Tiết 113 - Ban Nâng cao TRAO DUYÊN (Trích “Truyện Kiều”) Nguyễn Du

Chia sẻ: Cuncon2211 Cuncon2211 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

1.104
lượt xem 77
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Giúp HS: 1. Cảm nhận được tình yêu và nỗi đau khổ của Thúy Kiều trong đêm “Trao duyên” 2. Thấy được tài nghệ tuyệt vời của Nguyễn Du trong việc miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật. B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN - SGK, SGV - Thiết kế bài học C. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH GV có thể tổ chức giờ dạy học theo cách: cho HS đọc, gợi tìm; kết hợp tìm các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi. ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiết 113 - Ban Nâng cao TRAO DUYÊN (Trích “Truyện Kiều”) Nguyễn Du

Tiết 113 - Ban Nâng cao TRAO DUYÊN (Trích “Truyện Kiều”) Nguyễn Du A. MỤC TIÊU BÀI HỌC Giúp HS: 1. Cảm nhận được t ình yêu và nỗ i đau khổ của Thúy Kiều trong đêm “Trao duyên” 2. Thấy được tài nghệ tuyệt vời của Nguyễn Du trong việc miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật. B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN - SGK, SGV - Thiết kế bài học C. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH GV có thể tổ chức giờ dạy học theo cách: cho HS đọc, gợi t ìm; kết hợp tìm các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏ i. D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt 1. Tiểu dẫn (HS đọc SGK) I. Tìm hiểu chung - Phần t iểu dẫn trình bày nội dung 1. Vị trí đọan trích. Sau đêm thề nguyện giữa Kim Trọng và Thúy Kiều, Kim Trọng phải gì? về gấp hộ tang chú ở Liễu Dương. Tai nạn ập đến nhà Kiều vì sự xưng xuất của thằng bán tơ. Cha, em bị đánh đập tàn nhẫn, của nả bị cướp sạch. Kiều buộc phải bán mình chuộc tội cho cha và em. Công việc nhà tạm ổn, nhưng mối t ình của mình thì lỡ dở. Chỉ còn lại một đêm ở nhà, ngày mai phải đi theo Mã Giám Sinh. Thúy Kiều đã cậy nhờ 2. Đọan trích (HS đọc SGK) Thúy Vân trả nghĩa cho Kim Trọng. Đọan trích từ câu 723 đến 756 - Giải thích từ khó. trong tác phẩm “Truyện Kiều”. Tiêu đề do người biên sọan đặt. - Xác định bố cục và nội dung mỗi 2. Bố cục: hai đọan: đọan nói gì? + Đọan 1: 10 câu đầu: Thúy Kiều trao duyên, cậy nhờ Thúy Vân trả nghĩa cho Kim Trọng. + Đọan 2: Còn lại: Diễn biến tâm trạng của Thúy Kiều sau khi trao duyên. Đó là lưu luyến những kỉ vật, với t ình yêu của mình. Nàng coi hạnh phúc của mình đã chấm dứt, nàng càng đau đớn vì t ình 1
Tiết 113 - Ban Nâng cao yêu tan vỡ, vì buộc phải phụ t ình Kim Trọng. - Xác định đại ý đọan trích 3.Đại ý : Đọan trích miêu tả cách xử sự của Thúy Kiều khi cậy nhờ Thúy Vân trả nghĩa cho Kim Trọng. Đồng thời làm rõ diễn biến tâm trạng đầy đau khổ tuyệt vọng của Kiều khi tình yêu tan vỡ, buộc phụ tình với Kim Trọng. II. Đọc – hiểu II. Đọc – hiểu 1.Kiều trao duyên 1. Trao duyên là chuyện tế nhị, khó - Đem t ình yêu của mình trao cho người khác là một chuyện bất đắc nói. Kiều đã nói và làm như thế nào dĩ. Trường hợp của Kiều không thể đành được, buộc nàng phải làm để Thúy Vân chấp nhận? Hãy phân thế. Vả lại việc vợ chồng là chuyện hệ trọng cả một đời người. Không yêu sao có thể lấy chồng được. Trao duyên trong hòan cảnh của Thúy tích. Kiều là chuyện tế nhị và khó nói. - Kiều đã xử sự như thế nào đã lựa chọn cách nói như thế nào để - Em có suy nghĩ như thế nào về lời người em gái của mình chấp nhận lời thỉnh cầu. Ngay từ lời mở đầu lẽ của Thúy Kiều? Kiều đã lựa chọn lời lẽ thích hợp nhất: Cậy em, em có nhận lời - “Cậy” chứ không phải nhờ. “Cậy” là thể hiện niềm tin nhất, chỉ có - Em có suy nghĩ gì về cử chỉ này? em mới là người chị t in cậy nhất. Vì thế “cậy” có sức nặng của niềm tin hơn. “Chịu lời” chứ không phải nhận lời. “Chịu lời” buộc người mình t in phải nghe theo kghông thể từ chối. Nếu nói nhận lời t hì người nghe có thể từ chối. - Trong lúc bối rối và đau khổ nhất, Kiều vẫn chọn những lời lẽ thuyết - Ngoài lời nói và cử chỉ, trong trao phục đứa em ruột của mình. Bởi vì những gì nàng sắp nói ra vô cùng duyên Kiều còn nói những gì? hệ trọng với hạnh phúc của em mình. Kiều không chỉ lựa lời mà cử chỉ thông qua lời thoại “Ngồi lên đây chi lạy rồi sẽ thưa” - Tại phải lạy em? Làm thế có trái với đạo lí không? Kiều lạy là lạy - Em có suy nghĩ gì về lời lẽ ấy? đức hi sinh cao cả của Thúy Vân phải chấp nhận lấy người mình không được yêu, cụ thể “lấy người yêu chị làm chồng”. Hai câu mở đầu đọan trích, ta nhận ra dù trong hòan cảnh tan nát lòng Thúy Kiều vẫn bộc lộ sự đoan trang tế nhị. - Nàng có nói về mối t ình của mình, hòan cảnh của mình: Kể từ khi gặp chàng Kim Khi ngày quạt nước, khi đêm chén thề 2
Tiết 113 - Ban Nâng cao Sự đâu sóng gió bất kì Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai Tình sau mà hiếu cũng nặng. Hòan cảnh này buộc Kiều phải lực chọn. Lẽ tất nhiên Kiều phải hi sinh t ình yêu để làm tròn chữ Hiếu. Cách nói này của Thúy Kiều cốt để Thúy Vân thấy được sự hi sinh của Kiều mà thương lấy nàng. Đến đây Kiều có thể nói được những điều muốn nói: Ngày xuân em hãy còn dài Xót tình máu mủ thay lời nước non Điều muốn trao gửi, Kiều đã nói được rồi. Sau phút ấy tâm trạng của Kiều ra sao, ta đọc - hiểu tiếp. 2.Tâm trạng của Thúy Kiều sau khi trao duyên - Trao duyên cho Thúy Vân, Thúy Kiều trao kỉ vật: 2. Phân tích tâm trạng của Thúy Chiếc vành với bức tờ mây Kiều sau khi trao duyên, ý thức của Duyên này thì giữ, vật này của chung nàng về thân phận, về tình yêu? + Bức tờ mây  tờ giấy có trang trí hình mây, ghi lời thề chung thủy của Kim – Kiều. + Chiếc vành còn gọi là xuyến bằng vàng, đồ trang sức của phụ nữ. Kim Trọng đã trao cho Thúy Kiều để làm t in. Đó là những kỉ vật. Một tiếng “giữ” không có nghĩa là “trao” hẳn mà chỉ để cho em giữ. Nhưng t iếng “chung” mới thật xót xa. Bởi đáng lẽ kỉ vật này là của riêng nàng mới đùng sao lại là của chung. Không đành được, Kiều phải trao lại cho em. Thế mới biết tình yêu Kim – Kiều nồng nàn tới mức độ nào. Kiều vẫn trao duyên cho em chứng tỏ trong tình yêu và vì t ình yêu, Kiều đã đặt hạnh phúc của người yêu lên trên hết. - Có người cho rằng khi trao kỉ vật, tâm trạng Thúy Kiều chứa đầy - Trao kỉ vật xong, Kiều cảm nhận gì mâu thuẫn. Đó là mâu thuẫn giữa hòan cảnh bắt buộc và nội tâm của về thân phận? Kiều. Nàng đã vượt qua mâu thuẫn ấy để nhận nỗi đau về mình. - Nàng coi như mình đã chết. Đó là cái chết của tâm hồn. Vì nàng ý - Kiều thể hiện tâm trạng như thế thức hạnh phúc của mình là hết rồi, đã chấm dứt. Từ đây ngôn ngữ nào khi nghĩ về Kim Trọng? trong lời thoại của Kiều gợi ra cuộc sống ở cõi âm, đầy ma mị. Trông ra ngọn cỏ lá cây Thấy hiu hiu gió là hay chị về Hồn còn mang nặng lời thề Nát thân bồ liễu đền nghì trúc mai 3
Tiết 113 - Ban Nâng cao Dạ đài cách mặt khuất lời Rưới xin giọt nước cho người thác oan Những từ ngữ và hình ảnh: cách mặt khuất lời, dạ đài, người thác oan, hồn, nát thân bồ liễu, hiu hiu gió là hay chị về, … Nàng đã ý thức được thân phận của mình. Lời của Kiều là lời của một oan hồn. Tâm trạng của nàng đau đớn đến tột cùng. Nàng đã tự khóc cho mình. Đó là tiếng khóc cho thân phận. - Nàng quên hẳn người ngồi trước mặt mình là Thúy Vân, Kiều tâm sự với chàng Kim: “Bây giờ trâm gãy binh tan Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân Trăm nghìn gửi lạy tình quân Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi Phận sao phận bạc như vôi Đã đành nước chảy hoa vôi lỡ làng Oái! Kim lang hỡi Kim lang! Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây Từ đau khổ, lời thơ chuyển thành t iếng khóc. Nỗi đau cứ tăng lên mãi, đau cho “tơ duyên ngắn ngủi”, đau cho “phận bạc”, đau cho một đời “hoa trôi lỡ làng” và cuối cùng tiếng khóc ấy nức nở tự cho mình là người phụ bạc với người yêu. Trao duyên là âm hưởng mở đầu cho cung đàn bạc mệnh, đau đớn của Thúy Kiều. III. Củng cố - Đọan trích bộc lộ phẩm chất cao quý của Thúy Kiều trong tình yêu. Tình yêu tan vỡ, nàng đã làm tất cả những gì cho hạnh phúc của người mình yêu. - Đọan trích cũng thể hiện nỗi đau đớn cực độ khi phải tự nguyện lìa bỏ mối t ình đầu của mình. - Nghệ thuật của đọan trích thể hiện Nguyễn Du rất thấu hiểu về con người qua lời thoại thể hiện tâm trạng của Kiều. * Bi kịch của tình yêu trong đọan trích thể hiện: Khát vọng lớn lao của Kiều là xây dựng tình yêu và hạnh phúc vơiù Kim Trọng. Song thực tế xã hội phong kiến đã không để nàng thực Bài tập nâng cao hiện khát vọng ấy. Nó như một trở lực, một thế lực đè nặng lên khát 4
Tiết 113 - Ban Nâng cao Đoạn trích “Trao Duyên” thể hiện vọng của nàng mà kéo xuống thành bi kịch, buộc nàng phải từ bỏ mối bi kịch cuả t ình yêu. Hãy cho biết tình đầu. thực chất của bi kịch ở đây là gì? Vì thế cơ sở của bi kịch tình yêu ấy là sự hi sinh. Trong tác phẩm, Kiều đã hai lần hi sinh t ình yêu của mình. Lần thứ nhất nàng chọn chữ “hiếu” “làm con quyết phải đền ơn sinh thành”. Lần thứ hai nàng cũng tự hi sinh để mang lại hạnh phúc cho người yêu. Sự hi sinh ấy làm cho nhân phẩm của Thúy Kiều càng thêm cao thượng. Mặt khác, ta nhận ra sự đau đớn xót xa của sự hi sinh. Nỗi mất mát nào chẳng mang đến sự thức t ỉnh về hạnh phúc, quyền sống cá nhân con người. Từ đây, đọan trích “Trao Duyên” thể hiện sâu sắc tư tưởng nhân đạo của Đại thi hào Nguyễn Du. 5