ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br />
KHOA LUẬT<br />
------------------<br />
<br />
NGUYỄN THỊ HẰNG NHƯ<br />
<br />
TRANH TỤNG GIỮA KIỂM SÁT VIÊN VÀ<br />
NGƯỜI BÀO CHỮA TẠI PHIÊN TÒA<br />
HÌNH SỰ VIỆT NAM<br />
Chuyên ngành: Luật hình sự<br />
Mã số<br />
<br />
: 60 38 40<br />
<br />
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC<br />
<br />
Người hướng dẫn khoa học: GS.TS ĐỖ NGỌC QUANG<br />
<br />
HÀ NỘI - 2009<br />
1<br />
<br />
Môc lôc<br />
<br />
1<br />
<br />
Më ®Çu<br />
<br />
Ch-¬ng 1: nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tranh tông gi÷a<br />
kiÓm s¸t viªn vµ ng-êi bµo ch÷a t¹i<br />
<br />
6<br />
<br />
phiªn tßa h×nh sù viÖt nam<br />
1.1.<br />
<br />
NhËn thøc chung vÒ tranh tông<br />
<br />
6<br />
<br />
1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ tranh tông t¹i phiªn tßa h×nh sù<br />
1.1.2. Quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ n-íc vÒ tranh tông trong phiªn tßa<br />
<br />
6<br />
11<br />
<br />
h×nh sù<br />
1.2.<br />
<br />
Quy ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông h×nh sù vÒ KiÓm s¸t viªn vµ Ng-êi bµo<br />
<br />
21<br />
<br />
ch÷a trong tranh tông t¹i phiªn tßa h×nh sù<br />
1.2.1.<br />
<br />
NhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña KiÓm s¸t viªn trong phiªn tßa<br />
<br />
21<br />
<br />
h×nh sù<br />
1.2.2. Quy ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông h×nh sù vÒ Ng-êi bµo ch÷a trong phiªn<br />
<br />
27<br />
<br />
tßa h×nh sù<br />
Ch-¬ng 2: thùc tiÔn tranh tông gi÷a kiÓm s¸t<br />
<br />
34<br />
<br />
viªn vµ ng-êi bµo ch÷a trong phiªn<br />
tßa h×nh sù<br />
2.1.<br />
<br />
T×nh h×nh tranh tông cña KiÓm s¸t viªn trong phiªn tßa h×nh sù<br />
<br />
34<br />
<br />
2.1.1. Nh÷ng -u ®iÓm cña KiÓm s¸t viªn trong tranh tông t¹i phiªn tßa<br />
<br />
34<br />
<br />
h×nh sù<br />
2.1.2. Nh÷ng tån t¹i cña KiÓm s¸t viªn trong tranh tông t¹i phiªn tßa h×nh sù<br />
<br />
38<br />
<br />
2.2.<br />
<br />
46<br />
<br />
T×nh h×nh tranh tông cña Ng-êi bµo ch÷a trong phiªn tßa h×nh sù<br />
<br />
2.2.1. Nh÷ng -u ®iÓm cña Ng-êi bµo ch÷a trong tranh tông t¹i phiªn tßa<br />
h×nh sù<br />
<br />
2<br />
<br />
46<br />
<br />
2.2.2. Nh÷ng tån t¹i cña Ng-êi bµo ch÷a trong tranh tông t¹i phiªn tßa<br />
<br />
52<br />
<br />
h×nh sù<br />
Ch-¬ng 3: nh÷ng gi¶I ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶<br />
tranh tông gi÷a kiÓm s¸t viªn vµ ng-êi<br />
<br />
59<br />
<br />
bµo ch÷a trong phiªn tßa h×nh sù<br />
3.1.<br />
<br />
Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ tranh tông t¹i phiªn tßa h×nh sù<br />
<br />
59<br />
<br />
3.1.1. Hoµn thiÖn ph¸p luËt tè tông h×nh sù<br />
<br />
59<br />
<br />
3.1.2. Hoµn thiÖn v¨n hãa ph¸p lý vÒ tranh tông trong tè tông h×nh sù<br />
<br />
66<br />
<br />
3.2.<br />
<br />
72<br />
<br />
Gi¶i ph¸p ®èi víi ViÖn kiÓm s¸t<br />
<br />
3.2.1. N©ng cao n¨ng lùc, tr×nh ®é cña KiÓm s¸t viªn<br />
<br />
72<br />
<br />
3.2.2. T¨ng c-êng gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña KiÓm s¸t viªn t¹i phiªn tßa h×nh sù<br />
<br />
80<br />
<br />
3.3.<br />
<br />
85<br />
<br />
Gi¶i ph¸p ®èi víi LuËt s- víi t- c¸ch Ng-êi bµo ch÷a<br />
<br />
3.3.1. N©ng cao n¨ng lùc, tr×nh ®é vµ kü n¨ng tranh tông cña LuËt s- - Ng-êi<br />
<br />
85<br />
<br />
bµo ch÷a<br />
3.3.2. T¨ng c-êng gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña Ng-êi bµo ch÷a t¹i phiªn tßa h×nh sù<br />
<br />
92<br />
98<br />
<br />
KÕt luËn<br />
<br />
100<br />
<br />
Tµi liÖu tham kh¶o<br />
<br />
Môc lôc<br />
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi<br />
3<br />
<br />
NghÞ quyÕt 08/NQ-TW cña Bé ChÝnh trÞ ra ®êi vµo ngµy 02/01/2002 ®-îc<br />
xem nh- sù më ®Çu cho c«ng cuéc c¶i c¸ch t- ph¸p ë n-íc ta. TiÕp theo ®ã lµ NghÞ<br />
quyÕt sè 49-NQ/TW ngµy 02/6/2005 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ chiÕn l-îc c¶i c¸ch tph¸p ®Õn n¨m 2020. C¸c NghÞ quyÕt nµy ®Ò cËp nhiÒu néi dung cña c«ng t¸c c¶i<br />
c¸ch t- ph¸p tõ ho¹t ®éng ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö cho ®Õn viÖc ®µo t¹o c¸n bé tph¸p. Tuy nhiªn, nghiªn cøu kü cho thÊy, néi dung cña NghÞ quyÕt tËp trung nhiÒu<br />
h¬n vµo viÖc t¨ng c-êng yÕu tè tranh tông trong qu¸ tr×nh xÐt xö vô ¸n h×nh sù. §©y<br />
chÝnh lµ ®iÓm nhÊn cña c¶i c¸ch t- ph¸p vµ lµ vÊn ®Ò träng t©m cña NghÞ quyÕt, theo<br />
®ã, viÖc ph¸n quyÕt cña Tßa ¸n ph¶i c¨n cø chñ yÕu vµo kÕt qu¶ tranh tông t¹i phiªn<br />
tßa, ph¶i ®¶m b¶o ®Ó b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n lµ hiÖn th©n cña c«ng lý, c«ng<br />
b»ng x· héi. Nh- vËy, mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®-îc ®Æt ra ®èi víi c¸c c¬ quan t- ph¸p lµ<br />
lµm thÕ nµo ®Ó ®¹t ®-îc nh÷ng yªu cÇu ®ã. Trong nç lùc chung, th× viÖc nghiªn cøu<br />
lµm râ c¬ së lý luËn, thùc tiÔn cña ho¹t ®éng tranh tông t¹i phiªn tßa lµ cÇn thiÕt.<br />
Trong tè tông h×nh sù, KiÓm s¸t viªn vµ Ng-êi bµo ch÷a cã mét vai trß hÕt søc<br />
quan träng. KiÓm s¸t viªn vµ Ng-êi bµo ch÷a lu«n ë vÞ thÕ ®èi träng nhau t¹i phiªn<br />
toµ bëi hä ®øng trªn c¬ së b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých cña c¸c bªn ®-îc hä ®¹i diÖn. Do<br />
®ã qu¸ tr×nh tranh luËn cña hä t¹i phiªn toµ lµ phÇn quan träng trong viÖc lµm râ tÝnh<br />
chÊt cña vô ¸n vµ lµ c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt vô ¸n h×nh sù. MÆc dï, trªn thùc tÕ “tranh<br />
tông gi÷a KiÓm s¸t viªn vµ Ngêi bµo ch÷a t¹i phiªn tßa h×nh sù” ®· cã nh÷ng bíc<br />
tiÕn nhÊt ®Þnh, nh-ng nh×n chung chÊt l-îng vµ hiÖu qu¶ ch-a cao, ch-a ®¸p øng ®-îc<br />
yªu cÇu cña c«ng cuéc c¶i c¸ch t- ph¸p. §iÒu nµy ®Æt ra viÖc tiÕp tôc nghiªn cøu vÊn<br />
®Ò nµy trªn c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn hiÖn nay nh»m ®-a ra mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao<br />
hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña KiÓm s¸t viªn vµ Ng-êi bµo ch÷a trong c«ng t¸c gi¶i quyÕt vô<br />
¸n, b¶o vÖ tÝnh nghiªm minh cña ph¸p luËt ®ång thêi b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých chÝnh<br />
®¸ng cña c«ng d©n, ®¸p øng yªu cÇu cña c¶i c¸ch t- ph¸p, n©ng cao chÊt l-îng tranh<br />
tông t¹i phiªn tßa lµ hÕt søc cÇn thiÕt.<br />
2. T×nh h×nh nghiªn cøu<br />
§· cã nhiÒu bµi viÕt, bµi nghiªn cøu vµ s¸ch chuyªn kh¶o ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò<br />
tranh tông trong tè tông h×nh sù nh-: "VÊn ®Ò tranh tông h×nh sù" cña t¸c gi¶ NguyÔn<br />
§øc Mai trong cuèn kû yÕu: "Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn cÊp b¸ch cña tè tông<br />
h×nh sù ViÖt Nam" - ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao n¨m 1995; “ Nh÷ng gi¶i ph¸p<br />
n©ng cao chÊt l-îng tranh tông t¹i phiªn tßa cña KiÓm s¸t viªn… cña t¸c gi¶ Lª H÷u<br />
ThÓ” §Ò tµi khoa häc cÊp bé cña ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao n¨m 2005; Tranh<br />
4<br />
<br />
luËn t¹i phiªn tßa s¬ thÈm, cña TS. D-¬ng Thanh BiÓu - ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi<br />
cao Nhµ xuÊt b¶n t- ph¸p, 2007, bµi vÒ B¶n chÊt cña tranh tông t¹i phiªn tßa cña t¸c<br />
gi¶ TrÇn V¨n §é - T¹p chÝ khoa häc ph¸p lý sè 4/2004; bµi vÒ “ Tranh tông t¹i phiªn<br />
tßa h×nh sù" cña t¸c gi¶ Tèng Anh Hµo trong T¹p chÝ Tßa ¸n nh©n d©n sè 5/2003; bµi<br />
viÕt cña nhiÒu t¸c gi¶ trong §Æc san nghÒ luËt sè 5/2003 vÒ chuyªn ®Ò më réng tranh<br />
tông; cuèn chuyªn kh¶o "C¶i c¸ch t- ph¸p ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n x©y dùng Nhµ<br />
n-íc ph¸p quyÒn" do TSKH Lª C¶m vµ TS. NguyÔn Ngäc ChÝ ®ång chñ biªn, cã<br />
nhiÒu bµi viÕt cña c¸c t¸c gi¶ (Nxb §¹i häc quèc gia, 2004)...Theo ®ã, c¸c c«ng tr×nh<br />
chØ ®Ò cËp ®Õn mét sè vÊn ®Ò nhÊt ®Þnh liªn quan tranh tông chø ch-a cã c«ng tr×nh<br />
nµo nghiªn cøu s©u riªng phÇn tranh tông gi÷a KiÓm s¸t viªn vµ ng-êi bµo ch÷a t¹i<br />
phiªn tßa. MÆt kh¸c, qua tæng kÕt ®¸nh gi¸ thùc tiÔn ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña ph¸p<br />
luËt tè tông h×nh sù hiÖn hµnh ®· xuÊt hiÖn nhiÒu tån t¹i, v-íng m¾c vµ xung ®ét gi÷a<br />
c¸c bªn tham gia tè tông cÇn ph¶i ®-îc tiÕp tôc nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt c¸c kiÕn gi¶i<br />
lËp ph¸p còng nh- c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ¸p dông chóng.<br />
Tr-íc yªu cÇu cña thùc tÕ, ®¶m b¶o sù d©n chñ, b×nh ®¼ng trong ho¹t ®éng tè<br />
tông h×nh sù tr¸nh bá lät téi ph¹m lµm oan ng-êi v« téi; ®ång thêi gãp phÇn lµm s¸ng<br />
tá vÒ mÆt lý luËn, t¸c gi¶ chän ®Ò tµi: "Tranh tông gi÷a KiÓm s¸t viªn vµ Ng-êi bµo<br />
ch÷a t¹i phiªn tßa h×nh sù ViÖt Nam" lµm luËn v¨n th¹c sÜ cña m×nh.<br />
3. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña luËn v¨n<br />
Nghiªn cøu ®Ò tµi nµy, t¸c gi¶ h-íng tíi môc ®Ých lµm râ thªm c¬ së lý luËn<br />
vµ thùc tiÔn, b¶n chÊt, néi dung cña tranh tông t¹i phiªn tßa, chØ ra nh÷ng bÊt cËp cßn<br />
tån t¹i cña viÖc tranh tông t¹i phiªn tßa ë n-íc ta hiÖn nay, nh÷ng -u ®iÓm vµ tån t¹i<br />
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ho¹t ®éng tranh tông t¹i phiªn tßa cña KiÓm s¸t viªn vµ LuËt<br />
s- bµo ch÷a, th«ng qua ®ã ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p thiÕt thùc n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t<br />
®éng tranh tông t¹i phiªn tßa h-íng tíi x©y dùng mét phiªn tßa h×nh sù thùc sù c«ng<br />
b»ng, d©n chñ gãp phÇn thùc hiÖn qu¸ tr×nh c¶i c¸ch t- ph¸p.<br />
§Ó ®¹t ®-îc môc ®Ých nghiªn cøu trªn, nhiÖm vô cña luËn v¨n ®-îc ®Æt ra lµ:<br />
1- Nghiªn cøu c¬ së lý luËn cña ho¹t ®éng tranh tông t¹i phiªn tßa, quy ®Þnh<br />
cña ph¸p luËt tè tông h×nh sù vÒ KiÓm s¸t viªn vµ Ng-êi bµo ch÷a trong tranh tông t¹i<br />
phiªn tßa h×nh sù.<br />
2- Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng tranh tông t¹i phiªn tßa ë ViÖt Nam nh÷ng<br />
n¨m gÇn ®©y, qua ®ã rót ra nh÷ng mÆt tÝch cùc còng nh- nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ trong<br />
ho¹t ®éng tranh tông cña KiÓm s¸t viªn vµ Ng-êi bµo ch÷a t¹i phiªn tßa h×nh sù.<br />
5<br />
<br />