Tóm tắt luận văn Tiến sĩ Kinh tế: Phân cấp quản lý NSNN ở CHDCND Lào - Thực trạng và giải pháp

Chia sẻ: Hieu Minh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

40
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của luận án tập trung làm rõ các vấn đề lý luận về phân cấp quản lý Ngân sách nhà nước; đánh giá xác đáng, cơ sở những mặt tích cực và những hạn chế của các quy định về nội dung phân cấp quản lý Ngân sách nhà nước trong Luật Ngân sách nhà nước năm 2006 trước những biến đổi tình hình kinh tế, tài chính và các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Tiến sĩ Kinh tế: Phân cấp quản lý NSNN ở CHDCND Lào - Thực trạng và giải pháp

Bé gi¸o dôc vμ ®μo t¹o bé tμi chÝnh Häc viÖn tμi chÝnh ------ED------ PangThong LuængV¨nXay Ph©n cÊp qu¶n lý Nsnn ë chdcnd lμo thùc tr¹ng vμ gi¶i ph¸p Chuyªn ngµnh: Kinh tÕ tµi chÝnh – Ng©n hµng M· sè: 62.31.12.01 Tãm t¾t LuËn ¸n TiÕn sÜ kinh tÕ Hµ Néi – 2010
C«ng tr×nh ®−îc hoμn thμnh t¹i C¸c c«ng tr×nh cña t¸c gi¶ ®∙ c«ng bè Häc viÖn tμi chÝnh cã liªn quan ®Õn luËn ¸n 1. PangThong LuængV¨nXay (22/9/2008), “Ph©n cÊp qu¶n lý Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: NSNN ë ViÖt Nam vμ bμi häc kinh nghiÖm ®èi víi vÊn ®Ò 1. PGS.TS Lª V¨n ¸i ph©n cÊp NSNN ë CHDCND Lμo”. T¹p chÝ Bé Tµi chÝnh, sè 2. TS NguyÔn ThÞ Ch¾t 89, n¨m thø 2, tr. 3 vμ tr. 6. 2. PangThong LuængV¨nXay (2008), “Ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë Céng hßa D©n chñ Nh©n d©n Lμo”, T¹p chÝ nghiªn cøu Tµi chÝnh kÕ to¸n, sè 10(63), tr. 53 vμ tr. 54. Ph¶n biÖn 1: GS, TSKH ................................................................. 3. PangThong LuængV¨nXay (07-11/9/2009), “Quan ®iÓm Häc viÖn Hμnh chÝnh Quèc gia chung vÒ qu¶n lý NSNN”, T¹p chÝ Bé Tµi chÝnh, sè 138, tr. 10 Ph¶n biÖn 2: PGS, TS..................................................................... 4. PangThong LuængV¨nXay (28/09/2009-02/10/2009), “ Quan Bé Tμi chÝnh ®iÓm vÒ hoμn thiÖn, ®æi míi ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ®èi víi Ph¶n biÖn 3: TS ............................................................................. t×nh h×nh thùc tÕ cña CHDCND Lμo”, T¹p chÝ Bé Tµi chÝnh, §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n sè 141, tr. 3. 5. PangThong LuængV¨nXay (02-06/11/2009 vμ 09- 13/11/2009), “ Mét sè ®Þnh h−íng vμ gi¶i ph¸p lín”, T¹p chÝ LuËn ¸n sÏ ®−îc b¶o vÖ tr−íc Héi ®ång chÊm luËn ¸n nhμ n−íc Bé Tµi chÝnh, sè 146 , tr.3 vμ sè 147, tr. 3. häp t¹i: Häc viÖn Tμi chÝnh 6. PangThong LuængV¨nXay (07-11/12/2009), “ Mét sè ®iÒu vμo håi ........ giê ........ ngμy ........ th¸ng ........ n¨m 200 .............. kiÖn cÇn cã ®Ó triÓn khai thùc thi c¸c gi¶i ph¸p ®Þnh h−íng hoμn thiÖn ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë CHDCND Lμo”, T¹p chÝ Bé Tµi chÝnh, sè 151, tr. 3. Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i: - Th− viÖn Quèc gia - Th− viÖn Häc viÖn Tμi chÝnh
1 2 Më §ÇU Ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tμi lμ c¸c vÊn ®Ò lý luËn vÒ ph©n cÊp NSNN cã tÝnh phæ biÕn hiÖn nay, hiÖn tr¹ng thu, chi vμ ph©n cÊp qu¶n lý NSNN cña 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu Lμo giai ®o¹n tõ n¨m 1986 ®Õn nay. Ngμy nay ph©n cÊp qu¶n lý NSNN lμ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n 4. ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi nghiªn cøu lý NSNN cã tÇm quan träng ®Æc biÖt. ë CHDCND Lμo vÊn ®Ò ph©n cÊp B»ng viÖc hÖ thèng hãa, ph©n tÝch, lμm râ thªm c¸c vÊn ®Ò lý luËn qu¶n lý NSNN ®−îc ®Æt ra trong LuËt NSNN n¨m 1994. Tuy nhiªn qua mét vÒ ph©n cÊp qu¶n lý NSNN, luËn ¸n cã gi¸ trÞ n©ng cao nh÷ng nhËn thøc kho¶ng thêi gian thùc hiÖn h¬n 12 n¨m, nh÷ng néi dung quy ®Þnh vÒ ph©n vÒ ph©n cÊp qu¶n lý NSNN trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng cã sù cÊp qu¶n lý NSNN trong LuËt NSNN n¨m 1994 tá ra kh«ng cßn thÝch hîp qu¶n lý Nhμ n−íc theo ®Þnh h−íng XHCN. §ång thêi, víi viÖc thu thËp vμ tr−íc nh÷ng biÕn ®æi t×nh h×nh kinh tÕ, x· héi cña ®Êt n−íc. Nh»m ®æi míi hÖ thèng hãa c¸c t− liÖu, sè liÖu, vÒ t×nh h×nh thu, chi, ph©n cÊp qu¶n lý c«ng t¸c qu¶n lý NSNN nãi chung vμ ph©n cÊp qu¶n lý NSNN nãi riªng, NSNN Lμo giai ®o¹n tõ n¨m 1986 ®Õn nay, luËn ¸n phÇn nμo ®· cung cÊp ngμy 26 th¸ng 12 n¨m 2006 Quèc héi n−íc CHDCND Lμo ®· th«ng qua cho c¸c nhμ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch NSNN mét c¸i nh×n vÒ thùc tr¹ng qu¶n LuËt NSNN míi thay cho LuËt NSNN n¨m 1994. Néi dung cèt yÕu trong lý NSNN trong giai ®o¹n qua cã c¨n cø thùc tiÔn. §ã chÝnh lμ ý nghÜa LuËt NSNN míi lμ quy ®Þnh c¸c vÊn ®Ò vÒ ph©n cÊp qu¶n lý NSNN gi÷a c¸c khoa häc vμ thùc tiÔn cña ®Ò tμi luËn ¸n. cÊp chÝnh quyÒn tõ Trung −¬ng ®Õn §Þa ph−¬ng. Qua nghiªn cøu c¸c néi 5. KÕt cÊu cña LuËn ¸n dung ph©n cÊp qu¶n lý NSNN trong LuËt NSNN n¨m 2006 cho thÊy bªn Ngoμi phÇn më ®Çu vμ kÕt luËn, luËn ¸n ®−îc kÕt cÊu thμnh 3 ch−¬ng c¹nh nh÷ng quy ®Þnh phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ, tμi chÝnh hiÖn theo lèi truyÒn thèng. nay, cßn nhiÒu néi dung quy ®Þnh ch−a thùc s¸t víi qu¸ tr×nh biÕn ®æi kinh CH¦¥NG 1 tÕ, x· héi cña ®Êt n−íc, nhÊt lμ trong bèi c¶nh ph¸t triÓn m¹nh mÏ nÒn kinh MéT Sè VÊN §Ò Lý LUËN C¥ B¶N VÒ PH¢N CÊP QU¶N Lý NSNN tÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý cña Nhμ n−íc theo ®Þnh h−íng XHCN, héi nhËp Vμ KINH NGHIÖM PH¢N CÊP QU¶N Lý NSNN CñA VIÖT NAM kinh tÕ ngμy cμng s©u réng vμ thùc hiÖn c«ng cuéc C¶i c¸ch hμnh chÝnh mét Môc ®Ých chÝnh cña ch−¬ng lμ hÖ thèng hãa lμm râ thªm c¸c vÊn ®Ò c¸ch quyÕt liÖt. lý luËn vÒ ph©n cÊp qu¶n lý NSNN cã tÝnh phæ biÕn hiÖn nay, ®ång thêi ®Ò N¾m b¾t ®−îc thùc tÕ ®ã, nh»m gãp thªm nh÷ng ý t−ëng trong viÖc cËp ng¾n gän vÒ t×nh h×nh ph©n cÊp NSNN cña ViÖt Nam qua c¸c giai ®o¹n, hoμn thiÖn c¸c néi dung ph©n cÊp qu¶n lý NSNN theo nh÷ng quy ®Þnh cña tõ ®ã rót ra nh÷ng bμi häc ®èi víi vÊn ®Ò ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë Lμo. LuËt NSNN n¨m 2006, t«i ®· chän ®Ò tμi “Ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë §Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých trªn, ch−¬ng nμy tËp trung nghiªn cøu c¸c vÊn CHDCND Lµo - Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p” lμm c«ng tr×nh nghiªn cøu b¶o ®Ò chñ yÕu sau ®©y: vÖ luËn ¸n tiÕn sÜ kinh tÕ. 1.1 Mét sè vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ ph©n cÊp qu¶n lý NSNN 2. Môc ®Ých cña ®Ò tµi nghiªn cøu 1.1.1 Sù cÇn thiÕt tiÕn hµnh ph©n cÊp NSNN §Ò tμi tËp trung lμm râ c¸c vÊn ®Ò lý luËn vÒ ph©n cÊp qu¶n lý NSNN, Qua ph©n tÝch luËn ¸n cho r»ng viÖc c¸c n−íc tiÕn hμnh ph©n cÊp ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ mét c¸ch x¸c ®¸ng, cã c¬ së nh÷ng mÆt tÝch cùc vμ qu¶n lý NSNN xuÊt ph¸t tõ c¸c lý do sau ®©y: nh÷ng mÆt cßn bÊt cËp cña c¸c quy ®Þnh vÒ néi dung ph©n cÊp qu¶n lý Thø nhÊt, xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu æn ®Þnh chÝnh trÞ, b¶o ®¶m tÝnh thèng NSNN trong LuËt NSNN n¨m 2006, tr−íc nh÷ng biÕn ®æi cña t×nh h×nh kinh nhÊt cña quèc gia, tr−íc xu h−íng ph©n c¸t cø nh− hiÖn nay. tÕ, tμi chÝnh vμ c¸c chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vμ Nhμ n−íc. Tõ ®ã ®Ò Thø hai, xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc cña xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn hoμn thiÖn nh÷ng néi dung ph©n cÊp NSNN, khuyÕn khÝch tÝnh n¨ng ®éng, tù chñ cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn khai qu¶n lý NSNN ®−îc quy ®Þnh trong LuËt NSNN n¨m 2006. th¸c cã hiÖu qu¶, sö dông tiÕt kiÖm nguån lùc cña NSNN. 3. §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu Thø ba, xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu më réng ph©n cÊp qu¶n lý hμnh chÝnh, §Ò tμi lÊy ®èi t−îng nghiªn cøu chÝnh lμ c¸c néi dung ph©n cÊp qu¶n lý kinh tÕ, x· héi cho chÝnh quyÒn c¸c cÊp ®¶m nhËn. NSNN ®−îc thÓ hiÖn trong LuËt NSNN n¨m 2006.
3 4 1.2.1 Kh¸i niÖm ph©n cÊp qu¶n lý NSNN 1.4.1 Néi dung cña ph©n cÊp qu¶n lý NSNN Xung quanh vÊn ®Ò ph©n cÊp qu¶n lý NSNN hiÖn nay trong c¸c tμi Ph©n cÊp qu¶n lý NSNN thùc chÊt lμ viÖc trao quyÒn vμ tr¸ch nhiÖm liÖu chuyªn m«n cã khi ng−êi ta dïng thuËt ng÷ “Ph©n cÊp NSNN” cã khi cho c¸c cÊp chÝnh quyÒn trong qu¶n lý, khai th¸c, sö dông c¸c nguån lùc ng−êi ta dïng thuËt ng÷ “Ph©n cÊp qu¶n lý NSNN” lÉn lén nhau LuËn ¸n cña NSNN. ViÖc trao quyÒn ®ã tËp trung vμo viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò chñ cho r»ng hai thuËt ng÷ nμy cã néi hμm kh¸c nhau kh«ng thÓ lÉn lén. yÕu sau ®©y: Tõ sù ph©n tÝch néi hμm kh¸c nhau cña hai thuËt ng÷ trªn LuËn ¸n Thø nhÊt, quy ®Þnh cÊp NSNN cho r»ng ®èi víi NSNN th× nªn dïng thuËt ng÷ “Ph©n cÊp qu¶n lý NSNN” Néi dung ®Çu tiªn cña ph©n cÊp qu¶n lý NSNN lμ x¸c ®Þnh trong hÖ th× chuÈn x¸c h¬n vμ tõ ®ã luËn ¸n ®−a ra ®Þnh nghÜa vÒ ph©n cÊp qu¶n lý thèng NSNN cña mét quèc gia tån t¹i bao nhiªu cÊp ng©n s¸ch. Cho ®Õn NSNN. Ph©n cÊp qu¶n lý NSNN lµ viÖc chuyÓn giao mét phÇn quyÒn lùc nay qua nghiªn cøu cho thÊy ë hÇu hÕt c¸c quèc gia viÖc quy ®Þnh c¸c cÊp vµ tr¸ch nhiÖm ®iÒu hµnh, qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng cña NSNN tõ chÝnh NSNN th−êng dùa vμo cÊp chÝnh quyÒn. C¸ch x¸c ®Þnh cÊp ng©n s¸ch nh− quyÒn cÊp trªn cho chÝnh quyÒn cÊp d−íi, song vÉn ph¶i b¶o ®¶m nguyªn vËy ch−a thùc x¸c ®¸ng cã sù ®¸nh ®ång gi÷a cÊp ng©n s¸ch víi mét cÊp t¾c tËp trung thèng nhÊt, cã ph©n c«ng, ph©n nhiÖm trong qu¶n lý NSNN dù to¸n. LuËn ¸n cho r»ng mét cÊp ng©n s¸ch ph¶i b¶o ®¶m ®−îc tÝnh ®éc mét c¸ch râ rµng, minh b¹ch. lËp t−¬ng ®èi cña nã. NÕu mét cÊp chÝnh quyÒn mμ nguån thu kh«ng cã, 1.3.1 §Æc ®iÓm ph©n cÊp qu¶n lý NSNN toμn bé c¸c kho¶n chi tiªu dùa hoμn toμn sù tμi trî cña ng©n s¸ch cÊp trªn Nh»m ph©n biÖt râ h¬n vÒ ph©n cÊp qu¶n lý NSNN víi ph©n cÊp qu¶n th× kh«ng thÓ coi lμ mét cÊp ng©n s¸ch. Víi c¸ch ®Æt vÊn ®Ò nh− vËy, luËn lý c¸c lÜnh vùc kh¸c luËn ¸n ph©n tÝch vμ ®−a ra 4 ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ph©n ¸n cho r»ng mét cÊp ng©n s¸ch ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c tiªu chÝ sau ®©y: cÊp qu¶n lý NSNN, ®ã lμ: - CÊp chÝnh quyÒn cã mét cÊp ng©n s¸ch khi cã kh¶ n¨ng khai th¸c - Ph©n cÊp qu¶n lý NSNN g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph©n cÊp qu¶n lý hμnh nguån thu do b¶n th©n ho¹t ®éng kinh tÕ ®Þa ph−¬ng ®ã t¹o ra vμ tèi thiÓu Ýt chÝnh, kinh tÕ, x· héi cña Nhμ n−íc cho chÝnh quyÒn c¸c cÊp. Ph©n cÊp qu¶n b¶o ®¶m ®−îc 50% nhu cÇu chi. lý hμnh chÝnh, kinh tÕ x· héi lμ tiÒn ®Ò cña ph©n cÊp qu¶n lý NSNN. Ph©n - CÊp chÝnh quyÒn cã mét cÊp ng©n s¸ch ph¶i lμ mét cÊp chÝnh quyÒn cÊp qu¶n lý NSNN b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn vËt chÊt vμ thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n cã ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, tμi chÝnh diÔn ra trªn cÊp qu¶n lý hμnh chÝnh, kinh tÕ, x· héi cña quèc gia. ®Þa bμn do m×nh qu¶n lý. - Ph©n cÊp qu¶n lý NSNN chÞu ¶nh h−ëng bëi c¸c lîi Ých kinh tÕ, tμi Khi cã ®Çy ®ñ hai tiªu chÝ trªn th× ®i liªn mét cÊp chÝnh quyÒn h×nh chÝnh gi÷a c¸c cÊp chÝnh quyÒn. C¸ch thøc gi¶i quyÕt lîi Ých kinh tÕ, tμi thμnh mét cÊp ng©n s¸ch. chÝnh gi÷a c¸c cÊp chÝnh quyÒn cña Nhμ n−íc quyÕt ®Þnh møc ®é, h×nh hμi Thø hai, ph©n ®Þnh nhiÖm vô chi gi÷a c¸c cÊp chÝnh quyÒn. §©y lμ cña m« h×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN. mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña ph©n cÊp qu¶n lý NSNN. NÕu - M« h×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN lμ mét m« h×nh ®éng nã phô thuéc viÖc ph©n ®Þnh kh«ng râ rμng, minh b¹ch cã thÓ dÉn ®Õn hÖ lôy lμ mÊt b×nh vμo sù thay ®æi t×nh h×nh kinh tÕ, x· héi vμ c¸c chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch cña ®¼ng, chång chÐo, l·ng phÝ nguån lùc cña NSNN. ViÖc ph©n ®Þnh nhiÖm vô §¶ng vμ Nhμ n−íc trong tõng giai ®o¹n lÞch sö. Kh«ng cã mét m« h×nh chi th−êng phô thuéc vμo lo¹i h×nh dÞch vô c«ng, yÕu tè qu¶n lý kinh tÕ vμ ph©n cÊp nμo cè ®Þnh ¸p dông cho mäi giai ®o¹n lÞch sö, cho mäi n−íc. c¸c chi phÝ giao dÞch. Nãi c¸ch kh¸c, nhiÖm vô chi th−êng phô thuéc vμo - ViÖc thùc thi m« h×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN lu«n g¾n víi qu¸ tr×nh viÖc ph©n ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô qu¶n lý hμnh chÝnh, kinh tÕ, x· héi cña kiÓm tra gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan quyÒn lùc. ë mét møc ®é nμo ®ã ph©n c¸c cÊp chÝnh quyÒn. cÊp qu¶n lý NSNN cã thÓ lμm suy yÕu c¸c môc tiªu qu¶n lý vÜ m« cña Nhμ Do ®o, luËn ¸n cho r»ng c¨n cø ®Ó ph©n giao nhiÖm vô chi ng©n s¸ch n−íc do ch¹y theo lîi Ých côc bé, ®Þa ph−¬ng. ChÝnh v× vËy cμng m« réng cho c¸c cÊp chÝnh quyÒn lμ dùa vμo vÊn ®Ò ph©n cÊp qu¶n lý hμnh chÝnh, kinh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN, cμng ph¶i t¨ng c−êng kiÓm tra, gi¸m s¸t b¶o ®¶m tÕ, x· héi cña Nhμ n−íc ®èi víi mçi cÊp chÝnh quyÒn. tÝnh thèng nhÊt cña nÒn tμi chÝnh quèc gia. Thø ba, ph©n giao nguån thu vµ c¸c kho¶n thu cho c¸c cÊp chÝnh quyÒn. Ph©n giao nguån thu vμ c¸c kho¶n thu cho c¸c cÊp chÝnh quyÒn lμ sù
5 6 ph©n ®Þnh quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm trong khai th¸c, sö dông nguån thu cho c¸c t−¬ng ®èi cña c¸c cÊp ng©n s¸ch trong viÖc khai th¸c nguån thu vμ thùc hiÖn cÊp chÝnh quyÒn. C¨n cø ®Ó ph©n giao nguån thu cho c¸c cÊp chÝnh quyÒn lμ nhiÖm vô chi mét c¸ch linh ho¹t ho¹t, ®¹t hiÖu qu¶. ViÖc x¸c ®Þnh thÈm sù ph©n ®Þnh nhiÖm vô chi cho c¸c cÊp chÝnh quyÒn. M« h×nh ph©n giao quyÒn trong viÖc ban hμnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é trong lÜnh vùc ng©n s¸ch cho nguån thu phæ biÕn hiÖn nay trªn thÕ giíi th−êng ®−îc x¸c lËp d−íi c¸c d¹ng: cÊp d−íi th−êng phô thuéc vμo thÈm quyÒn hμnh chÝnh cña cÊp d−íi. Tuy - C¬ së chÞu thuÕ, thuÕ suÊt thuéc vÒ quyÒn chi phèi cña Trung −¬ng, nhiªn, viÖc x¸c ®Þnh thÈm quyÒn trong viÖc ban hμnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é liªn ®Þa ph−¬ng ®−îc ®iÒu tiÕt mét phÇn thuÕ thu ®−îc. quan ®Õn ho¹t ®éng thu chi cña NSNN, sÏ cã ¶nh h−ëng ®Õn c¸c môc tiªu - ViÖc Ên ®Þnh thuÕ suÊt giao chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng quyÕt ®Þnh, Trung qu¶n lý vÜ m« cña NSNN nªn cÇn hÕt søc thËn träng. −¬ng chØ chi phèi ®Õn c¬ së chÞu thuÕ hoÆc cã khi ngay c¶ c¬ së chÞu thuÕ Thø s¸u, quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn trong viÖc gi÷a Trung −¬ng vμ ®Þa ph−¬ng cã sù tháa thuËn ®Ó ph©n chia quyÒn quyÕt lËp, chÊp hµnh quyÕt to¸n NSNN. Nh»m b¶o ®¶m qu¶n lý NSNN mét c¸ch ®Þnh tïy theo tÝnh chÊt cña tõng lo¹i thuÕ. chÆt chÏ, râ rμng minh b¹ch, n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn - QuyÒn thùc thi c¸c biÖn ph¸p thu NSNN tïy theo t×nh h×nh thùc tÕ mμ vμ c¸c ®¬n vÞ thô h−ëng NSNN cÇn ph¶i quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm trong x©y cã thÓ ®−îc tËp trung do Trung −¬ng quyÕt ®Þnh, do ®Þa ph−¬ng quyÕt ®Þnh dùng, tæ chøc thùc hiÖn dù to¸n vμ quyÕt to¸n NSNN. §ã lμ néi dung kh«ng hoÆc theo c¬ chÕ phèi hîp. thÓ thiÕu trong ph©n cÊp qu¶n lý NSNN. Nãi chung cho dï ¸p dông d¹ng nμo th× viÖc ph©n giao nguån thu vμ Tïy theo ®iÒu kiÖn, c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng cña mçi n−íc mμ møc kho¶n thu cña ng©n s¸ch cho chÝnh quyÒn c¸c cÊp ®Òu ph¶i dùa trªn c¬ së ®é, c¸ch thøc thùc hiÖn c¸c néi dung trªn cã sù kh¸c nhau. ph©n ®Þnh nhiÖm vô chi, tÝnh chÊt, vÞ trÝ, t¸c dông cña tõng kho¶n thu. 1.5.1 Nh÷ng nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn néi dung ph©n cÊp qu¶n lý NSNN Thø t−, x¸c ®Þnh hÖ thèng ®iÒu hßa NSNN. Sù h×nh thµnh hÖ thèng Thø nhÊt, nguån lùc vËt chÊt cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn. Nguån lùc vËt ®iÒu hßa ng©n s¸ch tr−íc hÕt do chñ tr−¬ng ph©n giao nguån thu cña Nhµ chÊt cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn ë ®©y ®−îc hiÓu lμ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng kinh tÕ n−íc, t¹o ra sù rµng buéc, chi phèi cña Trung −¬ng ®èi víi ®Þa ph−¬ng, mÆt t¹o ra nguån thu cho NSNN, ®ång thêi lμ nhu cÇu vÒ nguån cña c¸c cÊp chÝnh kh¸c trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ng©n s¸ch cña c¸c cÊp xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng quyÒn. ChÝnh nh©n tè nμy sÏ quyÕt ®Þnh ®Õn møc ®é vμ c¸ch thøc ph©n giao mÊt c©n ®èi, cã thÓ béi thu vµ cã thÓ béi chi. C¬ chÕ ®iÒu hßa ng©n s¸ch cã nguån thu cho c¸c cÊp chÝnh quyÒn. thÓ ng©n s¸ch cÊp trªn ®iÒu tiÕt mét phÇn nguån thu cña ng©n s¸ch cÊp d−íi Thø hai, m« h×nh tæ chøc bé m¸y Nhμ n−íc theo h×nh thøc liªn bang khi ng©n s¸ch cÊp d−íi cã béi thu, cã thÓ bæ sung cho ng©n s¸ch cÊp d−íi hay theo h×nh thøc ®¬n nhÊt. NÕu m« h×nh tæ chøc Nhμ n−íc theo liªn khi ng©n s¸ch cÊp d−íi béi chi. Nghiªn cøu t×nh h×nh ng©n s¸ch cña c¸c bang th× møc ®é ph©n cÊp trong lÜnh vùc ho¹t ®éng NSNN réng r¶i h¬n, n−íc cho thÊy Ýt xÈy ra t×nh tr¹ng ng©n s¸ch cÊp trªn ®iÒu tiÕt ng©n s¸ch cÊp tÝnh ®éc lËp cña c¸c cÊp ng©n s¸ch trong viÖc xö lý c¸c néi dung ph©n cÊp d−íi mμ phæ biÕn ng©n s¸ch cÊp trªn bæ sung cho ng©n s¸ch cÊp d−íi. Bæ cao h¬n. Quan hÖ gi÷a ng©n s¸ch liªn bang víi ng©n s¸ch c¸c bang lμ quan sung ®Ó c©n ®èi ng©n s¸ch cÊp d−íi; bæ sung ®Ó hç trî nhiÖm vô më réng hÖ hç trî lÉn nhau. Ng©n s¸ch bang Ýt phô thuéc vÒ mÆt chÝnh s¸ch cô thÓ ®Çu t− XDCB cña ng©n s¸ch cÊp d−íi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Th«ng cña liªn bang. NÕu viÖc tæ chøc bé m¸y hμnh chÝnh nhμ n−íc theo h×nh th−êng ®Ó ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc cña c¬ chÕ bæ sung ng−êi ta th−êng thøc ®¬n nhÊt th× viÖc ph©n qu¶n lý NSNN cã giíi h¹n nhÊt ®Þnh. NSTW dùa vμo kh¶ n¨ng cña tõng cÊp ng©n s¸ch ®Ó Ên ®Þnh møc bæ sung vμ æn vÉn ®ãng vai trß chñ ®¹o. Ng©n s¸ch cÊp d−íi Ýt nhiÒu cßn phô thuéc vμo ®Þnh trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ng©n s¸ch cÊp trªn. Thø n¨m, x¸c ®Þnh thÈm quyÒn trong viÖc ban hµnh chÝnh s¸ch, chÕ Thø ba, c¸c quy ®Þnh cña Nhμ n−íc vÒ thÈm quyÒn trong viÖc gi¶i quyÕt ®é liªn quan ®Õn ho¹t ®éng thu, chi cña NSNN vµ viÖc vay nî cña c¸c cÊp c¸c vÊn ®Ò hμnh chÝnh, kinh tÕ, x· héi cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn. Tuy theo møc chÝnh quyÒn. Trong ph©n cÊp qu¶n lý NSNN viÖc x¸c ®Þnh ®óng thÈm quyÒn ®é quy ®Þnh c¸c thÈm quyÒn nªu trªn ®èi víi c¸c cÊp chÝnh quyÒn mμ cã møc trong viÖc ban hμnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é liªn quan ®Õn ho¹t ®éng thu, chi vμ ®é, c¸ch thøc xö lý c¸c néi dung ph©n cÊp qu¶n lý NSNN kh¸c nhau. vay nî cã ý nghÜa hÕt søc quan träng, nã kh«ng chØ b¶o ®¶m tÝnh thèng nhÊt Thø t−, viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò hμnh chÝnh, kinh tÕ cña ®Êt n−íc theo cña ho¹t ®éng NSNN mμ cßn t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao ®−îc tÝnh ®éc lËp h×nh thøc tËp quyÒn, hay ph©n quyÒn. H×nh thøc tËp quyÒn cã nghÜa lμ mäi
7 8 ho¹t ®éng qu¶n lý hμnh chÝnh, kinh tÕ, x· héi t¹i ®Þa ph−¬ng, vïng l·nh thæ do “xin, cho” cöa quyÒn trong lÜnh vùc thu chi NSNN, t¹o c¬ héi, ®iÒu kiÖn cho chÝnh quyÒn Trung −¬ng ®¶m nhËn bëi mét bé mÊy t¹i diÖn cña Trung −¬ng ng−êi d©n tham gia vμo qu¸ tr×nh qu¶n lý NSNN mét c¸ch trùc tiÕp, hoÆc n»m ë ®Þa ph−¬ng. Víi h×nh thøc tËp quyÒn th× kh«ng cã cÊp ng©n s¸ch mμ qua ®¹i diÖn cña m×nh; t¹o ra mèi liªn hÖ gi÷a ng−êi d©n vμ bé m¸y qu¶n lý duy nhÊt chØ cã NSTW. Nhμ n−íc. Ngoμi ra, nÕu ph©n cÊp qu¶n lý NSNN mét c¸ch thÝch hîp, sÏ Ng−îc l¹i nÕu lμ h×nh thøc ph©n quyÒn th× trong hÖ thèng NSNN h×nh b¶o ®¶m quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña ng−êi d©n trong viÖc thô h−ëng c¸c dÞch thμnh nhiÒu cÊp ng©n s¸ch vμ nh− vËy, c¸c néi dung ph©n cÊp qu¶n lý vô c«ng, ®ång thêi gãp phÇn khai th¸c vμ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc NSNN míi ®−îc tæ chøc thùc hiÖn. cña x· héi. Thø n¨m, tÝnh ®Æc thï vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ, x· héi vμ lÞch sö - MÆt tiªu cùc cña ph©n cÊp qu¶n lý NSNN cña tõng ®Þa ph−¬ng, vïng, miÒn. TÝnh ®Æc thï ®ã quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc tæ NÕu m« h×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ®−îc thiÕt lËp kh«ng phï hîp chøc bé m¸y cai trÞ cña Nhμ n−íc. Vμ chÝnh c¸ch tæ chøc bé m¸y cai trÞ cña víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng h¹n chÕ, tiªu cùc Nhμ n−íc mμ cã thÓ h×nh thμnh ®Æc thï ho¹t ®éng cña c¸c cÊp ng©n s¸ch nhÊt ®Þnh. Nã cã thÓ lμm ph©n t¸n nguån lùc, sö dông nguån lùc kh«ng hiÖu kh¸c nhau vμ mèi liªn hÖ víi ng©n s¸ch cÊp trªn còng cã sù kh¸c nhau. VÝ qu¶, khoÐt s©u sù mÊt b×nh ®¼ng trong viÖc sö dông nguån lùc NSNN, lμm dô ng©n s¸ch cña khu tù trÞ tÊt yÕu sÏ kh¸c víi ng©n s¸ch cña mét TØnh trùc suy yÕu vai trß ®iÒu tiÕt kinh tÕ vÜ m« cña Nhμ n−íc Trung −¬ng. thuéc Trung −¬ng. 1.7.1 C¸c yªu cÇu vµ nguyªn t¾c ph©n cÊp qu¶n lý NSNN Thø s¸u: N¨ng lùc, tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ, tμi chÝnh, hμnh chÝnh, x· Yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi vÊn ®Ò ph©n cÊp qu¶n lý NSNN lμ: héi cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn - B¶o ®¶m tÝnh thèng nhÊt cña NSNN, ®ã lμ sù th«ng nhÊt vÒ môc tiªu sö Nh− chóng ta biÕt, thùc chÊt cña viÖc ph©n cÊp qu¶n lý NSNN lμ viÖc dông NSNN, sù thèng nhÊt vÒ quyÒn lùc vμ ph−¬ng ph¸p sö dông NSNN. trao quyÒn vμ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, ®iÒu hμnh, sö dông NSNN cho chÝnh - T«n träng tÝnh ®Æc thï cña tõng lo¹i hμng hãa dÞch vô c«ng khi ph©n quyÒn c¸c cÊp. Møc ®é vμ c¸ch thøc trao quyÒn ®ã phô thuéc tr×nh ®é n¨ng giao nhiÖm vô chi cho tõng cÊp NSNN. §èi víi nh÷ng lo¹i hμng hãa dÞch vô lùc qu¶n lý cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn. NÕu tr×nh ®é, n¨ng lùc qu¶n lý yÕu c«ng mμ viÖc cung cÊp vμ sö dông nã võa tèn kÐm, võa cã ¶nh h−ëng ®Õn kÐm mμ trao nhiÒu quyÒn vμ tr¸ch nhiÖm th× kh«ng nh÷ng kh«ng thùc hiÖn lîi Ých toμn côc th× c¸c kho¶n chi phôc vô cho viÖc cung cÊp hμng hãa dÞch ®−îc mμ cã thÓ g©y ph−¬ng h¹i ®Õn lîi Ých chung trong sö dông nguån lùc vô c«ng thuéc lo¹i nμy thi do NSTW ®¶m nhËn. cña NSNN. - Chó träng ®Õn ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i thuÕ, phÝ trong ph©n ®Þnh nguån Thø b¶y, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vμ khu vùc. Héi nhËp kinh tÕ quèc thu cho chÝnh quyÒn c¸c cÊp tÕ vμ khu vùc võa cã t¸c ®éng ®Õn sù ph©n c«ng l¹i lao ®éng, võa cã ¶nh - Chó träng ®Õn møc chªnh lÖch tèi thiÓu ®Õn kh¶ n¨ng cung cÊp vμ h−ëng kh«ng nhá ®Õn tÝnh ®éc lËp cña Nhμ n−íc trong viÖc xö lý c¸c vÊn ®Ò h−ëng thô dÞch vô c«ng gi÷a c¸c vïng miÒn ®Ó x¸c lËp møc ®é bæ sung ng©n kinh tÕ x· héi, trong ®ã cã vÊn ®Ò ph©n cÊp qu¶n lý NSNN. s¸ch cÊp trªn cho ng©n s¸ch cÊp d−íi 1.6.1 TÝnh hai mÆt cña ph©n cÊp qu¶n lý NSNN - Khi quy ®Þnh thÈm quyÒn ban hμnh chÝnh s¸ch chÕ ®é liªn quan ®Õn MÆc dï cho ®Õn ph©n cÊp qu¶n lý NSNN lμ mét xu h−íng kh¸ch ho¹t ®éng thu, chi, vay nî cña NSNN cÇn ph¶i b¶o ®¶m yªu cÇu an ninh tμi quan, b¾t nguån tõ yªu cÇu më réng ph©n cÊp qu¶n lý hμnh chÝnh, kinh tÕ, chÝnh, tÝnh bÒn v÷ng cña NSNN vμ vai trß qu¶n lý vÜ m« cña NSTW. x· héi, song ph©n cÊp qu¶n lý NSNN th−êng tån t¹i hai mÆt ®èi lËp nhau: §Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn c¸c yªu cÇu trªn trong qu¸ tr×nh ph©n cÊp qu¶n mÆt tÝch cùc vμ mÆt tiªu cùc. lý NSNN cÇn ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c sau: - MÆt tÝch cùc: - Thùc hiÖn nguyªn t¾c thèng nhÊt, tËp trung d©n chñ LuËn ¸n cho r»ng nÕu m« h×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ®−îc thiÕt lËp - Gi¶i quyÕt hμi hßa gi÷a yªu cÇu hiÖu qu¶ vμ c«ng b»ng trong ph©n cÊp mét c¸ch phï hîp víi yªu cÇu thùc tÕ cña ®Êt n−íc th× nã sÏ ®−a ®Õn nh÷ng qu¶n lý NSNN t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi qu¸ tr×nh qu¶n lý kinh tÕ, x· héi nãi chung vμ qu¶n - T«n träng yªu cÇu cña thùc tiÔn ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi nãi chung vμ lý NSNN nãi riªng. Ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ®óng ®¾n cã thÓ xãa bá c¬ chÕ ho¹t ®éng NSNN nãi riªng
9 10 Tãm l¹i, trªn ®©y lμ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ ph©n cÊp qu¶n CH¦¥NG 2 lý NSNN mμ luËn ¸n ®· ®Ò cËp nh»m môc ®Ých lμm c¬ së cho viÖc xem THùC TR¹NG PH¢N CÊP QU¶N Lý NSNN xÐt ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN trong thùc tiÔn. ë CHDCND LμO Tõ N¡M 1986 §ÕN NAY 1.2 Ph©n cÊp qu¶n lý NSNN cña ViÖt Nam vµ bµi häc kinh nghiÖm ®èi Nh»m ®−a nh÷ng ®¸nh gi¸ x¸c ®¸ng t×nh h×nh ph©n cÊp qu¶n lý víi Lµo NSNN ë CHDCND Lμo, ch−¬ng nμy ®i s©u ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò chñ yÕu LuËn ¸n tËp trung m« t¶ t×nh h×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN cña ViÖt sau ®©y: Nam qua c¸c giai ®o¹n 1967-1983; 1983-1989; giai ®oan cã luËt NSNN 2.1 Kh¸i qu¸t mét sè nÐt vÒ chñ tr−¬ng phÊt triÓn kinh tÕ - x· héi cña 1996 vμ luËt NSNN n¨m 2002. Trong ®ã ®Æc biÖt m« t¶ kh¸ tØ mØ vÒ nh÷ng Lµo tõ sau ®¹i héi §¶ng NDCM Lµo lÇn thø IV (1986) ®Õn nay néi dung ph©n cÊp qu¶n lý NSNN theo quy ®Þnh cña LuËt NSNN n¨m 2002 2.1.1 C¸c chñ tr−¬ng lín cña §¶ng NDCM Lµo vμ ®−a ra nh÷ng nhËn xÐt c¸ nh©n vÒ t×nh h×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN cña - Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn, ph¸t triÓn c¸c lo¹i thÞ tr−êng ViÖt Nam. trong n−íc, më thÞ tr−êng ra n−íc ngoμi. Víi nh÷ng nhËn xÐt ®ã, g¾n víi sù ph©n tÝch t×nh h×nh thùc tÕ cña - Thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, theo h−íng n©ng cao tû träng NSNN ë Lμo luËn ¸n rót 5 bμi häc kinh nghiÖm ®èi víi qu¸ tr×nh hoμn thiÖn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vμ dÞch vô, gi¶m dÇn tû träng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë CHDCND Lμo. 5 bμi häc ®ã lμ: - Më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, Thø nhÊt, t¹o ra tÝnh ®ång thuËn trong c¸c c¬ quan c«ng quyÒn tõ ®−a nÒn kinh tÕ ngμy cμng héi nhËp s©u vμ réng vμo nÒn kinh tÕ khu vùc Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng, trong c¸c tÇng líp nh©n d©n ®èi víi vÊn ®Ò x©y vμ thÕ giíi. dùng vμ tæ chøc thùc thi m« h×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN. - Ph¸t triÓn m¹nh mÏ khoa häc vμ c«ng nghÖ, gi¸o dôc, ®μo t¹o, xãa Thø hai, viÖc quy ®Þnh néi dung ph©n cÊp qu¶n lý NSNN cô thÓ tr−íc ®ãi, gi¶m nghÌo, tõng b−íc c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt vμ v¨n hãa cña c¸c hÕt ph¶i cã thèng nhÊt x¸c lËp c¸c nguyªn t¾c chØ ®¹o s¸t víi yªu cÇu thùc tÇng líp nh©n d©n. tÕ, ®Þnh h−íng cho viÖc quy ®Þnh c¸c néi dung cô thÓ cña ph©n cÊp qu¶n lý - Ph¸t triÓn kinh tÕ ®i ®«i víi viÖc b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i. NSNN 2.1.2 Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t d−îc nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ. Thø ba, viÖc ph©n chia nguån thu, nhiÖm vô chi, quy ®Þnh thÈm quyÒn Tæng hîp nh÷ng b¸o c¸o cña Ban ChÊp hμnh TW §¶ng vμ cña ChÝnh ban hμnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é, tiªu chuÈn ®Þnh møc liªn quan ®Õn vÊn ®Ò thu, phñ cho thÊy qua h¬n 20 n¨m ®æi míi ®Êt n−íc kinh tÕ, x· héi cña ®Êt n−íc chi vay nî cña NSNN ph¶i dù trªn sù ph©n tÝch ®Æc ®iÓm tõng kho¶n thu chi, Lμo ®· cã nhiÒu ®æi thay c¬ b¶n. còng nh− n¨ng lùc, tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn vμ g¾n chÆt víi Kinh tÕ t¨ng tr−ëng qua c¸c n¨m, GDP b×nh qu©n t¨ng hμng n¨m yªu cÇu thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô cña mçi cÊp chÝnh quyÒn. kho¶ng 6%; thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi t¨ng ®¸ng kÓ, nÕu n¨m 1985 thu Thø t−, trong ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ph¶i kÕt hîp vμ gi¶i quyÕt hμi nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi lμ 114 USD th× n¨m 2006 lμ 491 USD t¨ng 4 lÇn hßa gi÷a yªu cÇu c«ng b»ng vμ hiÖu qu¶, tuy theo hoμn c¶nh cô thÓ mμ cã sù so víi n¨m 1985. Do kinh tÕ cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, nªn nh×n chung c©n nh¾c gi÷a yªu cÇu hiÖu qu¶ vμ c«ng b»ng kh«ng dËp khu«n m¸y mãc. møc ®éng viªn cña thu NSNN so víi tr−íc khi ®æi míi t¨ng lªn ®¸ng kÓ, Thø n¨m, trong ph©n cÊp qu¶n lý NSNN lu«n chó träng ®Õn vÊn ®Ò an th©m hôt NSNN gi¶m dÇn. §i ®«i víi nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc trªn mÆt trËn ninh tμi chÝnh, ®Õn vai trß ®iÒu tiÕt vÜ m« cña NSTW, kh«ng qu¸ ch¹y theo kinh tÕ tμi chÝnh trªn mÆt trËn x· héi, gi¸o dôc, ®μo t¹o, v¨n hãa, thÓ thÓ dôc t− t−ëng khuyÕn khÝch viÖc khai th¸c nguån thu cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa thÓ thao, an ninh, quèc phßng còng ®¹t ®−îc nhiÒu kÕt qu¶ quan träng Tuy ph−¬ng mμ më réng sù ph©n cÊp qu¶n lý NSNN tho¸t ly yªu cÇu thùc tÕ. nhiªn bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc, theo ®¸nh gi¸ cña Ban CHTW §¶ng vμ ChÝnh phñ th× nÒn kinh tÕ Lμo tuy cã ph¸t triÓn song ch−a v÷ng ch¾c, n¨ng suÊt, hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ cßn thÊp; tμi chÝnh, ng©n s¸ch quèc gia thiÕu sù æn ®Þnh v÷ng ch¾c, th©m hôt NSNN cßn lín, qu¶n lý NSNN cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i ®æi míi.
11 12 T×nh h×nh trªn ®· cã nh÷ng t¸c kh«ng nhá ®Õn qu¸ tr×nh qu¶n lý VÒ chi NSNN. NSNN nãi chung vμ qu¸ tr×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN nãi riªng. Nh×n chung c«ng t¸c qu¶n lý chi NSNN còng ®· cã nhiÒu chuyÓn biÕn 2.2 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng vµ ph©n cÊp qu¶n lý NSNN tõ sau n¨m 1986 ®Õn nay tÝch cùc. C«ng t¸c lËp dù to¸n chi ®· ®−îc chó träng h¬n tr−íc. ViÖc kiÓm tra 2.2.1 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thu, chi NSNN Lµo tõ sau n¨m 1986 ®Õn nay gi¸m s¸t c¸c kho¶n chi cña NSNN b−íc ®Çu ®−îc c¸c c¬ quan chøc n¨ng chó G¾n víi nh÷ng thay ®æi t×nh h×nh kinh tÕ vμ x· héi cïng víi c¸c chñ ý th−êng xuyªn h¬n, nhê vËy t×nh tr¹ng thÊt tho¸t l·ng phÝ cã gi¶m h¬n giai tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhμ n−íc, cã thÓ xem xÐt thùc tr¹ng ho¹t ®éng thu ®o¹n tr−íc. chi cña NSNN Lμo theo c¸c giai ®o¹n sau ®©y: Tuy vËy, do quy m« chi NSNN trong giai ®o¹n nμy lín, song thu 2.2.1.1 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thu, chi NSNN giai ®o¹n sau n¨m 1986 NSNN tuy cã t¨ng nh−ng kh«ng ®¸p øng ®−îc nhu cÇu chi, béi chi NSNN ®Õn 1990 cßn chiÕm kho¶ng 25%. C¬ cÊu chi vÉn ch−a cã g× thay ®æi chi th−êng §©y lμ giai ®o¹n c¶ n−íc b¾t tay vμo c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc xuyªn vÉn chiÕm tû träng lín, chi ®Çu t− ph¸t triÓn tõ nguån NSNN vÉn cßn theo nh÷ng chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch do §¹i héi §¶ng Nh©n d©n C¸ch m¹ng chiÕm tû träng khiªm tèn. Lμo lÇn thø VI ®Ò ra. Tuy nhiªn, xÐt vÒ khÝa c¹nh qu¶n lý tμi chÝnh, ng©n 2.2.1.3 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thu chi NSNN giai ®o¹n 2000-2005 s¸ch ch−a cã g× chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ. Ho¹t ®éng thu chi NSNN vÉn mang VÒ thu NSNN. dÊu Ên cña thêi kú bao cÊp. Nguån thu trong n−íc kh«ng ®¶m b¶o ®−îc Thu NSNN trong giai ®o¹n nμy cã 3 ®iÓm næi bËt: nhu cÇu chi th−êng xuyªn, thu tõ viÖn trî n−íc ngoμi chiÕm h¬n 51% tæng Mét lμ, møc ®éng viªn nguån thu NSNN qua c¸c n¨m lªn xuèng thu cña NSNN. Nhu cÇu chi lín, song nguån thu kh«ng b¶o ®¶m, th©m hôt thÊt th−êng. NSNN b×nh qu©n hμng n¨m trªn 30%. Nh×n chung t×nh tr¹ng thÊt tho¸t Hai lμ, thu NSTW chiÕm tû träng thÊp h¬n ng©n s¸ch ®Þa ph−¬ng l·ng phÝ nguån lùc cña ng©n s¸ch cßn kh¸ phæ biÕn. C¬ cÊu chi kh«ng cã (ng©n s¸ch cÊp TØnh) g× thay ®æi lín, chi hμnh chÝnh, sù nghiÖp vÉn chiÕm tû träng lín, chi Ba lμ, tû lÖ thu cña NS§P so víi tæng thu NSNN cã sù chªnh lÖch lín NSNN cho ®Çu t− ph¸t triÓn kh«ng ®¸ng kÓ. Nãi tãm l¹i, nãi chung viÖc gi÷a c¸c TØnh. Ch¼ng h¹n trong giai ®o¹n nμy b×nh qu©n sè thu cña NSNN thñ qu¶n lý thu, chi NSNN giai ®o¹n nμy ch−a theo kÞp víi yªu cÇu ®æi míi ®« Viªng Ch¨n chiÕm kho¶ng 19% tæng thu cña NSNN thÝ cã TØnh nh− ®Êt n−íc. Ph«ngSalú chØ chiÕm b×nh qu©n ch−a ®Çy 0,4% tæng thu cña NSNN. 2.2.1.2 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thu, chi NSNN giai ®o¹n 1991-1999 VÒ chi cña NSNN §iÓm næi bËt cña ho¹t ®éng thu chi trong giai ®o¹n nμy lμ thùc hiÖn Cã hai ®iÓm næi bËt vÒ t×nh h×nh chi NSNN trong giai ®o¹n nμy lμ: theo LuËt NSNN n¨m 1994. Sù ra ®êi LuËt NSNN n¨m 1994 ®· ®−a ho¹t Thø nhÊt, so víi GDP th× møc chi cña NSNN th−êng cao h¬n møc ®éng thu chi NSNN ®i vμo nÒ nÕp h¬n so víi giai ®o¹n tr−íc vμ cã nhiÒu ®éng viªn møc ®éng viªn cña NSNN Møc chi b×nh qu©n chiÕm kho¶ng 21% biÕn chuyÓn tÝch cùc h¬n. GDP, møc ®éng viªn nguån thu cho NSNN chiÕm kho¶ng 13% GDP. VÒ thu NSNN Thø hai, so víi tæng chi NSNN th× chi cña NSTW chiÕm tû träng lín Nhμ n−íc ®· ban hμnh mét sè luËt thuÕ quan träng bao gåm: luËt thuÕ h¬n NS§P. xuÊt nhËp khÈu; luËt thuÕ doanh thu; luËt thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt; luËt thuÕ thu T×nh h×nh trªn cho thÊy ph©n nμo viÖc ¸p dông m« h×nh ph©n cÊp nhËp doanh nghiÖp; thuÕ tμi nguyªn thuÕ; thuÕ ®Êt Ngoμi ra hÖ thèng phÝ, qu¶n lý NSNN n−íc ch−a thùc râ nÐt, th«ng qua ho¹t ®éng thu cña NSNN lÖ phÝ còng ®−îc bæ sung, söa ®æi nh»m thÝch øng víi sù chuyÓn biÕn cña vai trß chñ ®¹o cña NSTW ch−a thùc thÓ hiÖn râ. t×nh h×nh. 2.2.1.4 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thu chi NSNN giai ®o¹n tõ n¨m 2005 Nhê vËy, møc ®éng viªn nguån thu cho NSNN n¨m sau t¨ng h¬n n¨m tr−íc ®Õn n¨m 2008 Møc ®éng viªn nguån thu cña NSNN t¨ng lªn hμng n¨m mét mÆt do §iÓm næi bËt cña ho¹t ®«ng thu chi NSNN trong giai ®o¹n nμy lμ: nÒn kinh tÕ cã tèc ®é t¨ng tr−ëng kh¸, mÆt kh¸c do cã sù ®æi míi vÒ chÝnh - LuËt NSNN ®· ®−îc söa ®æi theo h−íng th¾t chÆt c«ng t¸c qu¶n lý s¸ch thu vμ c«ng t¸c qu¶n lý thu cã nh÷ng chuyÓn biÕn nhÊt ®Þnh. ng©n s¸ch vμ cô thÓ hãa c«ng t¸c ph©n cÊp qu¶n lý NSNN.
13 14 - Mét sè s¾c thuÕ míi ra ®êi vμ ®−îc ®−a vμo ¸p dông nh− LuËt thuÕ VÒ ph−¬ng diÖn ph©n cÊp qu¶n lý NSNN, LuËt NSNN n¨m 2006 quy GTGT; ph¸p lÖnh thuÕ nhμ; hÖ thèng phÝ, lÖ phÝ ®−îc bæ sung vμ söa ®æi ®Þnh c¸c néi dung c¬ b¶n sau ®©y: theo chØ thÞ 02 cña Chñ tÞch n−íc. Thø nhÊt, vÒ ph©n ®Þnh nguån thu, nhiÖm vô chi gi÷a c¸c cÊp NSNN - C«ng t¸c qu¶n lý NSNN ®· ®−îc t¨ng c−êng. ChÝnh phñ vμ Bé tμi chÝnh - VÒ ph©n ®Þnh nguån thu ®· cã sù quan t©m ®æi míi c«ng t¸c kÕ ho¹ch hãa NSNN, c«ng t¸c kiÓm tra, C¬ chÕ ph©n ®Þnh nguån thu cña NSNN ®−îc thùc hiÖn nh− sau: gi¸m s¸t ho¹t ®éng thu chi NSNN, c«ng t¸c tæ chøc bé m¸y ngμnh tμi chÝnh. - Quy ®Þnh mét sè kho¶n thu NSTW vμ NS§P ®−îc h−ëng 100%, Nhê v©y, nãi chung t×nh h×nh thu chi cã nh÷ng chuyÓn biÕn nhÊt ®Þnh theo nguyªn t¾c nh÷ng kho¶n thu lín, qu¶n lý thu phøc t¹p, nh÷ng kho¶n VÒ thu: Sè thu n¨m sau cao h¬n n¨m tr−íc vμ ®a sè c¸c kho¶n thu ®Òu thu phÊt sinh ë c¸c c¬ së h¹ch to¸n toμn ngμnh do Trung −¬ng thu vμ NSTW v−ît kÕ ho¹ch ®Æt ra. Tû träng c¸c kho¶n thu néi ®Þa cã b−íc c¶i thiÖn ®¸ng h−ëng 100%; nh÷ng kho¶n thu ph¸t sinh do ®Þa ph−¬ng ®Çu t−, nh÷ng kÓ, n¨m 2006 - 2007 thu néi ®Þa v−ît 10,7% kÕ ho¹ch. Tuy vËy thu cña kho¶n thu cã sè thu nhá, viÖc qu¶n lý kh«ng phøc t¹p do ®Þa ph−¬ng thu vμ NSTW vÉn chiÕm tû lÖ thÊp h¬n NS§P. N¨m 2006-2007 thu NSTW chiÕm ®−îc h−ëng 100% 40%, thu NS§P chiÕm 60% tæng thu NSNN, c¸c kho¶n thu do c¸c bé phËn - C¸c kho¶n thu cßn l¹i ph©n chia theo tû lÖ ®−îc h−ëng gi÷a NSTW qu¶n lý nh×n chung lμ kh«ng ®¹t kÕ ho¹ch ®Æt ra nh− c¸c kho¶n thu cña vμ NS§P. Tû lÖ ph©n chia nμy kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c ®Þa ph−¬ng vμ gi÷a ngμnh qu¶n lý c«ng s¶n c¸c lo¹i thuÕ. Tïy theo ®Æc thï cña tõng ®Þa ph−¬ng, tõng lo¹i thuÕ mμ cã tû VÒ chi: C¸c kho¶n chi cña NSNN trong giai ®o¹n nμy vÒ c¬ b¶n t¨ng lÖ ph©n chia kh¸c nhau. so víi giai ®o¹n tr−íc, song hÇu hÕt c¸c kho¶n chi quan träng ®Òu kh«ng ®¹t - VÒ ph©n ®Þnh nhiÖm vô chi gi÷a NSTW vµ NS§P (TØnh) kÕ ho¹ch. Tû lÖ béi chi cña NSNN cßn lín. N¨m 2006 – 2007 chi cña Nguyªn t¾c chung theo luËt quy ®Þnh lμ: NSNN so víi thu NSNN v−ît 40%, trong ®ã NSTW chi v−ît sè thu cña §èi víi NSTW NSTW lμ 130%. §¶m nhËn c¸c kho¶n chi cho c¸c ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan Trung Tãm l¹i, qua thùc tr¹ng ho¹t ®éng thu, chi cña NSNN giai ®o¹n 2005- −¬ng, chi tr¶ nî n−íc ngoμi, c¸c kho¶n chi lín vÒ quèc phßng, an ninh, c¸c 2008, nh×n d−íi gãc ®é ph©n cÊp qu¶n lý NSNN theo tinh thÇn cña LuËt kho¶n chi ®Çu t− lín mang tÇm cì quèc gia, chi hç trî cho ng©n s¸ch cÊp NSNN n¨m 2006 ch−a cã g× chuyÓn biÕn. Ng©n s¸ch cña c¸c TØnh nghÌo d−íi. Trªn c¬ së ®ã, LuËt NSNN còng quy ®Þnh râ c¸c kho¶n chi cô thÓ do vÉn béi chi, nhËn trî cÊp cña NSTW; Ng©n s¸ch cña TØnh giμu vÉn béi thu, NSTW ®¶m nhËn song Trung −¬ng vÉn kh«ng thÓ ®iÒu hßa ®−îc. §èi víi kho¶n chi cña NS§P (TØnh) 2.2.2 Thùc tr¹ng ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë CHDCND Lµo trong thêi §¶m nhËn c¸c kho¶n chi cho ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan thuéc quyÒn gian qua qu¶n lý cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng; c¸c kho¶n chi ®Çu t− theo quy ®Þnh Nh»m ®¸nh gi¸ mét c¸ch x¸c ®¸ng t×nh h×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN cña ph¸p luËt vμ c¸c kho¶n chi kh¸c cã t¸c dông trong ph¹m vi ®Þa ph−¬ng thêi gian qua trong tiÕt nμy ngoμi viÖc m« t¶ hÖ thèng c¸c cÊp ng©n s¸ch vμ mμ ph¸p luËt cho phÐp. Trªn c¬ së ®ã LuËt NSNN n¨m 2006 còng quy ®Þnh ®iÓm qua diÔn biÕn t×nh h×nh ph©n cÊp quan lý NSNN tõ n¨m 1986 ®Õn khi cô thÓ c¸c kho¶n chi cña NS§P. cã LuËt NSNN n¨m 2006, luËn ¸n tËp trung tr×nh bμy nh÷ng néi dung ph©n Thø hai, quy ®Þnh mèi quan hÖ vËt chÊt gi÷a c¸c cÊp NSNN cÊp qu¶n lý NSNN ®−îc quy ®Þnh trong LuËt NSNN n¨m 2006 vμ ®−a ra LuËt NSNN n¨m 2006 quy ®Þnh: nh÷ng nhËn xÐt ®¸nh gi¸ cña b¶n th©n t¸c gi¶ luËn ¸n. - NSTW cã tr¸ch nhiÖm trî cÊp cho NS§P (TØnh) trong tr−êng hîp 2.2.2.1 Nh÷ng néi dung c¬ b¶n ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ®−îc quy NS§P béi chi (trî cÊp c©n ®èi ng©n s¸ch), thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh dù ¸n ®Þnh trong LuËt NSNN n¨m 2006. cña quèc gia mμ kh«ng ®ñ nguån. LuËt NSNN n¨m 2006 ®−îc Quèc héi th«ng qua ngμy 26/12 n¨m - NSTW cã quyÒn ®iÒu tiÕt nguån thu tõ NS§P cã béi thu vÒ NSTW 2006 vμ cã hiÖu lùc thi hμnh vμo ®Çu n¨m 2008. ®Ó trî cÊp cho c¸c TØnh th©m hôt ng©n s¸ch.
15 16 - NS§P kh«ng ®−îc phÐp tù ý ®iÒu chØnh nguån thu cña ng©n s¸ch chÝnh s¸ch chÕ ®é quan träng cã t¸c ®éng ®Õn toμn côc vμ cã sù nhÊt trÝ cña cÊp m×nh cho NS§P kh¸c khi ch−a cã ý kiÕn chØ ®¹o cña ChÝnh quyÒn ChÝnh phñ ®èi víi c¸c chÕ ®é chØ liªn quan ®Õn ph¹m vi cña mét ngμnh, mét Trung −¬ng. vïng l·nh thæ nhÊt ®Þnh. ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng nãi chung kh«ng ®−îc Thø ba, quy ®Þnh vÒ ph©n cÊp qu¶n lý chu tr×nh NSNN phÐp ban hμnh chÝnh s¸ch chÕ ®é liªn quan ®Õn vÊn ®Ò NSNN. §èi vÊn ®Ò lËp dù to¸n NSNN 2.2.2.2 NhËn xÐt ®¸nh gi¸ néi dung ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ®−îc LuËt NSNN n¨m 2006 quy ®Þnh c¸c nguyªn t¾c, ph−¬ng ph¸p, tr¸ch quy ®Þnh trong LuËt NSNN n¨m 2006 nhiÖm, quyÒn h¹n cña c¸c c¬ quan, quy tr×nh, thêi h¹n lËp dù to¸n NSNN. Qua nghiªn cøu mét c¸ch nghiªm tóc c¸c n«i dung ph©n cÊp qu¶n lý Nãi chung theo LuËt quy ®Þnh viÖc lËp dù to¸n NSNN ph¶i: NSNN ®−îc quy ®Þnh trong LuËt NSNN n¨m 2006, chóng t«i cho r»ng néi - Dùa trªn c¬ së chiÕn l−îc tμi chÝnh trung h¹n, dμi h¹n mμ chÝnh phñ dung ph©n cÊp trong LuËt NSNN n¨m 2006 ®· thÓ hiÖn ®−îc nhiÒu yÕu tè ®· quy ®Þnh ®−îc Quèc héi th«ng qua. tÝch cùc, song so víi nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra trong qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ, - Hîp lý víi møc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ vμ yªu cÇu qu¶n lý vÜ m« cña x· héi nãi chung vμ ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lý NSNN nãi riªng vÉn cßn mét Nhμ n−íc. sè ®iÓm cßn bÊt cËp cÇn ®−îc nghiªn cøu hoμn thiÖn. - Qu¸n triÖt nguyªn t¸c tËp trung d©n chñ, cã sù tham gia cña c¸c Mét sè mÆt tÝch cùc: §¹i biÓu quèc héi ë ®Þa ph−¬ng vμ c¸c ban cña Quèc héi ë Trung −¬ng. Thø nhÊt, LuËt ®· t¸i kh¼ng ®Þnh hÖ thèng NSNN cã hai cÊp nh− cÊp - LËp dù to¸n NSNN theo quy tr×nh tõ d−íi lªn vμ ph¶i b¶o ®¶m theo NSTW vμ cÊp NS§P, tõ c¬ së ph¸p lý cho viÖc ®iÒu hμnh hÖ thèng NSNN thêi gian quy ®Þnh. Thø hai, c¸c nhiÖm vô thu chi cña c¸c cÊp NSNN ®· ®−îc quy ®Þnh §èi víi vÊn ®Ò chÊp hµnh NSNN râ rμng h¬n tr−íc t¹o thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý, ®iÒu hμnh ng©n s¸ch XÐt ë gãc ®é ph©n cÊp qu¶n lý NSNN, LuËt NSNN n¨m 2006 quy khuyÕn khÝch chÝnh quyÒn c¸c cÊp trong viÖc khai th¸c nguån thu vμ tiÕt ®Þnh kh¸ râ rμng tr¸ch nhiÖm cña tõng c¬ quan bao gåm c¸c c¬ quan thô kiÖm chi. h−ëng NSNN, c¬ quan qu¶n lý ®iÒu hμnh NSNN vμ c¸c c¬ quan quyÒn lùc Thø ba, LuËt ®· quy ®Þnh râ quyÒn vay nî n−íc ngoμi thuéc vÒ NSTW. trong viÖc quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò cña NSNN. Quy ®Þnh nμy phï hîp víi tr×nh ®é qu¶n lý NS hiÖn nay cña Lμo vμ h¹n chÕ §èi víi vÊn ®Ò quyÕt to¸n NSNN ®−îc t×nh tr¹ng sö dông nguån lùc ng©n s¸ch thÊt tho¸t, l·ng phÝ cña c¸c cÊp LuËt nªu c¸c yªu c©u quyÕt to¸n NSNN vμ quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña chÝnh quyÒn c¬ së. c¸c c¬ quan trong viÖc quyÕt to¸n NSNN còng nh− thêi gian thùc hiÖn qu¸ Thø t−, viÖc quy ®Þnh thÈm quyÒn ban hμnh c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é liªn tr×nh quyÕt to¸n NSNN. quan ®Õn vÊn ®Ò thu chi NSNN do Trung −¬ng ®¶m nhËn lμ phï hîp víi thùc Thø t−, ®èi víi vÊn ®Ò vay nî cña Nhµ n−íc tÕ cña Lμo, võa h¹n chÕ ®−îc viÖc sö dông ph©n t¸n nguån lùc cña NSNN, võa LuËt NSNN n¨m 2006 ®· quy ®Þnh ®iÒu kiÖn vay nî, thÈm quyÒn, vay b¶o ®¶m ph¸t huy ®−îc vai trß qu¶n lý vÜ m« cña chÝnh quyÒn Trung −¬ng. vμ tr¶ nî trong vμ ngoμi n−íc, quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan trong Nh÷ng vÊn ®Ò bÊt cËp cÇn ®−îc nghiªn cøu hoµn thiÖn viÖc qu¶n lý vμ sö dông nî, quy ®Þnh nguån tr¶ nî… Nãi chung NS§P Thø nhÊt, viÖc luËt hãa c¸c cÊp NSNN lμ cÇn thiÕt song cø cã mét cÊp kh«ng ®−îc phÐp vay nî n−íc ngoμi khi kh«ng ®−îc phÐp cña c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn th× ph¶i cã mét cÊp ng©n s¸ch nh− LuËt quy ®Þnh tá ra ch−a x¸c cã thÈm quyÒn ë Trung −¬ng. ®¸ng. Theo nghiªn cøu, ®· lμ mét cÊp ng©n s¸ch ph¶i tù b¶o ®¶m ®−îc 50% Thø n¨m, vÒ thÈm quyÒn ban hµnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é trong lÜnh nhu cÇu chi. Thùc tÕ ë Lμo còng kh«ng Ýt TØnh hμng n¨m ph¶i nhËn mét vùc tµi chÝnh, NSNN kho¶n trî cÊp Trung −¬ng lín h¬n sè thu cña TØnh. Nh÷ng TØnh cã trî cÊp cña Ngoμi viÖc quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan lËp ph¸p, c¬ quan hμnh Trung −¬ng lín th× nªn coi c¸c TØnh nμy chØ lμ cÊp dù to¸n th× thÝch hîp ph¸p trong qu¶n lý NSNN nãi chung LuËt còng quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm ban Thø hai, viÖc ph©n cÊp nguån thu, nhiÖm vô chi cña c¸c cÊp NSNN hμnh c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é liªn quan ®Õn vÊn ®Ò NSNN ph¶i do c¸c c¬ quan trong LuËt NSNN n¨m 2006 cßn cã phÇn chång chÐo, ch−a râ rμng phÇn nμo Trung −¬ng ®¶m nhËn vμ ph¶i cã sù phª duyÖt cña Quèc héi ®èi víi c¸c
17 18 g©y khã kh¨n cho viÖc qu¶n lý ®iÒu hμnh ng©n s¸ch vμ sö dông c¬ chÕ trî 2.2.2.3 Một số kết luận rút ra từ thực tế phân cấp quản lý NSNN ở cÊp ng©n s¸ch. Lào: Thø ba, vÒ quy ®Þnh thÈm quyÒn ban hμnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é liªn Thø nhÊt, ®Èy m¹nh ph©n cÊp qu¶n lý hμnh chÝnh, kinh tÕ, x· héi ®Ó quan ®Õn vÊn ®Ò thu chi NSNN do Trung −¬ng ®¶m nhËn lμ phï hîp song t¹o tiÒn ®Ò cho ph©n cÊp qu¶n lý NSNN vÉn cßn cøng nh¾c Chóng t«i cßn cøng nh¾c bëi v× xÐt trong ®iÒu kiÖn cña Thø hai, n¾m ch¾c vai trß chñ ®¹o cña NSTW, ph¸t huy tÝnh n¨ng Lμo kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c kho¶n thu chi NSNN ®Òu cã ph¹m vi t¸c ®éng ®éng, s¸ng t¹o cña c¸c cÊp NS§P nh− nhau, kh«ng ph¶i tÊt c¶ TØnh ®Òu cã tr×nh ®é yÕu trong qu¶n lý tμi Thø ba, b¶o ®¶m tÝnh æn ®Þnh t−¬ng ®èi vÒ tû lÖ ph©n chia nguån thu chÝnh, ng©n s¸ch. Do ®ã, LuËt quy ®Þnh tÊt c¶ c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é liªn gi÷a NSTW vμ NS§P; tû lÖ ph©n chia nªn cã sù ph©n biÖt, c¨n cø vμo thùc quan ®Õn thu chi NSNN ®Òu do Trung −¬ng ®¶m nhËn, cã phÇn m¸y mãc . tr¹ng cña tõng ®Þa ph−¬ng, ®Æc tÝnh vai trß, t¸c dông cña tõng nguån thu. Thø t−, trong LuËt ch−a ®Ò nhiÒu ®Õn cÊp ng©n s¸ch ®« thÞ. HiÖn nay Thø t−, coi träng vai trß kiÓm tra gi¸m s¸t cña Quèc héi, ph¸t huy vai ë Lμo xuÊt hiÖn nhiÒu ®« thÞ do Trung −¬ng qu¶n lý, ho¹t kinh tÕ, x· héi cña trß cña c¸c tæ chøc ®oμn thÓ chÝnh trÞ, x· héi, cña c¸c tÇng líp nh©n trong chÝnh quyÒn ®« thÞ tÊt yÕu sÏ cã nh÷ng nÐt kh¸c biÖt víi chÝnh quyÒn cÊp c«ng t¸c qu¶n lý NSNN TØnh, tõ ®ã ng©n s¸ch ®« thÞ còng cã nh÷ng nÐt kh¸c biÖt, cÇn ®−îc nghiªn Thø n¨m, ®i ®èi víi viÖc triÓn khai m« h×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN cøu kû. ph¶i hÕt søc chó träng ®Õn c«ng t¸c ®μo t¹o c¸n bé c¶ vÒ chuyªn m«n, Thø n¨m, vai trß cña Quèc héi trong c¸c vÊn ®Ò cña NSNN ch−a nghiÖp vô vμ phÈm chÊt ®¹o ®øc. ®−îc LuËt quy ®Þnh cô thÓ, nhÊt lμ vai trß kiÓm tra, gi¸m s¸t cña Quèc héi Thø s¸u, thËn träng, nghiªn cøu kü yªu cÇu thùc tiÔn ®Ó më réng trong viÖc chÊp hμnh dù to¸n NSNN. ph©n cÊp qu¶n lý NSNN, kh«ng ¸p dông m¸y mãc m« h×nh ph©n cÊp cña Thø s¸u, ®èi víi vÊn ®Ò nî n−íc ngoμi, tuy LuËt NSNN n¨m 2006, n−íc ngoμi khi ®iÒu kiÖn trong n−íc ch−a cho phÐp b−íc ®Çu ®· cã nh÷ng quy ®Þnh, song ch−a thËt cô thÓ, nhÊt lμ quy ®Þnh ®iÒu CH¦¥NG 3 kiÖn vay, møc vay, thÈm quyÒn vay, h×nh thøc vay, c¸ch thøc sö dông c¸c GI¶I PH¸P HOμN THIÖN M¤ H×NH PH¢N CÊP QU¶N Lý NSNN kho¶n vay còng nh− viÖc bè trÝ nguån tr¶ nî ë CHDCND LμO TRONG GIAI §O¹N TíI Thø b¶y, vÊn ®Ò luËt hãa tæ chøc bé m¸y thu NSNN ch−a ®−îc LuËt ®Ò Ch−¬ng nμy tËp trung ®Ò cËp c¸c vÊn ®Ò chñ yÕu sau: cËp mét c¸ch râ rμng. Thùc tÕ, bé m¸y thu hiÖn nay cña Lμo cßn ph©n t¸n, 3.1 Bèi c¶nh kinh tÕ, x· héi Lµo trong giai ®o¹n tíi g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý thu khi më réng ph©n cÊp qu¶n lý NSNN. Nh÷ng bÊt cËp trªn ®©y b¾t nguån tõ nhiÒu nguyªn nh©n, song Trªn c¬ së xem xÐt nh÷ng thμnh qu¶ ®¹t ®−îc vμ nh÷ng ®iÓm cßn h¹n nguyªn nh©n chÝnh lμ tiÒn ®Ò quan träng cña ph©n cÊp qu¶n lý NSNN lμ chÕ vÒ kinh tÕ, x· héi cña ®Êt n−íc, g¾n víi viÖc nghiªn cøu chñ tr−¬ng cña ph©n cÊp qu¶n lý hμnh chÝnh, kinh tÕ, x· héi, nh−ng cho ®Õn nay vÊn ®Ò §¶ng Nh©n d©n C¸ch m¹ng Lμo thÓ hiÖn trong NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn ph©n cÊp trªn ë Lμo ch−a thùc râ nÐt, mÆt kh¸c, vÊn ®Ò ph©n cÊp qu¶n lý thø VIII, luËn ¸n cho r»ng trong giai ®o¹n tíi t×nh h×nh kinh tÕ, x· héi cña NSNN lμ mét vÊn ®Ò míi ®èi víi Lμo ch−a cã nh÷ng nghiªn cøu bμi b¶n c¶ Lμo cã nh÷ng nÐt c¬ b¶n sau: vÒ khÝa c¹nh lý thuyÕt còng nh− thùc tiÔn. - Kinh tÕ sÏ cã tèc ®é t¨ng tr−ëng cao. GDP t¨ng b×nh qu©n hμng n¨m Trªn c¬ së ®¸nh gi¸, nhËn xÐt nh÷ng néi dung ph©n cÊp qu¶n lý tõ 7, 5 - 8% (NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng LÇn thø VIII) NSNN ®−îc quy ®Þnh trong LuËt NSNN n¨m 2006 vμ kh¶o s¸t t×nh h×nh - C¬ cÊu kinh tÕ sÏ chuyÓn dÞch m¹nh theo h−íng t¨ng tû träng s¶n triÓn khai thùc hiÖn c¸c néi dung ph©n cÊp trong thùc tÕ, luËn ¸n ®· rót ra xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô, gi¶m dÇn tû träng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Theo s¸u bμi häc ®èi víi vÊn ®Ò hoμn thiÖn néi dung ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII ®Õn n¨m 2010, tû träng s¶n xuÊt c«ng CHDCND Lμo trong thêi gian tíi nghiÖp, giao th«ng, vËn t¶i chiÕm kho¶ng 36 - 37,5% GDP; DÞch vô chiÕm kho¶ng 27 - 28% GDP; s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chiÕm kho¶ng 35 - 36%
19 20 - Kinh tÕ ®èi ngo¹i ®−îc më réng, thu hót nguån FDI t¨ng m¹nh, xuÊt Ph©n cÊp qu¶n lý NSNN thùc chÊt còng lμ mét biÖn ph¸p qu¶n lý khÈu t¨ng, nhËp siªu gi¶m dÇn NSNN, do ®ã trong qu¸ tr×nh hoμn thiÖn, ®æi míi m« h×nh ph©n cÊp qu¶n lý - Sè l−îng c¸c doanh nghiÖp võa vμ nhá, doanh nghiÖp doanh nh©n sÏ NSNN tÊt yÕu ph¶i qu¸n triÖt ®Çy ®ñ c¸c quan ®iÓm vÒ qu¶n lý NSNN, song t¨ng m¹nh do yªu cÇu cô thÓ cña m« h×nh ph©n cÊp NSNN mμ cã thÓ cô thÓ hãa c¸c - Do tiÒm lùc cña Nhμ n−íc vμ cña d©n cßn nhá bÐ, nªn c«ng t¸c xãa quan ®iÓm trªn theo c¸c khÝa c¹nh sau: ®ãi, gi¶m nghÌo cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n… Mét lµ, hoμn thiÖn, ®æi míi m« h×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ph¶i - C¶i c¸ch hμnh chÝnh tuy cã ®−îc ®Èy m¹nh h¬n tr−íc, song vÉn cßn xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu thùc tÕ kh¸ch quan vÒ t×nh h×nh qu¶n lý hμnh chÝnh, nhiÒu trë ng¹i, c¸c tÖ n¹n x· héi cßn diÔn biÕn phøc t¹p kinh tÕ, x· héi cña Lμo, viÖc ¸p dông kinh nghiÖm cña c¸c n−íc ph¶i cã sù - Gi¸o dôc, ®μo t¹o, y tÕ, ch¨m sãc søc kháe ®ang ®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc chän läc, kh«ng dËp khu«n. Nh÷ng nÐt c¬ b¶n trªn ®©y, ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò trong viÖc qu¶n lý vμ Hai lµ, b¶o ®¶m vai trß chñ ®¹o cña NSTW, ph¸t huy tÝnh ®éc lËp tù sö dông c¸c céng cô cña tμi chÝnh c«ng, bëi lÏ ë Lμo nguån lùc tμi chÝnh cña chñ cña NS§P trong viÖc khai th¸c nguån thu, sö dông c¸c kho¶n chi c¸c thμnh phÇn kinh tÕ vÉn cßn non yÕu. Ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ®−îc coi Ba lµ, b¶o ®¶m yªu c«ng b»ng, b×nh ®¼ng gi÷a c¸c ®Þa ph−¬ng trong lμ mét biÖn ph¸p quan träng cña qu¶n lý NSNN cÇn ®−îc nghiªn cøu hoμn ph©n cÊp nguån thu, nhiÖm vô chi thiÖn. Bèn lµ, coi träng c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t, nhÊt lμ c«ng t¸c kiÓm 3.2 Ph−¬ng h−íng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn m« h×nh ph©n cÊp qu¶n lý tra, gi¸m s¸t cña c¬ quan lËp ph¸p, khuyÕn khÝch vμ t¹o c¬ héi cho c¸c tæ NSNN ë CHDCND Lµo trong giai ®o¹n tíi chøc ®oμn thÓ, ng−êi d©n tham gia qu¶n lý ho¹t ®éng thu, chi cña NSNN. 3.2.1 Mét sè quan ®iÓm vÒ qu¶n lý NSNN vµ hoµn thiÖn ph©n cÊp N¨m lµ, chó träng yÕu tè héi nhËp, thùc hiÖn c¸c cam kÕt quèc tÕ qu¶n lý NSNN trong qu¸ tr×nh hoμn thiÖn, ®æi míi m« h×nh ph©n cÊp NSNN 3.2.1.1 Quan ®iÓm chung vÒ qu¶n lý NSNN 3.2.2 Mét sè ph−¬ng h−íng vµ gi¶i ph¸p lín hoµn thiÖn, ®æi míi m« Thø nhÊt, thùc hiÖn chÝnh s¸ch ng©n s¸ch c«ng khai, minh b¹ch vμ h×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN c«ng b»ng, phÊn ®Êu t¨ng thu, tiÕt kiÖm chi, b¶o ®¶m ®Õn n¨m 2010 huy Thø nhÊt, nghiªn cøu kiÖn toµn l¹i hÖ thèng c¸c cÊp NSNN. ®éng ®−îc 17% GDP vμo NSNN. Quan ®iÓm cña LuËn ¸n cho r»ng ®Ó h×nh thμnh mét cÊp ng©n s¸ch Thø hai, ®æi míi c¬ cÊu chi mét c¸ch hîp lý, t¨ng c¸c kho¶n chi ®Çu ph¶i héi tô hai ®iÒu kiÖn: t− ph¸t triÓn tõ nguån NSNN, t¨ng c−êng c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t ho¹t - Kh¶ n¨ng t¹o ra nguån thu b¶o ®¶m ®−îc tíi 50% nhu cÇu chi cña ®éng NSNN, gi¶m th©m hôt ng©n s¸ch, n©ng cao tÝnh bÒn v÷ng vμ an toμn ®Þa ph−¬ng cña NSNN - C¸c cÊp chÝnh quyÒn cã kh¶ n¨ng, tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ tμi chÝnh Thø ba, ®æi míi c¬ cÊu thu chi, n©ng dÇn tû träng c¸c kho¶n thu néi NSNN t−¬ng ®èi tèt. NÕu c¸c cÊp chÝnh quyÒn cã ®Çy ®ñ hai ®iÒu kiÖn ®ã ®Þa, ¸p dông m¹nh mÏ c«ng cô tin häc trong qu¶n lý thu th× cã thÓ h×nh thμnh mét cÊp ng©n s¸ch. Thø t−, ®Èy m¹nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN, coi ®ã lμ mét trong nh÷ng Thø hai, hoµn thiÖn c¬ chÕ ®Ó ph©n chia theo tû lÖ nguån thu gi÷a biÖn ph¸p qu¶n lý ng©n s¸ch hiÖu qu¶ NSTW víi NS§P (TØnh) Thø n¨m, thùc hiÖn qu¶n lý thu, chi NSNN theo dù to¸n, b¶o ®¶m §Ó hoμn thiÖn c¬ chÕ ph©n chia theo tû lÖ nguån thu gi÷a NSTW vμ NS§P kh«ng ®−îc phÐp béi chi, tiÕn ®Õn th¨ng b»ng thu chi cña NSNN. ng©n s¸ch TØnh cÇn ph¶i n¾m v÷ng c¸c yªu cÇu sau: Thø s¸u, ®æi míi vμ hoμn thiÖn c«ng t¾c qu¶n lý tμi chÝnh ë c¸c - Qu¸n triÖt ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu vμ c¸c nguyªn t¾c ph©n cÊp qu¶n lý doanh nghiÖp nhμ n−íc theo h−íng n©ng cao quyÒn tù chñ, chÞu tr¸ch NSNN ®· ®Ò cËp ë ch−¬ng 1 nhiÖm, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®ång vèn - B¶o ®¶m NSTW lu«n ë tr¹ng th¸i thÆng d−, ng©n s¸ch TØnh ë 3.2.1.2 Quan ®iÓm hoµn thiÖn vµ ®æi míi m« h×nh ph©n cÊp qu¶n tr¹ng th¸i thiÕu hôt cã thÓ cÊp nhËn ®−îc nh»m b¶o ®¶m NSTW ®ãng vai lý NSNN trß chñ ®¹o.
21 22 Trªn c¬ së qu¸n triÖt ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu trªn h−íng ph©n chia nguån + Chªnh lÖch sè thu cña ng©n s¸ch cÊp TØnh so víi sè thu b×nh qu©n thu theo tû lÖ gi÷a NSTW vμ ng©n s¸ch TØnh lμ: cña c¶ n−íc. - So¸t xÐt ®−a mét sè kho¶n thu vμo ph©n chia theo theo tû lÖ gi÷a + C¨n cø vμo møc chªnh lÖch ®ã, dùa vμo ®iÒu kiÖn d©n sè, ®iÒu kiÖn tù NSTW vμ ng©n s¸ch TØnh. Cô thÓ nªn ®−a c¸c kho¶n thu sau ®©y vμo viÖc nhiªn vμ x· héi cña tõng TØnh ®Ó x¸c lËp møc hç trî vμ bæ sung cho tõng TØnh. ph©n chia theo tû lÖ gi÷a NSTW vμ ng©n s¸ch TØnh: §èi víi bæ sung ®Ó hç trî §TXDCB + ThuÕ GTGT (kh«ng bao gåm thuÕ GTGT hμng nhËp khÈu vμ thu tõ VÒ nguyªn t¾c hç trî vμ phô thuéc vμo kh¶ n¨ng cña NSTW vμ viÖc ho¹t ®éng xæ sè). hç trî ph¶i cã ®iÒu kiÖn. §iÒu kiÖn ®ã lμ c¸c c«ng tr×nh x©y dông cña TØnh + ThuÕ TNDN (kh«ng kÓ ThuÕ TNDN thu tõ c¸c c¬ së h¹ch to¸n toμn ph¶i cã trong kÕ ho¹ch ®· ®−îc cÊp thÈm quyÒn phª duyÖt vμ ph¶i th«ng b¸o ngμnh vμ ho¹t ®éng xæ sè). tr−íc víi Bé kÕ ho¹ch ®Çu t− vμ Bé tμi chÝnh. Møc bæ sung chØ n»m trong + ThuÕ TNCN vμ mét sè lo¹i thu kh¸c cã sù ®Çu t− cña NSTW vμ giíi h¹n tõ 50% nhu cÇu trë xuèng. ViÖc quy ®Þnh møc bæ sung nμy lμ nh»m ng©n s¸ch TØnh t¹o ra. b¾t buéc chÝnh quyÒn cÊp TØnh ph¸t huy tÝnh tÝch cùc khai th¸c nguån thu - Tû lÖ ph©n chia ph©n chia gi÷a NSTW vμ ng©n s¸ch TØnh cÇn cã sù t¹i chæ. ph©n biÖt TØnh giμu vμ TØnh nghÌo vμ tÝnh chÊt vai trß cña tõng kho¶n thu. - Møc bæ sung ®Ó c©n ®èi ng©n s¸ch cÊp TØnh cÇn æn ®Þnh trong thêi - Tû lÖ ph©n chia nªn cã tÝnh æn ®Þnh t−¬ng ®èi vÒ thêi gian cã thÓ lμ h¹n 5 n¨m ®Ó phï hîp víi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi 5 n¨m cña TØnh. 5 n¨m trïng hîp víi kÕ ho¹ch 5 n¨m. Thø n¨m, c¶i tiÕn quy tr×nh lËp, ph©n bæ, quyÕt to¸n NSNN Ngoμi ra, cÇn nghiªn cøu l¹i sè thu ng©n s¸ch TØnh ®−îc h−ëng LuËn ¸n cho r»ng ®iÓm cèt lâi lμ nghiªn cøu cã thÓ kÐo dμi kho¶ng thêi 100% theo h−íng ®−a thªm mét sè kho¶n thu vμo diÖn ng©n s¸ch TØnh ®−îc gian quy ®Þnh viÖc lËp, xÐt duyÖt dù to¸n vμ quyÕt to¸n NSNN, song cã thÓ rót h−ëng 100% ®èi víi c¸c TØnh nghÌo. ng¾n thêi gian ph©n bæ dù to¸n; ®ång thêi ph¶i n©ng cao vai trß cña Quèc héi Thø ba, s¾p xÕp, kiÖm toµn l¹i nhiÖm vô chi cña c¸c cÊp ng©n s¸ch. trong qu¸ tr×nh x©y dùng dù to¸n, ph©n bæ dù to¸n vμ quyÕt to¸n NSNN. H−íng s¾p xÕp, kiÖn toμn cã thÓ lμ: Điểm nhánh của giải pháp này là nghiên cứu kéo dài thòi gian lập dự toán NS - Ph©n lo¹i nhiÖm vô chi thμnh hai lo¹i: lo¹i nhiÖm vô chi cã tÝnh b¾t ở các cơ quan, đơn vị cơ sở, đồng thời từng bước nghiên cứu hạn chế tính buéc, lo¹i nhiÖm vô chi tïy theo kh¶ n¨ng cña NSNN, ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh thø lồng ghép của NSNN tù −u tiªn chi. §−¬ng nhiªn, viÖc ph©n lo¹i nhiÖm vô chi nμo lμ b¾t buéc, Thø s¸u, vÒ vÊn ®Ò thÈm quyÒn ban hµnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é, tiªu nhiÖm vô chi nμo lμ tïy theo kh¶ n¨ng cña ng©n s¸ch kh«ng ph¶i m¸y mãc, chuÈn, ®Þnh møc chi cña NSNN cè ®Þnh mμ tïy theo bèi c¶nh t×nh h×nh kinh tÕ, x· héi. Trong ®iÒu kiÖn cña Lμo, viÖc ban hμnh chÝnh s¸ch, chÕ ®é, tiªu - C¨n cø vμo viÖc ph©n cÊp nhiÖm vô qu¶n lý hμnh chÝnh, kinh tÕ, x· chuÈn, ®Þnh møc chi cña NSNN do Trung −¬ng ®¶m nhËn nh− hiÖn nay vÒ héi cho mçi cÊp chÝnh quyÒn. c¬ b¶n lμ phï hîp. Tuy nhiªn, còng cÇn nghiªn cøu trao ®æi víi chÝnh quyÒn - Chó träng g¾n c¸c kho¶n chi cña NS§P vμo viÖc gi¶i quyÕt c¸c dÞch cÊp TØnh ®−îc quyÒn ban hμnh mét sè tiªu chuÈn, ®Þnh møc chi tá ra kh«ng vô c«ng Ých cho ng−êi d©n vμ thùc hiÖn xãa ®ãi, gi¶m nghÌo quan träng, kh«ng cã ¶nh h−ëng lín ®Õn toμn côc nh»m t¹o cho c¸c cÊp - Më réng c¸c kho¶n chi cho ng©n s¸ch ®« thÞ. chÝnh quyÒn cã tÝnh ®éc lËp h¬n trong viÖc sö dông ng©n s¸ch cña m×nh vμ Víi nh÷ng ®Þnh h−íng ®ã, luËn ¸n ®· chØ râ nh÷ng nhiÖm vô chi cña cã thÓ gióp cho chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng xö lý t×nh h×nh kinh tÕ, hμnh chÝnh, NSTW vμ cña NS§P. x· héi trªn ®Þa bμn mét c¸ch kÞp thêi. Thø t−, hoµn thiÖn c¬ chÕ bæ sung cña NSTW cho ng©n s¸ch cÊp TØnh. Thứ bảy, các giải pháp vay, sử dụng, quản lý, trả nợ nước ngoài. - X¸c ®Þnh møc bæ sung. Tập trung nghiên cứu hoạch định chính sách quản lý vay và trả nợ §èi víi møc bæ sung ®Ó c©n ®èi ng©n s¸ch cÊp TØnh th× nªn dùa vμo nước ngoài, đồng thời hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, thể chế trong quản lý c¸c c¨n cø sau ®©y: nợ nước ngoài, đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý nợ nước ngoài.
23 24 Thø tám, hoµn thiÖn, ®æi míi hÖ thèng kiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t s©u nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh lý luËn chung vÒ ph©n cÊp qu¶n lý ®éng NSNN. NSNN, nghiªn cøu häc hái kinh nghiÖm thùc tÕ ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë KiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng NSNN bao gåm kiÓm tra, gi¸m s¸t tong ViÖt Nam qua tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn ®Ó lμm c¬ së cho viÖc xem xÐt, ®¸nh néi bé hÖ thèng NSNN vμ kiÓm tra, gi¸m s¸t tõ bªn ngoμi hÖ thèng NSNN. gi¸ t×nh h×nh qu¶n lý NSNN nãi chung vμ t×nh h×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN KiÓm tra, gi¸m s¸t trong néi bé hÖ thèng NSNN do c¸c c¬ quan sau nãi riªng ë n−íc CHDCND Lμo. Tõ nh÷ng ®¸nh gi¸ nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®−îc, ®©y ®¶m nhËn: Ban thanh tra Bé tμi chÝnh, c¸c phßng thanh tra thuéc së tμi nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ trong ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë Lμo theo tinh thÇn chÝnh, bé phËn thanh tra, gi¸m s¸t cña côc thuÕ, kho b¹c. §Ó n©ng cao chÊt cña LuËt NSNN n¨m 2006, t¸c gi¶ cña b¶n luËn ¸n ®· nghiªn cøu ®Ò xuÊt 6 l−îng ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn trªn cÇn: quan ®iÓm vμ 7 gi¶i ph¸p mang tÝnh chÊt nh÷ng ®Þnh h−íng lín trong qu¸ - X©y dùng chøc n¨ng, nhiÖm vô mét c¸ch râ rμng. tr×nh hoμn thiÖn ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë n−íc CHDCND Lμo. §iÓm míi - Nghiªn cøu thiÕt lËp quy tr×nh nghiÖp vô phï hîp chøc n¨ng nhiÖm cña luËn ¸n lμ ®· kh¸i qu¸t lμm râ thªm nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn xung quanh vô, ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña tõng bé phËn. chñ ®Ò ph©n cÊp qu¶n lý NSNN nh−: Ph©n râ h¬n ranh giíi gi÷a ph©n cÊp - Lùa chän, ®μo t¹o, båi d−ìng ®éi ngò c¸n bé lμm c«ng t¸c thanh tra, ng©n s¸ch vμ ph©n cÊp qu¶n lý ng©n s¸ch, hÖ thèng nh÷ng c¨n cøu thùc hiÖn gi¸m s¸t cho tõng bé phËn c¸c néi dung ph©n cÊp qu¶n lý ng©n s¸ch còng nh− c¸c nh©n tè chi phèi ®Õn KiÓm tra, gi¸m s¸t bªn ngoμi hÖ thèng NSNN bao gåm nhiÒu chñ thÓ, vÊn ®Ò ph©n cÊp qu¶n lý NSNN… Tõ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu lý luËn, song tr−íc m¾t nªn cñng cè UB ng©n s¸ch cña Quèc héi; KiÓm to¸n nhμ b»ng viÖc thu thËp, tæng hîp, ph©n tæ c¸c tμi liÖu thùc tÕ liªn quan ®Õn vÊn n−íc; Thanh tra ChÝnh phñ. Cïng víi viÖc cñng cè tæ chøc, ph¶i nghiªn cøu ®Ò ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë n−íc CHDCND Lμo lu©n ¸n ®· ®−a nh−ng n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®«ng cña c¬ quan trªn vμ t¹o c¬ héi ®Ó c¸c c¬ quan ®¸nh gi¸ vÒ hiÖn tr¹ng ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë Lμo. Qua ®¸nh gi¸ thùc cã ®Çy ®ñ cã luång th«ng tin cÇn thiÕt vÒ ho¹t ®éng NSNN. tr¹ng ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë Lμo theo tinh thÇn cña LuËt NSNN n¨m 3.2.3 C¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó triÓn khai thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p. 2006 luËn ¸n cho r»ng cho ®Õn nay c¬ chÕ ph©n qu¶n lý NSNN ë Lμo ch−a LuËn ¸n cho r»ng ®Ó cã thÓ ®−a c¸c gi¶i ph¸p trªn ¸p dông vμo thùc tÕ ®−îc thÓ hiÖn râ nÐt, hÖ thèng c¸c v¨n b¶n d−íi luËt ®Ó triÓn khai c¸c quy cÇn cã ba ®iÒu kiÖn quan träng ®Þnh vÒ ph©n cÊp qu¶n lý NSNN võa thiÕu võa thiÕu tÝnh cô thÓ. Víi c¸ch 3.2.3.1 §iÒu kiÖn ph¸p lý xem xÐt nh− vËy luËn ¸n ®· ®i s©u nghiªn cøu bèi c¶nh kinh tÕ, tμi chÝnh cña - Hoμn thiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn. Lμo trong giai ®o¹n míi, cïng víi viÖc nghiªn cøu nh÷ng yªu cÇu mμ §¹i - TriÓn khai thøc hiÖn m« h×nh ph©n cÊp qu¶n lý hμnh chÝnh, kinh tÕ, héi VIII cña §¶ng Nh©n d©n C¸ch m¹ng Lμo vμ xu h−íng héi nhËp më cöa x· héi cho chÝnh quyÒn c¸c cÊp. ®Æt ra cho c«ng t¸c tμi chÝnh, ng©n s¸ch cña Lμo, luËn ¸n ®i ®Õn viÖc tiÕp tôc 3.2.3.2 §iÒu kiÖn vÒ ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý nghiªn cøu nh÷ng gi¶i ph¸p hoμn m« h×nh ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë Lμo lμ T¨ng c−êng sè l−îng vμ chÊt l−îng ®éi ngò qu¶n lý NSNN nhÊt lμ ë c¬ së hÕt søc cÇn thiÕt. Trªn c¬ së kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i hoμn thiÖn ph©n 3.2.3.3 §iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt cÊp qu¶n lý NSNN, luËn ¸n tËp trung nªu 6 quan ®iÓm lμm ®Þnh h−íng cho Trang bÞ vμ n©ng cao kh¶ n¨ng øng dông c«ng nghÖ tin häc trong viÖc triÓn khai 7 gi¶i ph¸p hoμn thiÖn. Nh×n chung nh÷ng nhiÖm vô ®Æt ra qu¶n lý NSNN cho b¶n luËn ¸n c¬ b¶n ®· hoμn thμnh vμ ®¹t ®−îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. KÕT LUËN Tãm l¹i, ph©n cÊp qu¶n lý NSNN lμ mét vÊn ®Ò phøc t¹p, ®ßi hái B−íc vμo giai ®o¹n ph¸t triÓn míi cña ®Êt n−íc theo tinh thÇn §¹i ph¶i gi¶i quyÕt hμng lo¹t c¸c vÊn ®Ò kh«ng chØ lμ vÊn ®Ò kinh tÕ tμi chÝnh mμ héi VIII cña §¶ng Nh©n d©n C¸ch m¹ng Lμo, ®ång thêi ®øng tr−íc yªu cÇu c¶ vÊn ®Ò chÝnh trÞ, x· héi, vÊn ®Ò hμnh chÝnh, tæ chøc. §èi víi n−íc míi cña vÊn ®Ò qu¶n lý tμi chÝnh, ng©n s¸ch cña Nhμ n−íc, vÊn ®Ò tiÕp tôc CHDCND Lμo vÊn ®Ò ph©n cÊp qu¶n lý NSNN míi ®Æt ra trong LuËt NSNN hoμn thiÖn, ®æi míi c¬ chÕ ph©n cÊp qu¶n lý NSNN ë n−íc CHDCND Lμo 2006. Cho ®Õn nay viÖc triÓn khai nh÷ng quy ®Þnh vÒ ph©n cÊp qu¶n lý ®−îc ®Æt ra nh− lμ mét ®ßi hái kh¸ch quan cña t×nh h×nh. N¾m b¾t ®−îc yªu NSNN trong thùc tÕ míi tr¶i qua ch−a ®Çy 3 n¨m, còng ch−a cã nh÷ng s¬ cÇu thùc tÕ ®ã, t¸c gi¶ b¶n luËn ¸n ®· lùa chän ®Ò tμi: “Ph©n cÊp qu¶n lý kÕt ®¸nh gi¸ tõ c¸c c¬ quan qu¶n lý. Do ®ã nh÷ng nghiªn cøu ®¸nh gi¸ ®Ò ng©n s¸ch Nhµ n−íc ë CHDCND Lµo - Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p” lμm ®Ò xuÊt cña luËn ¸n phÇn nμo mang dÊu Ên chñ quan cña t¸c gi¶ vμ chØ lμ nh÷ng tμi LuËn ¸n tiÕn sÜ. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, t¸c gi¶ cña b¶n luËn ¸n ®· ®i gîi ý tham kh¶o.