Tinh thần doanh nghiệp vừa và
nhỏ - Vai trò của chính phủ
Do công việc kinh doanh trên thế giới do
chủ các doanh nghiệp nhỏ thực thiện nên
các chính phủ cần thực thi các chính sách
khuyến khích sự phát triển của các doanh
nghiệp như vậy. Chính phủ có thể đem lại những ảnh hưởng tích
cực nhất bằng năm cách làm cho vốn dễ tiếp cận hơn và hỗ trợ
cho doanh nghiệp, thúc đẩy tinh thần kinh doanh, giảm thiểu rào
cản pháp lý và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.
Steve Strauss, Luật sư, tác giả, bình luận viên trên truyền hình và
phụ trách chuyên mục kinh doanh trên tờ USA Today, là một
trong những chuyên gia hàng đầu Hoa Kỳ về tinh thần kinh doanh
và phát triển doanh nghiệp.
Cuối thập niên 1970, một xã ở Trung Quốc rơi vào cảnh khánh
kiệt và những người nông dân lãnh đạo xã nghèo đói tới mức họ
quyết định liều mạng và dám làm điều không tưởng: Những
người nông dân ngấm ngầm tư nhân hóa và chia đất. Mỗi người
nông dân được chia một thửa ruộng để tự lo lương thực, sử dụng
và bán số lương thực dư thừa nếu còn.
Trong vòng một năm, xã đó trở thành một trong những xã giàu
nhất Trung Quốc và không có gì đáng ngạc nhiên, họ đã thu hút
sự chú ý của những vị lãnh đạo. Nhưng thay vì lên án đó là tư
tưởng đi ngược chế độ cộng sản, chính quyền lại chính thức
khen ngợi những thửa ruộng tư nhân trong xã. Thế là mọi thứ đã
đã trở thành dĩ vãng - theo lời của họ. Bước ngoặt tư bản chủ
nghĩa của Trung Quốc đã trở thành chương trình xoá đói giảm
nghèo lớn nhất trong lịch sử thế giới, giải phóng hàng triệu người
khỏi cảnh nghèo đói chỉ trong vòng vài thập niên.
Nếu nói các chính sách của Chính phủ có thể tác động mạnh tới
sự phát triển và lớn mạnh của doanh nghiệp nhỏ thì như thế vẫn
còn quá khiêm tốn. Trong một thế giới đầy rẫy sự nghèo đói và
thiếu thốn thì doanh nghiệp nhỏ là một công cụ có năng lực đã
được thực tế chứng minh là đủ để không những xóa đi mọi đau
khổ mà còn tạo ra một tầng lớp trung lưu vững chắc, một nguồn
thuế ổn định và tăng cường ổn định xã hội. Nói tóm lại, doanh
nghiệp nhỏ là một định hướng đúng đắn.
Một câu hỏi được đặt ra là đối với những quốc gia muốn thúc đẩy
doanh nghiệp nhỏ thì cần thực hiện những chính sách nào để đạt
được mục tiêu đó? Tôi cho rằng có năm lĩnh vực chủ chốt mà các
chính sách đúng đắn của chính phủ có thể có tác động rất lớn đối
với sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ.
TẠO ĐIỀU KIỆN TIẾP CẬN VỐN DỄ DÀNG
Khi tôi còn nhỏ, cha tôi có vài cửa hàng bán thảm. Một hôm, tôi
được giao viết bài luận kể về cách kiếm sống của cha tôi. Vì đối
với tôi, mô tả "một ông chủ cửa hàng bán lẻ thảm" rất khó nên tôi
đã nhờ cha tôi kể về công việc của mình. Ông nói "Bố là một
doanh nhân con ạ". Hơi bất ngờ, tôi đã hỏi tiếp điều đó có nghĩa
là gì và ông đã trả lời "Doanh nhân là người biết mạo hiểm với
tiền bạc để kiếm ra tiền bạc".
Đó sẽ vẫn là lời mô tả hay mà tôi từng được nghe cho dù đến nay
tôi đã biết rằng doanh nhân thực sự chỉ thích những mạo hiểm
nhỏ với khả năng thất bại dự tính trước được. Do đó, nếu một
chính phủ muốn thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ thì
họ phải đề cao những chính sách giảm thiểu những mạo hiểm cố
hữu trong kinh doanh. Bằng cách đó, mọi người sẽ tự nguyện rời
bỏ sự an phận trong công việc của mình để khởi đầu những
doanh nghiệp mới.
Vậy chính sách cần thiết đầu tiên để thúc đẩy sự phát triển của
doanh nghiệp nhỏ là hỗ trợ những doanh nhân tương lai tiếp cận
nguồn vốn cần có thể có thể khởi nghiệp.
Ở Hoa Kỳ, chúng tôi có Cơ quan Hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ (SBA)
có nhiệm vụ giúp các doanh nhân tiếp cận nguồn vốn cần có để
chấp nhận thử thách khi khởi sự doanh nghiệp nhỏ. Điều đáng
chú ý là SBA không thực sự cho vay mà chỉ bảo lãnh cho các
khoản vay. Các ngân hàng sẽ dễ cho những doanh nghiệp mới
khá rủi ro vay hơn khi họ biết SBA và Chính phủ Hoa Kỳ bảo lãnh
việc trả nợ, ngay cả khi người vay không trả được . Kết quả là
nền kinh tế Hoa Kỳ luôn năng động và có tới 99% doanh nghiệp
là các doanh nghiệp nhỏ.
Do vậy, điều đầu tiên mà bất kỳ chính phủ nào đang mong muốn
khuyến khích doanh nghiệp nhỏ nên làm là xây dựng quỹ cho vay
có bảo lãnh của liên bang. Việc tiếp cận vốn dễ dàng sẽ tạo nền
móng vững chắc cho khu vực doanh nghiệp nhỏ sống động.
ĐÀO TẠO TINH THẦN DOANH NHÂN
Có rất nhiều yêu cầu cần thiết để tạo ra một nền kinh tế thành
công với sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ, nhưng chắc chắn
yêu cầu quan trọng là phải có những doanh nhân dám khởi sự
doanh nghiệp mới. Để thực hiện điều đó, người dân phải có khả
năng được học kỹ năng kinh doanh. Có nhiều cách để chính phủ
có thể giúp họ thực hiện điều này:
Xây dựng "vườn ươm doanh nghiệp". Vườn ươm doanh nghiệp
là cơ sở giúp những doanh nghiệp mới bắt đầu có chỗ để phát
triển. Thông thường, những vườn ươm doanh nghiệp này gắn
liền với các trường đại học. Các giáo sư và các chuyên gia khác
dành thời gian và chuyên môn của họ để dạy cho những doanh
nhân mới mọi thứ, từ bán hàng, tiếp thị cho tới luật pháp và thuế.
Khi những ông chủ doanh nghiệp nhỏ tương lai này đã kết thúc
khóa học kinh doanh cấp tốc đó, họ sẽ khởi sự doanh nghiệp của
mình, còn những doanh nhân mới sẽ lại đến và thế chỗ của họ.
Các chính phủ có thể tạo động lực tài chính dành cho các trường
đại học để xây dựng những vườn ươm doanh nghiệp ngay trong
khuôn viên của trường.
Sử dụng Internet. SBA có các khóa đào tạo trực tuyến, giảng dạy
kỹ năng và ý tưởng kinh doanh cho bất kỳ ai có thể truy cập
Internet qua địa chỉ http://sba.gov/training/coursestake.html. Bất
kỳ chính phủ nào muốn thúc đẩy doanh nghiệp vừa và nhỏ phát
triển đều nên xem xét thực hiện những điều tương tự.
Thuê chuyên gia. Cũng như vậy, có thể thuê các chuyên gia về
doanh nghiệp vừa và nhỏ giảng dạy kỹ năng kinh doanh trực
tuyến. Hàng tuần tôi đều viết bài cho chuyên mục kinh doanh của
tờ USA Today. Tham khảo tại địa chỉ
http://www.usatoday.com/money/smallbusiness/front.htm.
CỔ VŨ VÀ THÚC ĐẨY DOANH NGHIỆP NHỎ
Không chỉ các chủ doanh nghiệp mới cần phải được đào tạo
những kỹ năng cần thiết để có thể thành công mà ngay cả những
ông chủ hiện nay cũng nên được chăm lo để khuyến khích thêm
nhiều người khởi sự doanh nghiệp mới. Ở Costa Rica và
Uruguay, các hội chợ và triển lãm doanh nghiệp nhỏ đã thừa
nhận doanh nghiệp nhỏ và tinh thần doanh nhân. Uruguay cũng
đã thưởng cho những doanh nghiệp có đóng góp cho xã hội. Như
vậy, chính phủ có thể làm rất nhiều điều để khuyến khích doanh
nghiệp nhỏ phát triển. Ví dụ:
Tài trợ giải "Doanh nhân tiêu biểu trong năm". Một giải thưởng
thường niên cấp địa phương và quốc gia, nếu được tuyên truyền
tốt, cũng sẽ giúp ích nhiều trong việc khuyến khích óc nhạy bén
kinh doanh.
Tận dung chuyên môn của các lãnh đạo doanh nghiệp. Bất cứ
quốc gia nào muốn thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ
cũng cần phải có dân chúng ngưỡng mộ doanh nhân. Một trong
những biện pháp chính phủ có thể áp dụng là kêu gọi các nhà
lãnh đạo doanh nghiệp giúp giải quyết các khó khăn và vướng
mắc. Những ủy ban ruybăng xanh (ủy ban gồm những công dân
xuất chúng) của chính phủ nên tận dụng nguồn tri thức của
doanh nhân.
TẠO MÔI TRƯỜNG THUẾ VÀ PHÁP QUY PHÙ HỢP
Các đạo luật thuế của một quốc gia là một trong những công cụ
tốt nhất để thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ. Chẳng
hạn ở Hoa Kỳ, luật thuế được thay đổi thường xuyên vì người ta
cho rằng có thể sử dụng các hình thức trợ cấp thuế, khấu trừ
thuế và giảm thuế để thúc đẩy sự phát triển nhóm doanh nghiệp
này hay doanh nghiệp khác.
Ví dụ, gần 98% các doanh nghiệp của Canada là những doanh
nghiệp nhỏ. Hiệp hội Kế toán Quản lý của Canada gần đây đã
kiến nghị với Quốc hội Canada rằng cách tốt nhất để khuyến
khích hơn nữa sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ là thay đổi
chính sách thuế như:
giảm thuế suất doanh nghiệp;
trợ cấp thuế cho đầu tư vào giáo dục và đào tạo;
tăng cường giảm thuế cho đầu tư.
Ngoài giảm thuế để khuyến khích việc thành lập doanh nghiệp,
điều quan trọng là phải giảm và tiến tới loại bỏ những quy định
của chính phủ cản trở sự phát triển của doanh nghiệp. Thủ tục
pháp lý càng đơn giản và nhanh bao nhiêu, doanh nghiệp nhỏ
càng có khả năng mở rộng bấy nhiêu.
BẢO HỘ QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ
Bất cứ chính phủ nào muốn khuyến khích doanh nghiệp nhỏ cũng
cần ban hành những đạo luật bảo vệ những sáng kiến đổi mới
của doanh nhân. Đổi mới là trụ cột cho sự phát triển của doanh
nghiệp nhỏ, nhưng nếu những sáng tạo đổi mới không được
pháp lý bảo vệ thì các doanh nhân sẽ khó có thể chấp nhận
những rủi ro cần thiết để tìm tòi những giải pháp mới giải quyết
những khó khăn trong xã hội. Do đó, các chính sách của chính
phủ bảo vệ bằng phát minh sáng chế, bản quyền và thương hiệu
có ý nghĩa vô cùng quan trọng nếu muốn các doanh nghiệp nhỏ
phát triển.
Cuối cùng, bất kỳ chính phủ nào muốn thúc đẩy sự phát triển của
doanh nghiệp nhỏ cũng cần thực thi những chính sách giúp
doanh nhân ít phải mạo hiểm hơn nhưng lại thu được nhiều lợi
hơn. Có như vậy sự thành công của doanh nghiệp nhỏ mới là sự
thành công của chính mình.