Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
KHOA XÃ HỘI HỌC BỘ MÔN XÃ HỘI HỌC ĐẠI CƯƠNG Tiểu luận môn học
Đề tài:
LÝ THUYẾT XÃ HỘI HỌC
Tp.Hồ Chí Minh
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
A. M Đ U.
Ở Ầ
ộ Xã h i h c là m t ngành khoa h c nghiên c u v các v n đ xã h i, ộ ọ ứ ề ề ấ ộ ọ
ng tác trong s v n đ ng và phát tri n c a xã h i, nh ng m i quan h t ự ậ ể ủ ệ ươ ữ ộ ộ ố
xã h i. Nó đã có nhi u đóng góp cho s phát tri n c a khoa h c xã h i và ể ủ ự ề ộ ọ ộ
góp ph n thúc đ y xã h i phát tri n. Trong nghiên c u xã h i h c thì s ộ ọ ứ ể ầ ẩ ộ ự
đóng góp c a các lý thuy t xã h i là đ c bi t quan tr ng. xu t phát t ủ ế ặ ộ ệ ấ ọ ừ ư t
t ng c a các nhà tri t h c, nhà xã h i h c l n v đ i s ng xã h i. đã Có ưở ủ ế ọ ộ ọ ớ ề ờ ố ộ
ộ nhi u lý thuy t ra đ i và có đóng góp l n cho quá trình nghiên c u xã h i ứ ế ề ờ ớ
h c trong đó ph i k đ n nh : lý thuy t xung đ t, thuy t l a ch n h p lý, ọ ả ể ề ế ự ư ế ộ ọ ợ
thuy t hành đ ng xã h i, thuy t t ng tác bi u t ng… đây chúng tôi ế ươ ế ộ ộ ể ượ Ở
ờ s tìm hi u v m t lý thuy t mà theo Robert Nisbet “ không nghi ng gì ẽ ề ộ ể ế
n a là lý thuy t quan tr ng nh t trong các môn khoa h c xã h i trong th ữ ế ấ ọ ọ ộ ế
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
1
k hi n nay”. Đó là lý thuy t c u trúc _ ch c năng. ỷ ệ ế ấ ứ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
B. LÝ THUY T C U TRÚC – CH C NĂNG.
Ứ
Ấ
Ế
I. NGU N G C RA Đ I. Ố Ờ Ồ
ữ Ngu n g c c a lý thuy t c u ch c năng, không còn nghi ng gì n a ố ủ ế ấ ứ ồ ờ
chúng ta có th kh ng đ nh r ng là lý thuy t đ u tiên quan tr ng c a xã ế ầ ủ ể ẳ ằ ọ ị
c xu t phát t t h c. tri h i h c s ra đ i c a nó đ ộ ọ ự ờ ủ ượ ấ ừ ế ọ
ắ Nh ng năm 1940 và 1950 chính là nh ng năm đi đ n đ nh cao và b t ữ ữ ế ỉ
đ u suy vong c a thuy t c u trúc ch c năng. Trong nh ng năm này, ầ ế ấ ứ ữ ủ
parsons đã đ a ra các trình bày rõ ràng đã ánh ph n ánh s chuy n h ể ướ ng ự ư ả
t ừ ủ lý thuy t hành đ ng sang thuy t c u trúc ch c năng, Các sinh viên c a ế ấ ứ ế ộ
ông đã lan tr i trên kh p đ t n c và gi các v trí hàng đ u trong các ấ ướ ả ắ ữ ầ ị
ủ phân khoa xã h i h c. nh ng sinh viên này đã t o ra các tác ph m c a ộ ọ ữ ạ ẩ
riêng mình, là nh ng c ng hi n đ ữ ế ố ượ ế ấ c công nh n r ng rãi c a thuy t c u ậ ộ ủ
ấ trúc ch c năng. Ví d năm 1945, Kingsley David và Wilbert Moore xu t ứ ụ
b n m t lu n văn phân tích nh ng phân t ng xã h i t ả ộ ừ ộ ả m t vi n c nh ế ữ ậ ầ ộ
ch c năng c u trúc. đó là m t trong nh ng trình bày rõ ràng nh t v quan ấ ề ữ ứ ấ ộ
ộ đi m ch c năng c u trúc, trong đó h lý lu n r ng s phân t ng là m t ọ ậ ằ ự ứ ể ấ ầ
t v m t ch c năng cho s t n t i xã h i. c u trúc c n thi ấ ầ ế ề ặ ự ồ ạ ứ ộ
Năm 1949 Merton xu t b n m t ti u lu n đã tr thành m t công b ộ ể ấ ả ậ ỏ ộ ố
ch ườ ng trình c a thuy t ch c năng c u trúc. trong đó, ông c n th n tìm ấ ứ ủ ế ẩ ậ
cách phác h a các nguyên t ọ ố ơ ả ủ ộ c b n c a lý thuy t và m r ng nó theo m t ở ộ ế
h ng. thuy t ch c năng c u trúc không ch gi i quy t các ch c năng tích ướ ỉ ả ứ ế ấ ứ ế
c c mà c các hi u qu tiêu c c. ngoài ra nó còn t p trung vào s cân ự ự ự ệ ả ả ậ
ề ộ ấ b ng m ng gi a các ch c năng và phi ch c năng ho c là v n đ m t c u ằ ứ ữ ứ ạ ặ ấ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
2
trúc nhìn t ng quát là mang tính ch c năng hay phi ch c năng nhi u h n. ứ ứ ề ổ ơ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
ộ ọ L ch s c a thuy t này g n li n v i tên tu i c a các nhà xã h i h c ớ ổ ủ ử ủ ế ề ắ ị
Auguscomte, spencer, Durkheim, Parson…và nhi u ng i khác. ề ườ
V m t thu t ng , ch thuy t ch c còn d ề ặ ứ ữ ủ ế ậ ượ ứ c g i là thuy t ch c ế ọ
ứ năng c u trúc hay thuy t c u trúc ch c năng. Các tá giar c a thuy t ch c ứ ế ấ ủ ế ấ
năng đ u nh n m nh tính liên k t ch t ch c a các b ph n c u thành ẽ ủ ế ề ấ ạ ặ ậ ấ ộ
ầ nên m t ch nh th mà m i b i ph n đ u có ch c năng nh t đ nh góp ph n ỗ ộ ấ ị ứ ể ề ậ ộ ỉ
i c a ch nh th đó v i t cách là m t c u trúc t đ m b o s t n t ả ả ự ồ ạ ủ ớ ư ể ỉ ộ ấ ươ ng
đ i n đ nh,b n v ng. parson và merton đã t ng s d ng thu t ng này và ố ổ ề ữ ử ụ ừ ữ ậ ị
c coi là tác gi t ng đ ừ ượ ả ủ c a thuy t ch c năng c u trúc. Nh ng sau này ấ ứ ư ế
chính parsons đã cho r ng c m t c u trúc ch c năng là tên g i không phù ụ ằ ừ ấ ứ ọ
h p trong lý thuy t xã h i h c và dùng thay vào đó là thuy t h th ng. ợ ế ệ ố ộ ọ ế
ề Ngu n g c c a lý thuy t c u trúc ch c năng là: th nh t truy n ế ấ ứ ứ ủ ấ ồ ố
th ng khoa h c xã h i pháp coi tr ng s n đ nh, tr t t ự ổ ậ ự ủ ệ ố ớ c a h th ng v i ố ọ ộ ọ ị
các b ph n có quan h ch c năng h u c v i ch nh th h th ng và th ứ ơ ớ ể ệ ố ệ ứ ậ ộ ỉ ứ
hai là truy n th ng khoa h c Anh v i thuy t ti n hóa, thuy t kinh t ề ế ế ế ố ọ ớ ế ,
thuy t v l ế ị ợ i, thuy t h u c phát tri n m nh. T hai truy n th ng này đã ạ ế ứ ơ ừ ể ề ố
ng khoa h c v xã h i nh là m t sinh th h u c n y sinh nh ng ý t ả ữ ưở ể ữ ư ề ọ ộ ộ ơ
đ c bi ặ ệ ớ ệ ố t v i h th ng g m các thành ph n có nh ng ch c năng nh t đ nh ầ ấ ị ữ ứ ồ
t o thành c u trúc n đ nh. ạ ấ ổ ị
Comte là ng i đ u tiên nghi n c u tĩnh h c xã h i đ tìm hi u và ườ ầ ộ ể ứ ể ể ọ
duy trì s n đ nh, tr t t c a c u trú xã h i. ông cho r ng do thi u s ự ổ ậ ự ủ ấ ế ự ằ ộ ị
ph i h p nh p nhàng gi a cá b ph n mà c u trúc xã h i b r i lo n gây ra ộ ị ố ố ợ ữ ậ ấ ạ ộ ị
s b t th ự ấ ườ ớ ng xã h i. Nh ng ông ch a s d ng khái ni m ch năng v i ư ử ụ ứ ư ệ ộ
t ư ệ cách là ph m trù xã h i. Spencer đã v n d ng hàng lo t các khái ni m ụ ạ ậ ạ ộ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
3
t là khái sinh v t h c nh s ti n hóa, s phân hóa ch c năng và đ c bi ự ư ự ế ậ ọ ứ ặ ệ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
ni m c u trúc và ch c năng đ gi i thích các hi n t ng c a sinh th c ẻ ả ứ ệ ấ ệ ượ ể ơ ủ
th xã h i. ông cho r ng thông qua quá trình phân hóa, chuyên môn hóa mà ể ằ ộ
xã h i loài ng hình th c đ n gi n lên ph c t p. ông ch ộ ườ i đã ti n hóa t ế ừ ứ ơ ứ ạ ả ỉ
ổ ấ ra r ng s bi n đ i ch c năng c a các b ph n kéo theo s bi n đ i c u ự ế ự ế ủ ứ ằ ậ ổ ộ
trúc c a c ch nh th xã h i. Dukheim không nh ng nghiên c u ch c năng ủ ả ỉ ữ ứ ứ ể ộ
và c u trúc xã h i mà còn đ a ra các quy tăc s d ng các khái ni m này ử ụ ư ệ ấ ộ
ộ làm công c phân tích xã h i h c. ông đ ra yêu c u là nghiên c u xã h i ộ ọ ứ ụ ề ầ
h c c n ph i phân bi ọ ầ ả ệ ộ t rõ nguyên nhân và ch c năng c a s ki n xã h i, ủ ự ệ ứ
vi c ch ra đ c ch c năng t c là l ệ ỉ ượ ứ ứ ợ ộ i ích, tác d ng hay s th a mãn m t ự ỏ ụ
nhu c u không có nghĩa là gi thích đ ầ ả ượ ự ấ ủ c s hình thành và b n ch t c a ả
s ki n xã h i. Đóng góp vào lý thuy t c u trúc ch c năng còn có các nhà ự ệ ế ấ ứ ộ
nghiên c u khác. ứ
ữ S phát tri n c a lý thuy t c u trúc ch c năng là k t qu c a nh ng ể ủ ế ấ ả ủ ứ ự ế
ố đóng góp lý lu n xã h i h c c a nhi u xã h i khác nhau, nh ng th ng ộ ọ ủ ư ề ậ ộ
i thích s t n t nh t là ấ ở ch cho r ng đ gi ằ ể ả ỗ ự ồ ạ ộ i và v n hành c a xã h i ủ ậ
ch cho r ng đ h c c a nhi u tác gi ọ ủ ề ả khác nhau, nh ng th ng nh t ư ấ ở ố ằ ỗ ể
gi i thích s t n t ả ự ồ ạ ứ i và v n hành c a xã h i c n phân tích c u trúc ch c ộ ầ ủ ậ ấ
ạ năng c a nó t c là ch ra các thành ph n c u thành và các c ch ho t ủ ứ ế ầ ấ ơ ỉ
đ ng c a chúng. ủ ộ
Các lu n đi m g c c a thuy t c u trúc ch c năng đ u nh n m nh s ố ủ ế ấ ứ ể ề ậ ấ ạ ự
cân b ng, n đ nh và kh năng thích nghi c a c u trúc. Thuy t này cho ủ ấ ế ả ằ ổ ị
i đ c, phát tri n đ r ng m t xã h i t n t ằ ộ ồ ạ ượ ộ ể ượ ấ c là do các b ph n c u ậ ộ
ằ thành c a nó ho t đ ng nh p nhàng v i nhau đ đ m b a s cân b ng ỏ ự ạ ộ ể ả ủ ớ ị
chung c a c c u trúc, đ i v i c u trúc xã h i các đ i di n c a ch ố ớ ấ ả ấ ủ ủ ệ ạ ộ ủ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
4
thuy t ch c năng v a nh n m nh tính h th ng c a nó v a đ cao vai trò ừ ề ệ ố ủ ứ ừ ế ấ ạ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
quan tr ng c a h giá tr , h chu n m c xã h i trong vi c t o d ng s ệ ạ ị ệ ự ự ủ ệ ẩ ọ ộ ự
nh t trí, th ng nh t, n đ nh, tr t t xã h i. ấ ổ ậ ự ấ ố ị ộ
Đ ng th i v m t ph ng pháp lu n thuy t ch c năng h ng vào ờ ề ặ ồ ươ ứ ế ậ ướ
gi i quy t v n đ b n ch t c a c u trúc xã h i và h qu c a c u trúc xã ả ấ ủ ấ ả ủ ấ ế ấ ề ả ệ ộ
h i. đ i v i b t kì s ki n, hi n t ộ ố ớ ấ ự ệ ệ ượ ờ ề ặ ng xã h i nào. Đ ng th i v m t ồ ộ
ph ươ ạ ng pháp lu n, ch y u thuy t này đòi h i s tìm hi u c ch ho t ỏ ự ủ ế ế ể ế ậ ơ
đ ng c a t ng thành ph n đ bi ộ ủ ừ ể ế ầ ố t chúng có ch c năng, tác d ng gì đ i ứ ụ
t c v i s t n t ợ ự ồ ạ i m t cách cân b ng, n đ nh c a c u trú xã h i. v i t ị ủ ấ ớ ấ ả ằ ộ ổ ộ
nh ng đ c đi m c b n trên, thuy t này có th g i là thuy t c u trúc ế ế ấ ơ ả ể ọ ữ ể ặ
ch c n ng. ứ ằ
Ứ II. NH NG V N Đ C B N C A THUY T C U TRÚC – CH C Ủ Ề Ơ Ả Ữ Ấ Ấ Ế
NĂNG.
Lý thuy t c u trúc _ ch c năng là lý thuy t mô t các c u trúc xã ế ấ ứ ế ả ấ
h i và các ch c năng t ộ ứ ươ ứ ng ng v i m i lo i hình c u trúc đó. ạ ấ ớ ỗ
1. Lý thuy t c u trúc _ ch c năng v s phân t ng xã h i ộ ứ ế ấ ề ự ầ
ầ Lý thuy t c u trúc _ ch c năng đ u tiên chính là lý thuy t phân t ng ầ ế ấ ứ ế
xã h i. Theo Kingsley Davis và Wibert Moore, s phân t ng xã h i v a có ộ ừ ự ầ ộ
tính chung, v a có tính t t y u và ch a h có xã h i không phân t ng, ừ ấ ế ư ề ầ ộ
ho c là hoàn toàn phi giai c p. ấ ặ
ầ Theo lý thuy t phân t ng thì xã h i là m t t ng th g m nh ng t ng ộ ộ ổ ể ồ ữ ế ầ
l p giai c p, h khác nhau v quy n l ớ ề ợ ề ấ ọ ộ i, quy n l c và v th trong c ng ề ự ị ế
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
5
đ ng. Vì v y s phân t ng là t ồ ậ ự ầ ấ ế ộ ệ ố t y u mang tính ch c năng, m t h th ng ứ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
i các cá th phân t ng là m t c u trúc, ch ra s phân t ng không ch nói t ỉ ộ ấ ự ầ ầ ỉ ớ ể
trong h th ng phân t ng mà đúng h n là nói t ầ ệ ố ơ ớ ệ ố i h th ng c a các v trí. ủ ị
H t p trung vào vi c các v trí xác đ nh đã đ a t i cùng v i chúng các ọ ậ ư ớ ệ ị ị ớ
m c đ uy tín khác nhau nh th nào, ch không ph i vào vi c các cá th ứ ộ ư ế ứ ệ ả ể
ấ đã chi m lĩnh các v trí xác đ nh nh th nào. Đ a ra lu n đi m này, v n ư ế ư ể ế ậ ị ị
i vào đ ch c năng ch y u là m t xã h i thúc đ y và x p đ t m i ng ề ứ ủ ế ế ẩ ặ ộ ộ ọ ườ
v trí “thích h p” c a h trong m t h th ng phân t ng ra sao. Đi u này ị ộ ệ ố ủ ề ầ ợ ọ
đ c gi m thi u xu ng thành hai v n đ . Đ u tiên m t xã h i đã thâm ượ ể ề ả ấ ầ ố ộ ộ
nh p vào các cá th “thích h p” ni m mong c gi ể ề ậ ợ c đ ướ ượ ữ các đ a v xác ị ị
i đã đ nh nh th nào? Th hai, m t khi m i ng ứ ị ư ế ộ ọ ườ ở ị ộ đ a v đúng, xã h i ị
thâm nh p vào h mong c th a mãn m i đòi h i c a các đ a v đó ậ ọ c đ ướ ượ ỏ ủ ỏ ọ ị ị
nh th nào? ư ế
S x p đ t đ a v xã h i thích h p là m t v n đ c b n vì ba lý do ề ơ ả ộ ấ ự ế ặ ị ộ ợ ị
c b n. Đ u tiên có m t s đ a v d ch u khi chi m d h n m t s đ a v ị ễ ị ơ ả ộ ố ị ộ ố ị ữ ơ ế ầ ị
khác. Th hai có m t s đ a v quan tr ng cho s t n t ộ ố ị ự ồ ạ ủ ộ ơ i c a xã h i h n ứ ọ ị
m t s khác. Th ba, các đ a v xã h i khác nhau đòi h i các tài năng và ộ ộ ố ứ ỏ ị ị
năng l c khác nhau. Dù nh ng v n đ này áp d ng đ i v i m i đ a v xã ề ố ớ ọ ị ụ ự ữ ấ ị
h i, Davis và Moore quan tâm t ộ ớ ơ i các đ a v có ch c năng quan tr ng h n ứ ọ ị ị
trong xã h i. Các đ a v có th h ng cao trong h th ng phân t ng đ ệ ố ứ ạ ầ ộ ị ị ượ c
i xã cho là ít d ch u h n khi chi m d nh ng quan tr ng h n cho s t n t ữ ư ự ồ ạ ễ ị ế ơ ọ ơ
h i và đòi h i nh ng tài năng, kh năng l n nh t. Ngoài ra xã h i ph i đáp ộ ữ ả ấ ả ỏ ớ ộ
ng s đ n bù th a đáng cho các v trí này đ có đ ng i tìm cách ứ ự ề ủ ể ỏ ị ườ
chi m gi ế ữ chúng, và các cá nhân đã th c hi n vi c chi m d chúng s làm ệ ự ữ ệ ế ẽ
ệ ố vi c m t cách c n m n. còn các đ a v có th h ng th p trong h th ng ứ ạ ệ ầ ẫ ấ ộ ị ị
c gi s là nhi u d ch u h n và ít quan tr ng h n, ít đòi phân t ng đ ầ ượ ả ử ề ễ ơ ọ ơ ị
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
6
h i các ph m ch t v kh năng và tài trí. ỏ ấ ề ẩ ả
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Đ ch c r ng m i ng các v trí th h ng cao, theo quan ể ắ ằ ọ ườ i chi m gi ế ữ ứ ạ ị
đi m c a Davis và Moore, xã h i ph i cung c p cho nh ng cá th này các ả ữ ủ ể ể ấ ộ
ng ccao và s ti n nghi đ n bù khác nhau, bao g m các u th l n, l ề ế ớ ư ồ ươ ự ệ
th a đáng. Ví d : đ đ m b o có đ bác sĩ cho xã h i chúng ta, chúng ta ủ ụ ể ả ả ỏ ộ
ằ c n trao cho h các đ n bù trên và khác n a. Davis và Moore cho r ng ầ ữ ề ọ
nh ng ng ữ i ườ ở ị v trí hang đ u ph i nh n đ ầ ả ậ ượ ệ c các đ n bù cho công vi c ề
h th c hi n. N u không các đ a v này có th không đ ng ọ ự ủ ế ể ệ ị ị ườ ặ i ho c
không đ ượ c ph kín và xã h i s s p đ . ộ ẽ ụ ổ ủ
Tuy nhiên lý thuy t này đã đ l i nh ng khuy t đi m b phê phán ể ạ ế ữ ế ể ị
nh : tuy t đ i hoá s phân t ng c a xã h i vì ng ệ ố ủ ư ự ầ ộ ườ ầ i ta xem s phân t ng ự
là s duy trì quy n l i mang tính có s n nghĩa là phân t ng là m t v n đ ề ợ ự ộ ấ ẵ ầ ề
có s n mang tính lý t ẵ ưở ng. Phê phán c b n nh t là lý thuy t ch c năng ấ ơ ả ứ ế
i đã v s phân t ng đ n gi n ch duy trì v trí đ c quy n c a nh ng ng ề ự ề ủ ữ ầ ả ặ ơ ỉ ị ườ
ữ có s n quy n l c, u th , ti n c a. S phê phán này lý lu n r ng nh ng ế ề ủ ề ự ư ậ ằ ự ẵ
ng i này x ng đáng v i s đ n bù c a h , th c ra h c n đ c trao cho ườ ớ ự ề ủ ọ ọ ầ ự ứ ượ
nh ng đ n bù nh th là vì l i ích c a xã h i. ư ế ữ ề ợ ủ ộ
Th hai là vì đã gi đoán m t cách đ n gi n r ng, m t c u trúc xã ứ ả ả ằ ộ ấ ộ ơ
i trong quá kh , nó ph i ti p t c t n t i trong h i phân t ng đã t n t ầ ộ ồ ạ ế ụ ồ ạ ứ ả
t ng lai. Trong khi đó nó có th thay đ i theo nh ng cách khác và không ươ ữ ể ổ
có s phân t ng trong t ng lai. ự ầ ươ
Có th d n ra m t ví d đi n hình v lý thuy t ch c năng v s phân ụ ể ể ấ ề ự ứ ề ế ộ
i làm vua…”đây là ví d v ch c năng t ng này qua câu: “con vua thì l ầ ạ ụ ề ứ
c a xã h i, là hình th c cha truy n con n i. Xét v khía c nh xã h i, thì ủ ứ ề ề ạ ộ ố ộ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
7
m t lý do đ “con vua thì l i làm vua” là vì dân không th làm vua đ ể ộ ạ ể ượ c,
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
con vua t nh đã thích quy n l c và có t ng tr n c, ng ừ ề ự ỏ t ư ưở ị ướ ườ ứ i ta x ng
đáng v i đ a v đó và đi u đó th hi n đ c c u trúc c a xã h i. ể ệ ượ ấ ớ ị ủ ề ộ ị
Thuy t c u trúc ch c năng cũng đã lý lu n r ng, ý t ng v các v trí ậ ằ ế ấ ứ ưở ề ị
ch c năng trong xã h i có t m quan tr ng khác nhau là khó tán thành ứ ầ ộ ọ
đ cví nh khi chúng ta nh c đ n nh ng ng ượ ữ ư ế ắ ườ ư i thu l m rác, h có u ượ ọ
th th p kém và l ng th p, nh ng h th t s quan tr ng cho s t n vong ế ấ ươ ọ ậ ự ự ồ ư ấ ọ
c a xã h i h n nh ng ng ủ ộ ơ ữ ườ ữ i hành ngh qu ng cáo. Ngay c trong nh ng ề ả ả
tr ườ ng h p có th nói r ng m t v trí mang l ằ ộ ị ể ợ ạ i nhi u ch c năng quan ứ ề
tr ng h n cho xã h i, s đ n bù l n h n không nh t thi t ph i d n cho v ộ ự ề ấ ọ ơ ơ ớ ế ả ồ ị
ộ trí quan tr ng h n. Ví d : các cô h lý có th quan tr ng đ i v i xã h i ộ ố ớ ụ ể ọ ơ ọ
ậ h n các di n viên đi n nh, nh ng h ít quy n l c, u th và thu nh p ơ ề ự ư ệ ả ư ễ ế ọ
h n các di n viên nhi u l n. ơ ề ầ ễ
Trong th c t , có nhi u ng i có kh năng chi m gi ự ế ề ườ ế ả ữ ư các v trí u ị
th , v trí có th h ng cao trong xã h i n u h đ c đào t o, tuy nhiên h ộ ế ứ ạ ế ị ọ ượ ạ ọ
không bao gi r ng h có th n m gi ờ có c h i đ ch ng t ơ ộ ể ứ ỏ ằ ể ắ ọ ữ ị nh ng đ a ữ
ế v đó, ngay c khi có m t nhu c u hi n nhiên đ i v i h và s c ng hi n ể ị ố ớ ọ ự ố ả ầ ộ
i đâng n m gi v trí cao th ng có xu h ng t c a h . nh ng ng ủ ọ ữ ườ ắ ữ ị ườ ướ ư ợ i l
trong vi c n m con s c a h m c th p và quy n l c, thu nh p ố ủ ọ ở ứ ệ ắ ề ự ậ ở ứ m c ấ
cao.
ọ Cu i cùng, có th lý lu n r ng chúng ta không c n trao cho m i ể ậ ằ ầ ố
ng các ườ i quy n l c, u th và thu nh p đ thúc đ y h mu n n m gi ậ ề ự ư ế ể ẩ ắ ọ ố ữ
i có th đ c đ ng viên m t cách bình đ ng s hài v trí cao. M i ng ị ọ ườ ể ượ ự ẳ ộ ộ
long trong vi c làm m t công vi c ho c b i c h i đ c giúp ích ng ở ơ ộ ượ ệ ệ ặ ộ ườ i
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
8
khác.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Sau khi lý thuy t phân t ng đã b nhi u phê phán, m t l n n a lý ị ộ ầ ữ ề ế ầ
thuy t c u trúc_ch c năng l i thay đ i, thay đ i ế ấ ứ ạ ổ ở ổ hai c p đ : vĩ mô nh ộ ấ ư
Nhà n c, Pháp lu t và vi mô nh c u trúc các đ n v s n xu t c a các ướ ấ ủ ư ấ ị ả ậ ơ
i cho đ n ngày nay trong t t c các ngành b ngành. Lý thuy t này t n t ộ ồ ạ ế ế ấ ả
ấ khoa h c xã h i nói chung và xã h i h c nói riêng. Vì khi nghiên c u v n ộ ọ ứ ọ ộ
đ xã h i ng ề ộ ườ ệ ữ ủ i ta không th không xem xét nh ng c u trúc hi n h u c a ữ ể ấ
ầ ủ xã h i đó. Ch ng h n khi nghiên c u “đ i s ng v t ch t và tinh th n c a ờ ố ứ ạ ẳ ậ ấ ộ
công nhân khu ch xu t Tân Thu n”, ng i ta ph i xem xét đ n y u t ế ấ ậ ườ ế ố ế ả
mang tính c u trúc đ d n t i s hình thành khu ch xu t n i chung và ể ẫ ớ ự ấ ớ ế ấ
khu ch xu t Tân Thu n nói riêng. ế ậ ấ
Palcott Parsons và s phát tri n lý thuy t c u trúc ch c năng: ế ấ ứ ự ể
Talcott Parsons đã vi t m t s l ế ộ ố ượ ổ ậ ng l n tác ph m, trong đó n i b t ẩ ớ
là s phát tri n c a ông v lí thuy t c u trúc_ch c năng, th hi n trong ế ấ ể ệ ứ ự ủ ể ề
l ượ ồ ạ ộ c đ AGIL n i ti ng: m t ch c năng là “ m t ph c h p các ho t đ ng ứ ợ ổ ế ứ ộ ộ
tr c ti p h ng t i s g p g m t nhu c u hay nh ng nhu c u c a h ự ế ướ ớ ự ặ ỡ ộ ữ ủ ầ ầ ệ
th ng”. Dùng đ nh nghĩa này, Talcott Parsons cho r ng, có b n yêu c u t ầ ấ t ằ ố ố ị
c m c tiêu(G), s y u đ i v i m t h th ng: s thích nghi(A), s đ t đ ế ộ ệ ố ự ạ ượ ố ớ ự ụ ự
hoà h p(I), s ti m tàng(L). ự ề ợ
M t h th ng xã h i ph i th c hi n b n ch c năng: ộ ệ ố ự ứ ệ ả ộ ố
Thích nghi (Adaption): m t h th ng ph i đ ng đ u v i nh ng nhu ộ ệ ố ả ươ ữ ầ ớ
c u kh n y u c a hoàn c nh bên ngoài. Nó ph i thích nghi v i môi ầ ủ ế ẩ ả ả ớ
tr ng c a nó và làm cho môi tr ườ ủ ườ ầ ủ ng ph i thích nghi v i các nhu c u c a ớ ả
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
9
nó.
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Đ t đ c m c tiêu (Goal attainment): m t h th ng phat xác đ nh và ạ ượ ộ ệ ố ụ ị
c m c tiêu c b n c a nó. đ t đ ạ ượ ơ ả ủ ụ
ng quan Ph i h p (Integration): m t h thông ph i đi u hoà m i t ộ ệ ố ợ ố ươ ề ả
b ph n. nó cũng ph i đi u hành m i quan h trong ba c a các thành t ủ ố ộ ề ệ ậ ả ố
t y u ch c năng còn l i( A, G, L). y u t t ế ố ấ ế ứ ạ
ế S ti m tàng(Latency): m t h th ng ph i cung c p, duy trì và ki n ộ ệ ố ự ề ấ ả
t o c t ovà duy trì đ ng l c thúc đ y. ạ ả ạ ự ẩ ộ
T.Parsons thi c đ AGIL đ s d ng m i c p đ trong t k l ế ế ượ ể ử ụ ồ ở ọ ấ ộ
h th ng lý thuy t cu ông. Ông đã v n d ng AGIL này nh sau: ệ ố ậ ụ ư ế ả
Th c th hành vi: là h th ng hành đ ng x lý ch c năng thích nghi, ệ ố ứ ử ự ể ộ
i ngo i vi. H th ng cá tính b ng cách đi u ch nh và chuy n hoá th gi ằ ế ớ ề ể ỉ ệ ố ạ
i m c tiêu b ng cách xác đ nh các m c tiêu h th c hi n ch c năng đ t t ứ ạ ớ ự ệ ụ ụ ằ ị ệ
th ng và huy đ ng các ngu n l c đ đ t đ ồ ự ể ạ ượ ố ộ ộ ố c chúng. H th ng xã h i đ i ệ ố
đ u v i ch c năng hòa h p b ng cách ki m soát các b ph n thành t ầ ứ ể ằ ậ ợ ớ ộ ố ủ c a
nó. Cu i cùng h th ng văn hóa th c hi n ch c năng ti m tang b ng cách ệ ố ự ứ ệ ề ằ ố
ẩ cung c p cho các tác nhân hành đ ng các tiêu chí và các giá tr đ thúc đ y ị ể ấ ộ
h hành đ ng. ọ ộ
H th ng xã h i: theo T.Parsons, m t h th ng xã h i nh là m t h ộ ệ ố ệ ố ộ ệ ư ộ ộ
ng tác và “ch a đ ng đa s nh ng tác nhân hành đ ng cá bi t có th ng t ố ươ ứ ự ữ ộ ố ệ
s t ự ươ ng tác v i nhau trong m t tình hu ng mà ít nh t cũng có m t khía ố ấ ớ ộ ộ
ng, các cá nhân hành đ ng b thúc đ y trong c nh v t lý ho c môi tr ạ ặ ậ ườ ẩ ộ ị
ph m vi m t xu h ng đi t i “tính l c quan c a s ban th ạ ộ ướ ớ ủ ự ạ ưở ố ng” và m i
i môi tr quan h c a h t ệ ủ ọ ớ ườ ng, bao g m t ng cá th , đ ừ ể ượ ồ c xác đ nh và ị
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
10
dàn x p trong ph m vi c a m t h th ng có c u trúc văn hoá và có chung ộ ệ ố ủ ế ạ ấ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
các bi u t ể ượ ộ ng”. Đ nh nghĩa này tìm cách xác đ nh m t h th ng xã h i ộ ệ ố ị ị
trong ph m vi các khái ni m ch y u trong tác ph m c a Parsons – tác ủ ế ủ ệ ạ ẩ
nhân hành đ ng, s t ng tác, môi tr ng, tính l c quan c a s ban ự ươ ộ ườ ủ ự ạ
th ng và văn hóa. ưở
M c dù ông coi h th ng xã h i nh là m t h th ng t ng tác, ộ ệ ố ệ ố ư ặ ộ ươ
nh ng ông không coi t ng tác là đ n v c b n trong nghiên c u h ư ươ ị ơ ả ứ ơ ệ
th ng xã h i c a ông. Ông dung ph c h p đ a v - vai trò nh là đ n v c ứ ợ ộ ủ ị ơ ư ố ơ ị ị
mang tính caaus trúc c a h th ng xã b n c a h th ng, đây là thành t ả ệ ố ủ ố ệ ố ủ
h i. đ a v ch m t v trí c u trúc trong lòng h th ng xã h i, và vai trò mà ộ ỉ ộ ị ệ ố ấ ộ ị ị
cái tác nhân hành đ ng th c hi n ệ ở ộ ị m t v trí nh th . ư ế ự ộ
Trong phân tích v h th ng xã h i, Parsons c b n chú ý t i các ề ệ ố ơ ả ộ ớ
thành t c u trúc c a nó. Ngoài m i quan tâm đ n đ a v - vai trò, Parsons ố ấ ủ ế ố ị ị
chú ý t i các thành t vĩ mô c a các h th ng xã h i nh các t p th , các ớ ố ệ ố ủ ư ể ậ ộ
tiêu chí và các giá tr . Parsons kiên quy t g t b đi m t s đi u ki n tiên ế ạ ỏ ộ ố ề ệ ị
ộ quy t v ch c năng c a h th ng xã h i. th nh t, các h th ng xã h i ế ề ệ ố ệ ố ứ ứ ủ ấ ộ
ph i đ c c c u đ cho chúng có th v n hành t ng thích v i các h ả ượ ơ ấ ể ậ ể ươ ớ ệ
th ng khác. Th hai, đ t n t ứ ể ồ ạ ố i, h th ng xã h i pjair có s h tr ộ ự ỗ ợ ầ c n ệ ố
thi các h th ng khác. Th ba h th ng ph i g p g m t t l quan t t ế ừ ỡ ộ ỉ ệ ả ặ ệ ố ệ ố ứ
tr ng các nhu c u c a tác nhân hành đ ng c a nó. Th t ầ ủ ứ ư ệ ố ả h th ng ph i ủ ọ ộ
kh i g i đ c s tham gia t ơ ợ ượ ự ươ ng x ng t ứ ừ các thành viên c a nó. Th năm ủ ứ
nó ph i có ít nh t m t s ki m soát t i thi u đ i v i hành vi phá h y ch ộ ự ể ả ấ ố ố ớ ủ ể ủ
y u. th sáu n u xung đ t tr ế ế ứ ộ ở ả nên mang tính phán h y th t s , nó ph i ậ ự ủ
đ c ki m soát. Cu i cùng m t h th ng x h i đòi h i m t ngôn ng đ ượ ộ ệ ố ẫ ộ ữ ể ể ố ỏ ộ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
11
i. t n t ồ ạ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
ấ Trong th o lu n v h th ng xã h i, ông không hoàn toàn b qua v n ộ ề ệ ố ậ ả ỏ
đ m i t ề ố ươ ộ ng quan gi a các tác nhân hành đ ng và các c u trúc xã h i. ữ ấ ộ
ông g i s hòa h p các khuôn m u giá tr và các xu h ng nhu c u là ọ ự ẫ ợ ị ướ ầ
ủ “đ nh lý đ ng l c c b n c a xã h i h c”. m i quan tâm trung tâm c a ự ơ ả ộ ọ ủ ộ ố ị
ông v i h th ng xã h i mang tính ch ch t trong s hòa h p này là các ớ ệ ố ủ ự ộ ợ ố
quán trình ch quan hóa và xã h i hóa. Parsons vi ủ ộ ế t: “s k t h p các ự ế ợ
ng giá tr đ t đ c(b i tác nhân hành đ ng trong s khuôn m u đ nh h ẫ ị ướ ị ạ ượ ở ộ ự
xã h i hóa) ph i ả ở ộ ủ m t m c đ vô cùng quan tr ng là m t ch c năng c a ứ ộ ứ ộ ộ ọ
vai trò c u trúc c b n và là các giá tr hàng đ u c a h th ng xã h i”. ầ ủ ệ ố ơ ả ấ ộ ị
Xã h i hóa và ki m soát xã h i là các c c u ch y u cho phép h ủ ế ơ ấ ể ộ ộ ệ
th ng xã h i duy trì s cân b ng c a nó. Tr t t xã h i đ ậ ự ủ ự ằ ố ộ ộ ượ ự c xây d ng
nên trong h th ng xã h i c a Parsons: “không c n đ n k ho ch t ệ ố ộ ủ ế ế ầ ạ ự ủ ch
c phát tri n, và c a b t kỳ ai, ki u h th ng xã h i c a chúng tôi đã đ ủ ệ ố ộ ủ ể ấ ượ ể
t ng ng v i nh ng h th ng khác, các c c u trong vòng gi i h n có ươ ệ ố ơ ấ ứ ữ ớ ớ ạ
kh năng d báo và tái l p các xu h ự ậ ả ướ ể ng l ch l c n m khu t sâu đ đi ệ ấ ạ ằ
vào vòng chu kỳ kh c nghi ắ ệ ủ ự ấ t đã đ t nó ra ngoài s ki m soát c a s ch p ự ể ặ
ng và các khen th ng – tr ng ph t”. nh n – không ch p nh n bình th ấ ậ ậ ườ ưở ừ ạ
Là m t nhà c u trúc – ch c năng, Parsons phân bi ứ ấ ộ ệ ấ t trong b n c u ố
trúc, ho c ti u h th ng, trong xã h i, trong ph m vi các ch c năng chúng ộ ệ ố ứ ể ặ ạ
là ti u h th ng th c hi n ch c năng đ i v i xã h i v th c hi n. Kinh t ệ ự ế ệ ố ố ớ ộ ề ự ứ ể ệ
vi c thích nghi v i môi tr ng thong qua lao đ ng, s s n xu t và phân ệ ớ ườ ự ả ấ ộ
ph i. qua các công vi c này, n n kinh t thích nghi v i môi tr ề ệ ố ế ớ ườ ớ ng, v i
các nh c u c a xã h i, và nó giúp xã h i thích nghi v i các th c t ư ầ ủ ự ạ ộ ộ ớ ạ i ngo i
vi này. Chính tr th c hi n ch c năng đ t đ ị ự ạ ượ ứ ệ c m c tiêu b ng cách theo ằ ụ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
12
đu i các đ i t ố ượ ổ ồ ng thu c v xã h i, các tác nhân hành đ ng và các ngu n ề ộ ộ ộ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
tài nguyên đ đ t m c đích đó. H th ng y thác th c hi n ch c năng ệ ố ể ạ ự ủ ứ ụ ệ
ti m tang b ng cách chuy n giao văn hóa cho các tác nhân hành đ ng và ề ể ằ ộ
cho phép h ch quan hóa nó. Cu i cùng ch c năng hòa h p đ ứ ủ ọ ố ợ ượ ự c th c
hi n b i các th ch c ng đ ng liên k t các thành t khác nhau c a xã ế ộ ế ệ ể ở ồ ố ủ
h i. ộ
H th ng văn hoá: T.Parsons xem văn hoá là l c l ệ ố ự ượ ế ng chính, liên k t
các nhân t khác nhau trong toàn xã h i. Văn hoá có kh năng đ c bi ố ặ ả ộ ệ ể t đ
tr thành m t thành t c a các h th ng khác. Do v y, trong h th ng xã ở ộ ố ủ ệ ố ệ ố ậ
c bao hàm trong các tiêu chí và giá tr xã h i. h i, văn hoá đ ộ ượ ộ ị
Parsons xác đ nh h th ng văn hóa nh đã làm v i các h th ng khác ệ ố ệ ố ư ớ ị
ng quan c a nó đ i v i các h th ng hành c a ông, trong ph m vi các t ủ ạ ươ ệ ố ố ớ ủ
đ ng khác. Do v y văn hoá đ ộ ậ ượ ậ c xem là m t h th ng đ nh hình, có tr t ộ ệ ố ị
t v các bi u t ng là các đ i t ng đ i v i các tác ự ề ể ượ ố ượ ng c a s đ nh h ủ ự ị ướ ố ớ
nhân hành đ ng, các khía c nh ch quan hóa c a h th ng cá tính, và các ủ ệ ố ư ạ ộ
khuôn m u đ ẫ ượ ể c th ch hóa trong h th ng xã h i. vì nó có tính bi u ệ ố ể ế ộ
t ng va ch quan hóa cao, văn hóa d dàng đ ượ ủ ễ ượ c chuy n giao t ể ừ ộ ệ m t h
th ng này sang m t h th ng khác. Văn hóa có th d dàng chuy n giao ộ ệ ố ể ễ ể ố
t h th ng xã h i này sang h th ng xã h i khác thông qua s truy n bá, ừ ệ ố ệ ố ự ề ộ ộ
và t ừ ệ ố ự ọ h th ng cá tính này sang h th ng cá tính khác thông qua s h c ệ ố
h i và xã h i hóa. ỏ ộ
H th ng nhân cách: đ c ki m soát không ch b i h th ng văn hoá ệ ố ượ ỉ ở ệ ố ể
mà c h th ng xã h i. Nhân cách đ c đ nh nghĩa, là h th ng có t ả ệ ố ộ ượ ệ ố ị ổ
ch c, đ nh h ng đ ng c hành đ ng c a cá th . Thành t ứ ị ướ ủ ể ơ ộ ộ ố ơ ả ủ c b n c a
nhân cách là: xu h ng _ nhu c u. Ông xác đ nh các xu h ướ ầ ị ướ ầ ng - nhu c u
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
13
ng _ là các “đ n v quan tr ng nh t c a đ ng c hành đ ng”. Các xu h ấ ủ ộ ọ ơ ộ ơ ị ướ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
nhu c u đ ầ ượ c đ nh hình b i h th ng xã h i và đ ở ệ ố ộ ị ượ ữ c xác đ nh là “nh ng ị
xu h ng t ng t c thông ướ ươ ự khi chúng không ph i là b m sinh mà có đ ả ẩ ượ
qua ti n trình c a t thân hành đ ng”. ủ ự ế ộ
Parsons phân bi ệ t ba ki u xu h ể ướ ấ ng nhu c u c b n. Ki u th nh t ơ ả ứ ể ầ
thúc đ y các cá th tìm ki m tình yêu, s ch p nh n… t các quan h xã ự ấ ể ế ẩ ậ ừ ệ
h i c a h . Ki u th hai bao g m các giá tr đã ch quan hóa, d n d t các ộ ủ ọ ủ ứ ể ắ ẫ ồ ị
cá th nhìn nh n các chu n m c văn hóa khác nhau. Cu i cùng là các kỳ ự ể ậ ẩ ố
v ng v vai trò, d n các cá th t ọ ể ớ ề ẫ ả ứ i ch cho ho c nh n các ph n ng ậ ặ ỗ
t ng t . ươ ự
S bi n đ i và quan đi m đ ng l c trong lý thuy t c a Parsons: ự ế ế ủ ự ể ổ ộ
ệ ố Lý thuy t ti n hóa: nh ng công c khái ni m nh b n h th ng ế ế ư ố ụ ữ ệ
hành đ ng và các nhu c u ch c năng trong tác ph m c a T.Parsons d n t ẫ ớ i ứ ủ ầ ẩ ộ
m t cáo bu c r ng, ông đã đ a ra m t lý thuy t c u trúc không có kh ộ ằ ế ấ ư ộ ộ ả
năng gi ả ệ i quy t s bi n đ i xã h i. Trong nh ng năm 1960, ông th c hi n ế ự ế ự ữ ổ ộ
m t chuy n bi n ch y u trong tác ph m c a mình sang h ng nghiên ủ ế ủ ế ể ẩ ộ ướ
t là nghiên c u v ti n hóa xã h i. Ông đã c u s bi n đ i xã h i, đ c bi ổ ứ ự ế ặ ộ ệ ứ ề ế ộ
phát tri n cái mà ông g i là “m t mô hình c a s bi n đôi ti n hóa”. ủ ự ế ể ế ọ ộ
Thành t đ u tiên c a mô hình này là ti n trình c a s khác bi ố ầ ủ ự ủ ế ệ t.
Parsons gi thi ả ế ằ ỗ t r ng, b t kỳ m t xã h i nào cũng ch a đ ng m t chu i ứ ự ấ ộ ộ ộ
các ti u h th ng khác nhau v t m quan tr ng c a c c u trúc cũng nh ủ ả ấ ệ ố ề ầ ể ọ ư
ch c năng đ i v i xã h i l n. khía c nh ch y u c a mô hình ti n hóa ố ớ ộ ớ ủ ế ủ ứ ế ạ
ng v s nâng c p tính thích nghi. Ông di n t qu c a Parsons là ý t ủ ưở ề ự ễ ả ấ ả
trình này: “n u s phân bi t mang l ế ự ệ ạ ằ i m t h th ng ti n hóa, cân b ng ế ộ ệ ố
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
14
t m i…ph i tăng kh năng thích ng đ h n, m i ti u c u trúc tách bi ơ ỗ ể ấ ệ ứ ả ả ớ ể
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
ứ th c hi n ch c năng c b n c a nó. Khi đem so v i vi c th c hi n ch c ơ ả ủ ự ứ ự ệ ệ ệ ớ
năng này c u túc ph bi n h n tr c đó…chúng ta có th g i quá tình ở ấ ổ ế ơ ướ ể ọ
này là khía c nh nâng cao tính thích nghi c a chu kỳ bi n đ i ti n hóa”. ổ ế ủ ế ạ
ộ Đây là m t ki u m u mang tính th c ch ng cao đ c a bi n đ i xã h i. ự ộ ủ ứ ể ế ẫ ộ ổ
nó gi thi t r ng, khi xã h i ti n hóa, nhìn chung nó có kh năng t ả ế ằ ộ ế ả ố ơ t h n
đ đ i đ u v i các v n đ c a nó. ể ố ầ ề ủ ấ ớ
Parsons lý lu n r ng, ti n trình khác bi i m t t p h p v n đ ậ ằ ế t d n t ệ ẫ ớ ộ ậ ấ ợ ề
ộ m i v s hòa h p xã h i. khi các ti u h th ng sinh sôi n y n , xã h i ể ớ ề ự ệ ố ả ộ ợ ở
đ ươ ng đ u v i các v n đ m i g n li n v i s v n hành c a các đ n v ề ề ớ ắ ớ ự ậ ủ ấ ầ ớ ơ ị
này.
c bi n đ i khi các c u trúc và H th ng giá tr c a t ng th ph i đ ị ủ ổ ệ ố ả ượ ể ế ấ ổ
t h n.. m t xã h i mang tính phân bi ch c năng tr nên khác bi ở ứ ệ ơ ộ ộ ệ ơ t cao h n
đòi h i m t h th ng giá tr “ n náu ộ ệ ố ị ẩ ở ở ộ ấ m t c p đ ph quát cao h n đ ổ ộ ơ ể
chính th ng hóa các m c tiêu và ch c năng đa d ng c a nh ng ti u đ n v ứ ủ ữ ụ ể ạ ố ơ ị
c a nó”. ủ
ậ Dù Parsons cho ti n hóa x y ra theo t ng giai đo n, ông đã c n th n ừ ế ạ ẩ ả
ế tránh kh i m t lý thuy t ti n hóa m t chi u “chúng ta không xem các ti n ộ ế ế ề ỏ ộ
ả hóa xã h i là m t ti n tình ti p di n ho c m t ti n trình tuy n tính gi n ộ ế ộ ế ễ ế ế ặ ộ
đ n, nh ng chúng ta không th gi a các c p đ ti n b r ng l n mà ơ ể ữ ộ ế ộ ộ ư ấ ớ
không xem xét s khác bi m i ti n trình. Ông ự ệ t đáng k đ tìm th y ể ể ấ ở ỗ ế
phân bi ệ ạ t ba giai đo n ti n hóa l n, nguyên th y, trung c và hi n đ i. ủ ệ ế ạ ổ ớ
Phát tri n chính y u trong chuy n bi n t trung c sang hi n đ i là “các ế ừ ể ể ế ệ ạ ổ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
15
lu t l c th ch hóa các quy ph m m nh l nh”, ho c lu t pháp. đ ậ ệ ượ ể ế ệ ệ ậ ạ ặ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Đi m đ c bi ể ặ ệ ế ế t đáng ghi nh n là Parsons đã chuy n sang thuy t ti n ể ậ
ằ hóa ít nh t là m t ph n. tuy nhiên phân tích ti n hóa c a ông không n m ủ ế ầ ấ ộ
trong ph m vi quá trình mà nó là n l c “s p x p tr t t các c u trúc và ỗ ự ậ ự ế ạ ắ ấ
liên k t chúng theo chu i liên t c”. Đây là phép phân tích c u trúc so sánh ụ ế ấ ỗ
ch không th c s là m t nghiên c u v các quá trình bi n đ i xã h i. ứ ề ự ự ứ ế ộ ộ ổ
V t trung gian ph quát c a s trao đ i: ủ ự ậ ổ ổ
ế Parsons d n d t m t s thuy t đ ng l c và tính di đ ng vào lý thuy t ế ộ ộ ố ự ắ ẫ ộ
ng c a ông v v t trung gian ph quát c a s c a ông thông qua các ý t ủ ưở ề ậ ủ ự ủ ổ
hòa h p trong và gi a các h th ng b n hành đ ng. Ông t p trung vào s ệ ố ữ ậ ợ ố ộ ự
ng, ngoài ra, các v t trung gian ph trung gian trao đ i mang tính bi u t ổ ể ượ ậ ổ
quát có s trao đ i khác – quy n l c chính tr , s nh h ị ự ả ề ự ự ổ ưở ủ ng và các y
thác giá tr có tính bi u t ng cao h n. ể ượ ị ơ
V t hòa h p trung gian mang tính bi u t ể ượ ậ ợ ư ề ng có kh năng, nh ti n ả
ch ng h n, đ c sáng t o và l u thông trong xã h i l n. nh v y trong ạ ẳ ượ ộ ớ ư ậ ư ạ
ph m vi h th ng xã h i, các v t trung gian trao đ i mang tính bi u t ệ ố ể ượ ng ạ ậ ộ ổ
tong h th ng chính t có th sáng t o ra quy n l c chính tr , và có th m ạ ề ự ệ ố ể ở ể ị ị
r ng quy n l c, gây nh h ộ ề ự ả ưở ng lên h th ng xã h i. v t trung gian ph ộ ệ ố ậ ổ
quát đã l u đ ng gi a các h th ng b n hành đ ng và trong ph m vi các ệ ố ư ữ ạ ộ ộ ố
c u trúc c a m i h th ng trong đó. Chính s t n t ấ ỗ ệ ố ự ồ ạ ủ ủ i và v n đ ng c a ậ ộ
ủ chúng đã cung c p thuy t đ ng l c cho phép phân tích c u trúc l n c a ế ộ ự ấ ấ ớ
Parsons.
2. Lý thuy t c u trúc _ ch c năng c a Robert Merton: ứ ế ấ ủ
ể Robert Merton là h c trò c a T.Parsons và đã có nh ng phát tri n ữ ủ ọ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
16
quan tr ng v lý thuy t c u trúc _ ch c năng trong xã h i h c. R.Merton ộ ọ ế ấ ứ ề ọ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
phê phán m t s khía c nh c c đoan c a lý thuy t c u trúc _ ch c năng. ế ấ ộ ố ủ ứ ự ạ
Nh ng quan tr ng là ông đã phát tri n và làm cho lý thuy t c u tr c _ ể ế ấ ứ ư ọ
ch c năng ti p t c h u d ng. ế ụ ữ ụ ứ
ứ Dù c R.Merton và T.Parsons đ u g n bó v i lý thuy t c u trúc ch c ế ấ ề ả ắ ớ
năng, song có nh ng khác bi t quan tr ng gi a hai ng ữ ệ ữ ọ ườ i. m t m t, trong ặ ộ
ủ khi Parsons ng h s sáng t o các lý thuy t l n, bao trùm thì Merton ng ế ớ ộ ự ủ ạ
h các lý thuy t gi ộ ế ớ ạ i h n, trung dung h n. M t khác, Merton tán thành lý ặ ơ
thuy t Marx h n Parsons. ế ơ
Mô hình c u trúc _ch c năng c a Robert Merton: ủ ứ ấ
R.Merton phê phán cái mà ông coi là ba đ nh đ c b n c a phép phân ề ơ ả ủ ị
tích ch c năng nh đã đ c phát tri n b i các nhà nhân laoih h c nh ứ ư ượ ể ở ọ ư
Malinowski và Radcliffe Brown.
Đ u tiên là đ nh đ v tính đ n nh t c a ch c năng xã h i. Đ nh đ ấ ủ ề ề ứ ầ ơ ộ ị ị ề
ẩ này xác nh n r ng, m i ni m tin, th c hành xã h i và văn hóa đã chu n ự ậ ằ ề ọ ộ
m c hóa có tính ch c năng đ i v i t ng th xã h i cũng nh đ i v i các ố ớ ổ ư ố ớ ứ ự ể ộ
ủ cá th trong xã h i. Quan đi m này hàm ý r ng các b ph n khác nhau c a ể ể ậ ằ ộ ộ
m t s hòa h p cao đ . Tuy nhiên, Merton h th ng xã h i ph i bi u l ộ ệ ố ể ộ ộ ự ả ộ ợ
baaor l u ý ki n r ng dù là nó có th đúng v i các xã h i nh , nguyên ế ằ ư ể ớ ỏ ộ
th y, nh ng s khái quát hóa không th m r ng ra ể ở ộ ư ủ ặ ở ứ các xã h i l n, ph c ộ ớ
t p h n. ạ ơ
ậ ằ Đ nh đ th hai là ch c năng ph quát lu n. Nghĩa là, nó lý lu n r ng ề ứ ứ ậ ổ ị
m i hình thái và c u trúc xã h i và văn hóa đã đ ấ ọ ộ ượ c chu n m c hóa có các ự ẩ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
17
ch c năng tích c c. Merton lý lu n r ng, các mâu thu n này chính là cái ậ ằ ứ ự ẫ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
,mà chúng ta tìm th y trong xã h i th c t ấ ự ạ ộ ọ i. hi n nhiên là không ph i m i ể ả
t ng, ni m tin…đ u có ch c năng tích c c. c u trúc, phong t c, t ấ ụ ư ưở ứ ự ề ề
Th ba là đ nh d v tính t t y u. Lý lu n đây là m i khía c nh đã ề ề ứ ị ấ ế ậ ở ạ ọ
đ c chu n m c hóa c a xã h i không ch ph i mang nh ng ch c năng ượ ữ ứ ự ủ ẩ ả ộ ỉ
tích c c mà còn tiêu bi u cho các b ph n không th thi u đ ự ể ế ể ậ ộ ượ ủ ạ c c a ho t
i ý t t c m i c u trúc_ đ ng t ng th . Đ nh đ này đ a t ị ộ ư ớ ể ề ổ ưở ng r ng, t ằ ấ ả ọ ấ
ch c năng đ u có tính c n y u v m t ch c năng đ i v i xã h i. Không ề ặ ố ớ ứ ứ ề ế ầ ộ
có các c u trúc và ch c năng nào khác có th ho t đ ng t t nh các cái ạ ộ ứ ể ấ ố ư
đang có hi n nay trong xã h i. S phê phán c a Merton, theo Parsons là ủ ự ệ ộ
ạ chúng ta ít nh t ph i s n sàng th a nh n r ng có nh ng thay đ i đa d ng ậ ằ ả ẵ ừ ữ ấ ổ
c tìm th y trong xã h i.L p tr v c u trúc và ch c năng đã đ ề ấ ứ ượ ộ ậ ấ ườ ủ ng c a
Merton là m i đ nh đ ch c năng trên, d a vào các gi ứ ọ ị ự ề ả ự đoán phi th c
nghi m trên c s các h th ng lý thuy t tr u t m c t ng. ế ừ ượ Ở ứ ố ệ ố ơ ở ệ ể i thi u
ằ trách nhi m c a nhà xã h i h c là ph i ki m ch ng t ng đ nh đ đó b ng ả ộ ọ ứ ừ ủ ể ề ệ ị
th c nghi m. ni m tin c a Merton r ng các ki m ch ng th c nghi m ch ằ ự ứ ủ ự ệ ể ề ệ ứ
không ph i các gi ả ả ị ứ đ nh lý thuy t, là đi u c t y u đ i v i phân tích ch c ố ế ố ớ ề ế
năng đã d n ông t ẫ ớ ứ i vi c phát tri n mô hình” c a mình v phân tích ch c ủ ề ể ệ
năng nh là m t d n đ o t i s hòa h p gi a lý thuy t và kh o sát. ộ ẫ ạ ớ ụ ữ ư ế ả ợ
Merton làm rõ t ừ ầ ậ đ u r ng phép phân tích ch c năng_c u trúc t p ứ ằ ấ
trung vào các nhóm, các t ổ ứ ể ch c xã h i và các n n văn hóa. Ông phát bi u ề ộ
ng nào có th áp d ng phép phân tích ch c năng r ng , b t kỳ m t đ i t ằ ộ ố ượ ấ ụ ứ ể
ầ ph i th hi n m t h ng m c đã chu n m c hóa”. Ông ch a trong đ u ể ệ ộ ạ ự ứ ụ ả ẩ
nh ng đi u nh : các vai trò xã h i,các khuôn m u th ch , các quá trình ữ ư ề ể ế ẫ ộ
xã h i, các khuôn m u văn hóa, s t ch c nhóm, c u trúc xã h i, các ự ổ ẫ ộ ứ ấ ộ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
18
công c ki m soát xã h i. ụ ể ộ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Các nhà ch c năng_c u trúc th i kỳ đ u có xu h ng h u nh hoàn ứ ấ ầ ờ ướ ư ầ
ể ế toàn t p trung vào các ch c năng c a m t c u trúc xã h i ho c th ch xã ộ ấ ủ ứ ậ ặ ộ
ộ h i. tiêu đi m c a nhà ch c năng_c u trúc ph i là các ch c năng xã h i ấ ộ ứ ủ ứ ể ả
h n là các đ ng c cá th . Các ch c năng theo Merton, đ ơ ứ ể ộ ơ ượ c xác đ nh nh ị ư
là “ nh ng h qu quan sát đ c, đ c t o ra cho thích nghi và đi u ch nh ữ ệ ả ượ ượ ạ ề ỉ
ng rõ ràng mang tính c a m t h th ng xét đ n”. Tuy nhiên, có m t xu h ủ ộ ệ ố ế ộ ướ
duy tâm khi ng i ta ch t p trung vào s thích nghi ho c s đi u ch nh, vì ườ ặ ự ề ỉ ậ ự ỉ
chúng luôn luôn là các h qu tích c c. Đi u quan tr ng c n nchú ý là, ự ề ệ ả ầ ọ
ộ ự ệ m t s ki n xã h i có th có nh ng h qu tiêu c c đ i v i m t s ki n ự ố ớ ộ ự ệ ữ ệ ể ả ộ
xã h i khác. đ ch nh l i s b sót nguy hi m này ể ộ ỉ ạ ự ỏ ể ở ứ lý thuy t ch c ế
năng_c u trúc th i kỳ đ u, Merton phát tri n m t ý t ể ấ ầ ờ ộ ưở ả ng g i là m t ph n ọ ộ
ch c năng. Ngay khi các c u trúc hay th ch có th đóng góp cho s duy ể ế ự ứ ể ấ
trì các b ph n khác c a h th ng xã h i, chúng cũng có th gây ra các h ủ ệ ố ể ậ ộ ộ ệ
qu tiêu c c đ i v i chúng. ự ố ớ ả
Merton cũng th a nh ný t ng v các phi ch c năng, mà ông xác ừ ậ ưở ứ ề
ớ ệ ố đ nh nh là các h qu đ n gi n là không có tính thích ng v i h th ng ị ả ơ ứ ư ệ ả
đ c xem xét. Bao g m đây có th là các hình thái xã h i, là nh ng “cái ượ ồ ở ữ ể ộ
còn sót l i” t ạ ừ ữ nh ng th i kỳ l ch s s khai. Dù chúng có th có nh ng ử ơ ữ ể ờ ị
h qu tích c c hay tiêu c c trong quá kh , chúng không còn nh h ệ ứ ự ự ả ả ưở ng
i xã h i đ i cho câu h i r ng các quan tr ng gì t ọ ớ ộ ươ ng đ i. đ giúp tr l ể ả ờ ạ ỏ ằ
ch c năng tích c c có nhi u tác d ng h n các ph n ch c năng không, ụ ứ ứ ự ề ả ơ
ho c là ng i, Merton phát tri n khái ni m s cân b ng m ng l ặ c l ượ ạ ự ể ệ ằ ạ ướ i.
tuy nhiên chúng ta bao gi có th đ n gi n c ng l i các ch c năng tích ờ ể ơ ả ộ ạ ứ
c c và các ph n ch c năng và quy t đ nh m t cách ch quan cái này có tác ế ị ự ủ ứ ả ộ
d ng h n cái kia, vì các v n đ r t ph c t p và tùy thu c r t l n vào s ụ ộ ấ ớ ứ ạ ề ấ ấ ơ ự
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
19
phán xét ch quan đén n i chúng không th tính toán và đo l ng đ ủ ể ỗ ườ ượ c
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
m t cách d dàng. Đ i phó v i các v n đ nh th , Merton b sung ý ư ế ề ễ ấ ộ ố ớ ổ
t ươ ọ ng r ng ph i có các c p đ phân tích ch c năng. Nhà ch c năng h c ứ ứ ằ ấ ả ộ
nói chung t h n ch h ự ạ ế ọ ở ư phân tích xã h i theo nghĩa t ng th , nh ng ể ổ ộ
Merton làm rõ r ng phân tích cũng có th th c hi n đ i v i m t t ể ự ố ớ ộ ổ ứ ch c, ệ ằ
th ch ho c m t nhóm. ặ ể ế ộ
Merton cũng gi i thi u các khái ni m v các ch c năng bi u hi n và ớ ứ ệ ề ệ ể ệ
ti m n. Hai thu t ng này cũng là các b sung quan tr ng cho phép phân ề ẩ ữ ậ ổ ọ
tích ch c năng. Nói m t cách đ n gi n, các ch c năng bi u hi n là các ứ ứ ể ệ ả ộ ơ
ch c năng đ c d tính, còn các ch c năng ti m n là các ch c năng ứ ượ ề ẩ ứ ứ ự
không đ c d tính. Ý ki n này có quan h t ượ ự ệ ớ ế ủ i m t s khái ni m khác c a ộ ố ệ
Merton – các h qu ngoài d ki n. các hành đ ng v a có các h qu theo ự ế ừ ệ ệ ả ả ộ
i đ u nh n th c v h qu có d tính và không theo d tính. Dù m i ng ự ự ọ ườ ề ứ ề ệ ả ậ
d tính, phân tích xã h i h c đòi h i ph i vén m ra các h qu ngoài d ỏ ự ộ ọ ệ ả ả ở ự
ki n; th c t đ i v i m t s ng ự ế ố ớ ộ ố ế ườ ề ấ ơ ả i đi u này là m t v n đ r t c b n ộ ấ ề
c a xã h i h c Merton làm rõ r ng các h qu ngoài d ki n này và các ủ ự ế ộ ọ ệ ằ ả
ộ ch c năng ti m n không ph i là m t. m t ch c năng ti m n là m t ề ẩ ề ẩ ứ ứ ả ộ ộ
d ng cu a h qu ngoài d ki n, có tính ch c năng đ i v i h th ng ch ạ ố ớ ệ ố ự ế ứ ệ ả ỉ ỉ
đ nh. Nh ng có hai d ng khác c a h qu ngoài d ki n: “nh ng h qu ị ủ ệ ự ế ữ ư ệ ạ ả ả
ả ấ là ph n ch c năng đ i v i m t h th ng ch đ nh” và “nh ng h qu b t ộ ệ ố ố ớ ữ ứ ệ ả ỉ ị
t ng thích v i h th ng mà chúng có nh h ươ ớ ệ ố ả ưở ứ ng ho c là m t cách ch c ộ ặ
năng ho c là m t cách ph n ch c năng…các h qu phi ch c năng”. ứ ứ ệ ặ ả ả ộ
ộ Đ g n l c h n n a lý thuy t ch c năng, Merton ch ra r ng, m t ứ ể ạ ọ ữ ế ằ ơ ỉ
ẫ c u trúc có th ph n ch c năng đ i v i t ng th h th ng, th nh ng v n ố ớ ổ ấ ể ệ ố ế ư ứ ể ả
có th ti p t c t n t i. m t tr ng h p đi n hình là s phân bi ể ế ụ ồ ạ ộ ườ ự ể ợ ệ ố ử t đ i x
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
20
đ i v i ng ố ớ ườ ứ i da đen, ph n và các nhóm th y u khác là ph n ch c ụ ữ ứ ế ả
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
năng đ i v i xã h i M , th nh ng nó v n ti p t c t n t ế ế ụ ồ ạ ố ớ ư ẫ ộ ỹ ứ i, vì nó có ch c
năng đ i v i xã h i; ví d , s phân bi ộ ố ớ ụ ự ệ ố ử ớ t đ i x v i ph n hoàn toàn có ụ ữ
ch c năng đ i v i nam gi i. tuy nhiên các hình th c phân bi t đ i x này ố ớ ứ ớ ứ ệ ố ử
không ph i là không có m t s ph n ch c năng, ngay c đ i v i nhóm mà ả ố ớ ộ ố ứ ả ả
chúng có ch c năng. Đàn ông ph i gánh ch u do s phân bi ự ứ ả ị ệ ố ử ớ t đ i x v i
ph n c a h ; t ng t ng i da tr ng b đ th ng là do hành vi phân ụ ữ ủ ọ ươ ự ườ ị ả ươ ắ
bi t c a h đ i v i ng i da đen. Ng i ta có th lý lu n r ng các hình ệ ủ ọ ố ớ ườ ườ ậ ằ ể
th c phân bi ng b t l i đ n nh ng ng i phân bi ứ ệ t này nh h ả ưở ấ ợ ế ữ ườ ệ ằ t b ng
cách duy trì m t s l n ng i s n xu t d i m c và b ng cách gia tăng ộ ố ớ ườ ả ấ ướ ứ ằ
kh năng xung đ t xã h i. ả ộ ộ
Merton cho là không ph i t ả ấ ả t c các c u trúc đ u c n y u đ i v i các ề ầ ố ớ ế ấ
ộ ủ ho t đ ng c a h th ng xã h i. M t b ph n c a h th ng xã h i c a ạ ộ ệ ố ệ ố ộ ộ ủ ủ ậ ộ
ắ chúng ta có th b lo i b . Đi u này giúp cho lý thuy t ch c năng kh c ể ị ạ ỏ ứ ế ề
ph c các xu h ụ ướ ộ ố ấ ng b o th khác c a nó. Do nh n th c r ng m t s c u ứ ằ ủ ủ ả ậ
ng cho m t bién đ i xã trúc là c n y u, lý thuy t ch c năng m ra con đ ế ứ ế ầ ở ườ ộ ố
h i đ y ý nghĩa. Xã h i chúng ta, ví d , có th ti p t c t n t ộ ầ ể ế ụ ồ ạ ở ự ạ i b i s lo i ụ ộ
b các phân bi ỏ ệ ố ử ố ớ ự ọ ọ ủ t d i x đ i v i nhóm th y u khác nhau. s ch n l c c a ứ ế
ữ Merton r t có ích đ i v i nhi u nhà xã h i h c mu n th c hi n nh ng ộ ọ ố ớ ự ề ệ ấ ố
phân tích ch c năng c u trúc. ứ ấ
C u trúc xã h i và xu h ấ ộ ướ ng vô đ o đ c ạ ứ
C ng hi n n i ti ng nh t đ i v i lý thuy t c u trúc ch c năng và c ấ ố ớ ổ ế ế ấ ứ ế ố ả
môn xã h i h c là phân tích c a Merton v t ộ ọ ề ươ ủ ấ ng quan gi a văn hóa, c u ữ
trúc và tình tr ng vô đ o đ c. Merton xác đ nh văn hóa là “t p h p các giá ứ ạ ạ ậ ợ ị
tr chu n m c có t ự ẩ ị ổ ấ ố ớ ch c đi u hành hành vi, có tính chung nh t đ i v i ứ ề
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
21
ấ m i thành viên c a m t xã h i ch đ nh hay m t nhóm ch đ nh” và c u ị ủ ọ ộ ộ ộ ỉ ỉ ị
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
trúc xã h i là “t p h p các quan h xã h i có t ch c, trong đó các thành ệ ậ ợ ộ ộ ổ ứ
ạ ứ viên c a xã h i hay nhóm có m i liên quan đa d ng”.tình tr ng vô đ o đ c ủ ạ ạ ộ ố
ụ x y ra “khi có m t s phân cách sâu s c gi a các tiêu chí văn hóa, các m c ắ ả ộ ự ữ
ủ tiêu và các kh năng mang tính c u trúc xã h i c a các thành viên c a ộ ủ ả ấ
nhómđ hành đ ng phù h p v i chúng”. Nghĩa là, vì các v trí c a h trong ủ ọ ể ộ ợ ớ ị
i không th hành đ ng phù h p v í các giá tr c u trúc xã h i, m t s ng ộ ấ ộ ố ườ ể ợ ơ ộ ị
ộ chu n m c. n n văn hóa c n có m t s ki u hành vi mà c u trúc xã h i ộ ố ể ự ề ầ ẩ ấ
ngăn gi không cho chúng x y ra. Ví d , xã h i M , văn hóa đ t s ữ ụ ở ả ặ ự ộ ỹ
nh n m nh đ n các thành công v t ch t. tuy nhiên do v trí c a h trong ủ ế ạ ấ ậ ấ ọ ị
i b c n tr không đ t đ c các thành công c u trúc xã h i, nhi u nng ộ ấ ề ườ ị ả ạ ượ ở
nh th . n u m t ng i sinh ra trong các giai c p xã hôi _ kinh t th p, và ư ế ế ộ ườ ấ ế ấ
m c t t nh t, m t trình đ trung h c, khi k t qu là ch có th đ t đ c , ế ể ạ ợ ở ứ ố ả ỉ ấ ộ ọ ộ
đó các c h i đ t đ c các thành công kinh t c a ng ơ ộ ạ ợ ế ủ ườ ứ i này theo cách th c
i. d nhìn chung có th ch p nh n đ c là m ng manh và không t n t ợ ồ ạ ể ấ ậ ỏ ướ i
ng th i) tình tr ng vô các hoàn c nh đó (ph bi n trong xã hôi M đ ổ ế ỹ ươ ả ạ ờ
i, và k t qu là có m t xu h ng h ng t đ o đ c có th nói là t n t ể ạ ồ ạ ứ ế ả ộ ướ ướ ớ i
hành vi l m l c. Trong b i c nh này, s l m l c th ố ả ự ầ ầ ạ ạ ườ ứ ng mang hình th c
c a ph ủ ươ ấ ng ti n có th ch n l a, không th ch p nh n đ c và đôi khi b t ể ọ ự ể ấ ệ ậ ợ
thành m t ng h p pháp đ đ t đ ợ ể ạ ượ c thành t u kinh t ự ế . do v y, tr ậ ở ộ ườ i
buôn thu c phi n ho c m t gái đi m đ đ t đ c thành t u kinh t ể ạ ợ ự ệ ế ặ ố ộ ế ộ là m t
ví d cho s l m l c sinh ra b i s phân cách gi a các giá tr văn hóa và ở ự ự ầ ữ ụ ạ ị
các ph ươ ộ ng ti n xã h i- c u trúc đ đ t đ c các giá tr đó. Đây là m t ể ạ ợ ệ ấ ộ ị
cách th c trong đó nhà lý thuy t ch c năng tìm cách gi i thích t i ác và s ứ ứ ế ả ộ ự
l m l c. ầ ạ
Dáng chú ý và hàm n trong tác ph m c a Merton v tình tr ng vô ủ ề ẩ ạ ẩ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
22
ư ậ đ o đ c là m t thái đ phê phán đ i v i s phân t ng xã h i. Nh v y ạ ố ớ ự ứ ầ ộ ộ ộ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
trong khi Davis và Moore có thái đ đ ng tình v m t xã h i phân t ng, ộ ồ ề ộ ầ ộ
tác ph m c a Merton cho th y các nhà lý thuy t ch c năng- c u trúc có ứ ủ ế ẩ ấ ấ
th b phê phán v s phân t ng xã h i. ề ự ể ị ầ ộ
III. CÁC PHÊ PHÁN LÝ THUY T C U TRÚC – CH C NĂNG: Ế Ứ Ấ
Khái quát v các phê phán ề
Không có m t lý thuy t riêng l nào trong l ch s c a b môn nào l ế ộ ẻ ử ủ ộ ị ạ i
t p trung đ ậ ượ ừ ố c nhi u s chú ý nh lý thuy t c u trúc – ch c năng.T cu i ế ấ ề ự ứ ư
nh ng năm 30 đ n nh ng năn 1960 nó là lý thuy t xã h i th ng tr ữ ữ ế ế ộ ố ị ở ỹ M .
ớ Đ n nh ng năm 1960 các các phê phán th m chí còn nhi u h n so v i ữ ề ế ậ ơ
nh ng l ữ ờ ấ i ca ng i.”v y là, nói m t cách n d ,lý thuy t ch c năng c u ẩ ứ ụ ế ậ ợ ộ
trúc đã thong th đi n c ki u ,nh m t con voi không không l , ph t l ả ướ ư ộ ệ ồ ớ ờ
nh ng chi c vòi đ t c a các con mu i, ngay c khi đám ng i t n công đã ố ủ ữ ế ả ỗ ườ ấ
ứ chi m đa s ”. Ahamson đã nói nh v y vè hoàn c nh c a lý thuy t ch c ư ậ ủ ế ế ả ố
năng c u trúc trong giai đo n này. ấ ạ
Nh ng phê phán ch y u . ủ ế ữ
Đ u tiên đó là phê phán lý thuy t c u trúc ch c năng không x lý l ch ế ấ ử ứ ầ ị
ng x ng hay nói cách khác là phi l ch s m t cách k s m t cách t ử ộ ươ ử ộ ứ ị ế
th a.Tuy nhiên trong th c t , lý thuy t c u trúc ch c năng đ ụ ế ừ ế ấ ứ ượ ể c phát tri n
ít nh t m t ph n nào ,trong s ph n ng l ả ứ ự ầ ấ ộ ạ ử ủ i cách ti p c n hóa l ch s c a ế ậ ị
m t s nhà nhân lo i h c.Nhi u nhà nhân lo i h c th i kì đ u đ c xem ạ ọ ạ ọ ộ ố ề ầ ờ ượ
là di n t ễ ả ặ các giai đo n trong s ti n hóa c a m t xã h i xét đ n ho c ự ế ủ ế ạ ộ ộ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
23
m t xã h i nói chung.Th v các giai đo n s ộ ộ ườ ng xuyên h n ,các mô t ơ ả ề ạ ơ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
khai có tính gi đoán cao.H n n a ,các giai đo n sau th ng không là gì ả ữ ạ ơ ườ
khác ngoài nh ng lý t ng hóa cái xã h i mà nhà nhân lo i h c đã ữ ưở ạ ộ ọ
ặ s ng.Các nhà ch c năng c u trúc th i kì đ u đã tìm cách kh c ph c đ c ờ ố ụ ứ ấ ầ ắ
tính gi đ nh và xu h ả ị ướ ữ ng v ch ng c a các tác ph m này .Trong nh ng ủ ủ ẩ ị
năm đ u ,lý thuy t ch c năng c u trúc đã đi khá xa trong phê phán c a nó ủ ứ ế ầ ấ
ộ đ i v i lý thuy t ti n hóa và đi đ n ch t p trung ho c vào các xã h i ố ớ ế ế ỗ ậ ế ặ
d ng th i ho c vào các xã h i tr u t ng .Dù các th c hành gia có xu ươ ộ ừ ượ ặ ờ ự
h ướ ế ng v n d ng nó nh th là nó phi l ch s ,không có gì trong lý thuy t ị ư ể ử ụ ậ
i quy t các v n đ l ch s .Th c t ,tác ph m c a Parsons ngăn c n h gi ả ọ ả ự ế ề ị ử ế ấ ủ ẩ
v bi n đ i xã h i nh chúng ta đã th y ph n ánh kh năng c a các nhà lý ấ ề ế ủ ư ả ả ổ ộ
thuy t ch c năng c u trúc trong x lý bi n đ i xã h i n u h mu n . ử ộ ế ứ ế ế ấ ổ ọ ố
Phê phán ti p theo ,các nhà ch c năng c u trúc cũng b t n công vì ị ấ ứ ế ấ
không gi ả i quy t hi u qu các quá trình bi n đ i xã h i.Trong khi các phê ế ệ ế ả ổ ộ
phán tr c nói v tính ch t d ng nh b t l c c a lý thuy t c u trúc ướ ấ ườ ề ư ấ ự ế ấ ủ
ch c năng.trong x lý quá kh ,phê phán này l ứ ử ứ ạ ế ự ấ ự i quan tâm đ n s b t l c
song song c a cách ti p c n đ x lý ti n trình bi n đ i xá h i đ ể ử ộ ươ ng ủ ế ế ế ậ ổ
th i .Lý thuy t c u trúc ch c năng có v x lý các c u trúc tĩnh h n là các ế ấ ẻ ử ứ ấ ờ ơ
quá trình bi n đ i.Percy Cohen xem v n đ là n m ằ ở ề ế ấ ổ ứ trong lý thuy t ch c ế
năng c u trúc ,trong đó m i nguyên t c a m t xã h i này có th đóng góp ấ ọ ố ủ ể ộ ộ
cho bi n đ i xã h i nh th nào .Trong khi Cohen xem các v n đ là có ư ế ề ế ấ ổ ộ
ề ằ tính k th a trong lý thuy t ,thì Turner và Maryanski tin r ng v n đ n m ế ừ ế ằ ấ
các th c hành gia ch không ph i n m các nhà lý thuy t. Theo quan ở ả ằ ở ự ứ ế
ng không nói t đi m c a h ,nhà lý thuy t ch c năng c u trúc th ế ủ ọ ứ ể ấ ườ ớ ấ i v n
đ bi n đ i và ngay c khi h làm đi u này ,nó n m trong ph m vi phát ề ế ề ả ằ ạ ổ ọ
tri n h n là ti n hóa.Tuy nhiên ,theo h ,không có lý do gì các nhà lý ế ể ơ ọ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
24
thuy t c u trúc ch c năng không x lý các bi n đ i xã h i.V n đ có liên ế ấ ử ứ ế ề ấ ộ ổ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
quan t i lý thuy t ho c các nhà lý thuy t này hay không ,th c t ớ ự ế ẫ ồ v n t n ế ế ặ
t ạ ằ i là các đóng góp ch y u c a các nhà lý thuy t ch c năng c u trúc n m ủ ế ủ ứ ế ấ
s nghiên c u các c u trúc xã h i tr ng thái tĩnh ch không ph i các ở ự ộ ở ạ ả ở ứ ứ ấ
tr ng thái bi n đ i. ế ạ ổ
M t phê phán th ng th y nh t đ i v i lý thuy t c u trúc chúc năng ộ ườ ấ ố ớ ế ấ ấ
là nó không th x lý m t cách hi u qu s xung đ t.S phê phán này ệ ộ ự ể ử ả ự ộ
nhi u hình th c khác nhau .Alvin Gouldner lý lu n r ng Parsons ,v i t ậ ằ ớ ư ứ ề
cách là đ i di n chính c a lý thuy t c u trúc ch c năng ,có xu h ng đ ế ấ ứ ủ ệ ạ ướ ề
cao quá đáng các t ng quan hòa h p. Irving Louis Horowitz cho r ng có ươ ằ ợ
xu h ng coi xung đ t nh là s phá h y c n thi t xãy ra bên ngoài khuôn ướ ủ ầ ự ư ộ ế
kh xã h i.T ng quát h n, Abrahmson lý lu n r ng ,lý thuy t ch c năng ậ ằ ọ ổ ứ ế ổ ơ
c u trúc đã c ấ ườ ợ ng đi u hóa s liên ng xã h i ,tính b n v ng ,s hòa h p ộ ự ứ ữ ự ệ ề
và ng c l ượ ạ ữ ấ i ,b qua s xung đ t ,h n lo n và bi n đ i.M t l n n a v n ạ ộ ầ ự ế ỏ ộ ỗ ổ
đ là ,đây có ph i là s k th a trong lý thuy t hay là s k th a trong ề ự ế ừ ự ế ừ ế ả
ế cách th c mà các nhà th c hành đã di n d ch và v n d ng nó .Dù ý ki n ụ ứ ự ễ ậ ị
i ta ra sao,rõ ràng là lý thuy t ch c năng c u trúc t c a ng ủ ườ ứ ế ấ ươ ng đ i ít đ ố ề
c p đ n xung đ t xã h i. ậ ế ộ ộ
Các phê phán t ng quát t u chung l ự ổ ạ i là lý thuy t ch c năng c u trúc ứ ế ấ
không th x lý l ch s ,s bi n đ i và s xung đ t đã d n nhi u ng ổ ử ự ế ể ử ự ề ẫ ộ ị ườ i
t i ch lý lu n r ng lý thuy t c u trúc chúc năng có m t xu h ớ ậ ằ ế ấ ỗ ộ ướ ả ng b o
ố th .Nh Gouldner đã nêu m t cách s ng đ ng trong phê phán c a ông đ i ố ủ ủ ư ộ ộ
v i lý thuy t ch c năng c u trúc c a Parsons: “ Parsons khăng khăng xem ớ ủ ứ ế ấ
ly n c đ c đ đ y m t ph n là đ y phân n a h n là b v i đi phân ướ ượ ỗ ầ ị ơ ữ ầ ầ ộ ơ
i xem ly n c là đ y phân n a s nh n m nh đ n các n a”. M t ng ữ ộ ườ ướ ữ ẻ ế ầ ấ ạ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
25
ộ khía c nh tích c c c a m t hoàn c nh c a m t hoàn c nh ,trong khi m t ự ủ ủ ạ ả ả ộ ộ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
ng i th y nó b v i phân n a t p trung vào m t tiêu c c c a nó.Đ t vào ườ ự ủ ữ ậ ị ơ ấ ặ ặ
ậ ph m vi xã h i ,m t nhà lý thuy t ch c năng c u trúc s đ cao các thu n ứ ẻ ề ế ạ ấ ộ ộ
l i c a đ i s ng v m t kinh t ợ ủ ờ ố ề ặ ế ấ trong xã h i c a chúng ta h n là các b t ộ ủ ơ
ti n c a nó . ệ ủ
Có th đúng là có m t xu h ng b o th trong lý thuy t ch c năng ể ộ ướ ứ ủ ế ả
mà c cái nó ch n đ c u trúc có th quy cho không ch cái mà nó ph t l ấ ớ ờ ể ỉ ả ọ ể
t p trung vào .M t ví d là ,các nhà ch c năng c u trúc có xu h ậ ứ ụ ấ ộ ướ ậ ng t p
trung vào văn hóa ,các tiêu chí ,các giá tr .David Lockwood, ví v phê phán ụ ị
parsons vi s ám nh c a ông đ i v i tr t t ố ớ ậ ự ủ ự ả có tính chu n m c c a xã ẩ ự ủ
h i. t ng quát h n Percy Cohen lí lu n r ng các nhà ch c năng c u trúc ộ ổ ậ ằ ứ ấ ơ
chu n m c, dù s t p trung này không có tính t p trung vào các nguyên t ậ ố ự ậ ự ẩ
ế ứ k th a trong lý thuy t. cái c t y u đ i v i tiêu đi m c a lý thuy ch c ế ừ ố ế ố ớ ủ ể ế
năng c u trúc vào các nahn6 t văn hóa xã h i, cái d n đ n đ nh h ấ ố ế ẫ ộ ị ướ ng
b o th c a lý thuy t là m t nh n th c v các cá th tác nhân hành đ ng. ả ứ ề ủ ủ ể ế ậ ộ ộ
các nhà lý thuy t ch c năng c u trúc thi u m t nh n th c năng đ ng sáng ứ ứ ế ế ậ ấ ộ ộ
ố t o v các actors. Nh goulder nói, đ nh m nh s phê phán c a ông đ i ể ạ ấ ạ ự ủ ư ề
ng bân trong vi c s v i lý thuy ch c năng c u trúc, “con ng ớ ứ ế ấ i b v ườ ị ướ ệ ử
ả d ng các h th ng xã h i cũng nhi u nh trong vi c s d ng chính b n ề ụ ệ ử ụ ệ ố ư ộ
thân h ”ọ
Liên quan t i tiêu đi m văn hóa c a h là xu h ớ ủ ọ ể ướ ứ ng c a các nhà ch c ủ
năng c u trúc đ nh m l n các th ch hóa đ ế ể ể ẫ ấ ầ ượ ử ụ ẩ c s d ng b i các ph n ở
tinh túy trong xã h i và th c t i xã h i. h th ng chu n m c đ ự ạ ộ ệ ố ự ẩ ộ ượ ễ c di n
t d ch nh là s ph n ánh c a t ng th xã h i, khi có th trong th c t ị ủ ổ ự ế ố t ư ự ể ể ả ộ
c truy n bá b i, và t n t h n nên xem nó nh m t h th ng duy tâm đ ơ ư ộ ệ ố ượ ồ ạ i ề ở
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
26
vì các thành viên tinh túy c a xã h i. horowitz phát bi u l p tr ng sau an ể ậ ủ ộ ườ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
toàn r t khoát:”lý thuy liên ng có xu h ng tr thành m t đ i di n siêu ứ ế ấ ướ ộ ạ ệ ở
hình c a ma trân duy tâm thóng tr ” ị ủ
Các phê phán này ch vào hai h ng c b n. d u tiên d ỉ ướ ơ ả ầ ườ ư ng nh rõ
ràng là lý thuy ch c năng có m t tiêu đi m khá h p đ ngăn c n nó nói ế ứ ẹ ể ể ả ộ
t i xã h i. th hai, ớ i m t s v n đ và khía c nh quan tr ng c a th gi ạ ộ ố ấ ế ớ ủ ề ọ ứ ộ
ng t o cho nó có m t h ng v khá b o th tiêu đi m c a nó có xu h ủ ể ướ ộ ươ ạ ả ị ủ
m t m c đ t trong th c ti n quá kh và ễ ự ứ ở ộ ứ ộ ớ i nay, lý thuy t ch c năng – ế ứ
ố c u trúc đã v n hành trong s h tr c a hi n tr ng và các tinh túy th ng ấ ự ỗ ợ ủ ệ ậ ạ
tr .ị
IV. H ƯỚ Ấ NG PHÁT TRI N M I C A LÝ THUY T C U Ớ Ủ Ế Ể
TRÚC – CH C NĂNG. Ứ
ị ạ D i tác đ ng c a các phê phán, thuy t ch c năng – c u trúc b lo i ướ ứ ủ ế ấ ộ
gi a nh ng năm 1960 cho đ n nay. Tuy nhiên b ý nghĩa quan tr ng t ỏ ọ ừ ữ ữ ế
kho ng gi a nh ng năm 1980, có m t n l c tìm cách khôi ph c l i lý ộ ỗ ự ụ ạ ữ ữ ả
thuy t d ế ướ ứ i cái tên “thuy t tân ch c năng”. Thu t ng thuy t tân ch c ứ ữ ế ế ậ
năng đ ượ c dùng đ ch s ti p di n c a thuy t ch c năng – c u trúc ủ ỉ ự ế ứ ễ ế ể ấ
nh ng cũng ch ng t ứ ư ỏ ằ ứ r ng đã có m t n l c nh m m r ng thuy t ch c ộ ỗ ự ở ộ ế ằ
năng c u trúc và kh c ph c các h n ch ch y u c a nó. Jeffrey ủ ế ủ ụ ế ấ ắ ạ
Alexander và Paul Colomy đ nh nghĩa thuy t tân ch c năng là “m t dòng ứ ế ộ ị
t ự ứ phê phán c a lý thuy t ch c năng tìm cách m r ng ph m vi tri th c ở ộ ứ ủ ế ạ
c a thuy t ch c năng trong khi v n duy trì c t lõi lý thuy t c a nó”. Nh ủ ế ủ ứ ế ẫ ố ư
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
27
ấ v y, h u nh rõ ràng là Alexander và Colomy xem thuy t ch c năng – c u ậ ứ ư ế ầ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
ợ trúc là quá h p và m c tiêu c a h là sáng t o ra m t lý thuy t t ng h p ủ ọ ế ổ ụ ẹ ạ ộ
h n, mà h gán cho cái tên là “thuy t tân ch c năng”. ơ ứ ế ọ
C n chú ý r ng, trong khi thuy t ch c năng – c u trúc nói chung và ứ ế ầ ằ ấ
thuy t Parsons nói riêng, đã tr ế ở ợ nên c c đoan, có m t c t lõi t ng h p ộ ố ự ổ
m nh m t ẽ ừ ạ nh ng kh i đ u c a nó. M t m t, thông qua cu c đ i tri ộ ở ầ ủ ữ ặ ờ ộ
th c c a ông, Parsons đã tìm cách hòa h p m t lo t các đ u vào đa d ng. ứ ủ ạ ầ ạ ộ ợ
m t khác, ông quan tâm đ n m i t ố ươ ế ặ ủ ế ng quan cu các lĩnh v c ch y u ự ả
i xã h i, đáng chú ý nh t là các h th ng văn hóa, xã h i và cá c a th gi ủ ế ớ ệ ố ấ ộ ộ
tính. Tuy nhiên, cu i cùng, Parsons đi theo m t đ nh h ng ch c năng – ộ ị ố ướ ứ
c u trúc h p hòi và đi đ n ch xem h th ng văn hóa là y u t ỗ ấ ệ ố ế ố ế ẹ quy t đ nh ế ị
các h th ng khác. Do v y, Parsons đã t b đ nh h ệ ố ậ ừ ỏ ị ướ ủ ng t ng h p c a ổ ợ
ông, và thuy t tân ch c năng có th đ ể ượ ứ ế c xem là m t n l c nh m l y l ộ ỗ ự ấ ạ i ằ
ng đó. đ nh h ị ướ
Alexander đã li ệ ấ t kê các v n đ g n li n v i thuy t ch c năng – c u ớ ề ắ ứ ề ế ấ
trúc mà thuy t tân ch c năng c n kh c ph c,, bao g m, “s ch ng l i ch ự ố ụ ứ ế ắ ầ ồ ạ ủ
nghĩa ca nhân”, “s đ c l p v i bi n đ i” “ch nghĩa b o th ”, “ch ự ộ ậ ủ ủ ế ả ổ ớ ủ
nghĩa duy tâm”, và m t “xu h ộ ướ ng ch ng l ố ạ ỗ ự i th c nghi m”. các n l c ự ệ
đ c th c hi n đ kh c ph c các v n đ này m t cách có k ho ch và ượ ụ ự ể ề ế ệ ắ ấ ạ ộ ở
các c p đ lý thuy t c th h n, ví d , c g ng c a Colomy đ c i t o lý ế ụ ể ơ ụ ố ắ ể ả ạ ủ ấ ộ
thuy t phân bi t. dù v i m i nhi t tâm c a ông v i thuy t tân ch c năng, ế ệ ố ớ ệ ứ ủ ế ớ
gi a nh ng năm 1980, Alexander bu c ph i k t lu n r ng: “thuy t tân ả ế ữ ữ ế ậ ằ ộ
ch c năng là m t khuynh h ứ ộ ướ ng h n là m t lý thuy t đ ộ ế ượ ơ ể c phát tri n”.
ứ ch 5 năm sau khi Alexander thú nh n s y u kém c a thuy t tân ch c ậ ự ế ủ ế ỉ
ế năng, Colomy tìm cách c súy cho quan đi m lý thuy t chung c a thuy t ủ ế ể ổ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
28
này và lý lu n r ng nó đã có m t b ậ ằ ộ ướ c ti n đáng k : ể ế
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Trong 5 năm k ti p, khuynh h ng đó đã k t tinh thành m t phong ế ế ướ ế ộ
trào t ý th c v tri th c. nó s n sinh nhi u thu n l i quan tr ng c p đ ự ứ ề ậ ợ ứ ề ả ọ ở ấ ộ
lý thuy t chung và đóng m t vai trò d n đ o trong vi c thúc đ y siêu lý ế ệ ẩ ạ ẫ ộ
thuy t xã h i h c theo m t chi u h ng t ng h p… thuy t tân ch c năng ộ ọ ề ướ ế ộ ứ ế ổ ợ
ứ đang đ a ra các l u ý nhi u h a h n c a nó. Ngày nay thuy t tân ch c ẹ ủ ứ ư ư ề ế
năng còn h n là m t s h a h n; nó đã tr thành m t lĩnh v c trình bày lý ộ ự ứ ẹ ự ơ ở ộ
thuy t và s đi u tra th c nghi m đang l n d n và căng th ng. ệ ự ề ự ế ầ ẳ ớ
Trong khi không có câu h i nào r ng, thuy t tân ch c năng đã t o ra ằ ứ ế ạ ỏ
c ti n dài hay không, ng i ta nghi ng r ng nó có hoàn toàn có nh ng b ữ ướ ế ườ ờ ằ
l i nh Colomy đã mu n chúng ta tin t ng nh th hay không. ợ ư ố ưở ư ế
Dù thuy t tân ch c năng có th không ph i là m t lý thuy t phát ứ ể ế ế ả ộ
ng c b n c a nó. Đ u tiên, tri n, Alexander đã v ch ra m t s đ nh h ạ ộ ố ị ể ướ ơ ả ủ ầ
thuy t tân ch c năng v n hành v i m t ki u m u xã h i mô t ứ ể ế ậ ẫ ớ ộ ộ ả ộ , xã h i
c t ng h p t các nguyên t mà trong m i t nh là đ ư ượ ổ ợ ừ ố ố ươ ng tác v i nhau ớ
t o thành m t khuôn m u. khuôn m u này cho phép h th ng có th phân ẫ ạ ệ ố ể ẫ ộ
bi c v i môi tr ng c a nó. Các b ph n c a h th ng “đ t đ ệ ượ ớ ườ ệ ố ủ ủ ậ ộ ượ ế c k t
npoois c ng sinh” và các t ộ ươ ộ ng tác c a chúng không b quy t đ nh b i m t ế ị ủ ở ị
l c l ự ượ ng bên trên nào c . nh v y, thuy t tân ch c năng ph n đ i b t kỳ ế ố ấ ư ậ ứ ả ả
m t thuy t quy t đ nh lu n đ n nguyên nhân nào và có tính đa nguyên ế ị ế ậ ộ ơ
không gi i h n. ớ ạ
Th hai, Alexander lý lu n r ng thuy t tân ch c năng dành m t quan ậ ằ ứ ứ ế ộ
tâm t ng đ ng đ i v i hành đ ng và tr t t . do v y nó tránh đ c xu ươ ươ ố ớ ậ ự ộ ậ ượ
h ng c a thuy t ch c năng – c u trúc h u nh ch t p trung vào các ướ ỉ ậ ư ủ ứ ế ấ ầ
ngu n tr t t ậ ự ở ấ ề c p đ vĩ mô trong c u trúc xã h i và văn hóa, và có nhi u ấ ồ ộ ộ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
29
quan tâm đ n các khuôn m u hành đ ng c p đ vi mô h n. Thuy t tân ế ẫ ộ ở ấ ế ộ ơ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
ch c năng cũng ng h m t nh n thúc r ng rãi v hành đ ng, không ch ộ ộ ứ ủ ề ậ ộ ộ ỉ
bao g m các hành đ ng lý trí mà c các hành đ ng tình c m. ả ả ộ ồ ộ
ứ Th ba, thuy t tân ch c năng ph c h i m i quan tâm c a thuy t ch c ụ ồ ủ ứ ứ ế ế ố
đã hoàn thành năng – c u trúc vào s hòa h p, không ph i là m t th c t ợ ự ế ự ấ ả ộ
mà là m t kh năng xã h i. nó nh n ra r ng, s l ch l c và s ki m soát ự ể ự ệ ả ậ ạ ằ ộ ộ
xã h i là các th c th trong các h th ng xã h i. có s quan tâm t i tính ệ ố ự ự ể ộ ộ ớ
ủ cân b ng trong thuy t tân ch c năng nh ng nó r ng h n s bao hàm c a ơ ự ư ứ ế ằ ộ
ằ thuy t ch c năng – c u trúc, bao g m c các cân b ng đ ng, cân b ng ồ ứ ế ấ ả ằ ộ
tĩnh. Có m t s mi n c ng trong vi c xem các h th ng xã h i nh ộ ự ễ ưỡ ệ ố ệ ộ ư
đ ượ c đ nh tính b i tính cân b ng tĩnh. Tính cân b ng, đ ằ ằ ở ị ượ ộ c xác đ nh m t ị
cách r ng rãi, nh là m t đi m quy chi u cho phân tích ch c năng ch ứ ư ế ể ộ ộ ứ
không ph i miêu t ả ả ộ cu c s ng c a các cá nhân trong các h th ng xã h i ộ ố ệ ố ủ
th c s . ự ự
Th t ứ ư ế , thuy t tân ch c năng ch p nh n s nh n m nh c a thuy t ậ ự ủ ứ ế ạ ấ ấ
Parsons truy n th ng v cá tính, văn hóa và h th ng xã h i. ngoài vi c là ệ ố ề ề ệ ố ộ
s s ng còn đ i v i h th ng xã h i, s thâm nh p c a các h th ng này ộ ự ự ố ố ớ ệ ố ậ ủ ệ ố
cũng t o ra s căng th ng là m t ngu n hi n h u c a c s bi n đ i và ủ ả ự ế ữ ự ệ ẳ ạ ồ ộ ổ
s ki m soát. ự ể
Th năm, thuy t tân ch c năng t p trung vào bi n đ i xã h i trong ậ ứ ứ ế ế ổ ộ
các quá trình phân bi t trong ph m vi các h th ng xã h i, văn hóa và cá ệ ệ ố ạ ộ
tính. Nh v y s bi n đ i không s n sinh ra s tuân th và s hòa h p mà ư ậ ự ế ủ ự ự ả ổ ợ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
30
là “ các căng th ng c a s cá tính hóa và th ch hóa”. ể ế ủ ự ẳ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Cu i cùng , Alexander lý lu n r ng , thuy t tân ch c năng “hàm ý ằ ứ ế ậ ố
trách nhi m đ i v i s đ c l p c a khái ni m hóa và lý thuy t hóa t các ố ớ ự ộ ậ ủ ế ệ ệ ừ
c p đ khác nhau c a phân tích xã h i h c. ấ ộ ọ ủ ộ
Trong khi Alexander c g ng phác h a thuy t tân ch c năng trong ố ắ ứ ế ọ
ph m vi chung, mang tính ch ạ ươ ng trình, Colomy x lý m t cách c th ử ụ ể ộ
h n v i m t lý thuy t ch c năng – c u trúc c i biên v s bi n đ i. ông ấ ơ ề ự ế ứ ế ả ớ ộ ổ
lý lu n r ng, thuy t ch c năng – c u trúc v s bi n đ i xu t phát t ấ ề ự ế ậ ằ ứ ế ấ ổ ừ lý
thuy t Parsons có ba y u kém c b n. tr ơ ả ế ế ướ ấ ừ c h t nó mang tính ch t tr u ế
t ượ ử ng cao đ và thi u các đ c đi m c th v th c nghi m và l ch s . ụ ể ề ự ể ế ệ ặ ộ ị
th hai, nó không dành đ quan tâm t ủ ứ ớ ộ i các nhóm và các ti n trình xã h i ế
c th ho c t ụ ể ặ ớ ợ i quy n l c và xung đ t. th ba, nó quá đ cao s hòa h p ề ự ự ứ ề ộ
s n sinh b i bi n đ i xã h i. ế ả ộ ổ ở
K t qu c a các phê phán này là lý thuy t ch c năng – c u trúc v s ả ủ ề ự ứ ế ế ấ
bi n đ i đã ch nh s a nhi u l n. đ u tiên, khuynh h ng nguyên th y ch ề ầ ử ế ầ ổ ỉ ướ ủ ủ
đ o đã đ ạ ượ ổ ẫ c b sung v i m t phân tích v các l ch l c có tính khuôn m u ề ệ ạ ớ ộ
t xu h ng đó. Th hai, các nhà c i biên này đã đ y lý thuy t khác bi ừ ướ ứ ế ẩ ả ệ t
t ng t ớ i m t quan tâm h n đ i v i vi c các nhóm c th có nh h ệ ụ ể ố ớ ả ộ ơ ưở ớ ự i s
bi n đ i ra sao, cũng nh s bi n đ i có nh h ư ự ế ế ả ổ ổ ưở ng ra sao b i các y u t ở ế ố
nh xung đ t, quy n l c và ng u nhiên. Các nhóm c th khác nhau đ ụ ể ề ự ư ẫ ộ ượ c
ng phân nh n d ng là nh ng k ch m u c a bi n đ i theo chi u h ủ ư ủ ữ ẻ ế ề ạ ậ ổ ướ
bi t l n h n, khi có nh ng nhóm đ ng v trí đ i l p l i bi n đ i đó. ệ ớ ứ ữ ơ ở ị ố ậ ạ ế ổ
Quan đi m c a nhà c i biên d n t i m t tiêu đi m vào xung đ t gi a các ẫ ớ ủ ể ả ữ ể ộ ộ
nhóm xuyên qua ti n trình khác bi t và các hình th c mà m t gi i pháp ế ệ ứ ộ ả
cho xung đ t đó có th khoác l y. chi ti ể ấ ộ ế ớ ệ t l n v l ch s và th c nghi m ề ị ử ự
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
31
đ c đ a ra trong các nghiên c u này là các nhóm c nh tranh liên quan ượ ứ ư ạ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
đ n quá trình khác bi ế ệ t. tác ph m cũng t ẩ ừ ỏ ộ ề ợ b m t đ cao vào s hòa h p ự
ng t i “m t quan tâm đ c duy trì liên t c v các mâu thu n ch đ h ể ướ ớ ộ ượ ụ ề ẫ ủ
t gi a và trong các h y u và các m i căng th ng g n li n v i s phân bi ế ớ ự ề ẳ ắ ố ệ ữ ệ
ể th ng văn hóa, xã h i, cá nhân” (Parsons). Các n l c này theo quan đi m ỗ ự ộ ố
c a Colomy, d n t ủ ẫ ớ i m t n n t ng gi ộ ề ả ả ệ i thích d hi u h n đ i v i vi c ễ ể ố ớ ơ
phân tích s khác bi t. th ba, lý thuy t khác bi c đó t p trung vào ự ệ ứ ế t tr ệ ướ ậ
ng ch y u c a quá tính hi u qu và tính ph c h i nh là các nh h ụ ư ệ ả ả ồ ưở ủ ế ủ
trình khác bi ệ ộ t, nh ng các tác ph m g n đây h n đã v ch ra m t dãy r ng ư ấ ẩ ạ ơ ộ
h n nhi u các h qu có th có. ệ ơ ể ề ả
Có th lý lu n r ng, dù lý thuy t khác bi t đã đ c m r ng, song nó ậ ằ ể ế ệ ượ ở ộ
cũng đã m t đi tính riêng bi t c a nó v i tiêu đi m m i tìm th y t p trung ấ ệ ủ ấ ậ ể ớ ớ
vào xung đ t và c nh tranh c a nó. ạ ủ ộ
Alexander đang làm sáng t r ng ông đã đi ra kh i đ nh h ng tân ỏ ằ ỏ ị ướ
ch c năng. S chuy n h ng t ứ ự ể ướ ư ủ duy này r t hi n nhiên trong cái tên c a ể ấ
m t tác ph m s p đ ẩ ắ ộ ượ c công b bay mai, thuy t tân ch c năng và sau đó. ế ứ ố
Alexander lý lu n trong tác ph m đó r ng, m t trong các m c tiêu chính ụ ậ ằ ẩ ộ
c a ông là vi c thi ủ ệ ế ậ ế t l p tính chính th ng và t m quan tr ng c a lý thuy t ầ ủ ố ọ
Parsons t ớ ỗ ự i m c đ mà thuy t tân ch c năng đã thành công trong n l c ứ ứ ế ộ
này. Thuy t tân ch c năng đã tr nên quá h n ch đ i v i Alexander, và ế ố ớ ứ ế ạ ở
gi đây ông xem nó cũng nh các tác ph m c a ông, là m t ph n c a cái ờ ầ ủ ủ ư ẩ ộ
ông t ng g i là “phong trào lý thuy t m i”. ừ ế ọ ớ
Đáng l u ý là Alexander ngày càng quan tâm đ n v n đ “xã h i dân ư ế ề ấ ộ
ố s ” dù v n đ này không r i vào h n ch c a thuy t tân ch c năng. M i ạ ự ế ủ ứ ề ế ấ ơ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
32
quan tâm c a Alexander t ủ ự ư ố ớ nó có ý nghĩa quan tr ng, cũng nh đ i v i ọ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
th c t là v n đ này đang tr nên đ c quan tâm trong xã h i h c nói ự ế ề ấ ở ượ ộ ọ
chung.
Dù ch trong nh ng giai đo n đ u tiên, t duy c a Alexander v xã ữ ạ ầ ỉ ư ủ ề
h i dân s đã th hi n m t tiêu đi m ch y u n m ngoài tân ch c năng. ể ộ ủ ế ứ ự ệ ể ằ ộ
Trong khi v a rút ra t ừ ừ các truy n th ng c a ch c năng – c u trúc và tân ứ ủ ề ấ ố
ch c năng, Alexander v a đi t ừ ứ ớ ẩ i m t n n t ng lý thuy t m i v i tác ph m ộ ề ả ớ ớ ế
c a ông v xã h i dân s . dù s ph n c a tác ph m ra sao, song s ủ ủ ự ề ậ ẩ ộ ố ự
ng cũng đ a ng chuy n h ể ướ ư ườ i ta đ n ch đ t d u h i v t ỗ ặ ấ ỏ ề ươ ế ủ ng lai c a
thuy t tân ch c năng. M i s v t v n đ ng m t cách nhanh chóng trong ọ ự ậ ậ ứ ế ộ ộ
xã h i h c đ ộ ọ ươ ng th i và có th có cái là m t phong trào m i sâu s c ch ộ ể ắ ờ ớ ỉ
m i năm tr ườ ướ ạ c đây ngày nay đã tr nên m t b ph n c a l ch s c n đ i ộ ộ ậ ủ ị ử ậ ở
c a chúng ta. ủ
V. NG D NG C A LÝ THUY T C U TRÚC CH C NĂNG Ứ Ứ Ụ Ủ Ấ Ế
Có th nói không có lý thuy t xã h i h c nào l i đ ộ ọ ế ể ạ ượ ứ ụ c ng d ng
nhi u trong nghiên c u nh lý thuy t c u trúc ch c năng. M i v n đ ọ ấ ế ấ ứ ứ ư ề ề
ộ trong đ i s ng xã h i đ u là m t câu trúc nh t đ nh do đó đ u đóng m t ộ ề ờ ố ấ ị ề ộ
vai trò khác nhau trong xã h i. T cách ng d ng vào nghiên c u vĩ mô ụ ứ ừ ứ ộ
cho đ n nghiên c u vi mô thì lý thuy t c u trúc ch c năng luôn luôn phát ế ấ ứ ứ ế
huy đ c vai trò quan tr ng c a nó. ượ ủ ọ
t m vĩ mô lý thuy t c u trúc ch c năng ng d ng trong nghiên Ở ầ ế ấ ứ ứ ụ
c uứ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
33
- Các thi t ch xã h i . ế ế ộ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Thi t ch xã h i là nh ng mô hình, quy t c ng x chung, có tác ế ắ ứ ữ ử ế ộ
ng đ c thi đ ng h t ộ ỗ ươ ượ ế ậ ộ t l p nh m th a mãn nh ng nhu c u c a xã h i. ữ ầ ủ ằ ỏ
Các thi ế t ch có các đ c tr ng c b n ặ ơ ả ư ế
Các thi t ch là h th ng ho c ti u h th ng trong m t xã h i bao ế ệ ố ệ ố ể ế ặ ộ ộ
ch c xã h i, các g m nh ng truy n th ng t ồ ữ ề ố ươ ng đ i n đ nh , nh ng t ị ố ổ ữ ổ ứ ộ
m i quan h xã h i, và nh ng quy t c đ ữ ệ ắ ố ộ ượ c phát tri n nh m gi ể ằ ả ế i quy t
nh ng v n đ mà xã h i ph i đ i phó. ả ố ữ ề ấ ộ
Các thi t ch đ u là b ph n c a m t th th ng nh t, do đó s thay ế ậ ủ ể ố ế ề ự ấ ộ ộ
đ i c a thi ỏ ủ ế t ch này kéo theo s thay đ i c a các thi ự ổ ủ ế ế t ch khác. ế
Các thi t ch đ t ch ế ế ượ c hình dung nh các c u trúc xã h i .Các thi ấ ư ộ ế ế
xã h i bao g m tôn giáo, chính tr , gia đình, kinh t và gia đình, các thi ộ ồ ị ế ế t
ch này là nh ng c u trúc n đ nh có trong m i xã h i ti n b . ộ ị ộ ế ữ ế ấ ổ ọ
Trong m i th i kì xã h i khác nhau, m i giai đo n khác nhau thì ạ ỗ ờ ộ ỗ
nh ng c u trúc y có s bi n đ i phù h p vói s phát tri n chung , khi có ự ế ự ữ ể ấ ấ ợ ổ
t ch này thì kéo theo s thay đ i c a các thi t ch s thay d i c u thi ự ổ ả ế ổ ủ ự ế ế ế
khác. Vi d khi chính tr thay d i thì nh ng thi ị ữ ụ ổ ế ổ t ch khác cung thay đ i ế
làm sao cho phù h p v i s phát tri n chung. ớ ự ể ợ
t ch chính là đ i t ng áp Trong v n đ này m i liên h c a các thi ố ệ ủ ề ấ ế ố ượ ế
d ng c a lý thuy t c u trúc ch c năng. ế ấ ụ ứ ủ
t ch trong c u trúc thi M i thi ỗ ế ế ấ ế ậ t ch xã h i chung đ u đ m nh n ế ề ả ộ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
34
m t ch c năng nh t đ nh ấ ị ứ ộ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Thi t ch gia đình đ m b o m t s ch c năng nh : đi u ch nh hành ế ộ ố ứ ư ề ế ả ả ỉ
vi gi ớ i tính, duy trì s tái sinh s n ,xã h i hóa tr em, là m t đ n v tiêu ộ ộ ơ ự ẻ ả ị
dùng….
Tôn giáo có ch c năng giúp con ng ứ ườ ứ i tìm ki m ni m tin, đ o đ c , ế ề ạ
gi ng t nhiên và xã h i cũng nh con ng ả i thích v môi tr ề ườ ự ư ộ ườ ẫ i, thúc đ y
i. s hòa đ ng cũng nh c k t con ng ự ư ố ế ồ ườ
Thi ế ề t ch giáo d c có ch c năng chu n b v ngh nghi p , truy n ị ề ứ ụ ệ ề ế ẩ
bá văn hóa và di s n văn hóa qua các th h , giúp các cá nhân hi u đ ế ệ ể ả ượ c
các giá tr văn hóa. ị
Thi t ch kinh t : s n xu t và phân ph i hàng hóa tiêu dùng và d ch ế ế ế ả ấ ố ị
v xã h i cũng nh tiêu dùng s n ph m và s d ng d ch v . ụ ụ ử ụ ư ẩ ả ộ ị
Nhà n c : thi ướ ế t ch hóa hi n pháp , b lu t hóa các quy đ nh , gi ộ ậ ế ế ị ả i
quy t các xung đ t. ế ộ
Các thi t ch xã h i c u thành m t c u trúc xã h i m i thi t ch ế ộ ấ ộ ấ ế ỗ ộ ế ế
ả đ m b o m t ch c năng khác nhau trong h th ng chung đó đ đ m b o ả ệ ố ể ả ứ ả ộ
xã h i phát tri n. ể ộ
t m vi mô lý thuy t c u trúc ch c năng ng d ng vào nghiên Ở ầ ế ấ ứ ụ ứ
c u m i v n đ c a xã h i ộ ứ ọ ấ ề ủ
ọ Nh đã nói xã h i là m t th th ng nh t, trong xã h i di n ra m i ể ố ư ễ ấ ộ ộ ộ
ổ ho t đ ng, trong xã h i luôn luôn có s v n đ ng bi n đ i, s bi n đ i ổ ự ế ạ ộ ự ậ ế ộ ộ
khác dù nh c a m t y u t ủ ộ ế ố nào đó trong xã h i s thay đ i các y u t ộ ẻ ế ố ổ ỏ
hay l n , s m hay mu n. Có th th y đ c ng d ng c a nó trong m t s ể ấ ượ ứ ộ ố ủ ụ ớ ộ ớ
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
35
ho t đ ng, lĩnh v c c th . ự ụ ể ạ ộ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Nh trong lĩnh v c th thao, th thao là m t ph n c a c u trúc gi ủ ấ ự ư ể ể ầ ộ ả i
trí xã h i. th thao đ m b o các ch c năng hiên nh : là hình th c gi i trí, ứ ứ ư ể ả ả ộ ả
góp ph n rèn luy n thân th c a con ng ể ủ ệ ầ ườ ẩ i ….Và nó có các ch c năng n ứ
là giúp cho xã hôi l ạ ớ i g n v i nhau h n, nh ng s kiên th thao l n ữ ự ể ầ ơ ớ
th ng thu hút đông đ o m i ng i tham gia đó con nguoif đoàn k t l ườ ả ọ ườ ở ế ạ i
ộ v i nhau , đ ng th i là n i đ bi u hi n nh ng nét văn hóa c a dân t c ớ ơ ể ể ữ ủ ệ ờ ồ
c a nh ng ng ữ ủ ườ i tham d , m t ch c năng n c u th thao n a đó là th ẩ ứ ữ ư ể ả ộ ể
ề thao t o ra hàng ngàn vi c lam m i năm ví d nh trong lĩnh v c truy n ụ ự ư ệ ạ ỗ
thông….
Trong nghiên c u v lĩnh v c y t ự ứ ề ế ế và chăm sóc s c kh e lý thuy t ứ ỏ
c u trúc ch c năng cũng mang tính ng d ng cao. Y t ấ ụ ứ ứ ế ỏ , chăm sóc s c kh e ứ
ệ ớ là m t ph n c a xã h i, khi nghiên c u nó ph i đ t trong m i liên h v i ứ ầ ủ ả ặ ộ ộ ố
thu nh p, m c s ng, chi tiêu, c s h t ng th m chí là c ch đ chính ơ ở ạ ầ ứ ố ế ộ ậ ậ ả
tr .ị
N u y t và chăm sóc s c kh e đ i dân đ ế ế ứ ỏ ượ c d m b o thì ng ả ả ườ ượ c
chăm sóc t t, đó là ch c năng hi n, và ch c năng n là y t ố ứ ứ ệ ẩ ế ứ chăm sóc s c
kh e t t thì ng ỏ ố ườ i dân không nh ng có s c kh e t ữ ỏ ố ứ ơ ơ ạ ầ t thì các c s h t ng
đ c xây d ng t t lên. ượ ự ố ơ t h n kéo theo ch đ chính tr xã h i t ế ộ ộ ố ị
Khi áp d ng lý thuy t c u trúc ch c năng trong nghiên c u ph i luôn ứ ế ấ ứ ụ ả
ng nghiên c u trong t đ t đ i t ặ ố ượ ứ ấ ả ọ ố t c m i m i liên h , b i vì các đ i ệ ở ố
t ng nghiên c u luôn luôn có nh ng ch c năng nh t đ nh. ượ ấ ị ứ ữ ứ
C. K T LU N
Ậ
Ế
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
36
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
T nh ng lu n đi m trên thì chúng ta l ể ừ ữ ậ ạ ẳ i m t l n n a có th kh ng ộ ầ ữ ể
ế ế đ nh r ng lý thuy t c u trúc ch c năng là m t trong nh ng lý thuy t h t ị ế ấ ứ ữ ằ ộ
nhu s c quan tr ng trong nghiên c u xã h i h c. Nó ra đ i xu t phát t ứ ộ ọ ứ ấ ọ ờ ừ
trong đ i s ng xã h i và d a trên n n t ng c a tri t h c. c u th c t ầ ự ế ề ả ờ ố ự ủ ộ ế ọ
ữ S phát tri n c a lý thuy t c u trúc ch c năng là k t qu c a nh ng ể ủ ế ấ ả ủ ứ ự ế
đóng góp lý lu n xã h i h c c a nhi u tác gi ộ ọ ủ ề ậ ả ố khác nhau, nh ng th ng ư
nh t ch t t C đ u cho r ng đ gi i thích s t n t ấ ở ỗ ấ ả ề ể ả ằ ự ồ ạ ủ i và v n hành c a ậ
xã h i, c n phân tích c u trúc ch c năng c a nó t c là ch ra các thành ủ ứ ứ ấ ầ ộ ỉ
ph n c u thành và các c ch ho t đ ng c a chúng. ơ ế ầ ấ ạ ộ ủ
Đ ng th i v m t ph ng pháp lu n thuy t ch c năng h ng vào ờ ề ặ ồ ươ ứ ế ậ ướ
gi i quy t v n đ b n ch t c a c u trúc xã h i và h qu c a c u trúc xã ả ấ ủ ấ ả ủ ấ ế ấ ề ả ệ ộ
h i. Đ i v i b t kì s ki n, hi n t ộ ố ớ ấ ự ệ ệ ượ ờ ề ặ ng xã h i nào. Đ ng th i v m t ồ ộ
ph ươ ạ ng pháp lu n, ch y u thuy t này đòi h i s tìm hi u c ch ho t ỏ ự ủ ế ế ế ể ậ ơ
đ ng c a t ng thành ph n đ bi ộ ủ ừ ể ế ầ ố t chúng có ch c năng, tác d ng gì đ i ụ ứ
i m t cách cân b ng, n đ nh c a c u trúc xã h i hay không. v i s t n t ợ ự ồ ạ ủ ấ ằ ộ ổ ộ ị
Lý thuy t nay trong giai đo n hi n nay đ ệ ế ạ ượ ụ c các nhà nghiên c u ng d ng ứ ư
vào nghiên c u trên t ứ ấ ả t c các lĩnh v c c a đ i s ng xã h i, và v trí và ờ ố ự ủ ộ ị
c c ng c và đóng vai trò quan t m quan tr ng c a nó đang ngày càng đ ầ ủ ọ ượ ủ ố
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
37
tr ng trong giai đo n hi n nay. ệ ạ ọ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
1.
DANH M C TÀI LI U THAM KH O Ụ Ả Ệ
Lý Thuy t Xã H i H c (t p 1). TS Vũ Quang Hà. NXB ế ậ ọ ộ
2.
Đ i H c QG HN. 2001 ạ ọ
L ch S và Lý Thuy t Xã H i H c. Lê Ng c Hùng. ử ế ọ ộ ọ ị
3.
NXB Đ i H c QG HN.2002 ạ ọ
Xã H i H c Nh p Môn, TS Tr n Th Kim Xuy n ch ế ầ ậ ộ ọ ị ủ
4.
biên, ThS Nguy n Th H ng Xoan.NXB Đ i H c QG TpHCM. 2001 ị ồ ễ ạ ọ
Xã H i Đ i C ng. TS Vũ Quang Hà, ThS Nguy n Th ạ ươ ễ ộ ị
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
38
H ng Xoan. ồ
Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Bài ti u lu n lý thuy t xã h i hoc
ể
ế
ậ
ộ
39
