YOMEDIA
ADSENSE
Tổ chức hợp tác xã miền Nam Việt Nam trong vùng chính quyền Sài Gòn 1954-1975
48
lượt xem 5
download
lượt xem 5
download
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
Bài viết nghiên cứu tổ chức hợp tác xã miền Nam Việt Nam trong vùng chính quyền Sài Gòn 1954-1975, sự thất bại của chính quyền Sài Gòn trong việc tổ chức xây dựng phát triển các hợp tác xã là một biểu hiện tiêu biểu cho thất bại của họ trên mặt trận kinh tế, sự thất bại của chính quyền Sài Gòn.
AMBIENT/
Chủ đề:
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Tổ chức hợp tác xã miền Nam Việt Nam trong vùng chính quyền Sài Gòn 1954-1975
^<br />
TO CHirC HOP TAC XA MIEN NAM VIET NAM<br />
TRONG VUNC CHINH OUYEN SAI CON 1954-1975<br />
<br />
DINH QUANG H A I *<br />
L£ DINH TRONG"<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
T h a n g 7 n a m 1954 Hiep dinh<br />
Gidnevd diidc ky ket, theo cac dieu<br />
khoan cua Hiep dinh quy dinh Viet Nam<br />
da cd ban cha'm dift vai trd cua cac HTX do<br />
thiic dan P h a p t h a n h lap trong nen kinh te<br />
mien Nam Viet Nam triidc dd.<br />
tam thdi chia c i t t h a n h hai mien Nam Bic, Vdi am m y u co' tinh chia cat mien Nam<br />
la'y •vi tuyen 17 iam gidi tuyen quan sii tam Viet Nam t h a n h qud'c gia rieng dydi quyen<br />
thdi de chd ddi cugc Td'ng tuyen cii dii dinh tho'ng tri ciia gia dinh, Ngo Dinh Diem da<br />
tien h a n h vao n a m 1956, trong dd mien khydc tif mgi de nghi hiep thydng tdng<br />
Nam Viet N a m dat diidi quyen kiem soat tuyen cif cua Chinh phii Hd Chf Minh.<br />
cua P h a p va chfnh quyen Ngd Dinh Diem. Difdc sii vien trd ddi dao cua Hoa Ky, Ngo<br />
Ngay 31-12-1954, Ngan h a n g Ddng Dyong Dinh Diem mudn phuc hiing nen kinh te<br />
cha'm dift hdat dgng p h a t h a n h ddng bac mien Nam Viet Nam difdi n h a n mac "Qud'c<br />
Dong Dyong tai Viet Nam va ban giad lai gia Viet Nam Cgng hda" rieng. Trong cac<br />
cac cd sd cho Chfnh p h u Hd Chf Minh va chfnh sach, bien phap va hinh thifc to chife<br />
Chfnh quyen Ngd Dinh Diem. Ngay 1 phat trien kinh te dya ra, chfnh quyen Ngo<br />
t h a n g 1 nam 1955, chfnh quyen Ngo Dinh Dinh Diem ludn tuyen bo' ciic lyc "da thyc,<br />
Diem t h a n h lap Ngan h a n g Qud'c gia Viet bai phong", nhifng trong thiic te v i n "ke<br />
Nam rieng tai Sai Gdn. tuc" va p h a t trien mo hinh td chife HTX cdn<br />
Ngay 30 t h a n g 9 n a m 1955, Ngd Dinh de lai cua thiic dan Phap. De cung cd' va<br />
Diem ra lenh dinh chi liiu h a n h ddng bac phat trien td chife HTX, chfnh quyen Ngo<br />
Dong Dydng va td chife in tien rieng. Sii Dinh Diem da ban h a n h mgt so' van kien cd<br />
kien thay the ddng bac Ddng Diidng b i n g tfnh cha't "phap ly" quy dinh ve td chife<br />
ddng tien rieng cd the coi la mgt ddn "chf HTX bao gdm: Du sd24 ngdy 27 thdng 8<br />
tif" cua chi'nh quyen Ngd Dinh Diem giang ndm 1954 dn dinh quy che tdng qudt ve<br />
vao cac Hdp tac xa (HTX) tfn dung ciia cac HTX; Sde lenh sd^ 41 ve thdnh lap Phu<br />
dia chu N a m Ky t h a n P h a p . Tif day ve sau Tong uy HTX vd Nong tin; Sac lenh sd 58-<br />
<br />
<br />
' TS. Vien Sif hgc<br />
" ThS. Dai hgc Ddng Thap<br />
12 Rghien curu Lich sii. s6 4.2010<br />
<br />
TTP ngdy 11-3-59 tu chinh quy che HTX; lenh ndi tren diidc chfnh quyen Sai Gdn khi<br />
Nghi dinh sd 12TU-ND ngdy 16-5-59 dn a'y nhan dinh ring: "Chinh sdch HTX dd<br />
dinh the thdc thdnh lap chdp thudn, cong biidc qua giai doan mdi" (3).<br />
bo' HTX vd de nap vdn kien; Thong tii so'<br />
Ve sii to chife quan ly cua chfnh quyen<br />
7TU-TT thi hdnh nghi dinh sd 12TU-ND<br />
sai Gdn dd'i vdi cac HTX giai doan tif nam<br />
ngdy 16-5-59" (1).<br />
1954 den nam 1959 ndi chung ra't "Ign<br />
Ke tif sau khi Ngd Dinh Diem bi lat dd, xgn", hinh dang cua HTX nhii the nao la<br />
tif nam 1963 den nam 1974, cac chfnh do sii "nhao nan" cua cac Bg chu quan<br />
quyen Sai Gdn ke tiep nhau deu khdng ban cua HTX dd; sau khi Sic lenh so'41 dygc<br />
hanh them ba't cif mgt quy dinh nao ve td ban hanh thi trat tii cd ve dydc "vdn hoi".<br />
chife hoat dgng cua cac HTX. Nhii vay, cd Theo dd Phu Tong uy HTX va Nong tfn<br />
the coi nhiing van ban neu tren la nhiing dygc thanh lap dat triic tiep thugc Phu<br />
van ban phap dinh^ quan trgng nha't va Tdng tho'ng, dieu dd ft nhieu ndi len sy<br />
xuyen sudt qua trinh tdn tai tren 20 nam "ky vgng" cua Ngd Dinh Diem vao td chife<br />
cua td chife HTX d mien Nam Viet Nam. HTX trong viec phuc hiing nen kinh te<br />
Viet Nam Cgng hoa. Tuy nhien, da'u mo'c<br />
Theo Sic lenh 58-TTP ngay 13 thang 3<br />
nam 1959 ciing khien cho ngiidi ta cd mgt<br />
nam 1959 neu dinh nghia: "HTX Id mgt hgi<br />
sy lien tydng nao dd den sii "ky vgng" ciia<br />
thugc mgt biet loai cd tii cdch phdp nhdn, td<br />
hdp tren cdn bdn nhdn vi, tu do vd binh dng Diem vao td chife HTX va Nong tfn<br />
ddng, nhiing ngiidi co nhu cdu chung de trydc dien tien phong trao da'u tranh<br />
eung hogt dgng vd bdo ve quyen Idi kinh te ngay cang tang cua nhiing ngydi nong<br />
bdng mgt doanh nghiep"{2). dan Nam Bg dang biidc vao thdi k^ tien<br />
Ddng Khdi.<br />
Trong khoang tit 3 den 5 nam dlu<br />
(1954-1956), do nhiing quy dinh cua Du so' Ve cd ca'u cua Phu Tong uy HTX va<br />
24 qua riidm ra va phifc tap, nen cac HTX Nong tfn diidc td chife nhii sau: Cdc Nha,<br />
tuj^ theo chuyen mdn ma diidc dat diidi sii Sd d trung lidng; Cdc cd quan dia phiidng<br />
quan ly cua cac Bg tiidng ifng. Kieu quan (trong do CO cdc Ty Hdp tdc xd vd Nong tin<br />
ly mgt each phan tan, "chia nam xe bay" Tinh vd Lien tinh; Cdc Khu Thanh tra Hdp<br />
tdc xd vd Nong tin Lien tinh; Cdc cd quan<br />
nay d i n den tinh trang "manh ai na'y<br />
ngogi thugc (trong do co Qude gia Nong tin<br />
iam", Bg nao quan tam thi HTX dygc chii<br />
cugc); Trung tdm nghien cihi vd huan luyen<br />
y hdn, Bg nao nhieu ngan sach thi vdn<br />
Hdp tdc xd) (4).<br />
hoat dgng cua cac HTX triic thugc nhieu<br />
hdn. Do dd, Ngd Dinh Diem da phai "ma't Nhd diidc d l u tii "manh tay" cua chi'nh<br />
dift" mgt "nhiem ky" ma phong trao HTX quyen Sai Gdn bang ngudn vien trd My<br />
vin chya cd sii chuyen bien dang ke. ddi dao da giiip cho phong trao HTX tai<br />
Trydc tinh hinh dd, ngay 27 thang 2 nam mien Nam Viet Nam trong nhiing nam tif<br />
1959, Ngd Dinh Diem ky Sic lenh sd 41- 1954-1960 cd sii phat trien ro ret (xem<br />
TTP ve viec thanh lap Phu Tong uy HTX bang 1).<br />
va Nong tfn de thd'ng nha't quan ly cac Cac so' lieu tho'ng ke trong bang 1 cho<br />
HTX ve mgt md'i, ddng thdi de tdng hdp tha'y viec mcl rgng phat trien td chife HTX<br />
dygc ngudn vo'n yem trd. Viec ban hanh Sic cua chfnh quyen Diem cd sii ke thifa cac<br />
Td chuc figp tac xa mien Ram... 13<br />
<br />
<br />
B a n g 1: So H?rp t a c x a d m i e n N a m tii nfim 1954-1960<br />
<br />
Nam Lua Nong Lam Chan Ngii Tieu Tieu Nganh Tdng<br />
gao nghiep san nuoi nghiep Cong thu khac so<br />
nghe<br />
1954 2 10 1 . - 15 1 . 29<br />
1955 18 15 3 . 8 30 2 . 76<br />
1956 2 27 1 4 29 38 5 . 106<br />
1957 4 18 1 . 20 15 1 . 59<br />
1958 14 14 . . 23 9 3 2 85<br />
1959 - 17 . . . . - - 17<br />
1960 - 3 . - . 6 - - 9<br />
Tdng 40 104 6 4 80 113 12 2 361<br />
<br />
NguSn: Phu Tdng iiy HTXva Ndng tin (VNCH), Phong trao Hop tdc xd tgi Viet Nam (den 30-6-1960), S, 1960, tr. 13<br />
<br />
Bang 2: So HTX va xa vien d mien Nam Viet Nam tii nfim 1961-1963<br />
NamXLoai S o HTX So xa vien<br />
HTX ' 1961 1962 1963 1961 1962 1963<br />
Liia gao 41 42 42 37.768 38.205 38.951<br />
Nong lam mue 95 96 99 33.304 32.607 33.857<br />
Ngii n g h i e p 73 76 78 16.872 17.696 18.549<br />
Cong n g h i e p 63 65 66 8.160 8.664 8.836<br />
Tieu T h u 7 7 7 17.321 17.143 17.240<br />
Tfn d u n g tiet 6 6 21 743 758 165<br />
kiem<br />
K i e n o'c 3 165<br />
Tieu thiidng 1 118<br />
Tdng 285 292 317 113.471 115.770 122.386<br />
Tong ed p h a n 47.060.43$ 50.211.690$ 56.678.848$<br />
Ngudn: Phu Tdng uy HTXva Ndng tin, Phong trdo Hap tdc xd tgi Viet Nam tCl ndm 1961 den ndm 1963, S.1963.<br />
HTX dygc thanh lap tif 1954 trd ve trydc 1/2 sd thdi gian triidc dd, sd HTX diidc<br />
dydi thdi Phap thugc. Tfnh chung tif nam thanh lap mdi chi cd 53 HTX, tfnh ra ty le<br />
1954 den 1960 sd lygng HTX tai mien Nam tang chi dat khoang gin 60% so vdi td'e do<br />
tang ga'p gin 12 lln, trung binh mdi nam tang trung binh mdi nam trddc dd, trong dd<br />
tang gin ga'p 2 lln, trong dd chiem ty le ldn dang ke la sii tang len cua loai hinh HTX<br />
nha't la kho'i cac HTX thugc lien nganh Tfn dung va Tiet kiem tap trung b khu vyc<br />
nong - ngif - tieu cong nghe. Tuy nhien, do thi. Trong khoang thdi gian tif nam<br />
trong nhiing nam cuo'i cua che do Ngd Dinh 1964-1968, sdHTX mdi thanh lap da tang<br />
Diem (1961 - 1963), sii phat trien cua td them 224 HTX, trung binh la 44,8<br />
chife HTX tai mien Nam da chiing lai. Theo HTX/nam, mgt ty le tham chf cdn cao hdn<br />
thd'ng ke tdng hgp tif cac ngudn bao cao ciia ca thdi ky "dinh cad' cua HTX diidi thdi<br />
Phil Tdng uy HTX va Nong tfn cac nam nay Ngd Dinh Diem, tap trung chu yeu b loai<br />
cho tha'y ro dieu dd (xem bang 2). hinh HTX Tieu thu, Kien dc (xay ddng),<br />
Tfnh chung trong 3 nam cuo'i (1961- trong khi dd cac loai hinh HTX khac, nha't<br />
1963) ciia che do Ngo Dinh Diem, bing gin la trong khoi nganh ndng ngliiep truyen tho'ng.<br />
14 Rghien curu Lich sir. s6 4.201Q<br />
<br />
tang ra't ft. Trong nhiing nam tif 1968 - Trong giai doan 1954-1960, sd cac HTX,<br />
1971 sd HTX tang d i n len qua tifng nam nha't la HTX nong nghiep, tang manh b& vi<br />
the hien qua bang 3. thdi kf nky cdn tiidng dd'i "yen binh" ddi vdi<br />
<br />
B a n g 3 : S o H T X v a X a v i e n d m i e n N a m V i e t N a m tii n S m 1 9 6 8 - 1 9 7 1<br />
<br />
So HTX So' x a v i e n<br />
1968 1969 1970 1971 1968 1969 1970 1971<br />
<br />
Liia gao 42 42 42 42 40.345 40.345 40.345 40.345<br />
Nong nglii^p 95 101 105 109 35.601 35.085 35.455 36.624<br />
Lam nghidp 5 5 5 5 605 605 605 605<br />
Cfiftn nuoi 14 17 24 30 2.333 2.454 2.889 5.275<br />
NpJ nghi§p 80 81 82 83 19.281 19.381 19.458 19.568<br />
CoriK ky nghf 82 85 92 97 9.942 10.023 10.197 9.912<br />
Tieu thu 100 106 108 115 45.199 46.907 47.721 50.361<br />
Tift ki#m-Tfn dung 54 60 70 76 9.608 9.906 11.257 14.422<br />
Kifo oc 74 75 80 90 7.838 8.004 8.610 9.778<br />
Tieu thUdng 12 12 12 12 1.410 1.410 1.410 1.315<br />
Di|n nong thon 3 3 4 5 12.428 12.428 12.440 12.569<br />
Tdng 661 587 624 664 184.590 186.548 190.387 200.774<br />
NguSn: Phu Tdng uy HTXvd Ndng tin. Phong trao H(ip tdc xd tai Vift Nam tit ndm 1968 den ndm 1971, S.1971.<br />
<br />
Bang 4: So cd phan/ loai HTX/ tit nfim 1968-1971<br />
Nganh 1968 1969 1970 1971<br />
Liia gao 13.641.790 13.641.790 13.641.790 13.691.790<br />
Nong nghiep 14.297.877 14.640.977 15.957.377 29.150.177<br />
Lam nghiep 234.623 234.623 234.623 234.623<br />
ChSn nuoi 1.659.400 1.752.200 4.403.900 8.251.603<br />
Ngii n g h i e p 6.275.800 6.285.800 8.565.800 9.186.420<br />
Cong k y n g h # 13.060.045 13.963.245 15.768.045 15.621.336<br />
Tfeu t h u 12.353.050 13.241.350 14.871.350 17.534.526<br />
Tin dung-T.kiem 8.471.879 8.800.679 9.351.979 11.144.028<br />
Kien oc 5.562.856 5.728.075 7.673.075 9.370.450<br />
T i e u thUdng 41.520.856 41.520.850 41.520.856 36.720.856<br />
Dfen n o n g t h o n 1.228.550 1.228.550 1.308.500 2.214.400<br />
Tdng 118.286.726 121.038.550 133.305.496 153.070.209<br />
<br />
Ngudn: Bdo cdo ciia Nha HTX 1968-1969-1970-1971 (5).<br />
Giai doan tif 1969-1974 sd liidng HTX che do Diem, it nha't cho den het nam 1958,<br />
tang them 189 HTX, ty le tiidng dydng giai ddng thdi ciing do Ngo Dinh Di§^ chii<br />
doan 1954-1960, sd HTX thugc nganh triidng khoi phuc kinh te mien NaiA trifdc<br />
nong-lam-ngii-muc tang 86 HTX, sd HTX het bing phuc hiing san xua't nong nghiep.<br />
phi nong nghiep tang 103 HTX. So'cd p h l n Tuy nhien tif nam 1959 trcl di tinh hinh<br />
gdp vao cac loai hinh HTX ciing cd sii thay chfnh tri mien Nam cd sii chuyen bien,<br />
doi qua tifng nam diidc the hien trong bang phong trao each mang midn Nam da quydt<br />
4. dinh dygc diidng 161 da'u tranh tho'ng nha't<br />
Gin tinh hinh phat trien neu tren cua da't niidc, tao nen phong trao "Ddng khdi"<br />
HTX vao khung canh lich sif cua mien Nam r i m rg, rgng k h i p nong thon mien Nam<br />
Viet Nam liic dd, chiing ta riit ra mgt sd khien cho pham •vi hoat dgng cua cac HTX<br />
nhan x6t: b nong thon bi thu hep, do dd chi xua't hien<br />
Td churc l}gp tac xa mien Ram. 15<br />
<br />
them mgt sd HTX Tfn dung va Tiet kiem nay ciing cd nhiing sii kien ldn tac dgng.<br />
tai cac khu viic do thi trong thdi kj^ nay. Sau cugc Tdng tien cdng va ndi day Tet<br />
Trong mgt bao cao cua chfnh quyen Sai Mau Than 1968, chi'nh quyen Sai Gdn ddn<br />
Gdn nam 1959 phai thii nhan ring: "co 99 tdng liic vao •viec binh dinh nong thon va<br />
HTX diidc de nghi gidi tdn sau cugc kiem thiic hien luat "Ngiidi cay cd rugng" tii nam<br />
tra tgi cho" (6)! Tif sau nam 1959 trd di, 1970; ddng thdi tren linh viic cong nghiep<br />
nam nao ciing cd cac HTX bi diia vao dien ciing cd sii khdi dgng vdi sii ra ddi cua cac<br />
giai the. khu cong nghiep. Nam 1973, Hiep dinh<br />
Paris ky ket, Mi riit quan, vien trd giam<br />
Giai doan tii sau ddo chinh lat dd Ngo<br />
din; khiing hoang dlu md cung nhiing tac<br />
Dinh Diem den cugc Tong tien cong vd ndi<br />
dgng 16n ve quan sii iam cho nen kinh te<br />
day Tet Mau Thdn 1968 cua qudn vd ddn<br />
mien Nam lam vao khung hoang khong the<br />
ta tren todn mien Nam danh da'u nhieu sii<br />
cifu van; sii phat trien ngay cang ap dao<br />
thay ddi trong ddi sd'ng kinh te, chfnh tri,<br />
cua liic llidng each mang tren mat tran<br />
xa hgi tai mien Nam: quan Mi triic tiep<br />
quan sii tien tdi thd'ng nha't dit nydc la mgt<br />
tham chien cl Viet Nam; liic liigng each<br />
"ket cue nhin tha'y trydc" cua chfnh quyen<br />
mang n i m quyen chu dgng b khu viic nong<br />
sai Gdn. Trong bo'i canh dd, HTX cl mien<br />
thdn; nen kinh te mien Nam Viet Nam<br />
Nam cung cd sy phat trien tiidng ifng bieu<br />
ngay cang hi dao ldn, suy sup, phu thugc<br />
hien so' HTX mdi thanh lap cd ty le tha'p<br />
nang ne vao vien trd nutdc ngoai. Dieu nay<br />
hdn giai ddan triidc dd; sii dlu ty cifu van<br />
the hien chfnh trong sii phat trien cua cac<br />
nen nong nghiep hdng binh dinh nong<br />
HTX: so' HTX trong cac nganh nong-lam-<br />
thon, sii khdi dgng cua nganh cdng nghiep,<br />
ngy-muc tang h l u nhii khong dang ke,<br />
sii sut giam cua linh •viic dich •vu dygc bieu<br />
song lai cd sii phat trien vygt bac cua sd'<br />
hien b ty le HTX ndng nghiep va phi ndng<br />
lygng cac HTX trong cac nganh tieu thu,<br />
nghiep dddc thanh lap trdng giai doan nay<br />
kien oc, tieu thiidng. Bcli vi thiic te liic dd<br />
tang len, song thieu sii can dd'i. Thiic cha't<br />
nganh kinh te dich vu cua mien Nam ra't<br />
cua td chife HTX b mien Nam Viet Nam<br />
phat trien do sii tang len ciia khoi lygng<br />
trong giai doan chfnh quyen Nguyen Van<br />
hang hoa vien trd nhap cang, tao nen sii<br />
Thieu cd le nen de chfnh nhiing ngUdi<br />
"phdn vinh gia tao" tai cac dd thi. Nhu elu<br />
"dydng thdi" tai Sai Gdn nhan xdt, dd la:<br />
xay dyng cac cong sd, cac cong trinh quan<br />
"trong so' 322 cdi diidc thdnh lap, dd co tdi<br />
sii, nha cl tang len ra't nhanh. Cac HTX<br />
191 cdi ngiing hogt dgng" (7). Nhifng dd<br />
kien o'c nhd dd ciing cd cd hgi tang len<br />
mdi chi la ndi rieng ve tinh canh cua cac<br />
khong ngifng; thi triidng mien Nam ciing<br />
HTX trong nganh ndng-lam-ngif-muc cdn<br />
danh da'u mgt giai doan khung hoang vdi<br />
neu tfnh chung den nam 1974, theo tho'ng<br />
.sii ba't liic trong vai trd quan ly, dieu tiet<br />
ke sd bg cua chfnh quyen Sai Gdn thi tren<br />
cua chfnh quyen Sai Gdn, nha't la ve thi<br />
danh nghia cdn 750 HTX cac loai, trong dd<br />
triidng liia gao, do dd sii liu tien phat trien<br />
chi cdn 364 HTX difdc danh gia la cdn hoat<br />
cac HTX tieu thu, tieu thydhg ciing la nim<br />
dgng (131 HTX ndng nghiep va 233 HTX<br />
trong y dd giiip gianh va giii quyen kiem<br />
phi nong nghiep), mgt con so' khong hdn la<br />
soat thi triidng.<br />
ma'y so vdi thdi diem ket thiic nen "De nha't<br />
cgng hoa"! Tifc la cd den 386 HTX (chiem<br />
Giai doan tii ndm 1969-1975, sd HTX<br />
51,5%) khong cdn hoat dgng niia! Dieu dd<br />
theo tho'ng ke vln tang len. Nhiing nam<br />
16 Rghien curu Lich stSr. s6 4.2Q1Q<br />
<br />
<br />
<br />
Bang 5: Tinh hinh vay vo'n qua td chife hdp tac xa til nam 1957-1963<br />
Nam Sd^ vo'n v a y q u a Ty le % t r o n g t d n g Sd^ x a v i e n So HTX<br />
HTX v a y ca n a m v a y q u a HTX diidc vay<br />
1957 53.387.304,47 26 - 29<br />
1958 89.349.197,20 14 - 80<br />
1959 170.905.135,06 20 - 139<br />
1960 276.688.338,34 30 - 170<br />
1961 72.571.717,65 20 9.754 103<br />
1962 66.695.100,00 12 12.848 -<br />
1963 64.612.166,43 13 - -<br />
Nguon: Tdng hop td cdc Bdo cdo hogt dpng cdc nam td 1959-1963 cua Phd Tdng uy HTXva Nong tin<br />
<br />
cho phep chiing ta ket luan rang: trong giai phuc vu san xua't va tieu thu, mai dich san<br />
doan 1964-1975 td chife HTX tai mien Nam pham.<br />
Viet Nam h l u nhif khong cd sii phat trien<br />
Ve nghiep •vu tin dung cua cac HTX:<br />
niia! Con sd 386 HTX (51,5%) khdng cdn<br />
Trydc tien cln tim hieu ve ngudn vdn hoat<br />
boat dgng, cho tha'y mgt tinh trang "hdu<br />
dgng chu yeu cua cac HTX. Qua cac bao cao<br />
danh v6 thiic", tdn tai "thoi thdp" va sii sup<br />
cua chfnh quyen Sai Gdn cho tha'y: 'Vo'n hoat<br />
dd, tan ra hang loat dang dien ra trong he<br />
dgng ciia HTX h l u het la cua Qud'c gia Nong<br />
thd'ng td chife HTX cl mien Nam thdi dd.<br />
tfn cugc" (8). Ddn cif trifdng hdp cua 21 HTX<br />
Viec xem x6t ve cd ca'u td chife cua cac nganh Tiet kiem tfn dung cl mien Nam Viet<br />
HTX tren day la cln thiet nhyng chda du Nam cho den ngay 31-12-1963, trong tdng sd<br />
neu khdng di sau xem xdt ve cha't lygng cac 14.477.688$ da cho vay thi chi cd 5.127.599$<br />
HTX tai mien Nam giai doan 1954 - 1975. Vi la tien cua hgi vien, cdn lai 9.350.089$ la<br />
vay cln di sau nghien cifu ve mgt so' hoat tien vay tif Qud'c gia Ndng tfn cugc. Nhy vay,<br />
dgng mang tfnh cha't "nghiep •vu" cua cac tif thdi Phap thugc qua thdi Ngo Dinh Diem,<br />
HTX. O day, cac tieu chf de phan chia ve nguyen tic "nguyen thuy" cua HTX la "ty<br />
"hoat dgng nghiep vu" cua cac HTX difdc gdp vo'n" vin khong sao thiic hien dygc. Do<br />
diia vao va nghien ciiu theo cac mang hoat dd khi ngudn vo'n tfn dung cua HTX do Quoc<br />
dgng nghiep •vu cua cac HTX mien Nam ma gia Nong tfn cugc chi pho'i ve cd ban thi co<br />
chfnh quyen Sai Gdn cii vin thddng theo dd nghia la nha nifdc se gianh quyen chi pho'i<br />
de tdng hdp so' lieu. Tuy nhien sii phan ve td chife, hoat dgng cua HTX, tham chf la<br />
chia, tdng hdp, danh gia cua chfnh quyen bit phai "trdng cay gi, nuoi con gi"! Tfnh "ty<br />
Viet Nam Cgng hda ve cac mang hoat dgng nguyen, tii chii, tii quan" cua HTX se bi bop<br />
nghiep vu cua cac HTX khong cd sii dn dinh mdo. Ve tinh hinh vay vo'n qua td chife HTX<br />
thd'ng nha't, ma thydng thay ddi khac nhau ta cd the la'y •vf du ve giai doan "dinh cao"<br />
giiia cac nam, cac thdi ky khien cho viec cua HTX- nhif sau (tfnh quy tdng gia tri bing<br />
nghien cifu kha khd khan. Vi vay cd the tim tien mat, •vi thdi kf Ngo Dinh Diem cdn co<br />
hieu ve HTX qua mgt so' mang hoat dgng cho vay ca bing hien vat nhit dung cu san<br />
nghiep vu nhif: tfn dung, dich vu tiep lieu xua't: trau bd, may mdc -TG) (xem bang 5).<br />
Td chuc fjffp tac xa mien Ram.. 17<br />
<br />
Qua bang tdng hdp t r e n cho chiing ta HTX cua chfnh quyen Sai Gdn phai thu<br />
tha'y nhieu va'n de ve cha't lifgng, vai trd hep pham vi hoat dgng, hay chf ft la co ve<br />
thiic te cua td chife HTX trong hoat dgng khu viic do thi nhieu hdn... ciing la dieu de<br />
tin dung p h a t trien kinh te tai mien Nam hieu. N h y n g nguyen n h a n chfnh la do sii<br />
dydi thdi Ngd Dinh Diem ndi rieng va cho yeu k^m tif trong ngi tai cua td chife HTX<br />
ca giai doan cua nhiing ngifdi thay the ma chfnh P h u Tdng uy va Nong tfn, cd<br />
Diem sau dd ndi chung. Sii tap hdp tren quan chii quan cua cac HTX, ciing phai<br />
day cdn chda d l y du song ciing khong he thifa nhan, dd la:<br />
phien dien khi dung de riit ra mgt so' danh<br />
Mgt Id, do md hinh HTX la mo hinh cua<br />
gia sau day:<br />
cac nifdc tien tien (md hinh HTX kieu Mi -<br />
Neu n a m 1960 dddc coi la n a m "dinh TG) chi phii hgp vdi trinh do n h a n thiic cua<br />
cao" cua phong trao HTX b mien Nam ndi n h a n dan cac niidc dd, do dd khi ap dung<br />
chung, hoat dgng cua HTX nganh tin dung vao Viet Nam phai coi trgng cdng tac tuyen<br />
ndi rieng vdi con so' 170 HTX dugc vay tien truyen giao due n a n g cao n h a n thifc q u I n<br />
cua Qud'c gia Ndng tfn cugc cd the ket luan chiing, song ngay tif d l u cdng tac nay da<br />
con so' HTX cd the vay dddc tien cua ehinh khong lam tot, t h a m chf iam va'n de nay te<br />
quyen Sai Gdn qua cac nam chya khi nao hai them.<br />
dat tdi 50%, vdi so'tien vay dUdc ciing ehifa<br />
Hai Id, t h a n h p h l n Ban quan tri dang le<br />
khi nad vygt qua 30% tdng sd vo'n cho vay<br />
phai la nhiing ngifdi "hdnh nghi' song do<br />
nam a'y. Neu tfnh ty le p h l n t r a m so' xa<br />
nhiing ngydi h a n h nghe cd trinh do h a n<br />
vien dygc vay vo'n tif HTX so vdi tdng so'<br />
che, nen phai giao chife quan tri vao tay cac<br />
ngifdi dygc vay trdng n a m thi ciing chi la<br />
"than hao, n h a n si" cl dia phddng ( p h l n<br />
mgt ty le qua nhd bd! Tai sao n h y vay? Neu<br />
ddng la dia chii - TG), hg la nhiing ngydi<br />
ndi chfnh quyen nay thieu vo'n cho cac HTX<br />
"khdng t h a t sii h a n h nghe nen khong .the<br />
thyc hien tfn dung thi khdng diing vi h l u<br />
nao thong cam hoan canh cua xa vien<br />
n h y nam nao cac HTX ciing vay ft hdn so<br />
ngheo va khong thiet t h a vdi boat dgng cua<br />
vdi dii tru ciia Qud'c gia Ndng tin cugc trong<br />
Hdp tac xa", nen hg thydng "khoan t r i n g<br />
phan bd ngan sach. Neu do cho "Viet cgng<br />
cdng •viec cho quan ly".<br />
pha hoai" ciing khdng thuyet phuc hoan<br />
toan, •vi tif 1954-1959 chi cd chfnh quyen Ba la, "cac quan ly khdng dygc liia chgn<br />
phat xit Ngd Dinh Diem "pha hoai Viet ky cang, nen iam viec khdng cd ket qua".<br />
cgng", "to' cgng diet cgng", cdn nhflng ngiidi Do dd h a u qua la cac HTX tfn dung lam vao<br />
each m a n g thi do chu triidng da'u t r a n h hda tinh canh "cho vay da khd, ddi nd cdn khd<br />
binh nen chi toan "dieu" va "lang". Ngay ca hdn"; Tif dd Quoc gia Ndng tfn cugc khong<br />
chfnh quyen Sai Gdn ciing thifa n h a n r i n g : dam xua't tien, cac HTX ciing nhieu khi<br />
"dnh hudng den tinh trgng ndy, van de an khdng dam vay.<br />
ninh tgi dia phiidng chi la mgt nguyen<br />
Tuy nhien sii giai thfch cua chfnh quyen<br />
nhdn nho" (9).<br />
s a i Gdn n h u the v l n chya thoa dang. X6t<br />
Ta't nhien ciing phai thifa n h a n la t^ den cung, so vdi tdng n h u e l u vay vo'n thi<br />
nam 1959 trd di, khi liic liidng each mang con so' HTX, so' xa •vien, so' vo'n dygc vay cua<br />
thay ddi dddng Id'i da'u t r a n h , ngay cang Qud'c gia Ndng tfn cugc qua nhd bd, vay<br />
iam chu k h u viic ndng thdn, thi viec cac mgt so' ldn cdn lai hg iam the nao? Dyong<br />
IS Rghien cijru Ljeh siSr. s6 4.2010<br />
<br />
nhien so' dong la tii liic, hoac vay cua hg de sdn xudt vd tien de trd nd' (10). Vi vay<br />
hang lang xdm. Mgt p h l n rat ddng cdn lai khi cac a'p chien lifdc dd be thi diidng nhien<br />
thi cha'p nhan vay cua cac thydng lai, ma se k6o theo sii tha't bai trong hoat dgng cua<br />
chu yeu la til san Hoa kieu, cac chu chanh cac HTX tfn dung "phuc vu chfnh tri" nay!<br />
liia, chii hieu tap hoa... dii lai cd cao hdn,<br />
Nghiep •vu 16n thif hai cln nghien cifu de<br />
song thu tuc ddn gian, each thifc linh dgng<br />
danh gia thiic cha't vai trd, cha't llidng cua<br />
hdn! Bdi vi thu tuc cho vay cua chfnh<br />
td chife HTX b mien Nam giai doan 1954-<br />
quyen, cua HTX nhieu khi qua nhieu khe,<br />
1975 la nghiep vu tie'p lieu sdn xudt. Day la<br />
so' tien vay da ft lai cdn b i t de lai ft n h i t<br />
mgt mang nghiep •vu vdi ra't nhieu cac loai<br />
5% de gay quy tiet kiem; chifa ke mud'n vay<br />
hoat dgng nhif: cung cdp gidng. phdn bdn,<br />
vo'n cua HTX cdn phai qua bao nhieu budi<br />
thud'c trii sdu, cdc nguyen vdt lieu cho cdc<br />
rao giang rac rd'i, trong dd cdn phai nghe<br />
ve chfnh sach "to' cgng diet cgng" ma ngifdi ngdnh sdn xuat. td chdc dich vu mdy cay.<br />
nong dan lai ching mud'n quan tam them tudi tieu niidc, van chuyen, xay xdt tham<br />
phien phifc. Ngoai ra ciing phai ndi cho chf tiep lieu ca cac nhu yeu phim phuc vu<br />
cdng bing ring, ciing nhieu khi do nhflng ddi song hang ngay nhif: gao, mudi, ddu<br />
ngiidi vay vo'n iam an thua Id, do thien tai hoa.<br />
dich benh ma't mua nen cham tra nd khien Ve viec tie'p lieu cac vat lieu san xua't<br />
cac HTX ciing gap khd khan vdi Qud'c gia nhy phan bdn, thud'c trif sau, trai vdi hy<br />
Nong tfn cugc. Nhifng nguyen nhan quan vgng la cung ca'p hang hoa gia re, thi do<br />
trgng nha't v i n thugc ve sii td chife ngi tai yeu kdm ve nang liic, trong dd cd ca nang<br />
va sii dieu hanh yeu kdm cua Ban quan tri liic nhap cang, khong canh tranh ndi vdi<br />
cac HTX va lien ddi mgt p h l n do sii can dii, cac thifdng gia va cac cong ty nhap cang tif<br />
sii lgi dung HTX cua chfnh quyen Sai Gdn khu viic sai Gdn, tham chf phai mua lai<br />
cac ca'p qua sii chi pho'i cua ddng vdn vao hang cua hg de tiep lieu cho nong dan, cho<br />
nhiing muc dfch phi kinh te, thalm chf nang nen "nghiep vu ndy khong dem lgi kei qud<br />
ve tuyen truyen chfnh tri. Cd the tha'y ra't mong mud'n vi gid phdn nhiidng cho xd vien<br />
ro dieu dd qua •viec trgng hai nam 1962- cao hdn gid ngodi thi triidng' (11). Hay nhy<br />
1963, cac hoat dgng tfn dung cua Phu Tdng trong •viec nhap cang ngo Mi phuc •vu chan<br />
uy HTX va Nong tfn chu yeu phuc vu cho nuoi ciing ve nen mgt bifc tranh "hai hydc"<br />
•viec thanh lap cac a'p chien lifdc, ndng dan ve tinh trang cua cac HTX: nhiing HTX<br />
vao a'p chien lygc dydc yu tien vay tien iam an nghiem tiic thi khong nhap dydc<br />
ngay de san xua't. Nhyng each ma chi'nh ngo, cac HTX "ma" lai nhap diidc ngo de<br />
quyen Sai Gdn xay diing cac a'p chien lifdc diu cd tfch trii, tao nen tinh trang khan<br />
lai trd thanh "con dao hai lydi" bao hai cac hiem hang de nang gia; tinh hinh cang<br />
HTX tfn dung. Phu Tong uy HTX va Nong thing den mifc Bg Kinh te phai trieu tap<br />
tfn phai thii nhan ring: "Ndm 1963 la mgt hgp lien Bg va quye't dinh: "Bg kinh te xin<br />
ndm CO rdt nhieu bien cd chinh tri vd qudn xdc nhdn Id cdc to chdc khdng vi chdp nhdn<br />
sii, do dd dd thu hut phdn ldn liic liidng them dodn vien md budc Bg kinh te phdi<br />
nong thon. ldm cho hogt dgng cua Ngdnh chia them bdp" (12). Cac xa vien mdi vao<br />
phdi bi thiet thdi Up ve... Cong tdc dp chien cac HTX chan nuoi phai tii tim kiem<br />
liidc dgng vien sii gop nhdn. vdt, tdi lUc cua nguyen lieu de phat trien san xuit difng c6<br />
nong ddn ldm nong ddn khong cdn thi gid hy vgng cd h i p Mi! Qua dd cang cho tha'y<br />
Td churc l?grp tac xa mien Ram. 19<br />
<br />
sii phu thugc nang ne vao vien trd Mi, ma cifu chfnh quyen Sai Gdn "cho mdy bay de<br />
trifdng hdp "hai hifdc" b day la phu thugc thiic hien nghiep vu chd rau" (16)! Mgt vf<br />
vao sd iKdng h i p Mi nhap cang nhieu hay du niia ve tinh canh cua cac HTX mien<br />
ft. Hoac tinh canh cua cac HTX xay xat liia, Nam la cac HTX tra, ma chu yeu b Lam<br />
mgt khau ra't quan trgng trong nen san Ddng. Dydi thdi Ngo Dinh Digm da cd mgt<br />
xua't liia gao cl mien Nam thi lai lam vao sii Uu ai dac bi$t khi b i t quan dgi Viet<br />
canh khong the canh tranh vdi cac Hoa Nam Cgng hda bao tieu sit dung san pham<br />
kieu vo'n cd truyen tho'ng lau ddi trong tra cua cac HTX nay, nen cac HTX tra vin<br />
nghe nay, cho nen "nghiep vu nhd mdy xay "sd'ng dygc"; nhifng tif sau khi quan dgi<br />
Ida cua cdc Hdp tdc xd Ida gao bi dinh tre, Viet Nam Cgng hda lam dao chi'nh lat dd<br />
cdc Hdp tdc xd bi Id... vi tiet gidm qud che do Diem, cac HTX* tra ciing ngay lap<br />
nhieu" (13). tiic rdi vao tinh canh nguy ngap khi quan<br />
Dd'i vdi nghiep vu san xuit va mai dich dgi Viet Nam Cgng hda che chit lydng tra<br />
san phlm: kho'i cac HTX san xua't va mai bdm cua cac HTX qua k6m khong dung<br />
dich mgt so' nong san va san phlm tieu niia; cac HTX tra Lam Ddng lien tuc trong<br />
cong nghe cd ban, tinh canh ciing khong cac nam 1964-1965 cd ddn khIn cifu den<br />
kha gi hdn. La'y •vi du, liia gao la mgt nong cac Bg va Thu tifdng chfnh phu Sai Gdn.<br />
san nhieu va quan trgng nha't mien Nam ca Trong ban kien nghi ngay 22-3-1964 cd viet<br />
b khfa canh san xua't va trd thanh hang nhii sau: "ngdnh trd het sde e dm, gid trd<br />
hoa tren thi trydng, nhifng ngay ca trong tut xudng qud te mgt, ddi sdng nhdn ddn<br />
nhiing nam mien Nam cdn xua't khlu gao rdt cd kho. thdm chi cd nhieu gia dinh phdi<br />
thi cac HTX thiic sii khong the chen chan cam bdn vdt dung trong nhd de tam sinh<br />
dygc vao thi triidng nay bdi sy canh tranh sd'ng. hoac dd phdi rdi bo vUdn tiidc di tim<br />
ciia cac thydng nhan Hoa kieu; ngay tif ke sinh nhai ndi khdc" (17). Doi vdi cac<br />
nam 1961, "do nhiing khd khan dd gap mdy HTX tieu cong nghe thi tinh canh ciing<br />
ndm triidc. Lien hiep HTX ndng nghiep khong sang sua hdn la miy. Trong mgt nen<br />
todn qud'c khdng nhdn mua Ida cho qudn kinh te ma chu "dn nhieu hdn ldm", "tieu<br />
nhu trong ndm 1961. nen Lien hiep vd cdc thu nhieu hdn sdn xudt", hien tydng nhap<br />
Hdp tdc xd Ida ggo mdt mgt so'Idi tdc ddng sieu la ta't yeu, do dd din den tinh trang<br />
kt (14). Cac HTX san xuit va xua't cang bdp nghet cac nganh, cac td chife san xua't<br />
rau chu yeu b Da Lat thi "vi ky thuat sdn trong nUdc. La'y vi du trifdng hdp Lien hiep<br />
xudt thdp kem, gid vdn sdn xudt cao so vdi HTX dydng mia Quang Ngai va tinh canh<br />
gid rau d ngogi qude, nen ndm viia rdi. mdc nhiing nong dan vung "Trung nguyen<br />
xudt cdng bi sut" (15); Ngay den •viec van Trung phln", tha'y ring: "phdn ddng ndng<br />
chuyen cung ifng rau cho thi trydng ldn ddn mien Trung sd'ng vi nghi trong mia,<br />
nha't la dd thanh Sai Gdn ciing la mgt va'n nhiing khi ndu ra diidng thi khdng tieu thu<br />
de nan giai, quye't dinh sii song cdn cua cac diidc vi diidng ngogi qud'c tii Sdi Gdn chd ra<br />
HTX nganh nay; dac bigt vao nhiing nam qud nhiiu... nen so' diidng i2 dgng khdng<br />
ma chien sii gia tang, •viec van chuyen rau biet xii dung vdo ddu hdu lay tiin trang<br />
theo each thong thydng ve Sai Gdn khong trdi nd Ndng tin" (18)! Nan nhan cua tinh<br />
the thiic hien diidc niia, HTX Da Lat va canh bi hai cua nen kinh te "thiia dUdng<br />
clifnh quyen tinh Tuyen Difc da phai elu thieu ggo" nky khong ai khac ngoai cac<br />
20 Rghien curu Ljeh sir. s6 4.2Q1Q<br />
<br />
nong dan xa vien cua cac HTX dUdng mien cac HTX vao ddi so'ng kinh te - xa hgi mien<br />
Trung. Nam Viet Nam giai doan 1954-1975 cdn rit<br />
han che. Sii yeu dt cua cac HTX trong vi$c<br />
Thay cho Idi ket ve vai trd va chit lydng<br />
thiic sii cua td chife HTX b mien Nam Viet the hien vai trd, sii ddng gdp, tieng ndi cua<br />
Nam thdi k^ 1954-1975, chiing tdi xin din minh trong cd ca'u kinh te mien Nam Viet<br />
ra day mgt vai con sd^ xep loai, danh gia cua Nam triidc het la do nhiing han che ngi tai<br />
chfnh ban than chfnh quyen Sai Gdn ve cac cua td chitc nay; sau dd la sife 6p cua mgt<br />
HTX dUdc tdng hdp qua bao cao hoat dgng nen kinh te khong lanh manh, phu thugc<br />
mgt so' nam cua cd quan phu trach td chife vien trd va hang hoa nhap cang, dich vu<br />
HTX cua chfnh quyen nay: Nam 1959, phat trien cao hdn ca cong - nong nghiep<br />
trong sd 353 HTX chi cd 257 HTX hoat cgng lai; sii khdc liet cua mgt thi trydng ndi<br />
dgng; Nam 1960, trong so'371 HTX cd 123 ma trydc he't cd vai trd "liing doan" ciia cac<br />
HTX hi xep vao dien de nghi xem x6t cho thifdng nhan tii do, nha't la so' cac thydng<br />
giai tan, 50 HTX hoat dgng kha (hang A), nhan Hoa kieu; chfnh quyen Sai Gdn mgt<br />
178 HTX (65%) hoat dgng thua Id (hang B) mat ciing tao dieu kien cho cac td chitc<br />
va 45 HTX (17%) h l u nhU khong cd hoat HTX nay phat trien, tham chf hy vgng no<br />
dgng (hang C); Nam 1961 trong 285 HTX gdp p h l n "bao trum" ddi sd'ng kinh te -xa<br />
mdi cd 54 HTX lap xong ngi quy, 7 HTX bi hgi mien Nam, song do nhieu nguyen nhan<br />
giai the, xep hang A cd 61 HTX (21%), hang khac nhau ma cud'i cung cac chfnh quyen<br />
B cd 155 HTX (53%), hang C cd 69 HTX sai Gdn d cac thdi k;^ khac nhau deu di den<br />
(26%); Nam 1962 trong sd 292 HTX, hang "trai vdi mong mud'n" la da kim ham sii<br />
A cd 71 HTX, hang B cd 140 HTX, hang C phat trien cua cac HTX. Dydi thdi Ngo<br />
cd 50 HTX va hang D cd 35 HTX. Den nam Dinh Diem di tit cho ndi la ton trgng sii "ty<br />
1974 trong sd750 HTX cd 386 HTX (51,5%) nguyen, tii quan, tii chii" cua cac HTX tdi<br />
khong hoat dgng. chd xie't chat quan ly, kiem tra kiem soat<br />
Nhin chung, ben canh nhiing mat yeu git gao cac hoat dgng cua HTX, dung site<br />
kdm cua td chife HTX mien Nam thdi ky manh chi pho'i cua ddng vo'n de lai cac HTX<br />
1954-1975, ciing cd nhiing HTX da dii ft du phuc vu chu yeu cho muc tieu chfnh tri<br />
nhieu, ngin hay dai, da cd nhiing ddng gdp "chd'ng cgng", lam lech lac hoat dgng cua<br />
tfch ciic trong hoat dgng san xua't phat cac HTX. Giai doan tif sau 1963 trd di,<br />
trien kinh te, dac biet la gdp mgt phln cai chfnh quyen Sai Gdn ngay cang liin sau<br />
thien ddi sd'ng ngiidi dan. Dien hinh nhy vao cac be bo'i chfnh tri d trung Udng, dao<br />
HTX tra Cao Nguyen da gdp phln dn dinh chfnh lien mien, bi quay cudng trong cugc<br />
ddi sd'ng so' ddng bao di cU tit Bic vao Nam tien cong lien tie'p, toan dien tren khip cac<br />
nam 1954 va len 'lap nghiep tai "Cao mat tran, cac linh vUc cua quan va dan ta<br />
nguyen Trung phln", hoac mgt sd HTX tiep tren toan mien Nam, nen chi'nh quyen Sai<br />
heu, mai dich, ngU nghiep da cd nhflng Gdn gin nhU "buong troi" td chitc cac HTX,<br />
ddng gdp trong viec phat trien san xua't cua h l u nhu khong cd them mgt chfnh sach nao<br />
mgt bg phan nong dan trong nhiing khoang mdi de dinh hUdng va tao dieu kien "nang<br />
thdi gian n h i t dinh. Song x^t thyc te cd ciu d3" cho cac HTX phat trien. Chi'nh ca hai<br />
td chitc, tinh hinh hoat dgng nhii tren thi thai cUc tren (xie't chat va buong long<br />
nhiing cai dUdc va sii ddng gdp cua td chitc khong quan tam) deu tac dgng ra't nhieu<br />
Td churc I}(?p tac xa mien Ram. 21<br />
<br />
den sii phat trien khong lanh manh, khong mat tran kinh te, sU t h i t bai diing nhU Idi<br />
dn dinh, "sdng dd chet dd" cua cac HTX d phat bieu thifa nhan cua mgt quan chUc<br />
mien Nam. Sii tha't bai cua chfnh quyen ca'p cao cua chfnh quyen Sai Gdn: hg da sup<br />
sai Gdn thdi k^ 1954 - 1975 trong viec td dd, da tha't bai ve kinh te trUdc khi bi sup<br />
chitc xay diing phat trien cac HTX la mgt dd, hi danh bai vao ngay 30 thang 4 nam<br />
bieu hien tieu bieu cho tha't bai cua ho tren 1975.<br />
<br />
<br />
CHU THICH<br />
(1). Hk Vinh Tiidng. Vai trd cda Hop tdc xd (8). Phii Tong iiy HTX v i Nong tin. Bdo cdo<br />
trong cdng cuoc phdt trien xd hoi tgi Viet Nam, hoat dpng ndm 1960, tr. 32.<br />
Luftn vSn tot nghidp Ban Doc sii kh6a XVII (1969-<br />
(9). Phu Tong uy HTX v i Nong tin. Bdo cdo<br />
1972). Hoc vi^n quoc gia h^nh chanh Sii Gon, Sii<br />
hogt dpng ndm 1960, tr. 31.<br />
Gon, 1972, tr. 4.<br />
(10). Phu Tdng iiy HTX v i Nong tin. Bdo cdo<br />
(2). Hk Vinh TUclng. Vai trd Hop tdc xd. sdd.<br />
hoat dpng ndm 1963, tr. 47.<br />
tr. 20-21.<br />
(11). Phu Tdng uy HTX v i Nong tin, Bdo cdo<br />
(3). Phii Tong iiy HTX vk Nong tin. Bdo cdo<br />
hogt dpng ndm 1960, tr. 28<br />
hogt dpng ndm 1959, tr. 12.<br />
(12). Bien bdn phien hpp ngdy 15-10-1973 hoi<br />
(4). Phii Tong uy HTX vk Nong tin. Bdo cdo<br />
15 gid tgi Bp kinh te ve viec phdn phdi bap vd gid<br />
hoat dpng ndm 1959, tr. 1.<br />
bdp nhap cdng, T i i li$u TTLTQG II, Ho ed sd<br />
(5). D i n theo Hk Vinh TUdng. Vai trd ciia Hop 28210, tcJ 106.<br />
tdc xd trong cdng cupc phdt trien xd hoi tgi Viet<br />
(13). Phii Tdng uy HTX v i Nong tin. Bdo cdo<br />
Nam, tidd, tr. 49; Vu Thi Thuy. Hop tdc xd Tin<br />
hoat ddng nam 1961, tr. 19.<br />
dung vd Tiet kiem tgi Viet Nam, Lu4n v&n tot<br />
nghidp Ban Doc sy khoa XVII (1969-1972) Hoc (14). Phii Tdng uy HTX v i Nong tin. Bdo cdo<br />
•vd$n Quoc gia H i n h chi'nh S i i Gon, Sii Gon, 1972, hoat ddng ndm 1961, tr. 19.<br />
tr. 50. (15). Phii Tdng uy HTX v i Nong tin. Bdo cdo<br />
(6). Phu Tong iiy HTX v i Nong tin. Bdo cdo hogt ddng ndm 1961, tr. 20.<br />
hogt dpng nam 1960, tr. 20. (16). T i i li?u TTLTQG II, Phong phii Thii<br />
t a 6 n g , H 6 s d s d 22213.<br />
(7). Bdo cdo cua Nha to chdc ndng ddn vd HTX<br />
(dSn theo: Hoing V i n Binh. Chinh sdch ndng ddn (17). T i i li^u TTLTQG II, Phong phii Thu<br />
tgi Viet Nam cdng hod. L u i n v i n tot nghidp Ban tU6ng, Ho sd 80 22212, tcl sd24.<br />
Doc sy khoa XIX (1971-1974) Hoc vi^n Quoc gia (18) T i i li?u TTLTQG II, Phong phu Thu<br />
H i n h chinh S i i Gon, S i i Gon, 1974, tr. 53). tu6ng, Hd sd sd 21991, td sd56.<br />
Thêm tài liệu vào bộ sưu tập có sẵn:
Báo xấu
LAVA
AANETWORK
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn