Tình hình nhiễm nấm mốc trong phòng làm việc của trường học ở TP.HCM

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> TÌNH HÌNH NHIỄM NẤM MỐC TRONG PHÒNG LÀM VIỆC<br /> CỦA TRƯỜNG HỌC Ở TP.HCM<br /> Lê Thị Ngọc Huệ*, Đỗ Thị Phương Xuân*, Trần Thị Hạnh Tiên*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Khảo sát mức độ nhiễm nấm mốc và định danh nấm trong phòng làm việc của trường học tại<br /> thành phố Hồ Chí Minh, nhằm phát hiện các loại nấm mốc gây bệnh ở người.<br /> Phương pháp: Lấy mẫu bằng máy Mas 100, định danh nấm dùng phương pháp cổ điển dựa theo màu sắc<br /> khúm nấm và cấu trúc nấm ở kính hiển vi.<br /> Kết quả: Mức độ nhiễm nấm của 10 phòng làm việc của trường học ở Quận Bình Thạnh là 1.400 – 1.780<br /> CFU/m3 không khí. Mức độ nhiễm nấm của 20 phòng làm việc của trường học ở Quận 1 là 200 – 530 CFU/m3<br /> không khí. Đa số nấm mốc được phát hiện đều là nấm độc.<br /> Kết luận: 12 phòng/30 phòng làm việc của 2 trường (đặc biệt 100% phòng của trường ở Quận Bình<br /> Thạnh) có mức độ nhiễm nấm khá cao (> 500 CFU/m3 không khí). Ngoài ra, những nấm mốc này gây hại cho sức<br /> khoẻ con người. Do đó, những nơi này cần có biện pháp loại bỏ nấm mốc.<br /> Từ khóa: Mức độ nhiễm nấm mốc, CFU, m3 không khí, nấm mốc độc.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE MOULDS POLLUTED SITUATION IN THE OFFICES OF SCHOOLS IN HO CHI MINH CITY<br /> Le Thi Ngoc Hue, Do Thi Phuong Xuan, Tran Thi Hanh Tien<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 1 - 2013: 198 - 201<br /> Objectives: Research on the polluted moulds level in offices of two schools and identify them to discover<br /> pathogenic moulds.<br /> Methods: Research on fungal contamination in offices by using Mas 100 for sampling and identifying the<br /> moulds by following the classical method which is based primarily on colony color and mould morphology.<br /> Results: The polluted moulds levels of ten school offices in Binh Thanh District were about 1,400 – 1,780<br /> CFU in air cubic metre. The polluted moulds levels of twenty school offices in District 1 were about 200 – 530<br /> CFU in air cubic metre. The majority of moulds discovered are toxic to human health.<br /> Conclusions: 12 offices/30 offices of two schools (especially 100% school offices in Binh Thanh District) have<br /> been polluted the moulds at the high level (> 500 CFU in air cubic metre). In addition, these moulds can be<br /> harmful to human health. So, these places need the method to reduce the moulds.<br /> Keywords: The polluted moulds level, CFU (Colony Forming Unit), air cubic metre, toxic mould.<br /> nhiễm nấm trong không khí bên trong nhà, tuy<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> nhiên nước ta chưa có quy định này. Cuộc điều<br /> Trong tình hình hiện nay, bệnh do nấm mốc<br /> tra khảo sát ở khu Pháp Vân Hà Nội năm 2007<br /> (ở da, móng, tai, mũi, họng, cơ quan nội tạng)<br /> cho biết mức độ nhiễm nấm mốc 449 CFU/m3<br /> ngày càng gia tăng đặc biệt ở những người suy<br /> (mùa lạnh), 532 CFU/m3 (mùa nóng), bệnh<br /> giảm miễn dịch. Để giảm bớt mối nguy cơ do<br /> đường tai mũi họng, viêm mũi dị ứng, hen phế<br /> nấm mốc, các nước đã đưa ra giới hạn mức độ<br /> quản, viêm phổi, viêm phế quản, các bệnh ngoài<br /> * Đại học Y Dược TPHCM<br /> <br /> Tác giả liên lạc: ThS. Lê Thị Ngọc Huệ, ĐT: 0906394895, Email : ngochue_1@yahoo.com<br /> <br /> 198<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> da, bệnh về mắt ở khu vực này gia tăng. Ở nước<br /> ta việc điều tra khảo sát nấm mốc bên trong nhà<br /> vẫn còn hạn chế. Do đó, đề tài nhằm khảo sát<br /> mức độ nhiễm nấm mốc trong văn phòng của<br /> trường học, nơi mà các nhân viên làm việc suốt<br /> cả ngày.<br /> <br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> Khảo sát mức độ nhiễm nấm mốc và định<br /> danh nấm trong 30 phòng làm việc của 2 trường<br /> học (Quận Bình Thạnh, Quận 1) ở thành phố Hồ<br /> Chí Minh, nhằm phát hiện các loại nấm mốc gây<br /> ảnh hưởng sức khoẻ con người.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng thử nghiệm<br /> Bảng 1. Đặc điểm của 2 trường khảo sát<br /> Đặc điểm<br /> <br /> Trường X<br /> Trường Y<br /> 10 phòng không 20 phòng dùng máy<br /> Phòng khảo sát<br /> dùng máy lạnh<br /> lạnh<br /> Khu vực trường Quận Bình Thạnh<br /> Quận 1<br /> Sân hẹp, ít cây<br /> Kiến trúc trường<br /> Sân rộng, cây xanh<br /> xanh<br /> Giờ sinh hoạt<br /> dưới sân<br /> Cùng lúc<br /> Không cùng lúc<br /> (Vào lớp, ra về)<br /> <br /> Nhận xét: Các phòng khảo sát: thư viện,<br /> phòng y tế, văn phòng đoàn, tài vụ, giáo vụ…<br /> không là phòng đang dạy có nhiều học viên.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Dùng máy Mas 100, đĩa thạch Sabouraud.<br /> Lấy mẫu buổi sáng, trong 3 ngày liên tiếp.<br /> Vận hành máy với tốc độ 50 L/phút (trường<br /> X) và với tốc độ 100 L/phút (trường Y) tại 5 vị trí:<br /> 4 góc phòng và chính giữa phòng.<br /> Đem đĩa thạch ủ ở nhiệt độ 250C trong 7<br /> ngày.<br /> Đếm tổng số khúm nấm trong đĩa thạch.<br /> <br /> Cách tính kết quả CFU/m3<br /> B = A/15<br /> A: tổng số khúm nấm của 5 góc phòng trong 3 ngày. B:<br /> trung bình số khúm nấm trong 1 đĩa của 1 phòng.<br /> D = C x 20 (trường X)<br /> <br /> D = C x 10 (trường Y)<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> C: tổng số khúm nấm /phòng được tra từ B theo bảng<br /> quy định của tài liệu máy Mas 100. D: CFU/m3 không<br /> khí<br /> <br /> Phương pháp định danh.<br /> Định danh theo phương pháp cổ điển(3,4,8)<br /> dựa vào hình dạng, màu sắc của khúm nấm và<br /> đặc điểm hình thái cấu trúc nấm mốc xem ở<br /> kính hiển vi.<br /> Định danh sơ bộ để xác định chi nấm. Nếu<br /> nấm chưa định danh được hay nấm không có<br /> bào tử, tham khảo tài liệu để chọn môi trường<br /> thích hợp cho nấm như PDA, MEA, CYA, CZ,<br /> PCA, ….hay làm thêm một số phản ứng sinh<br /> hoá hoặc cấy vào môi trường đặc biệt như thạch<br /> máu theo tính đặc thù của một số nấm để xác<br /> định chi nấm.<br /> Sau đó cấy 3 điểm (màu sắc khúm nấm) và<br /> cấy trên lam (đặc điểm hình thái cấu trúc nấm)<br /> để đo đạc kích thước và so sánh với tài liệu.<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> Mức độ nhiễm nấm mốc của 30 phòng<br /> khảo sát<br /> Bảng 2. Mức độ nhiễm nấm mốc của 30 phòng làm<br /> việc của 2 trường X và Y<br /> Trường X<br /> 3<br /> Phòng CFU/m<br /> P1<br /> 1600<br /> P2<br /> 1780<br /> P3<br /> 1540<br /> P4<br /> 1740<br /> P5<br /> 1420<br /> P6<br /> 1400<br /> P7<br /> 1520<br /> P8<br /> 1560<br /> P9<br /> 1640<br /> P10<br /> 1400<br /> <br /> Trường Y<br /> 3<br /> 3<br /> Phòng CFU/m Phòng CFU/m<br /> P11<br /> 400<br /> P21<br /> 350<br /> P12<br /> 300<br /> P22<br /> 430<br /> P13<br /> 260<br /> P23<br /> 480<br /> P14<br /> 260<br /> P24<br /> 440<br /> P15<br /> 400<br /> P25<br /> 330<br /> P16<br /> 380<br /> P26<br /> 440<br /> P17<br /> 260<br /> P27<br /> 440<br /> P18<br /> 190<br /> P28<br /> 470<br /> P19<br /> P29<br /> 530<br /> 510<br /> P20<br /> 450<br /> P30<br /> 370<br /> <br /> Nhận xét: Qua biểu đồ 1 cho thấy, đa số<br /> những phòng có mức độ nhiễm nấm > 400<br /> CFU/m3 đều có độ ẩm > 60%, với độ ẩm này là<br /> điều kiện tốt cho sự hình thành và phát triển của<br /> nấm mốc.<br /> Mức độ nhiễm nấm mốc trong phòng làm<br /> việc của trường học ở Quận Bình Thạnh cao hơn<br /> nhiều so với trường học ở Quận 1.<br /> <br /> 199<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Điều này có thể do bị ảnh hưởng bởi ô<br /> nhiễm của môi trường không khí nơi khu vực<br /> khảo sát, môi trường không khí ở khu vực<br /> trường học Quận Bình Thạnh ô nhiễm hơn môi<br /> trường không khí ở khu vực trường học Quận 1.<br /> Ngoài ra, đặc điểm kiến trúc cũng khác nhau,<br /> trường học ở Q1 sân rộng, thông thoáng hơn, có<br /> nhiều cây xanh ngược lại với trường ở Quận<br /> Bình Thạnh. Cách sinh hoạt cũng khác nhau,<br /> trường ở Quận Bình Thạnh với đặc điểm số<br /> lượng học viên cùng ra vào trường theo giờ (giờ<br /> chơi, về) ngược lại trường ở Quận 1. Với đặc<br /> điểm trên phần nào giải thích môi trường không<br /> khí của trường ở Quận Bình Thạnh ô nhiễm hơn<br /> và gây làm gia tăng mức độ nhiễm bên trong<br /> phòng.<br /> 2000<br /> 1800<br /> <br /> 1400<br /> <br /> Một số quy định giới hạn mức độ nấm mốc<br /> bên trong nhà của các nước như sau:<br /> Bảng 3. Quy định độ nhiễm nấm bên trong nhà của<br /> các nước(5,9)<br /> TT<br /> 1<br /> <br /> Giới hạn nấm mốc<br /> 3<br /> < 100 CFU/m không khí<br /> <br /> 2<br /> <br /> < 200 CFU/m không khí<br /> <br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> <br /> 3<br /> 3<br /> <br /> Nguồn gốc<br /> ACGIH 1989<br /> US Public Health<br /> Service 1993<br /> Robetson (Mỹ) 1997<br /> Singapore<br /> <br /> < 300 CFU/m không khí<br /> 3<br /> < 500 CFU/m không khí<br /> 3<br /> < 50 CFU/m không khí cho<br /> WHO Robertson (Mỹ)<br /> từng chủng loại nấm (trừ<br /> 1997; Canada 1993<br /> Cladosporium spp.)<br /> <br /> Nhận xét: Qua bảng trên, nếu dựa theo quy<br /> định mức độ nhiễm nấm cao nhất là < 500<br /> CFU/m3 thì kết quả khảo sát cho thấy 100%<br /> phòng của trường ở Quận Bình Thạnh, 10%<br /> phòng của trường ở Quận 1 có mức độ nhiễm<br /> nấm vượt quá quy định cho phép.<br /> <br /> 1200<br /> <br /> 3<br /> <br /> CFU/m KK<br /> <br /> 1600<br /> <br /> làm việc của 2 trường X và Y<br /> <br /> 1000<br /> 800<br /> 600<br /> 400<br /> 200<br /> 0<br /> 0<br /> <br /> 5<br /> <br /> 10<br /> <br /> 15<br /> <br /> 20<br /> <br /> 25<br /> <br /> 30<br /> <br /> 35<br /> <br /> Phòng khảo sát<br /> <br /> Ngoài ra, theo tài liệu cho biết nhân viên văn<br /> phòng thường bị bệnh đường hô hấp do môi<br /> trường làm việc nhiễm nấm 344 CFU/m3(1), vậy<br /> 100% phòng của trường X và 70% phòng của<br /> trường Y với mức độ nhiễm nấm mốc có nguy<br /> cơ gây bệnh đường hô hấp cho nhân viên.<br /> <br /> Biểu đồ 1. Mức độ nhiễm nấm mốc của 30 phòng<br /> <br /> Kết quả định danh nấm mốc<br /> Bảng 4. Các nấm mốc nhiễm của 2 trường X và Y<br /> Trường<br /> X (Q. Bình Thạnh)<br /> Y (Quận 1)<br /> <br /> Penicillium<br /> <br /> Aspergillus<br /> <br /> 10,6<br /> 29,2<br /> <br /> 4,1<br /> 24,9<br /> <br /> Tỉ lệ các chi nấm mốc nhiễm (%)<br /> Các chi nấm với sợi nấm Các chi nấm với Các chi nấm<br /> Fusarium<br /> không vách ngăn<br /> sợi nấm có màu<br /> khác<br /> 0,8<br /> 0,5<br /> 79,9<br /> 4,1<br /> 1,5<br /> 0,9<br /> 25,6<br /> 17,9<br /> <br /> Nhận xét: Các chi nấm sợi nấm có màu<br /> trong đó đa số là chi Cladosporium.<br /> Các chi nấm sợi nấm không vách ngăn đa số<br /> là chi gồm Mucor, Rhizopus.<br /> Trường X có đặc thù nhiễm các chi nấm mốc<br /> với sợi nấm có màu lên đến 79,9%.<br /> Cả 2 trường đều có đặc điểm chung và đặc<br /> điểm này cũng phù hợp với các báo cáo của các<br /> nước là tỉ lệ nhiễm của chi nấm Penicillium,<br /> Aspergillus, Cladosporium cao hơn các chi nấm<br /> khác(1,2).<br /> <br /> 200<br /> <br /> Trong chi Aspergillus, Aspergillus niger chiếm<br /> tỉ lệ cao hơn các loài khác. Tuy nhiên Aspergillus<br /> fumigatus, Aspergillus flavus mặc dù tỉ lệ không<br /> cao nhưng chúng xuất hiện khá phổ biến. Đây là<br /> 2 nấm gây hại đến sức khoẻ của con người.<br /> Theo bảng 3, quy định từng chủng loại nấm<br /> không được vượt quá 50 CFU/m3, vì nếu nấm<br /> mốc vượt quá mức giới hạn này sẽ gây nguy hại<br /> đến sức khoẻ con người.<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> fumigatus, A. niger, Fusarium spp, Mucor spp và<br /> nhiễm cùng loại nấm với mức độ cao.<br /> Nếu thời gian con người phơi nhiễm ở trong<br /> môi trường này khá nhiều giờ, cơ thể suy yếu,<br /> nấm mốc có thể gây hại cho sức khỏe. Do đó cần<br /> có biện pháp loại bỏ chúng như vệ sinh phòng<br /> thường xuyên, vệ sinh máy lạnh… và nhất là<br /> làm giảm độ ẩm của phòng.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> Biểu đồ 2. Tỉ lệ% các chi nấm nhiễm của 2 trường X<br /> và Y<br /> Thật vậy, theo tài liệu(6) nếu nhiễm<br /> Aspergillus > 50 CFU/m3 không khí gây kích ứng<br /> mắt, da, ho. Với quy định này cho thấy hầu hết<br /> các phòng khảo sát của 2 trường đều có nguy cơ<br /> bị tác hại bởi nấm mốc vì có mức độ nhiễm<br /> không những chi nấm Aspergillus mà cả chi<br /> Penicillium và chi nấm sợi màu Cladosporium khá<br /> cao (> 50 CFU/m3 không khí).<br /> Mặc dù chi Cladosporium không có quy<br /> định mức độ nhiễm cho từng loại nấm nhưng<br /> chi nấm này có tác hại gây dị ứng, hơn nữa<br /> theo báo cáo của BV ĐHYD Huế năm 2008, ca<br /> bệnh não do Cladosporium batiana ở bệnh nhân<br /> không nhiễm HIV(7).<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Trong 30 phòng khảo sát của 2 trường có<br /> 12/30 phòng mức độ nhiễm nấm khá cao (> 500<br /> CFU/m3 không khí). Ngoài ra, đa số các phòng<br /> nhiễm nấm mốc độc hại như A. flavus, A.<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> 1.<br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> 9.<br /> <br /> Buczyńska A, Cyprowski M ()2007, Indoor moulds: results of the<br /> environmental study in office rooms, Med Pr., 2007, 58(6), 521-525.<br /> Cetinkaya Z, Fidan F (2005), Assessment of indoor air fungi in<br /> Western-Anatolia, Turkey, Asian Pacific Journal of Allergy and<br /> Immunology, 2005, 23(2-3), 87-92.<br /> Đặng Vũ Hồng Miên(1976), Bảng phân loại các loài nấm mốc<br /> thường gặp. NXB Minh Sang, Hà Nội, 1976, 371 – 375.<br /> DettoogGS (2000), Atlas of clinical fungi, 2nd ed, Centraalbureau<br /> Voor Schimmel cultures, Spain, 2000, 128, 156, 164, 444 – 445,<br /> 596, 523, 857, 899, 928.<br /> Giardino NJ (2004), Summary of currently available guidelines for<br /> fungal levels in indoor, Pure air control services<br /> Kowalski WJ (2000), Indoor mold growth- Health hazards and<br /> remediation, HPAC Engineering (Heating/Piping/Air Conditioning<br /> Engineering)<br /> Pham Van Linh, Truong Quang Anh, Ton Nu Phuong Anh, Tran<br /> Duc Thai, Nguyen Thi Hoa (2008), Cladophialophora bantiana<br /> and Candida albicans mixed infection in cerebral abscess of an<br /> HIV- negative patient. J. Infect Developing Countries, 2008, 2(3),<br /> 245-248.<br /> St. Germain G (1996), Identifying filamentous fungi. A clinical<br /> laboratory handbook, 1996, 63-77, 82, 84-85, 90-93,104, 106, 160,<br /> 263-265.<br /> WHO (2000), Ambient air quality monitoring and assessment.<br /> Guidelines for Air quality, Geneva, 2000, 82-104.<br /> <br /> 201<br /> <br />