạch Dƣơng thì có 91% trẻ 12<br /> tuổi tại Hà Nội có sai lệch khớp cắn [1], theo<br /> Đồng Khắc Thẩm thì 83,2% dân số<br /> *<br /> <br /> Tel: 0913 351248, Email: Conghoangt60@gmail.com<br /> <br /> [3]. Nghiên cứu của<br /> Ibrahim E.G (2007) trên ngƣời trƣởng thành<br /> tại Thổ Nhĩ Kỳ thì tỷ lệ sai lệch khớp cắn theo<br /> Angle là 89,9% [6].<br /> Để tìm hiểu tình trạ<br /> –<br /> ,<br /> chúng tôi thực hiện nghiên cứu này với mục<br /> tiêu: xác định tỷ lệ sai lệch khớp cắn theo<br /> phân loại của Angle và nhận xét độ cắn trùm,<br /> cắn chìa răng cửa trên sinh viên trƣờng Đại<br /> học Y Dƣợc Thái Nguyên.<br /> ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP<br /> NGHIÊN CỨU<br /> Đối tƣợng: Mẫu nghiên cứu gồm 170 sinh viên<br /> Y chính quy đang học tại Trƣờng Đại học Y<br /> Dƣợc Thái Nguyên năm học 2012-2013.<br /> - Tiêu chuẩn lựa chọn: Sinh viên chính quy có<br /> độ tuổi từ 18-25, có bộ răng vĩnh viễn đầy đủ,<br /> chƣa điều trị chỉnh hình hoặc phục hình, đồng<br /> ý tham gia nghiên cứu.<br /> - Tiêu chuẩn loại trừ: Có tiền sử chấn thƣơng<br /> hàm mặt hoặc có dị tật bẩm sinh vùng hàm<br /> mặt ảnh hƣởng đến khớp cắn; Có bất thƣờng<br /> về số lƣợng răng; Có mất răng không phải<br /> răng số 8; Có tổn thƣơng tổ chức cứng của<br /> răng trên 1/2 thân răng.<br /> 123<br /> <br /> Hoàng Tiến Công<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Kỹ thuật chọn mẫu: Chọn mẫu ngẫu nhiên<br /> theo các khối, lớp sinh viên<br /> Phƣơng pháp: Mô tả cắt ngang.<br /> Chỉ tiêu nghiên cứu: Thông tin cá nhân về<br /> tuổi, giới và các chỉ tiêu khám lâm sàng, phân<br /> tích trên mẫu hàm thạch cao đƣợc ghi nhận<br /> vào mẫu phiếu nghiên cứu.<br /> Kỹ thuật thu thập số liệu:<br /> - Khám lâm sàng ở vị trí khớp cắn trung tâm:<br /> Xác định loại khớp cắn theo phân loại của<br /> E.H.Angle, đo độ cắn trùm, cắn chìa răng<br /> cửa, ghi dấu sáp cắn của các đối tƣợng nghiên<br /> cứu. Những trƣờng hợp tƣơng quan răng 6 hai<br /> bên không đồng nhất thì xếp loại theo bên nào<br /> có sai lệch nặng hơn. Nếu loại tƣơng quan<br /> không xác định đƣợc thì xếp loại khớp cắn<br /> theo tƣơng quan răng 3.<br /> - Tiến hành lấy dấu và đổ mẫu hàm thạch cao<br /> hàm trên và dƣới. Kiểm tra và đối chiếu loại<br /> sai khớp cắ<br /> ộ cắn trùm, độ cắ<br /> .<br /> Sử lý số liệu: Số liệu đƣợc sử lý bằng phần<br /> mềm SPSS 16.0. Giá trị trung bình, tỉ lệ phần<br /> trăm đƣợc dùng để xác định tình trạng khớp<br /> cắn. χ2 - test đƣợc sử dụng để xác định các<br /> mối liên quan.<br /> KẾT QUẢ<br /> Bảng1. Phân bố các loại khớp cắn theo Angle ở<br /> hai giới nam và nữ<br /> Giới<br /> Nam<br /> Nữ<br /> Σ<br /> Khớp<br /> n (%)<br /> n (%)<br /> n (%)<br /> cắn<br /> CL0<br /> 4 (5,72)<br /> 12 (12,0)<br /> 16 (9,41)<br /> CLI<br /> 14 (20,0)<br /> 26 (26,0)<br /> 40 (23,5)<br /> CLII<br /> 20 (28,6)<br /> 28 (28,0)<br /> 48 (28,2)<br /> CLIII<br /> 32 (45,7)<br /> 34 (34,0)<br /> 66 (38,8)<br /> Σ<br /> 70 (100,0) 100 (100,0) 170 (100,0)<br /> <br /> 119(05): 123 - 128<br /> <br /> 90,59%.<br /> : Sự chênh lệch tỷ lệ các loại khớp<br /> cắn theo Angle ở hai giới là không có ý nghĩa<br /> thống kê với p > 0,05. Trong đó khớp cắn loại<br /> CLIII có tỷ lệ cao nhất: 38,82%, sau đó là CLII:<br /> 28,24%, CLI<br /> 0: 9,41%. Sự<br /> ch<br /> .<br /> 41,7%<br /> 20<br /> <br /> 27%<br /> <br /> 15<br /> 10<br /> <br /> 14,7<br /> <br /> Nam<br /> <br /> 16,6%<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> 5<br /> <br /> 0<br /> Cl II/1<br /> <br /> ClII/2<br /> <br /> Biểu đồ 1. Phân bố các tiểu loại sai lệch khớp cắn<br /> loại II<br /> <br /> : Trong số 48 trƣờng hợp có khớp<br /> cắn loại II thì khớp cắn tiểu loại I chiếm tỷ lệ<br /> cao hơn: 68,<br /> loại khớp cắn ở hai giới là không có ý nghĩa<br /> thống kê với p > 0,05.<br /> 40<br /> 30<br /> <br /> 20<br /> <br /> Nam<br /> <br /> 10<br /> <br /> Nữ<br /> <br /> 0<br /> Có ngược cửa Không ngược<br /> cửa<br /> <br /> Biểu đồ 2. Phân bố tỷ lệ khớp cắn loại III có và<br /> không ngược cửa theo giới<br /> <br /> :<br /> <br /> 170 đối tƣợng tham gia<br /> nghiên cứu. Trong đó có 100 nữ (58,82%), 70<br /> nam (41,18%). Sự khác biệt giữa tuổi và giới<br /> không có ý nghĩa thống kê.<br /> <br /> .<br /> <br /> Bảng 2. Phân bố tỷ lệ các loại độ cắn trùm theo giới<br /> Giới<br /> Cắ<br /> < 1 mm<br /> 1 - 4 mm<br /> > 4 mm<br /> Σ<br /> <br /> 124<br /> <br /> Nam<br /> n (%)<br /> 0 (0)<br /> 54 (77,14)<br /> 16 (22,86)<br /> 70 (100,0)<br /> <br /> Nữ<br /> n (%)<br /> 1 (1,0)<br /> 84 (84,0)<br /> 15 (15,0)<br /> 100 (100,0)<br /> <br /> Σ<br /> n (%)<br /> 1 (0,59)<br /> 138 (81,18)<br /> 31 (18,23)<br /> 170 (100,0)<br /> <br /> Hoàng Tiến Công<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 119(05): 123 - 128<br /> <br /> 1-4mm là cao nhất chiếm 81,18%, >4<br /> mm chiếm 18,23% và 4 mm<br /> <br /> 10 (14,29)<br /> <br /> 14 (14,0)<br /> <br /> 24 (14,12)<br /> <br /> Σ<br /> <br /> 70 (100,0)<br /> <br /> 100 (100,0)<br /> <br /> 170 (100,0)<br /> <br /> :<br /> <br /> 2-4 mm là 63,53%; 4 mm<br /> .<br /> <br /> Bảng 4. Tương quan R6, tương quan R3<br /> trong sai khớp cắn loại I<br /> R6<br /> 1bên<br /> 2 bên<br /> R3<br /> n (%)<br /> n (%)<br /> 1 bên<br /> 0<br /> 10 (25,0)<br /> 2 bên<br /> 0<br /> 14 (35,0)<br /> Khác loại<br /> 0<br /> 16 (40,0)<br /> Σ<br /> 0<br /> 40 (100)<br /> <br /> : Có 24 ngƣời có tƣơng quan răng<br /> nanh loại I phù hợp với tƣơng quan răng 6<br /> loại I Angle (chiếm 60%) và 16 ngƣời không<br /> có đồng thời 2 loại tƣơng quan trên (40%).<br /> Bảng 5. Tương quan R6, tương quan R3 trong sai<br /> khớp cắn loại III<br /> R6 1 bên<br /> 2 bên<br /> Σ<br /> R3<br /> n (%)<br /> n (%)<br /> n (%)<br /> 1 bên<br /> 3 (4,5) 8 (12,1)<br /> 11(16,6)<br /> 2 bên<br /> 0 (0,0)<br /> 2 (3,1) 2 (3,1)<br /> Khác loại 24 (36,4) 29 (43,9)<br /> 53 (80,3)<br /> Σ<br /> 27(40,9) 39 (59,1)<br /> 66 (100,0)<br /> <br /> Nhận xét: Trong số 66 ngƣời có sai khớp cắn<br /> loại Angle III thì có tới 53 ngƣời (80,3%) là<br /> có tƣơng quan R3 không phù hợp với tƣơng<br /> quan răng 6.<br /> <br /> CLII<br /> BÀN LUẬN<br /> <br /> Σ<br /> n (%)<br /> <br /> .<br /> <br /> n sinh viên nam, phù<br /> hợp với thực trạng sinh viên trƣờng đại học Y<br /> Dƣợc. Kết quả nghiên cứu cho<br /> 90,59%, kết quả này phù<br /> hợp với nghiên cứu của Hoàng Bạch Dƣơng<br /> (2000) trên trẻ 12 tuổi tại Hà Nội là 91% [1]<br /> và của Ibrahim E.G (2007) trên ngƣời trƣởng<br /> thành tại Thổ Nhĩ Kỳ thì tỷ lệ sai lệch khớp<br /> cắn là 89,9% [6]. Tuy nhiên so với nghiên<br /> cứu của Artênio cùng cộng sự (2010) tại<br /> thành phố Sao Paulo–Brazil là 66,76% [5] thì<br /> tỷ lệ sai khớp cắn trong nghiên cứu của chúng<br /> tôi<br /> <br /> . Bên<br /> cạnh đó, tỷ lệ khớp cắn trung tính (ClI) trong<br /> nghiên cứu là 23,5% thấp so với nghiên cứu<br /> của Hoàng Thị Bạch Dƣơng (2000) là 39% và<br /> nghiên cứu của Artênio cùng cộng sự (2010)<br /> là 37,3% [1], [5]. Nghiên cứu của chúng tôi<br /> cho thấy, tỷ lệ sai khớp cắn loại ClIII<br /> <br /> 125<br /> <br /> Hoàng Tiến Công<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> (CSRMBĐ).<br /> Khớp cắn loại ClIII<br /> <br /> , có thể do công<br /> tác CS<br /> , hàm răng sữa<br /> sâu không đƣợc điều trị kịp thời sẽ ảnh hƣởng<br /> tới sự sắp xếp của hàm răng vĩnh viễn thay<br /> thế nó…), thậm chí mất răng sữa sớm, đặc<br /> biệt là răng hàm sữa thứ hai, dẫn đến sự di<br /> gần của răng số 6. Một nguyên nhân khác góp<br /> phần gây các dạng lệch lạc của sai khớp cắn<br /> ClI là yếu tố thói quen xấu: nuốt kiểu trẻ em,<br /> đẩy lƣỡi gây nên khoảng cách hở phía trƣớc,<br /> mút môi, mút ngón tay gây hẹp hàm trên, hàm<br /> dƣới thụt lùi. Trong nhóm sai khớp cắn loại<br /> ClIII (bảng 5), có tới 53 ngƣời (80,3%) là có<br /> tƣơng quan R3 không phù hợp với tƣơng<br /> quan răng 6, điều này nói lên sự bất hài hòa<br /> chủ yếu xảy ra có liên quan đến sự dịch<br /> chuyển di gần của răng 6 dƣới mà do liên<br /> quan đến răng hàm sữa, chứ không phải là<br /> khớp cắn loại III thật. Trong nhóm khớp cắn<br /> loại CLIII<br /> <br /> 119(05): 123 - 128<br /> <br /> cao hơn, chiếm 68,7% và khớp cắn tiểu loại II<br /> chiếm 31,3%. Kết quả này phù hợp với kết<br /> quả nghiên cứu của Đồng Khắc Thẩm (2000)<br /> với kết luận ClII/2 chỉ chiếm khoảng 25% của<br /> khớp cắn loại CLII<br /> (2007) là 64,29% ClII/1 và 35,71% ClII/2.[3],<br /> [4]. Nhƣng so với kết quả nghiên cứu của<br /> Ibrahim cùng cộng sự năm 2007 tại Thổ Nhĩ<br /> Kỳ là 89,4% ClII/1 và 10,6% ClII/2 [6] thì<br /> chúng tôi ít hơn về nhóm ClII/1 và nhiều hơn ở<br /> nhóm ClII/2., sự khác biệt này có thể là do đặc<br /> thù về chủng ngƣời khác nhau giữa ngƣời<br /> Việt và ngƣời Thổ Nhĩ Kỳ, một phần có thể<br /> do mẫu nghiên cứu của chúng tôi nhỏ hơn.<br /> Sai lệch ClII/1thƣờng do nguyên nhân mắc<br /> phải, có liên quan tới việc chăm sóc hàm răng<br /> sữa và các thói quen xấu từ tuổi nhỏ, ClII/2<br /> phụ thuộc cao vào đặc tính di truyền về cấu<br /> tạo xƣơng ổ răng và sự sắp xếp của các răng<br /> cửa hàm trên. T<br /> -<br /> <br /> 92,3% . Sự khác biệt này có thể<br /> > 4 mm hoặc < 1 mm đều là<br /> loại khớp cắn xấu ảnh hƣởng rất nhiều đến<br /> thẩm mỹ và chức năng của bệnh nhân, đồng<br /> thời gây nên khớp cắn sang chấn - là loại<br /> khớp cắn có yêu cầu điều trị và cần tới sự can<br /> thiệp của chỉnh nha.<br /> <br /> tỷ lệ khoảng 10% của khớp cắn loại CLIII [3].<br /> Trong khi đó, số ngƣời có khớp cắn loại<br /> Angle I và tƣơng quan răng nanh loại I có 24<br /> ngƣời, chiếm 60% (bảng 4), có nghĩa là khớp<br /> cắn trung tính thật cũng chỉ chiếm 60%. Biểu<br /> đồ 1 cho thấy trong số 48 trƣờng hợp có khớp<br /> cắn loại II thì khớp cắn tiểu loại I chiếm tỷ lệ<br /> 126<br /> <br /> Hoàng Tiến Công<br /> <br /> Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ<br /> <br /> 119(05): 123 - 128<br /> 0:<br /> <br /> 9,41%;<br /> CLI: 23,53%; CLII: 28,24%; CLIII: 38,82%.<br /> Trong số khớp cắn loại II thì khớp cắn tiểu<br /> loại I chiếm 68,7% và tiểu loại II chiếm<br /> 31,3%. Đối với khớp cắn loại CLIII thì loại<br /> khớp cắn không ngƣợc cửa chiếm tỷ lệ<br /> 92,42%.<br /> -<br /> <br /> -<br /> <br /> 6<br /> do mất răng 5 sữa sớm, chiếm khoảng<br /> “Leeway” và dẫn tới sự lệch lạc ở hàm răng<br /> vĩnh viễn sau này [2]. Theo kết quả nghiên<br /> cứu của chúng tôi, không có sự khác biệt tỷ lệ<br /> các loại khớp cắn giữa nam và nữ. Kết quả<br /> này không phù hợp với nghiên cứu của Đồng<br /> Khắc Thẩm với kết luận là yếu tố giới tính có<br /> ảnh hƣởng tới sự phân bố khớp cắn, trong đó<br /> tỷ lệ khớp cắn loại CLI ở nam nhiều hơn nữ,<br /> nhƣng nữ lại có khớp cắn loại CLIII nhiều hơn<br /> nam; còn với khớp cắn loại CLII nam và nữ có<br /> tỷ lệ tƣơng đƣơng nhau [3]. Sở dĩ có sự khác<br /> biệt này có thể do cỡ mẫu nghiên cứu của<br /> chúng tôi còn ở mức hạn chế.<br /> KẾT LUẬN<br /> 170 sinh viên<br /> <br /> .<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Hoàng Thị Bạch Dƣơng (2000), Điều tra về<br /> lệch lạc răng – hàm trẻ em lứa tuổi 12 ở trƣờng<br /> cấp II Amsterdam Hà Nội, Luận văn thạc sỹ y học,<br /> Đại học Y Hà Nội.<br /> 2. Hoàng Tử Hùng (2005), Cắn khớp học, NXB Y<br /> học, Tp Hồ Chí Minh, tr. 277-288.<br /> 3. Đồng Khắc Thẩm (2000), khảo sát tình trạng khớp<br /> cắn ở ngƣời Việt trong độ tuổi 17-27, Luận văn thạc<br /> sĩ Y học, trường ĐH Y Dược TP Hồ Chí Minh.<br /> 4. Cao Thị Hoàng Yến (2007), Nhận xét tình trạng<br /> khớp cắn của sinh viên Đại học Y Hà Nội lứa tuổi 1820, Luận văn tốt nghiệp, Trường Đại học Y Hà Nội.<br /> 5. Artênio. J.I.G. et al (2010), “Malocclusion<br /> prevalence and comparison between the Angle<br /> classification and the Dental Aesthetic Index in<br /> scholars in the interior of São Paulo state - Brazil”,<br /> Dental Press J Orthod, 15(4), p.94 – 102.<br /> 6. İbrahim E.G; Ali. İ.K; Erturul. E (2007),<br /> “Prevalence of Malocclusion Among Adolescents<br /> In Central Anatolia”, Eur J Dent, 1(3), p.125–131.<br /> <br /> 127<br /> <br />