TỔN THƯƠNG ĐỘNG MẠCH KHOEO TRONG CHẤN THƯƠNG VÙNG GỐI

Chia sẻ: A A | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

98
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'tổn thương động mạch khoeo trong chấn thương vùng gối', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: TỔN THƯƠNG ĐỘNG MẠCH KHOEO TRONG CHẤN THƯƠNG VÙNG GỐI

TOÅN THÖÔNG ÑOÄNG MAÏCH KHOEO TRONG CHAÁN THÖÔNG VUØNG GOÁI Nguyeãn Phöông Nam (1) vaø CS ÑAËT VAÁN ÑEÀ VAØ MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU Toån thöông ñoäng maïch khoeo trong chaán thöông vuøng goái laø coù gaëp tuy khoâng nhieàu nhöng raát deã boû soùt vaø ñöa ñeán haäu quaû raát xaáu, ñaëc bieät ôû caùc beänh vieän tuyeán tröôùc. Vieäc chaån ñoaùn sôùm vaø xöû trí kòp thôøi laø raát quan troïng. Qua nghieân cöùu moät soá tröôøng hôïp ñaõ gaëp vaø xöû trí taïi beänh vieän Baø Ròa, ñöa ra muïc tieâu: + Thaêm khaùm laâm saøng ñeå phaùt hieän sôùm toån thöông ñoäng maïch khoeo hay ñe doïa toån thöông ñoäng maïch khoeo trong chaán thöông vuøng goái. + Söï caàn thieát cuûa chaån ñoaùn hình aûnh. + Xöû trí caáp cöùu taïi tuyeán cô sôû. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Caùc beänh nhaân chaán thöông vuøng goái coù toån thöông hoaëc ñe doïa toån thöông ñoäng maïch khoeo ôû moïi cô cheá. Ñoä tuoåi: töø 15 ñeán 50. Giôùi: nam vaø nöõ. Thôøi gian nghieân cöùu: 4 naêm (töø 1999 ñeán 2003). Phöông phaùp nghieân cöùu tieàn cöùu vaø hoài cöùu. KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU Toång soá ca 12 tröôøng hôïp. Moå taïi beänh vieän Baø Ròa 6 tröôøng hôïp. Chuyeån tuyeán treân 5 tröôøng hôïp, 1 tröôøng hôïp töï ñi tuyeán treân. Nguyeân nhaân: + Gaõy moûm chaøy: 4 ca, moå 02, chuyeån 02. + Gaõy 1/3 treân 2 xöông caúng chaân: 04 ca, moå 02, chuyeån 02. + Gaõy lieân loài caàu ñuøi: 03 ca, moå 01, chuyeån 02. + Traät khôùp goái: 02 ca, moå 01, chuyeån 01. Cô cheá chaán thöông: Tröïc tieáp: + Tai naïn löu thoâng goái ñaäp tröïc tieáp töø tröôùc ra sau (06 ca). + Ñaù banh ñaïp chaân tröïc tieáp töø caúng chaân ra sau gaây traät khôùp goái (01 ca). Giaùn tieáp: + Toä vaën goái goõy goùy moõm chaày (03 ca). + Ngoù vaät naëng ñeø vaøo khoeo (02 ca). (1) Baùc só Chuyeân khoa I, Khoa Chaán thöông Chænh hình, BV Baø Ròa. 1
Thôøi gian phaùt hieän toån thöông: Trung bình sau tai naïn 2 giôø. Sôùm nhaát 1 giôø, muoän nhaát 12 giôø. Chaån ñoaùn laâm saøng nhôø khaùm phaùt hieän trieäu chöùng: Sau chaán thöông vuøng goái, caúng vaø baøn chaân phía döôùi coù bieåu hieän: + Ñau döõ doäi ôû caúng chaân vaø baøn chaân. + Teâ vaø maát caûm giaùc caûm chaân. + Cöû ñoäng caùc ngoùn chaân yeáu hoaëc khoù hôn. + Phuø caùc cô vuøng caúng chaân sau. + Khoâng coù maïch mu chaân vaø maïch chaøy sau. + Da caúng chaân vaø baøn chaân laïnh, xanh. Chaån ñoaùn hình aûnh: Xquang qui öôùc goái thaúng, nghieâng: Xaùc ñònh loaïi gaõy xöông, traät khôùp. Xquang coù bôm thuoác caûn quang ñoäng maïch ñuøi: xaùc ñònh ñöôïc tình traïng vaø nôi bò toån thöông. Chæ 2 tröôøng hôïp chuïp ñoäng maïch caûn quang tröôùc moå: ñöùt ñoäng maïch khoeo hoaøn toaøn (ñoäng maïch khoeo bít laïi, khoâng thaáy phía döôùi), vaø sau moå chuïp laïi thaáy thoâng toát thuoác xuoáng phía döôùi. Caùc thöông toån phoái hôïp: Toån thöông thaàn kinh hoâng khoeo ngoaøi: 1 tröôøng hôïp. Phöông phaùp phaãu thuaät: Giaûi phoùng ñoäng maïch khoeo, thaùm saùt thaáy: + Ñöùt hoaøn toaøn ñoäng maïch vôùi söï co ruùt 2 ñaàu do maûnh xöông caét ñöùt: 1 ca. + Daäp ñoäng maïch do maûnh xöông ñeø eùp, do bò keùo doùn, bò xoaén: 5 ca. • Beã noäi maïc coù cuïc maùu ñoâng 2 ca. • Beã döôùi ngoaïi maïc coù cuïc maùu ñoâng thuyeân taéc 2 ca. • Ñöùt hoaøn toaøn gaây cuïc maùu ñoâng vaø chaûy maùu taïi choã 1 ca. Vò trí toån thöông treân choã chia ñoâi ñoäng maïch 1 – 2 cm: 4 ca Caét boû ñoaïn daäp ñöùt Ñoaïn ñoäng maïch caét boû daøi nhaát 2,5cm). Khaâu noái ñoäng maïch taän taän sau khi ñoù coá ñònh xöông khôùp. Giaûi aùp khoang caúng chaân ( 4 ca), keøm theo caét boû phaàn cô hoaïi töû (1 ca). Keát quaû sau noái, ñoäng maïch thoâng toát 6 ca. (Ñaàu ngoùn hoàng, maïch mu chaân vaø chaøy sau baét röø). Sau noái coù duøng khaùng ñoâng (4 ca). Khaùng sinh. Söôûi aám chi. Thôøi gian moå trung bình 2,5 giôø. Thôøi gian naèm vieän trung bình 12 ngaøy. Minh hoïa tröôøng hôïp cuï theå: Hoï vaø teân: PHAN VAÊN LONG Sinh naêm: 1968 Ngaøy vaøo vieän: 04/01/2003. Chaån ñoaùn: Traät khôùp goái traùi daäp ñöùt ñoäng maïch khoeo. 2
Khôùp goái bieán daïng tröôùc moå Sau moå noái ñoäng maïch khoeo Xquang caûn quang: Tröôùc moå Sau moå ñoù noái maïch khoeo BAØN LUAÄN Nguyeân nhaân: Chæ baøn ñeán nguyeân nhaân chaán thöông. Caùc chaán thöông goùy xöông hay traät khôùp vuøng goái coù theå laøm toån thöông ñoäng maïch khoeo: + Gaõy ñaàu döôùi xöông ñuøi vaø gaõy ñaàu treân xöông chaøy gaàn goái vôùi di leäch nhieàu. + Traät khôùp goái naëng. Do giaûi phaãu ñaëc bieät cuûa ñoäng maïch khoeo ôû vuøng goái. Laâm saøng: Caùc daáu hieäu laâm saøng thöôøng ñieån hôõnh, nhöng coù theå khoâng xuaát hieän ngay moät luùc neân deã bò boû soùt chaån ñoaùn neáu ta khoâng nghó ñeán. Hình aûnh Xquang: Chuïp ñoäng maïch caûn quang raát caàn thieát chaån ñoaùn xaùc ñònh vò trí toån thöông. Vaø raát quan troïng neáu daáu hieäu laâm saøng khoâng roõ raøng. Neáu coù ñieàu kieän caàn laøm sieâu aâm doppler maïch maùu, chuïp DSA. Toån thöông giaûi phaãu: Ñaùnh giaù trong khi thaùm saùt toån thöông ñoaïn maïch daäp. 3
Ñieàu trò: Chæ ñònh moå laø tuyeät ñoái sau khi ñoù cuù chaån ñoaùn xaùc ñònh. Noái ñoäng maïch laø yeâu caàu caáp thieát caàn phaûi laøm caøng sôùm caøng toát. Thôøi gian phaùt hieän vaø lyù do chuyeån vieän. Chaêm soùc sau moå: Phaûi theo doõi tuaàn hoaøn ñöôïc taùi laäp: maïch maùu, da, phuø neà, thuoác choáng ñoâng, vaän ñoäng nheï, xoa boùp. Trong tuaàn ñaàu: thuyeân taéc maïch, chaûy maùu veát moå, soác maát maùu hay soác nhieãm khuaån. KEÁT LUAÄN Trong chaán thöông vuøng goái, toån thöông ñoäng maïch khoeo laø coù theå xaûy ra döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau. Vaán ñeà laø phaûi luoân luoân nghó ñeán, khaùm vaø tôõm trieäu chöùng thöông toån ñoäng maïch khoeo trong moïi tröôøng hôïp. Chaån ñoaùn sôùm vaø xöû trí kòp thôøi seõ traùnh ñöôïc nhöõng haäu quaû xaáu cho beänh nhaân. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Nguyeãn Quang Quyeàn: Baøi giaûng Giaûi phaãu hoïc Taäp 1, Nhaø xuaát baûn Y hoïc, 2001, 1. (Tr 188, 189, 190, 191). Nguyeãn Vaên Quang: Nguyeân taéc Chaán thöông chænh hình, 1987, Tr 260 – 272. 2. 3. Campell’s Operative Orthopaedics volume two, volume four. FRANK H. NETTER: Atlas of Human Anatomy, Nhaø xuaát baûn Y hoïc,1999, Tr 510, 511, 4. 516, 517. 4