Tổng quan về phân chất sỏi niệu

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài tổng quan này với mục đích tổng hợp lại guideline và các nghiên cứu hiện nay, từ đó trả lời những câu hỏi thường gặp về đề tài phân chất sỏi. Việc phân chất sỏi được đặt ra với khuyến cáo mạnh trong nhiều guideline và nghiên cứu lớn, do đó chúng ta nên áp dụng công cụ này vào trong thực hành lâm sàng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tổng quan về phân chất sỏi niệu

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 539 - THÁNG 6 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 TỔNG QUAN VỀ PHÂN CHẤT SỎI NIỆU Đỗ Anh Toàn1,2, Nguyễn Xuân Chiến1 TÓM TẮT 1 Importance: Vietnam has many famous Tầm quan trọng: Việt nam có nhiều trung urology centers, which have been deployed many tâm niệu khoa lớn, với nhiều kĩ thuật tiên tiến về advanced techniques in stone treatment. điều trị sỏi cũng đã được triển khai, tuy nhiên However, the posttreatment does not seem to vấn đề "sau điều trị" có vẻ chưa được quan tâm have received much attention. How to avoid the nhiều. Làm thế nào để tránh tái phát sỏi hướng recurrence of stones for personalized patients? tới từng đối tượng riêng biệt? Bản chất sỏi ở What is different in the nature of urinary stones bệnh nhân Việt Nam khác gì với thế giới? Những between Vietnamese patients and other nations? câu hỏi đó chỉ có thể được trả lời với công cụ là These questions can only be answered with stone phân chất sỏi (Stone analysis). Chúng tôi thực analysis. We conducted this review intending to hiện bài tổng quan này với mục đích tổng hợp lại synthesize current guidelines and research, guideline và các nghiên cứu hiện nay, từ đó trả thereby answering frequently asked questions on lời những câu hỏi thường gặp về đề tài phân chất this topic. sỏi. Observations: Prevention of stone Các phát hiện: Việc phòng ngừa tái phát sỏi recurrence is safe, feasible, and offers many là an toàn, khả thi và mang lại nhiều lợi ích cả về health and economic benefits to patients. Stone sức khoẻ và kinh tế cho bệnh nhân. Phân chất sỏi analysis is a fundamental tool for stone là công cụ rất quan trọng để phòng ngừa sỏi. prevention. Kết luận: Việc phân chất sỏi được đặt ra với Conclusions: Stone analysis is strongly khuyến cáo mạnh trong nhiều guideline và recommended in many guidelines and large nghiên cứu lớn, do đó chúng ta nên áp dụng công studies, therefore we should apply this tool in cụ này vào trong thực hành lâm sàng. clinical practice. Từ khoá: sỏi tiết niệu, phân chất sỏi, phòng Keywords: urinary stones, stone analysis, ngừa sỏi,... stone prevention. SUMMARY I. GIỚI THIỆU OVERVIEW OF URINARY STONE Nguy cơ bị sỏi tiết niệu suốt đời ở Hoa COMPOSITION ANALYSIS Kỳ là hơn 12% ở nam và 6% ở nữ(5). Các quốc gia có mức sống cao khác như Thụy 1 Bệnh viện Bình Dân Điển, Canada, tỷ lệ nhiễm sỏi niệu cũng cao 2 Bộ môn Tiết niệu học, ĐHYD TP.HCM đáng chú ý (> 10%), thậm chí lên đến 20% Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Xuân Chiến như Ả Rập Xê Út(16), các tỷ lệ này đang tăng ĐT: 0935363715 dần trên khắp thế giới. Một điều quan trọng Email: nguyenxuanchien89@gmail.com mà chúng ta cần nhận thức được là sỏi niệu Ngày nhận bài: 30/01/2024 là loại bệnh tỷ lệ tái phát cao (10% sau năm Ngày phản biện khoa học: 29/03/2024 đầu tiên, 35% sau 5 năm và 50-75% sau 10 Ngày duyệt bài: 05/04/2024 năm)(9,16,20). 3
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN HUNA 2024 – HỘI TIẾT NIỆU-THẬN HỌC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Việt Nam là một nước nằm trong khu II. PHƯƠNG PHÁP vực vành đai sỏi của thế giới, nơi có tỉ lệ mắc Chúng tôi tìm các guideline của các hội sỏi tiết niệu cao, bệnh nhân điều trị sỏi chiếm tiết niệu lớn và sử dụng các từ khoá để tìm khoảng 40-60% số bệnh nhân điều trị trong trong thư viện Pubmed và Cochrane, ưu tiên khoa tiết niệu(1). Hiện chưa có báo cáo chính các bài báo gần đây, được trích dẫn nhiều, thức nào về tỉ lệ bị sỏi niệu trên dân số chung đặc biệt sử dụng các phương pháp meta- Việt Nam. analysis, systematic reviews,… Gánh nặng kinh tế liên quan đến sỏi tiết niệu, ước tính hàng năm vượt quá 5 tỷ đô III. BÀN LUẬN la(15). Chi phí kinh tế này bao gồm cả chi phí 3.1. Phân chất sỏi niệu là gì? điều trị trực tiếp và chi phí gián tiếp liên Phân chất sỏi niệu là dùng các máy móc, quan đến năng suất lao động bị mất. Mặc dù xét nghiệm để tìm ra có những tinh thể nào trong sỏi. Viên sỏi có thể chứa nhiều hơn hiện nay có nhiều phương pháp điều trị sỏi một thành phần tinh thể. Ngoài ra còn có các như mổ mở, nội soi ống cứng hay ống mềm chất phi tinh thể được tìm thấy trong sỏi gồm tán sỏi, phẫu thuật nội soi lấy sỏi, tán sỏi protein và máu(18). thận qua da hay tán sỏi ngoài cơ thể. Tuy Thực ra tỉ lệ các loại sỏi có sự khác biệt nhiên đây là các biện pháp điều trị khi bệnh đôi chút tuỳ theo địa lý, quốc gia do ảnh thường đã gây nhiều đau đớn, biến chứng, di hưởng của khí hậu, chế độ ăn. Nhìn chung chứng, đôi khi diễn tiến nặng cho bệnh nhân. nhiều nghiên cứu cho thấy: sỏi canxi oxalat Và dù các kĩ thuật mổ có thể khá nhẹ nhàng là thành phần phổ biến nhất, chiếm 70-80%; nhưng vẫn có nguy cơ để lại những di chứng sỏi canxi phosphat chiếm khoảng 15%, sỏi về sau như hẹp trên đường tiết niệu, xì rò axit uric 10%,...(19). Tại Việt Nam, Trần nước tiểu, đau đớn vị trí vết mổ....Đặc biệt, Quốc Phong trong luận văn đánh giá về sỏi nhiều nghiên cứu cho thấy mối liên hệ sâu san hô thận của mình, dùng phương pháp sắc giữa bệnh sỏi niệu và bệnh thận mạn, nếu quang phổ hồng ngoại chuyển đổi Fourier, không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến bệnh phát hiện 78.6% sỏi san hô thận có dạng hỗn thận mạn giai đoạn cuối, cần phải được chạy hợp nhiều thành phần. Nếu tính riêng thành phần xuất hiện trong sỏi thì calcium oxalate thận nhân tạo hoặc ghép thận để duy trì sự 31%, calcium phosphate 33%, calcium sống(17). carbonat 31%, acid uric 13%, còn lại là Phòng ngừa tái phát sỏi sau điều trị đã truvite và cystine(2). Tác giả Lê Xuân Trường được chú ý từ lâu. Hiện nay trong các từng báo cáo 353 trường hợp phân chất sỏi guideline hướng dẫn của các hội tiết niệu lớn ứng dụng nguyên lý hoá học. Tuy nhiên phân trên thế giới đều có một chương lớn về vấn tích sỏi bằng phương pháp hoá học cho ra đề này. Trong các công cụ cần làm để hỗ trợ nhiều sai lệch nên đã không còn được công phòng ngừa thì phân chất sỏi là công cụ cơ nhận hiện nay(3). bản nhưng rất quan trọng để phân loại đối 3.2. Tại sao cần phân chất sỏi? tượng nguy cơ và định hướng các xét nghiệm Biết thành phần của sỏi giúp đưa ra quyết đánh giá chuyên sâu tiếp theo. định lâm sàng trong điều trị sỏi và ngăn ngừa hình thành sỏi mới. Ví dụ(18): 4
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 539 - THÁNG 6 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 ● Canxi oxalate monohydrate và Brushite 3.4. Chỉ định phân chất sỏi? là những loại sỏi cứng và khó bị tán vỡ bằng Khuyến cáo của hội niệu khoa châu kĩ thuật tán sỏi ngoài cơ thể. (18) Âu : ● Sỏi axit uric hình thành trong nước tiểu Thực hiện phân chất sỏi ở người bị có tính axit và việc kiềm hóa nước tiểu có thể sỏi lần đầu bằng nhiễu xạ tia X hoặc quang hòa tan sỏi axit uric và ngăn ngừa sỏi mới phổ hồng ngoại (khuyến cáo mạnh) hình thành. Thực hiện phân chất sỏi ở tất cả trẻ ● Sỏi canxi phosphate hình thành trong em bị sỏi (khuyến cáo mạnh). nước tiểu kiềm, tăng pH nước sẽ làm tăng Lặp lại phân chất sỏi ở những bệnh khả năng kết tủa canxi phosphate. Tuy vậy nhân sau (khuyến cáo mạnh): việc giảm pH nước tiểu lại ít tác dụng trên • Sỏi tái phát mặc dù đã dự phòng bằng lâm sàng đối với hầu hết bệnh nhân loại sỏi thuốc; này. • Tái phát sớm sau khi đã điều trị hết sỏi; ● Sự hiện diện của một số loại tinh thể có • Tái phát muộn sau một thời gian dài thể gợi ý sự tồn tại của một bệnh tiềm ẩn. Ví không bị sỏi vì thành phần sỏi có thể đã thay dụ, sỏi canxi phosphate thường gặp ở những đổi. người bị cường tuyến cận giáp nguyên phát 3.5. Cần hiểu thế nào về sỏi tinh khiết và nhiễm toan ống thận xa, và sỏi struvite và sỏi hỗn hợp? hình thành khi có nhiễm trùng đường tiết Sỏi niệu nào cũng chỉ có một tinh thể duy niệu trên. Sỏi axit uric phổ biến hơn ở những nhất với 100%? Thực tế không đơn giản vậy! người bị đái tháo đường, có lẽ do suy giảm Nhiều nghiên cứu cho thấy khoảng 50-80% tạo amoniac nước tiểu. sỏi niệu chứa nhiều hơn một loại tinh thể sỏi 3.3. Hiện có các phương pháp phân (sỏi hỗn hợp)(10,19). Có một vài cách để phân chất sỏi niệu nào? loại cách đọc kết quả phân chất sỏi. Sau đây Nhiều phương pháp đã được sử dụng để là cách mà trung tâm y khoa Mayo Clinic phân chất sỏi niệu, gồm các kĩ thuật phức tạp (được coi là bệnh viện có chuyên khoa niệu như nhiễu xạ bột tia X, quang phổ hồng lớn nhất của Hoa Kỳ, nơi mỗi năm thực hiện ngoại, phép đo nhiệt lượng, kính hiển vi cho gần 100.000 mẫu phân chất sỏi niệu). phân cực quang, kính hiển vi điện tử quét, Các viên sỏi được phân loại theo thứ tự tuần CTscan thường với đo độ Hounsfield, tự sau đây sao cho mỗi viên sỏi được xếp vào CTscan năng lượng kép,... đến kỹ thuật đơn một nhóm duy nhất: (1) viên sỏi có chứa bất giản như phân tích hóa ướt. kỳ tỉ lệ nào struvite đều được xếp vào nhóm Đã có rất nhiều nghiên cứu so sánh sự struvite; (2) viên sỏi có chứa bất kỳ tỉ lệ nào chính xác của các phương pháp phân chất sỏi cystine đều được xếp vào nhóm cystine; (3) này và so sánh lẫn nhau. Tổng kết hết tất cả viên sỏi có chứa bất kỳ tỉ lệ nào axit uric đều lại, sách Campbell và guideline của hội niệu được xếp vào nhóm axit uric; (4) viên sỏi có khoa châu Âu, hội niệu khoa Hoa Kỳ đều chứa bất kỳ tỉ lệ nào brushite (một dạng sỏi khuyến cáo 2 kĩ thuật tin cậy nhất hiện nay là canxi phosphat) đều được xếp vào nhóm nhiễu xạ bột tia X và quang phổ hồng ngoại, brushite; (5) viên sỏi được phân loại là canxi nếu không có 2 kĩ thuật này thì có thể sử oxalate (CaOx) nếu chúng có phần lớn (> dụng kính hiển vi phân cực quang(18,20,21). 50%) canxi oxalate có hoặc không có 5
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN HUNA 2024 – HỘI TIẾT NIỆU-THẬN HỌC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH hydroxyapatite (HA); (6) sỏi được phân loại kiểu phân loại như vậy, chứ không phải ấn là hydroxyapatite (một dạng sỏi canxi định rằng chỉ bệnh nhân có 100% tinh thể sỏi phosphat khác) nếu chúng chứa phần lớn (> duy nhất (sỏi tinh khiết) thì mới có thể phòng 50%) HA có hoặc không có CaOx. Sỏi được ngừa được. cấu tạo từ thuốc, protein hoặc các thành phần Khi thiết kế chế độ phòng ngừa cho bệnh hiếm (ví dụ: dihydroxyadenine) được phân nhân, các thành phần riêng lẻ của sỏi cũng loại theo tên như vậy, trong khi các vật liệu nên được xem xét(19): không chắc có nguồn gốc trong đường tiết ● Đối với sỏi tinh khiết, trọng tâm là điều niệu (ví dụ, silica) được phân loại là "sai chỉnh thành phần nước tiểu để ngăn sự kết sót"(10). tủa của loại tinh thể cụ thể đó, ngay cả khi Bản thân guideline của các hội tiết niệu nước tiểu 24 giờ cho thấy nguy cơ cao về kết lớn trên thế giới khi đưa ra hướng dẫn phòng tủa của loại tinh thể khác. ngừa cho một loại sỏi thì cũng dựa trên một Bảng 1: Phòng ngừa chung sỏi tiết niệu(18) Bù đủ dịch nếu bị mất nước nhiều Lượng nước nên uống: 2.5-3.0 L/ngày Nên chia đều lượng nước uống trong ngày Lời khuyên về nước Nên uống đồ uống pH trung tính (vd, nước lọc) Nước tiểu nên đạt: 2.0-2.5 L/ngày Tỉ trọng nước tiểu < 1.010 (xét nghiệm nước tiểu) Ăn nhiều rau và chất xơ Duy trì lượng Canxi: 1-1.2 g/ngày Lời khuyên dinh dưỡng Giới hạn lượng muối NaCl < 5 g/ngày Giới hạn Protein động vật: 0.8-1.0 g/kg/ngày Duy trì BMI trong giới hạn bình thường Lời khuyên lối sống Tập thể dục thể thao ● Đối với sỏi hỗn hợp, các khuyến nghị Trong guideline của châu Âu, phân chất điều trị phụ thuộc vào các thành phần cụ thể sỏi là bước cần được làm đầu tiên. Ngoài kết và số lượng tương đối. Ví dụ, một viên sỏi có quả phân chất sỏi, các bác sĩ còn cần đánh chứa 95% canxi oxalate và 5% canxi giá thêm bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ phosphate, thì nên tập trung vào việc giảm cao tạo sỏi hay không, để phân loại bệnh quá trình siêu bão hòa của canxi oxalate. Tuy nhân là nguy cơ cao thay thấp tạo sỏi. Nếu nhiên, hai loại tinh thể này có chung các yếu nguy cơ thấp có thể chỉ cần theo hướng dẫn tố nguy cơ (lượng nước tiểu ít, canxi nhiều phòng ngừa chung (bảng 1). Còn nếu nguy trong nước tiểu và citrate nước tiểu thấp), do cơ cao thì bệnh nhân nên được làm các xét đó điều chỉnh các thành phần này sẽ làm nghiệm chuyên biệt (đọc thêm trong giảm nguy cơ của cả hai loại tinh thể. guideline)(18). 3.6. Hướng dẫn phòng ngừa sỏi tiết 3.7. Phòng ngừa sỏi có gây bất lợi cho niệu sức khoẻ? 6
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 539 - THÁNG 6 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 Một trong những điều mà trước đây các này lại là nhân để tái tạo viên sỏi mới nếu bác sĩ lo ngại khi dặn bệnh nhân kiêng cử các bất thường chuyển hoá và nước tiểu ngừa sỏi tiết niệu là họ sẽ sợ bệnh nhân bị không được giảm thiểu(14). thiếu chất, ngại phải kiêng đủ thứ làm giảm Một vài bài báo đã cho thấy những con chất lượng sống đi. Thực ra đây là một sự lo số thú vị, đối với mỗi đợt tái phát sỏi được lắng "hơi quá". Nếu đọc kĩ bảng hướng dẫn ngăn chặn bằng cách sàng lọc và phòng ngừa phòng ngừa chung sỏi tiết niệu trên thì có thích hợp cho một bệnh nhân, phí tổn tiết thể thấy các lời khuyên thực chất đều là lối kiệm được là gần 2.000 bảng ở Anh, 2.158 sống lành mạnh, giúp tăng cường sức khoẻ: đô la ở Mỹ, và giảm 30% chi phí quản lý tập thể dục, ăn nhiều rau, chất xơ,... Lượng bệnh nhân sỏi ở Đức(12,13,14). muối hằng ngày
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN HUNA 2024 – HỘI TIẾT NIỆU-THẬN HỌC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH giảm nguy cơ sỏi tái phát, mặc dù lợi ích có văn tốt nghiệp bác sĩ nội trú, Đại học Y dược thể chỉ với những người uống loại nước có thành phố Hồ Chí Minh. gas chứa axit photphoric. Lợi ích phòng ngừa 3. Lê Xuân Trường (2007), "Nhận xét về kết tiềm năng của các chế độ ăn khác thì cho các quả định tính thành phần hoá học của sỏi kết quả chưa rõ ràng. Ở những bệnh nhân đã thận". Tạp chí Y học Tp. Hồ Chí Minh, số 1, bị sỏi canxi nhiều lần, việc tăng lượng nước tr. 307-308. uống đồng thời dùng thiazide hoặc citrate 4. Basiri A., Taheri M., Taheri F. (2012), hoặc allopurinol sẽ giảm thêm nguy cơ tái "What is the state of the stone analysis phát sỏi(6). Đối với sỏi acid uric thì càng cho techniques in urolithiasis?". Urol J, 9 (2), ý nghĩa đặc biệt vì đây là loại sỏi duy nhất có pp. 445-54. thể dùng thuốc để tan sỏi, thậm chí với tỉ lệ 5. Curhan G. C. (2007), "Epidemiology of thành công khá cao, 70-80%!(11,18). stone disease". Urol Clin North Am, 34 (3), pp. 287-93. IV. KẾT LUẬN 6. Fink H. A., Wilt T. J., Eidman K. E., Hiện nay các bác sĩ tiết niệu ở Việt Nam Garimella P. S., MacDonald R., et al. hầu hết chỉ đang điều trị sỏi niệu ở phần (2013), "Medical management to prevent "ngọn" mà bỏ qua phần "gốc". Một phần là recurrent nephrolithiasis in adults: a vì phân chất sỏi và các biện phòng phòng systematic review for an American College ngừa quả thật không "dễ" để nắm bắt và áp of Physicians Clinical Guideline". Ann Intern dụng được vào thực tế cho bệnh nhân. Một Med, 158 (7), pp. 535-43. phần nữa là vì những "nỗi lo mơ hồ" mà 7. Fink H. A., Wilt T. J., Eidman K. E., chúng tôi hy vọng đã dẫn chứng được phần Garimella P. S., MacDonald R., et al. nào trên đây. Ngoài ra, một lý do nữa là chưa (2012), "AHRQ Comparative Effectiveness nhiều trung tâm ở Việt Nam có thể triển khai Reviews", In: Recurrent Nephrolithiasis in các xét nghiệm chuyên sâu như vậy. Nhưng Adults: Comparative Effectiveness of mà thế giới đã áp dụng và đi trước chúng ta Preventive Medical Strategies, Agency for rất lâu rồi! có câu "có đi thì mới tới", hy Healthcare Research and Quality (US), vọng trong tương lai không xa phân chất sỏi Rockville (MD). niệu sẽ ngày càng phổ biến ở các trung tâm 8. Hess B. (2017), "Renal stone clinic survey: tiết niệu lớn, để bệnh nhân Việt Nam nhận calcium stone formers' self-declared được nhiều lợi ích xứng đáng. understanding of and adherence to physician's recommendations". Urolithiasis, TÀI LIỆU THAM KHẢO 45 (4), pp. 363-370. 1. Hội tiết niệu thận học Việt Nam (2019), 9. Kasidas G. P., Samuell C. T., Weir T. B. "Dịch tễ học sỏi tiết niệu", Hướng dẫn chẩn (2004), "Renal stone analysis: why and đoán và điều trị sỏi tiết niệu, Nhà xuất bản Y how?". Ann Clin Biochem, 41 (Pt 2), pp. học, tr. 6-8. 91-7. 2. Trần Quốc Phong (2019), "Nghiên cứu đặc 10. Lieske J. C., Rule A. D., Krambeck A. E., điểm lâm sàng, cận lâm sàng và tính chất hoá Williams J. C., Bergstralh E. J., et al. học sỏi trên bệnh nhân sỏi san hô thận", Luận (2014), "Stone composition as a function of 8
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 539 - THÁNG 6 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 age and sex". Clin J Am Soc Nephrol, 9 4,770,691 participants". Urolithiasis, 45 (5), (12), pp. 2141-6. pp. 441-448. 11. Ngo Tin C., Assimos Dean G. (2007), "Uric 18. C. Türk (Chair) A. Neisius, A. Petrik, C. Acid nephrolithiasis: recent progress and Seitz, A. Skolarikos (Vice-chair), K. future directions". Reviews in urology, 9 Thomas, Guidelines Associates: N.F. Davis (1), pp. 17-27. J.F. Donaldson, R. Lombardo, N. Grivas, 12. Parks J. H., Coe F. L. (1996), "The Y. Ruhayel (2020), "2020 EAU urolithiasis financial effects of kidney stone prevention". guideline", European Association of Kidney Int, 50 (5), pp. 1706-12. Urology, pp. 13. Pearle M. S., Calhoun E. A., Curhan G. C. 19. Gary C Curhan MD, ScD. Interpretation of (2005), "Urologic diseases in America kidney stone composition analysis. 2020 project: urolithiasis". J Urol, 173 (3), pp. May 28, 2019; Available 848-57. from:https://www.uptodate.com/contents/inte 14. Robertson W. G. (2006), "Is prevention of rpretation-of-kidney-stonecomposition- stone recurrence financially worthwhile?". analysis?search=stone%20analysis&source= Urol Res, 34 (2), pp. 157-61. search_result&selectedTitle=1~5&usage_typ 15. Saigal C. S., Joyce G., Timilsina A. R. e=default&display_rank=1. (2005), "Direct and indirect costs of 20. Margaret Sue Pearle MD, PhD.; David S. nephrolithiasis in an employed population: Goldfarb, MD; et al (2019), "Medical opportunity for disease management?". Management of Kidney Stones (AUA Kidney Int, 68 (4), pp. 1808-14. guideline)", American urological association 16. Wong Y. V., Cook P., Somani B. K. (2015), https://www.auanet.org/guidelines/kidney- "The association of metabolic syndrome and stones-medical-mangement-guideline, pp. urolithiasis". Int J Endocrinol, 2015, pp. 21. Nicole L. Miller MD Michael S. Borofsky 570674. MD (2020), "Evaluation and Medical 17. Zhe M., Hang Z. (2017), "Nephrolithiasis as Management of Urinary Lithiasis", In: a risk factor of chronic kidney disease: a Campbell-Walsh Urology, Elsevier, 12. pp. meta-analysis of cohort studies with 9406-9561. 9