VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
HOÀNG PHAN BÁ PHƯƠNG
HỨNG THÚ HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP
TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Ngành: Tâm lý học
Mã số: 9.31.04.01
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ TÂM LÝ HỌC
Hà Nội – 2025
Công trình được hoàn thành tại:
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI,
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Vũ Dũng
Phản biện 1: PGS.TS. Đặng Thị Thanh Nga
Phản biện 2: GS.TS. Trần Quốc Thành
Phản biện 3: PGS.TS. Đỗ Văn Đoạt
Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án tiến sĩ cấp Học viện tại
Học viện Khoa học Xã hội – Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam.
Vào hồi: …giờ …, ngày … tháng 6 năm 2025
Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:
- Thư viện Quốc gia
- Thư viện Học viện Khoa học xã hội
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ
1. Hoàng Phan Bá Phương (2023). Các nghiên cứu về hứng thú học
tập của học sinh trường nghề: Tổng hợp và phân tích. Tạp chí Tâm lý học
Việt Nam số 4, tháng 4/2023, Tr 89-103.
2. Hoàng Phan Bá Phương (2023). Hứng thú học tập của học sinh
trường trung cấp biểu hiện qua chiều cạnh nhận thức. Tạp chí Tâm lý học
Việt Nam số 9, tháng 9/2023, Tr 38-45.
3. Hoàng Phan Bá Phương (2023). Hứng thú học tập của học sinh
trường trung cấp biểu hiện qua chiều cạnh hành vi. Tạp chí Tâm lý học Việt
Nam số 9, tháng 9/2023, Tr 162-169.
4. Hoàng Phan Bá Phương (2024). Thực trạng hứng thú học tập của
học sinh trường trung cấp tại Thành phố Hồ Chí Minh biểu hiện qua mặt
cảm xúc. Tạp chí Tâm lý học Việt Nam số 1, tháng 1/2024, Tr 20-29.
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Việc nghiên cứu đề tài “Hứng thú học tập của học sinh các trường trung
cấp tại thành phố Hồ Chí Minh” được xuất phát từ các lý do sau:
- Lý do về cơ sở lý luận:
Hứng thú là thái độ đặc biệt của chủ thể đối với một đối tượng nào đó. Hứng
thú có ảnh hưởng to lớn đối với hoạt động của con người. Nó là động lực thúc đẩy
con người hành động một cách hào hứng, một cách có khát vọng cao, một cách có
ý chí vượt qua khó khăn và một cách có trách nhiệm cao. Chính vì vậy, hứng thú là
một trong những yếu tố đem lại hiệu quả làm việc cao của con người.
Hứng thú học tập là thái độ tích cực của chủ thể hướng đến hoạt động học
tập với cảm xúc đặc biệt, thể hiện mong muốn tìm hiểu khám phá hoạt động học
tập và hành động có hiệu quả tốt nhất. Có thể nói hứng thú nói chung và hứng
thú học tập nói riêng là yếu tố tâm lý không thể thiếu được đối với hoạt động học
tập của học sinh.
- Lý do về cơ sở thực tiễn:
Qua thực tiễn giảng dạy, quản lý ở các trường trung cấp của chúng tôi cho
thấy hiện nay, nhiều học sinh đang theo học tại các trường trung cấp không thật hứng
thú với học tập chuyên môn. Họ có nhận thức, thái độ chưa đúng đắn với việc học
nghề, chưa có những hành động học nghề một cách nghiêm túc, tích cực. Chính vì
vậy, sau khi tốt nghiệp các trường trung cấp học sinh thiếu các kỹ năng nghề hoặc
các kỹ năng nghề không đáp ứng được các yêu cầu của thị trường lao động.
Thành phố Hồ Chí Minh là địa phương phát triển kinh tế lớn nhất và năng
động nhất của nước. Tại thành phố Hồ Chí Minh có một số lượng lớn các trường
cao đẳng và trung cấp. Hàng năm các trường này đào tạo một số lượng lớn lao
động có tay nghề, cung cấp cho các khu công nghiệp và hoạt động kinh doanh ở
các tỉnh phía Nam. Có một tỷ lệ khá lớn người lao động được đào tạo tại các
trường cao đẳng và trung cấp này chưa đáp ứng tốt yêu cầu về nhân lực lao động
của các doanh nghiệp do năng lực nghề của họ còn hạn chế, trong quá trình học
tập họ chưa thật say mê, chưa thật gắn bó với nghề nghiệp tương lai. Việc nghiên
cứu hứng thú học tập của học sinh tại các trường trung cấp của Thành phố Hồ
Chí Minh hiện nay là cần thiết để giúp các trường trung cấp có thêm cơ sở khoa
học trong việc nâng cao động lực học tập cho học sinh và nâng cao chất lượng
đào tạo của mình.
Xuất phát từ những lý do trên chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài “Hứng thú
học tập của học sinh các trường trung cấp tại thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài
của luận án.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận, thực tiễn và yếu tố ảnh hưởng hứng thú học tập của
học sinh các trường trung cấp tại thành phố Hồ Chí Minh, từ đó, luận án đề xuất
2
các khuyến nghị tạo hứng thú học tập cho học sinh các trường trung cấp tại thành
phố Hồ Chí Minh nhằm nâng cao chất lượng học tập của học sinh và chất lượng
đào tạo của các trường trung cấp.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
1) Tổng quan các công trình nghiên cứu về hứng thú học tập của học sinh
trường trung cấp.
2) Xây dựng cơ sở lý luận về hứng thú học tập của học sinh trường trung cấp.
3) Đánh giá thực trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hứng thú
học tập của học sinh trường trung cấp tại thành phố Hồ Chí Minh.
4) Đề xuất các khuyến nghị tạo hứng thú học tập cho học sinh trường trung
cấp tại thành phố Hồ Chí Minh.
3. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu của đề tài
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Biểu hiện và mức độ hứng thú học tập của học sinh trường trung cấp.
3.2. Khách thể nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu định lượng: gồm 530 học sinh các trường trung cấp
tại thành phố Hồ Chí Minh. Khách thể phỏng vấn sâu:30 người gồm có cán bộ
quản lý, giáo viên và học sinh. Tổng số khách thể khảo sát: 560 người
3.3. Phạm vi nghiên cứu
3.3.1.Phạm vi về nội dung nghiên cứu:
Nghiên cứu về hứng thú học tập của học sinh trường trung cấp tại thành
phố Hồ Chí Minh, chúng tôi sử dụng quan điểm của Linnenbrink-Garcia L, Durik
AM, Conley AM, Barron KE, Tauer JM, Karabenick SA, Harackiewicz JM
(2010) và quan điểm của Nguyễn Xuân Long (2012) để xác định 3 mặt biểu hiện
của hứng thú học tập của học sinh. Đó là hứng thú học tập của học sinh thể hiện
qua nhận thức, cảm xúc và hành vi.
Về thang đo hứng thú học tập, chúng tôi sử dụng Thang đo hứng thú học
tập của Linnenbrink-Garcia L, Durik AM, Conley AM, Barron KE, Tauer JM,
Karabenick SA, Harackiewicz JM (2010) và thang đo của tác giả Nguyễn Xuân
Long (2012).
3.3.2. Phạm vi về địa bàn nghiên cứu
Đề tài tiến hành khảo sát tại 3 trường trung cấp tại Thành phố Hồ Chí Minh: 1)
Trường Trung cấp Bách Nghệ Thành phố Hồ Chí Minh. 2) Trường Trung cấp Kinh
tế - Kỹ thuật Quận 12. 3) Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Nguyễn Hữu Cảnh.
3.3.2. Phạm vi về khách thể nghiên cứu
Học sinh các trường trung cấp; Cán bộ quản lý các trường trung cấp; Giáo
viên các trường trung cấp.
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp luận nghiên cứu
