Tình hình nhiễm acinetobacter spp trên bệnh nhân nhập viện tại Bệnh viện Chợ Rẫy từ 01/09/2010-31/12/2010

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> TÌNH HÌNH NHIỄM ACINETOBACTER SPP TRÊN BỆNH NHÂN<br /> NHẬP VIỆN TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY TỪ 01/09/2010 – 31/12/2010<br /> Dương Hoàng Lân*, Trần Thị Thanh Nga**, Mai Nguyệt Thu Hồng*, Lục Thị Vân Bích*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Acinetobacter spp. là một trong những vi sinh vật gây nhiễm khuẩn bệnh viện và đã đề kháng<br /> với hầu hết kháng sinh thế hệ mới, kể cả nhóm Imipenem/Cilastatin và Meropenem, là những kháng sinh có thể<br /> điều trị hầu hết các bệnh nhiễm khuẩn khác. Các nghiên cứu của Bộ Y Tế năm 2004 và bệnh viện Chợ Rẫy năm<br /> 2009 cho thấy tỷ lệ nhiễm Acinetobacter spp lần lượt là 10,3% và 15,5%, và hầu hết các chủng vi khuẩn này đều<br /> đề kháng với tất cả các kháng sinh thông dụng. Vì vậy, việc tiếp tục nghiên cứu sự phân bố của Acinetobacter<br /> spp. trong nhiễm trùng bệnh viện cũng như tính kháng kháng sinh của các vi khuẩn này là rất cần thiết, nhằm<br /> góp phần vào việc phòng chống nhiễm khuẩn và có kế hoạch sử dụng kháng sinh hợp lý trên lâm sàng.<br /> Mục tiêu: Xác định tỷ lệ nhiễm Acinetobacter spp. trên bệnh nhân nhập viện tại bệnh viện Chợ Rẫy và tính<br /> đề kháng kháng sinh của các vi khuẩn này.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang. Các số liệu liên quan đến nghiên cứu<br /> được thu thập từ bệnh viện Chợ Rẫy (thành phố Hồ Chí Minh) từ 01/09/2010-31/12/2010.<br /> Kết quả: Tỷ lệ nhiễm Acinetobacter spp là 15,41% (494/3.205), trong đó, Acinetobacter baumannii chiếm tỷ<br /> lệ cao nhất (99,39%), Acinetobacter khác chỉ chiếm tỷ lệ 0,61%. Trong 491 mẫu bệnh phẩm nhiễm Acinetobacter<br /> baumannii, bệnh phẩm đàm chiếm tỷ lệ cao nhất (63,75%), kế đến là mủ (19,35%). Khoa lâm sàng có tỷ lệ nhiễm<br /> Acinetobacter baumannii cao nhất là khoa Săn sóc đặc biệt (20,77%), kế đến là khoa Ngoại thần kinh (19,75%),<br /> khoa Nội hô hấp (14,86 %). Acinetobacter baumannii đã đề kháng với hầu hết tất cả các kháng sinh nhóm βlactam, Aminoglycoside, Fluoroquinolone, Sulfamide với tỷ lệ đề kháng >70%, trong đó Ceftriaxone bị đề kháng<br /> cao nhất (93,08%). Chỉ có kháng sinh Colistin có tỷ lệ đề kháng thấp nhất là 0,41%.<br /> Kết luận: Tỷ lệ nhiễm Acinetobacter spp. trong nghiên cứu khá cao 15,41%, trong đó Acinetobacter<br /> baumannii chiếm tỷ lệ cao nhất (99,39%). Các vi khuẩn này đã đề kháng với hầu hết các kháng sinh đang sử<br /> dụng trong điều trị lâm sàng.<br /> Từ khóa: Acinetobacter spp, Acinetobacter baumannii, đề kháng với kháng sinh.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> ACINETOBACTER SPP PREVALENCE IN HOSPITALIZED PATIENTS OF CHO RAY HOSPITAL IN<br /> HO CHI MINH CITY FROM 01/09/2010 – 31/12/2010.<br /> Duong Hoang Lan, Tran Thi Thanh Nga, Mai Nguyet Thu Hong, Luc Thi Van Bich<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 104 - 109<br /> Introduction: Acinetobacter spp. which have been the widely distribution microorganisms in nature<br /> causing nosocomial infection, have multiply resisted to antibiotics, including Imipenem/Cilastatin and<br /> Meropenem, the new generation antibiotics which could be successfully in infectious disease treatment. Studies of<br /> Ministry of Health in 2004 and Cho Ray hospital in 2009 demonstrated that the Acinetobacter spp. prevalence<br /> was 10.3% and 15.5%; and all of Acinetobacter spp. strains in the studies had resisted to many groups of<br /> * Bộ Môn Vi sinh - Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch ** Khoa Vi sinh - Bệnh viện Chợ Rẫy<br /> Tác giả liên lạc: BS. Dương Hoàng Lân<br /> ĐT: 0906257462<br /> Email: duong_hoang_lan@yahoo.com.vn<br /> <br /> 104<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật Trường Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> antibiotics. Therefore, the researches on Acinetobacter spp. prevalence and their multiply resistance to antibiotics<br /> should be particularly developed for the appropriate treatment of antibiotics in clinical and decreasing the<br /> transmission of infectious disease.<br /> Objectives: Determination of Acinetobacter spp. prevalence and their antibiotic resistance in hospitalized<br /> patients of Cho Ray Hospital in Ho Chi Minh City.<br /> Methods: Study design is cross-sectional descriptive study. The data relating to the study were collected<br /> based on the records of Cho Ray Hospital from 01/09/2010 to 31/12/2010.<br /> Results: Prevalence of Acinetobacter spp. infection was 15.41% (494/3205), Among all the Acinetobacter<br /> spp., Acinetobacter baumannii had the highest ratio which amounted to 99.39%, while other Acinetobacters were<br /> only 0.61%. Of 491 specimens which contain Acinetobacter baumannii, sputum specimens had the highest ratio<br /> which accounted for 63.75%, followed by pus specimens with 19.35%. The clinical Units whose specimens<br /> infected with Acinetobacter spp. were the Intervention Care Units with the percentage of 20.77%, next by the<br /> Neurological Surgery Unit (19.75%), and the Respiratory Unit (14.86%). Acinetobacter baumannii already<br /> resisted most of antibiotics in groups β-lactam, Aminoglycoside, Fluoroquinolone, Sulfamide with the resistance<br /> ratio of over 70%, and among them, Ceftriaxone was resisted the most (93.08%). Except for Colistin which had<br /> the least resistance ratio (0.41%).<br /> Conclusion: Prevalence of Acinetobacter spp. was 15.41%, among the Acinetobacter spp., Acinetobacter<br /> baumannii was the most common microorganisms with 99.39% and they resisted to most of antibiotics<br /> Keyword: Acinetobacter spp, Acinetobacter baumannii<br /> vi khuẩn, đứng hàng thứ hai chỉ sau E.Coli trong<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> 5 loại vi khuẩn thường gặp nhất gây nhiễm<br /> Tính đề kháng kháng sinh của vi khuẩn gây<br /> trùng bệnh viện. Acinetobacter baumannii đề<br /> bệnh đang là vấn đề thời sự của y tế thế giới<br /> kháng cao với tất cả các kháng sinh thường<br /> hiện nay. Một trong những tác nhân được nhắc<br /> dùng trong điều trị với tỷ lệ đề kháng trên 40%<br /> đến nhiều hiện nay là Acinetobacter spp. với khả<br /> ngoại trừ kháng sinh Colistin có tỷ lệ đề kháng<br /> năng gây nhiễm trùng bệnh viện rất cao và<br /> thấp hơn(10).<br /> nhóm vi khuẩn này cũng đã đề kháng với hầu<br /> Với mong muốn góp phần vào việc tìm hiểu<br /> hết các kháng sinh thông dụng. Trung tâm kiểm<br /> về tình hình nhiễm và khả năng đề kháng kháng<br /> soát và phòng bệnh (CDC) đã khảo sát trên 3.601<br /> sinh của Acinetobacter spp tại Việt Nam, nhằm hỗ<br /> chủng vi khuẩn phân lập từ 300 bệnh viện ở<br /> trợ cho việc sử dụng kháng sinh hợp lý trong<br /> Hoa Kỳ cho thấy vi khuẩn gây nhiễm chủ yếu là<br /> công tác phòng chống nhiễm khuẩn, chúng tôi<br /> Acinetobacter baumannii và vi khuẩn này cũng đã<br /> thực hiện đề tài “Khảo sát tình hình nhiễm<br /> đề kháng cao với kháng sinh Carbapenem. Theo<br /> Acinetobacter spp. trên bệnh nhân nhập viện tại<br /> tạp chí Lancet, thế giới đang ngày càng lo ngại<br /> bệnh viện Chợ Rẫy từ 01/09/2010-31/12/2010”.<br /> về vấn đề nhiễm vi khuẩn này.<br /> Tại Việt Nam, theo tác giả Trần Văn Ngọc,<br /> báo cáo tổng kết của Bộ Y Tế năm 2004 về tình<br /> hình nhiễm trùng bệnh viện, tỷ lệ nhiễm<br /> Acinetobacter spp. là 10,3%, riêng ở bệnh viện<br /> Bạch Mai là 16,5%, ở Chợ Rẫy là 14,1%(11). Tại<br /> bệnh viện Chợ Rẫy, theo báo cáo tổng kết năm<br /> 2008 và 2009 của khoa Vi sinh: Acinetobacter<br /> baumannii chiếm tỷ lệ 16% năm 2008 và 15,5%<br /> năm 2009 trong số các mẫu bệnh phẩm bị nhiễm<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Xác định tỷ lệ nhiễm Acinetobacter spp. trên<br /> mẫu bệnh phẩm.<br /> Xác định tỷ lệ phân bố các loài Acinetobacter<br /> trong giống Acinetobacter spp.<br /> Khảo sát tỷ lệ đề kháng kháng sinh của các<br /> vi khuẩn Acinetobacter spp. phân lập được.<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật Trường Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch 2012<br /> <br /> 105<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu mô tả cắt ngang.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Dân số đích<br /> Tất cả các bệnh nhân nhập viện và có chỉ<br /> định làm xét nghiệm vi sinh ở khoa xét nghiệm<br /> bệnh viện Chợ Rẫy.<br /> Dân số nghiên cứu<br /> Tất cả các mẫu bệnh phẩm từ các bệnh nhân<br /> có chỉ định làm xét nghiệm vi sinh ở khoa xét<br /> nghiệm bệnh viện Chợ Rẫy có kết quả cấy<br /> dương từ 01/09/2010 đến 31/12/2010.<br /> <br /> Tỷ lệ mẫu cấy dương tính của Acinetobacter<br /> spp. là 15,41% (494/3.205).<br /> <br /> Tỷ lệ phân bố các loài Acinetobacter trong<br /> mẫu bệnh phẩm<br /> Tỷ lệ nhiễm Acinetobacter baumannii là 99,39%<br /> (491/494), Acinetobacter khác là 0,61% (3/494).<br /> Bảng 1: Kết quả phân bố các loài vi khuẩn<br /> Acinetobacter spp. phân lập từ bệnh phẩm.<br /> Vi khuẩn<br /> Acinetobacter baumannii<br /> <br /> Số chủng<br /> 491<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> 99,39<br /> <br /> Acinetobacter khác<br /> Tổng cộng<br /> <br /> 3<br /> 494<br /> <br /> 0.61<br /> 100<br /> <br /> Tiêu chuẩn chọn mẫu<br /> Tất cả các mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân<br /> nhập viện tại bệnh viện Chợ Rẫy được gửi làm<br /> xét nghiệm tại khoa vi sinh mà có kết quả cấy<br /> dương tính trong thời gian từ 01/09/2010 đến<br /> 31/12/2011.<br /> <br /> Kết quả trên cho thấy tỷ lệ nhiễm các<br /> Acinetobacter khác ngoại trừ Acinetobacter<br /> baumannii là rất thấp, chỉ 0,61% (3/494) nên kết<br /> quả khảo sát các đặc tính liên quan với các vi<br /> khuẩn này sẽ không có ý nghĩa thống kê. Do đó<br /> chúng tôi chỉ phân tích các kết quả có liên quan<br /> với Acinetobacter baumannii.<br /> <br /> Tiêu chuẩn loại trừ<br /> Kết quả xét nghiệm vi sinh không rõ ràng.<br /> <br /> Tỷ lệ nhiễm Acinetobacter baumannii theo<br /> bệnh phẩm<br /> <br /> Mẫu bệnh phẩm tạp nhiễm.<br /> Mẫu bệnh phẩm trùng lắp.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Trong thời gian từ 01/09/2010 đến 31/12/2010<br /> chúng tôi ghi nhận được 10.915 mẫu bệnh phẩm<br /> có thực hiện xét nghiệm vi sinh. Trong tổng số<br /> 10.915 mẫu, 3.205 mẫu cấy dương tính, xác định<br /> được vi khuẩn gây bệnh và có thực hiện thử<br /> nghiệm kháng sinh đồ. Trong 3.205 mẫu này có<br /> 494 mẫu cấy dương tính với Acinetobacter spp.<br /> chiếm tỷ lệ 15,41% trong tổng số mẫu bệnh<br /> phẩm cấy dương tính.<br /> <br /> Đặc điểm về dịch tễ của mẫu nghiên cứu<br /> Giới tính: nam chiếm 65,99% và nữ chiếm<br /> 34,01%.<br /> Tuổi trung bình là 52,67 tuổi với độ lệch<br /> chuẩn ± 21,65, cao nhất là 94 tuổi và thấp nhất là<br /> 16 tuổi. Trong đó nhóm tuổi > 60 tuổi chiếm tỷ<br /> lệ cao nhất: 40,28%.<br /> <br /> Tỷ lệ nhiễm Acinetobacter spp<br /> <br /> 106<br /> <br /> Trong 491 mẫu bệnh phẩm nhiễm<br /> Acinetobacter baumannii, bệnh phẩm đàm chiếm<br /> tỷ lệ cao nhất (63,75%), kế đến là mủ (19,35%), tỷ<br /> lệ nhiễm ở các mẫu bệnh phẩm khác thấp hơn.<br /> Bảng 2: Phân bố tỷ lệ nhiễm Acinetobacter<br /> baumannii theo bệnh phẩm.<br /> Loại bệnh phẩm<br /> <br /> Số lượng<br /> <br /> Tỷ lệ %<br /> <br /> Đàm<br /> <br /> 313<br /> <br /> 63,75<br /> <br /> Mủ<br /> Máu<br /> Dịch rửa phế quản<br /> Dịch khác (dịch báng, dịch não<br /> tuỷ, dịch âm đạo…)<br /> Nước tiểu<br /> Khác (đầu sonde, giả mạc…)<br /> Tổng cộng<br /> <br /> 95<br /> 19<br /> 26<br /> 23<br /> <br /> 19,35<br /> 3,87<br /> 5,29<br /> 4,68<br /> <br /> 11<br /> 4<br /> 491<br /> <br /> 2,24<br /> 0,82<br /> 100<br /> <br /> Tỷ lệ nhiễm Acinetobacter baumannii theo<br /> Khoa lâm sàng<br /> Khoa lâm sàng có tỷ lệ nhiễm Acinetobacter<br /> baumannii cao nhất là khoa Săn sóc đặc biệt<br /> (20,77%), kế đến là khoa Ngoại thần kinh<br /> (19,75%), khoa Nội hô hấp (14,86 %). Các khoa<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật Trường Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> khác có tỷ lệ nhiễm Acinetobacter baumannii<br /> thấp hơn.<br /> Bảng 3: Tỷ lệ phân bố Acinetobacter baumannii theo<br /> khoa lâm sàng.<br /> Khoa lâm sàng<br /> <br /> Số Tỷ lệ %<br /> lượng<br /> 102<br /> 20,77<br /> 97<br /> 19,75<br /> 15<br /> 3,05<br /> 16<br /> 3,26<br /> <br /> Săn sóc đặc biệt<br /> Hồi sức ngoại thần kinh<br /> Chấn thương chỉnh hình<br /> Ngoại khác (ngoại tổng quát, ngoại<br /> niệu…)<br /> Phỏng<br /> Nội hô hấp<br /> Nội thần kinh<br /> Nội tim mạch<br /> Nội khác (nội tiêu hoá, nội tiết, thận,<br /> khớp…)<br /> Bệnh nhiệt đới<br /> Khác (tai mũi họng, huyết học…)<br /> Tổng cộng<br /> <br /> Kháng sinh đồ của<br /> baumannii phân lập được<br /> <br /> 53<br /> 73<br /> 34<br /> 17<br /> 39<br /> <br /> 10,79<br /> 14,86<br /> 6,92<br /> 3,46<br /> 7,94<br /> <br /> 40<br /> 5<br /> 491<br /> <br /> 8,15<br /> 1,05<br /> 100<br /> <br /> Acinetobacter<br /> <br /> Acinetobacter baumannii đã đề kháng với hầu<br /> hết kháng sinh nhóm β-lactam, Aminoglycoside,<br /> Fluoroquinolone, Sulfamide với tỷ lệ đề kháng<br /> >70%, trong đó Ceftriaxone bị đề kháng cao nhất<br /> (93,08%). Chỉ có kháng sinh Colistin có tỷ lệ đề<br /> kháng thấp nhất là 0,41%.<br /> Bảng 4: Tỷ lệ đề kháng với kháng sinh của<br /> Acinetobacter baumannii.<br /> Nhóm<br /> KS<br /> <br /> β-lactam<br /> <br /> Kháng sinh<br /> <br /> n<br /> <br /> S<br /> <br /> %S<br /> <br /> Ceftazidime<br /> Ceftriaxone<br /> Cefepime<br /> <br /> 491<br /> 491<br /> 491<br /> <br /> 39<br /> 4<br /> 32<br /> <br /> 7,94 3 0,61 449 91,45<br /> 0,81 30 6,11 457 93,08<br /> 6,52 23 4,68 436 88,80<br /> <br /> Cefoperazone/<br /> Sulbactam<br /> <br /> 491<br /> <br /> 85 17,31 99 20,16 307 62,53<br /> <br /> 491<br /> <br /> 33<br /> <br /> 491<br /> 491<br /> 491<br /> <br /> 68 13,85 15 3,06 408 83,09<br /> 86 17,51 5 1,02 400 81,47<br /> 51 10,38 7 1,43 433 88,19<br /> <br /> 491<br /> <br /> 45<br /> <br /> 491<br /> <br /> 121 24,64 11 2,24 359 73,12<br /> <br /> 491<br /> <br /> 41<br /> <br /> 491<br /> <br /> 487 99,18 2<br /> <br /> 491<br /> <br /> 251 51,12 36 7,33 204 41,55<br /> <br /> Ticarcillin/Clavula<br /> nic acide<br /> Imipenem<br /> Meropenem<br /> Amikacin<br /> Aminogl Gentamicin ycoside<br /> NCCLS<br /> Netilmicin<br /> Fluoroq<br /> Ciprofloxacin<br /> uinolone<br /> Polymyxi<br /> Colistin<br /> n<br /> Cycline<br /> Doxycyline<br /> <br /> I<br /> <br /> %I<br /> <br /> R<br /> <br /> %R<br /> <br /> 6,72 12 2,44 446 90,84<br /> <br /> 9,16<br /> <br /> 1<br /> <br /> 0,20 641 90,64<br /> <br /> 8,35 13 2,65 437<br /> 0,41<br /> <br /> 2<br /> <br /> 89<br /> 0,41<br /> <br /> Nhóm<br /> Kháng sinh<br /> n<br /> KS<br /> Sulfami Trimethoprim/Sul<br /> 491<br /> de<br /> famethoxazole<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> S<br /> <br /> %S<br /> <br /> I<br /> <br /> %I<br /> <br /> R<br /> <br /> %R<br /> <br /> 36<br /> <br /> 7,33 21 4,27 434 88,40<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Tỷ lệ nhiễm Acinetobacter spp.<br /> Trong tổng số 3.205 mẫu cấy dương tính, có<br /> 494 mẫu Acinetobacter spp chiếm tỷ lệ 15,41%. Kết<br /> quả này tương đồng với hầu hết các nghiên cứu<br /> trong nước: Trân Văn Ngọc (tỷ lệ nhiễm<br /> Acinetobacter spp. là 10,3%, riêng ở bệnh viên<br /> Bạch Mai là 16,5%, ở bệnh viên Chợ Rẫy là<br /> 14,1%)(11), Nguyễn Thị Thanh Hà(17,2%)(9), báo<br /> cáo tổng kết năm 2009 của khoa vi sinh bệnh<br /> viện Chợ Rẫy (15,5%)(10)…<br /> <br /> Tỷ lệ phân bố các loài Acinetobacter trong<br /> mẫu bệnh phẩm<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi, trên 494<br /> mẫu cấy dương tính với Acinetobacter spp. thì có<br /> 491 mẫu là Acinetobacter baumannii và chiếm tỷ lệ<br /> cao nhất là 99,39%, trong khi các Acinetobacter<br /> khác chỉ chiếm một tỷ lệ rất thấp 0,61% (3/494).<br /> Do đó kết quả khảo sát các đặc tính liên quan<br /> với các Acinetobacter khác này sẽ không có ý<br /> nghĩa thống kê, do cỡ mẫu quá thấp (3 ca). Vì<br /> vậy chúng tôi chỉ phân tích các kết quả về sau có<br /> liên quan với Acinetobacter baumannii. Điều này<br /> cũng phù hợp với nghiên cứu của Bùi Nghĩa<br /> Thịnh và cộng sự (2010), “Khảo sát tình hình đề<br /> kháng kháng sinh của vi khuẩn tại khoa hồi sức<br /> tích cực và chống độc bệnh viện Cấp Cứu Trưng<br /> Vương”, tác giả cũng chỉ báo cáo về tỷ lệ nhiễm<br /> Acinetobacter baumannii và tính đề kháng kháng<br /> sinh của chúng mà không đề cập đến các<br /> Acinetobacter khác, từ đó cho thấy Acinetobacter<br /> baumannii chiếm tỷ lệ lớn nhất trong các nhiễm<br /> khuẩn bệnh viện do Acinetobacter spp. gây ra.<br /> <br /> Tỷ lệ đề kháng với kháng sinh của<br /> Acinetobacter baumannii<br /> Vi khuẩn đề kháng kháng sinh ngày càng<br /> tăng là thực trạng không thể tránh khỏi dưới áp<br /> lực chọn lọc của kháng sinh trong thời đại ngày<br /> nay. Trong nghiên cứu của chúng tôi, vi khuẩn<br /> Acinetobacter baumannii đã kháng với hầu hết các<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật Trường Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch 2012<br /> <br /> 107<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> kháng sinh nhóm β-lactam với tỷ lệ đề kháng<br /> đều trên 80%, kể cả Imipenem 83,09% và<br /> Meropenem 81,47%; chỉ có Cefoperazone/<br /> Sulbactam là có tỷ lệ đề kháng thấp nhất trong<br /> nhóm β-lactam, tuy nhiên cũng đã bị kháng đến<br /> 62,53%. Kết quả này cũng tương đồng với báo<br /> cáo năm 2009 của khoa Vi sinh bệnh viện Chợ<br /> Rẫy(10), nghiên cứu của tác giả Nguyễn Phú<br /> Hương Lan (2009) tại bệnh viện Bệnh Nhiệt<br /> Đới(8) và tác giả Bùi Nghĩa Thịnh (2010) tại bệnh<br /> viện Cấp Cứu Trưng Vương(1).<br /> Đối với các kháng sinh họ Aminoglycoside,<br /> Acinetobacter baumannii cũng đề kháng với tỷ lệ<br /> khá cao, trong đó kháng Gentamicin–NCCLS<br /> 90,64%, Amikacin 88,19% và Netilmicin 73,12%.<br /> Kết quả này cũng tương đồng với nghiên cứu<br /> của Nguyễn Hùng Cường (2005) tại bệnh viện<br /> Việt Tiệp Hải Phòng(7), nghiên cứu của Bùi<br /> Nghĩa Thịnh (2010) tại bệnh viên Cấp Cứu<br /> Trưng Vương và cũng tương đồng với báo cáo<br /> của Khoa Vi Sinh bệnh viện Chợ Rẫy năm 2009.<br /> Ngoài ra, trong nghiên cứu chúng tôi: Tỷ lệ<br /> đề kháng của Acinetobacter baumannii với kháng<br /> sinh nhóm Fluoroquinolone mà cụ thể là<br /> Ciprofloxacin 89%, tương đồng với nghiên cứu<br /> của Phạm Hùng Vân (2009) 82%; Bùi Nghĩa<br /> Thịnh (2010) 77,5% và nghiên cứu của Nguyễn<br /> Phú Hương Lan (2009) là 73%. Tỷ lệ đề kháng<br /> với kháng sinh nhóm Sulfamide theo chúng tôi<br /> là 88,40% Acinetobacter baumannii đề kháng với<br /> Trimethoprim/ Sulfamethoxazole, tương đồng<br /> với Bùi Nghĩa Thịnh tỷ lệ này là 87,6%.<br /> Tuy nhiên Acinetobacter baumannii vẫn còn<br /> nhạy cảm với Doxycyline kháng sinh thuộc họ<br /> Cycline có tỷ lệ đề kháng tương đối thấp<br /> 41,55%, kết quả này tương đồng với nghiên cứu<br /> của Nguyễn Hùng Cường tỷ lệ này là 41,2%.<br /> Điều đáng chú ý là Acinetobacter baumannii rất ít<br /> đề kháng với kháng sinh nhóm polymyxin mà<br /> cụ thề là Colistin, kết quả này cũng tương đồng<br /> với Nguyễn Phú Hương Lan (2009), Phạm Hùng<br /> Vân (2009) và báo cáo của khoa vi sinh bệnh<br /> viện Chợ Rẫy năm 2009. Gần như 100% kháng<br /> sinh này nhạy cảm với Acinetobacter baumannii,<br /> <br /> 108<br /> <br /> tỷ lệ đề kháng với Colistin theo nghiên cứu của<br /> chúng tôi chỉ có 0,41%, theo tổng kết khoa vi<br /> sinh bệnh viện Chợ Rẫy là 0,52% và theo<br /> Nguyễn Phú Hương Lan là 0%. Tuy nhiên,<br /> Colistin chỉ có hiệu quả kháng lại Acinetobacter<br /> baumannii trên in vitro, mà chưa có nhiều nghiên<br /> cứu chứng minh hiệu quả của nó trên thực<br /> nghiệm lâm sàng. Hạn chế này là do, trên thực<br /> tế các nhà bác sĩ lâm sàng ở nước ta rất ít sử<br /> dụng Colistin nói riêng và các kháng sinh họ<br /> polymyxin nói chung trong điều trị các bệnh<br /> nhiễm trùng ở người. Nguyên nhân là do các<br /> kháng sinh này hấp thu qua đường tiêu hóa rất<br /> kém, trong khi dùng bằng đường tiêm bắp hày<br /> tiêm mạch thì khó sử dụng. Quan trọng nhất là<br /> do các kháng sinh polymyxin khi sử dụng trên<br /> người có tác dụng phụ rất nhiều và gây nguy<br /> hiểm đến tính mạng của người bệnh. Colistin có<br /> khả năng gây độc cho thận đến 58% khi dùng<br /> bằng đường tĩnh mạch(2), có thể gây tiểu máu,<br /> tiểu protein, gây thiếu máu, suy thận cấp do<br /> hoại tử ống thận cấp(5). Tỷ lệ Colistin gây độc<br /> thần kinh khoảng 7%, trong đó dị cảm vùng mặt<br /> và ngoại vi là triệu chứng thường gặp nhất(3),<br /> ngoài ra còn có các triệu chứng như: chóng mặt,<br /> yếu, rối loạn thị giác, lú lẫn, mất điều hòa, và<br /> phong tỏa thần kinh cơ có thể dẫn đến suy hô<br /> hấp hoặc ngưng thở, rối loạn tâm thần, hôn mê,<br /> co giật, nhìn đôi, khó nuốt…(4,6,12).<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Qua khảo sát 494 mẫu bệnh phẩm cấy<br /> dương tính với Acinetobacter spp. tại bệnh viên<br /> Chợ Rẫy từ 01/09/2010 đến 31/12/2010, chúng tôi<br /> có kết luận sau:<br /> Tỷ lệ nhiễm Acinetobacter spp là 15,41%<br /> (494/3205).<br /> Tỷ lệ các chủng vi khuẩn trong nhóm<br /> Acinetobacter spp phân lập được: Acinetobacter<br /> baumannii chiếm tỷ lệ cao nhất: 99.39% (491/494).<br /> Tỷ lệ đề kháng với kháng sinh của<br /> Acinetobacter baumannii:<br /> Acinetobacter baumannii có mức độ đề kháng<br /> kháng sinh rất cao (>80%) với hầu hết các kháng<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật Trường Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch 2012<br /> <br />