Trẻ em dân tộc Mường, tỉnh Hòa Bình, năm 2012

thước u trung bình 2,75  1,15cm, nhỏ nhất 0,5cm, lớn<br /> nhất 5cm.<br /> Kết quả điều trị ung thư bàng quang nông với thời<br /> gian mổ trung bình là 38  13,4 phút, thời gian nằm<br /> viện trung bình 4,2  2,1 ngày. Phẫu thuật nội soi vừa<br /> rút ngắn được thời gian điều trị và tương đối an toàn<br /> trong điều trị, chỉ gặp 1/30 trường hợp chảy máu do<br /> không cắt hết u, trường hợp này u lớn nằm ở vị trí góc<br /> khuất của ổ bàng quang, 1/30 trường hợp chuyển mổ<br /> dẫn lưu bàng quang do tổn thương niệu đạo sau khi<br /> cắt u và 1/30 trường hợp thủng bàng quang phải<br /> chuyển mổ mở.<br /> KẾT LUẬN<br /> Qua nghiên cứu ứng dụng nội soi chẩn đoán và<br /> can thiệp trên 30 ca ung thư bàng quang nông cho<br /> thấy:<br /> Bệnh nhân nam nhiều hơn nữ, nhóm tuổi hay gặp<br /> từ 50 – 70 tuổi, dấu hiệu lâm sàng điển hình là đái<br /> máu.<br /> Phát hiện bệnh chủ yếu dựa vào siêu âm và soi<br /> bàng quang, với thể u nhú dạng có cuống và u đơn<br /> độc chiếm đa số, kích thước u đa số < 3cm, vị trí hay<br /> gặp nhất là ở 2 thành bên.<br /> Thể mô bệnh học chủ yếu là ung thư tế bào<br /> chuyển tiếp chiếm 96,7%.<br /> Phẫu thuật nội soi cắt u qua niệu đạo là phương<br /> pháp có thể triển khai có hiệu quả, thời gian mổ và thời<br /> gian hậu phẫu ngắn và tương đối an toàn.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Nguyễn Bá Đức (2007), “Chẩn đoán và điều trị<br /> bệnh ung thư”, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.<br /> 2. Nguyễn Bá Đức, Trần Văn Thuấn, Phạm Duy Hiển<br /> và cộng sự (2006), “Phòng và phát hiện sớm bệnh ung<br /> thư”, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.<br /> 3. Đỗ Xuân hợp (1997), “Giải phẫu bàng quang”, Nhà<br /> xuất bản Y học, Hà Nội: 285 – 287.<br /> 4. Nguyễn Kỳ (1995), “U bàng quang”, Bệnh học tiết<br /> niệu, Nhà xuất bản Y học: 423 – 443.<br /> 5. Đỗ Trường Thành (2004), “Kết quả điều trị phẫu<br /> thuật ung thư bàng quang tại bệnh viện Việt Đức trong 3<br /> năm (2000-2002)”, Y học thực hành số 491:466 – 469.<br /> 6. Trần Văn Thuấn (2007), “Sàng lọc phát hiện sớm<br /> ung thư bàng quang”, Sàng lọc phát hiện sớm bệnh ung<br /> thư, Nhà xuất bản Y học: 103 – 106.<br /> 7. Cheng Chiwai, Peter Chen S.F, Chan L.W.et al<br /> (2005), “Twelve year follow up of a randomized prooective<br /> trial compaing bacillus Calmette-Guerin and epirubicin á<br /> ad juvant therapy in superficial bladder cancer”,<br /> Internationmal Jour of Uro, volume 12, issue 5: 449.<br /> 8. De Braud F. and Massimo Maffezzini (2012),<br /> “Bladder cancer”, Critical reviews in Oncology<br /> Hematology, volume 41, issue 1: 89 – 106.<br /> 9. Epstein J.I. (2003), “The new World Health<br /> Organization/International Society of Urological Pathology<br /> (WHO/ISUP) classification for Ta, T1 bladder tumour: is it<br /> an improvement? “Critical reviews in<br /> Oncology/Hematology, volume 47, issue 2: 83 – 89.<br /> <br /> TRẺ EM DÂN TỘC MƯỜNG, TỈNH HÒA BÌNH, NĂM 2012<br /> TRẦN THANH TÚ, PHẠM THỊ LAN LIÊN<br /> Viện nghiên cứu sức khỏe Trẻ em - Bệnh viện Nhi Trung ương<br /> LÊ THỊ KIM ÁNH - Trường Đại học Y tế Công cộng<br /> TÓM TẮT<br /> Vẫn còn khoảng cách lớn về tỷ lệ suy dinh dưỡng<br /> trẻ em dưới 5 tuổi giữa các vùng miền, khu vực, giữa<br /> các nhóm dân tộc, đặc biệt là dân tộc thiểu số. Hòa<br /> Bình là một trong những tỉnh tập trung cộng đồng<br /> người dân tộc thiểu số và có tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng<br /> cao so với cả nước. Nghiên cứu được thực hiện nhằm<br /> xác định tỷ lệ suy dinh dưỡng và một số yếu tố liên<br /> quan ở trẻ em dân tộc Mường tại huyện Tân Lạc – tỉnh<br /> Hòa Bình. Đối tượng nghiên cứu: 187 cặp bà mẹ - trẻ<br /> em dưới 5 tuổi dân tộc Mường. Phương pháp nghiên<br /> cứu: Cắt ngang mô tả có phân tích, sử dụng bộ câu<br /> hỏi để phỏng vấn bà mẹ, trẻ em được đo chiều cao,<br /> cân nặng. Kết quả nghiên cứu cho thấy trẻ dân tộc<br /> Mường bị suy dinh dưỡng các thể thiếu cân, thấp còi,<br /> gầy còm lần lượt là 13,4%; 41,2% và 3,2%. Yếu tố<br /> trình độ học vấn của mẹ, cân nặng sơ sinh của trẻ là<br /> những yếu tố liên quan đến tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ<br /> em dân tộc Mường (p 35<br /> 19<br /> 10,2<br /> Trung bình tuổi (25,1)<br /> Min-Max (16-42)<br /> Nghề nghiệp của mẹ<br /> Nông dân<br /> 179<br /> 95,7<br /> Cán bộ CNVC<br /> 8<br /> 4,3<br /> Trình độ học vấn của mẹ<br /> Mù chữ<br /> 1<br /> 0,5<br /> Tiểu học<br /> 21<br /> 11,2<br /> THCS<br /> 110<br /> 58,8<br /> PTTH<br /> 47<br /> 25,2<br /> Cao đẳng và đại học<br /> 8<br /> 4,3<br /> Số con trong gia đình<br /> ≤ 2 con<br /> 184<br /> 98,4<br /> > 2 con<br /> 3<br /> 1,6<br /> Số thành viên trong gia đình<br /> < 6 người<br /> 106<br /> 56,7<br /> ≥ 6 người<br /> 81<br /> 43,3<br /> Đặc điểm của trẻ<br /> N<br /> %<br /> Nhóm tuổi<br /> 1-6 tháng<br /> 12<br /> 6,4<br /> > 06 - 12 tháng<br /> 26<br /> 13,9<br /> > 12 - 18 tháng<br /> 23<br /> 12,3<br /> > 18 - 24 tháng<br /> 15<br /> 8,0<br /> > 24 - 36 tháng<br /> 46<br /> 24,6<br /> > 36 - 48 tháng<br /> 31<br /> 16,6<br /> <br /> Y HỌC THỰC HÀNH (914) - SỐ 4/2014<br /> <br /> xét tỷ lệ SDD trong từng nhóm tuổi, thì tỷ lệ cũng khác<br /> nhau ở các thể, điều này được thể hiện chi tiết tại<br /> 101<br /> 54<br /> bảng 2 ở dưới.<br /> 86<br /> 46<br /> Bảng 2. Tỷ lệ suy dinh dưỡng của trẻ theo các thể<br /> SDD<br /> SDD<br /> SDD<br /> 26<br /> 13,9<br /> Nhóm tuổi<br /> n<br /> CN/T<br /> CC/T<br /> CN/CC<br /> 161<br /> 86,1<br /> (n,%)<br /> (n,%)<br /> (N,%)<br /> ≤ 12 tháng<br /> 38<br /> 5 (13,2)<br /> 6 (15,8)<br /> 3 (7,9)<br /> 120<br /> 64,2<br /> > 12 - 24<br /> 38<br /> 3 (7,9)<br /> 17 (44,7)<br /> 1 (2,6)<br /> 67<br /> 35,8<br /> tháng<br /> > 24 - 36<br /> 46<br /> 6 (13,0) 24 (52,2)<br /> 1 (2,2)<br /> tháng<br /> 75<br /> 40,1<br /> > 36 - 48<br /> 31<br /> 7 (22,5) 17 (54,8)<br /> 0 (0)<br /> 20<br /> 10,7<br /> tháng<br /> 92<br /> 49,2<br /> > 48 - 60<br /> 34<br /> 4 (11,8) 13 (38,2)<br /> 1 (2,9)<br /> Nghiên cứu chỉ ra tổng số có 83/187 (44,4%) trẻ bị<br /> tháng<br /> suy dinh dưỡng. Trong đó 22/187 (11,8%) trẻ SDD cả<br /> Tổng cộng<br /> 187 25 (13,4) 77 (41,2)<br /> 6(3,2)<br /> thể thiếu cân và thấp còi, 3 (1,6%) trẻ SDD cả thể thiếu<br /> Ghi chú: Tỷ lệ % tính theo n từng nhóm tuổi<br /> cân và gày còm. Số liệu từ bảng 1 cho thấy trong 3 thể<br /> Do tỷ lệ SDD CN/CC của trẻ thấp 3,2% (6 trường<br /> SDD thì SDD thể thấp còi (CC/T) chiếm tỷ lệ cao nhất hợp), do đó nghiên cứu chỉ phân tích xác định một số<br /> (41,2%), tiếp đến là SDD thể thiếu cân (CN/T, 13,4%), yếu tố liên quan đến tình trạng suy dinh dưỡng CN/T<br /> chỉ có 3,2% trẻ bị SDD thể gầy còm (CN/CC). Khi xem và CC/T.<br /> Bảng 3. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng SDD của trẻ em<br /> CN/T<br /> CC/T<br /> Tổng<br /> Yếu tố<br /> cộng Có SDD (n, %)<br /> p, OR (95%CI)<br /> Có SDD (n, %)<br /> p, OR (95%CI)<br /> Tình trạng kinh tế<br /> 187<br /> 25<br /> 77<br /> 0,6<br /> 0,6<br /> Nghèo<br /> 75<br /> 9 (12,0)<br /> 29 (38,7)<br /> 0,8 (0,3 – 2,1)<br /> 0,8 (0,4 – 1,6)<br /> Không nghèo<br /> 112<br /> 16 (14,3)<br /> 48 (42,9)<br /> Học vấn của mẹ<br /> 187<br /> 25<br /> 77<br /> < 0,001<br /> 0,2<br /> Dưới THCS<br /> 26<br /> 10 (38,4)<br /> 14 (53,8)<br /> 6,1 (2,0 - 17,2)<br /> 1,8 (0,7- 4,6)<br /> Từ THCS trở lên<br /> 161<br /> 15 (9,3)<br /> 63 (39,1)<br /> Giới tính trẻ<br /> 187<br /> 25<br /> 77<br /> 0,8<br /> 0,7<br /> Gái<br /> 86<br /> 11 (12,8)<br /> 34 (39,6)<br /> 0,9 (0,3 – 2,3)<br /> 1,1 (0,6 – 2,1)<br /> Trai<br /> 101<br /> 14 (13,9)<br /> 43 (42,6)<br /> Cân nặng sơ sinh<br /> 187<br /> 25<br /> 77<br /> 0,002<br /> 0,3<br /> < 2500g<br /> 26<br /> 9 (34,6)<br /> 13 (50,0)<br /> 4,8 (1,6 -13,6)<br /> 1,5 (0,6 – 3,8)<br /> ≥2500g<br /> 161<br /> 16 (9,9)<br /> 64 (39,7)<br /> Thời gian BSMHT<br /> 187<br /> 25<br /> 0,5<br /> 77<br /> 0,2<br /> Dưới 6 tháng<br /> 55<br /> 7 (12,7)<br /> 0,9 (0,3 – 2,5)<br /> 19 (34,6)<br /> 0,7 (0,3 – 1,4)<br /> Trong 6 tháng<br /> 132<br /> 18 (13,6)<br /> 58 (43,9)<br /> Thời điểm bắt đầu ăn bổ<br /> 169<br /> 22<br /> 0,6<br /> 73<br /> 0,4<br /> sung<br /> 79<br /> 9 (11,4)<br /> 0,7 (0,2 – 2,1)<br /> 37 (46,8)<br /> 1,2 (0,6 – 2,5)<br /> 6 tháng<br /> 90<br /> 13 (14,4)<br /> 36 (40,0)<br /> 4 – 6 tháng<br /> NKĐHH 2 tuần qua<br /> 187<br /> 25<br /> 0,5<br /> Có<br /> 151<br /> 19 (12,6)<br /> 0,7 (0,3 – 2,3)<br /> Không<br /> 36<br /> 6 (16,7)<br /> Bị tiêu chảy trong 2 tuần qua 187<br /> 25<br /> 0,4<br /> Có<br /> 76<br /> 8(10,5)<br /> 0,6 (0,2 – 1,7)<br /> Không<br /> 111<br /> 17 (15,3)<br /> > 48 - 60 tháng<br /> Giới<br /> Nam<br /> Nữ<br /> Cân nặng sơ sinh<br /> < 2500 gam<br /> ≥ 2500 gam<br /> Sống cùng ông<br /> bà<br /> Có<br /> Không<br /> Tình trạng kinh tế<br /> Nghèo<br /> Cận nghèo<br /> Trung bình trở lên<br /> <br /> 34<br /> <br /> 18,2<br /> <br /> Kết quả bảng 3 cho thấy có mối liên quan giữa<br /> trình độ học vấn của mẹ, cân nặng sơ sinh với tình<br /> trạng SDD CN/T của trẻ em. Con của những bà mẹ có<br /> trình độ học vấn dưới THCS có nguy cơ bị SDD CN/T<br /> cao gấp 6 lần những đứa trẻ là con của các bà mẹ học<br /> vấn từ THCS trở lên. Những trẻ có cân nặng sơ sinh<br /> thấp (0,05).<br /> BÀN LUẬN<br /> Kết quả nghiên cứu cho thấy SDD còn khá phổ<br /> biến ở trẻ em dưới 5 tuổi dân tộc Mường (Hòa Bình).<br /> Tỷ lệ SDD CC/T (41,2%) cao hơn nhiều so với SDD<br /> CN/T (13,4%) và SDD CN/CC (3,2%), chứng tỏ tình<br /> trạng SDD mạn tính đang phổ biến tại địa bàn nghiên<br /> cứu và cũng phù hợp với xu thế chung của quốc gia.<br /> Tỷ lệ SDD CC/T được coi là chỉ tiêu phản ánh sự phát<br /> triển của xã hội, phản ánh tình trạng thiếu dinh dưỡng<br /> kéo dài hoặc SDD trong quá khứ làm cho trẻ bị thấp<br /> còi và là chỉ số đánh giá hậu quả của sự đói nghèo.<br /> Địa bàn nghiên cứu là những xã miền núi với tỷ lệ đói<br /> nghèo của dân tộc thiểu số còn cao, hơn một nửa hộ<br /> gia đình thuộc diện nghèo và cận nghèo, điều đó có<br /> thể lý giải cho tỷ lệ SDD CC/T tại đây rất cao và cao<br /> hơn so với mặt bằng chung của toàn tỉnh Hòa Bình<br /> (26,7%) cũng như một số tỉnh miền núi phía Bắc, như<br /> Cao Bằng (34,0%), Bắc Cạn (30,8%), Thái Nguyên<br /> (25,0), Tuyên Quang (27,2%)[8]. Tuy nhiên, số liệu của<br /> các tỉnh này là số liệu chung của toàn thể các dân tộc<br /> trong cộng đồng chung của một tỉnh, chưa có số liệu<br /> chi tiết riêng biệt giữa các nhóm dân tộc thiểu số.<br /> Tỷ lệ SDD thể thiếu cân (13,4%) và gày còm<br /> (3,2%) của trẻ em dân tộc Mường tại Tân Lạc thấp<br /> hơn so với toàn tỉnh Hòa Bình (19,5% và 6,4%) và một<br /> số tỉnh phía Bắc như Lào Cai (22,1%, 5,4%), Điện<br /> Biên (19,7%, 6,8%), Lai Châu (23,9%, 6,4%). Những<br /> trẻ bị coi là SDD thể gầy còm phản ánh tình trạng thiếu<br /> dinh dưỡng cấp tính, làm cho trẻ ngừng lên cân hoặc<br /> tụt cân, trong khi chiều cao không thay đổi. Một số<br /> nghiên cứu đã tìm thấy mối liên quan giữa việc trẻ bị<br /> mắc tiêu chảy, viêm đường hô hấp cấp tính với tình<br /> trạng dinh dưỡng của trẻ [3, 9]. Trong khi đó, đối với<br /> trẻ dân tộc Mường tại Tân Lạc lại chưa tìm thấy mối<br /> liên quan này và tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng thể thiếu<br /> cân và gày còm cũng thấp hơn, do đó có thể thấy<br /> được vấn đề tiêu chảy cấp và viêm đường hô hấp cấp<br /> tính ở đây không ảnh hưởng đến tình trạng dinh<br /> dưỡng của trẻ tại thời điểm nghiên cứu.<br /> Trẻ em dân tộc Mường có cân nặng sơ sinh thấp<br /> có nguy cơ bị SDD CN/T cao hơn gần 5 lần so với trẻ<br /> có cân nặng sơ sinh bình thường. Nhiều nghiên cứu<br /> cũng đã chỉ ra mối liên quan giữa cân nặng sơ sinh và<br /> tình trạng dinh dưỡng của trẻ [1, 3], giữa cân nặng,<br /> chiều dài sơ sinh của trẻ với yếu tố thuộc về dinh<br /> dưỡng của người mẹ [4]. Và đặc biệt là còn tồn tại<br /> khoảng cách lớn từ kiến thức đến thực hành của các<br /> bà mẹ nuôi trẻ nhỏ [10]. Trong nghiên cứu này cũng<br /> đã chỉ ra trình độ học vấn của bà mẹ dân tộc Mường<br /> đều có mối liên quan đến tỷ lệ trẻ em bị SDD CN/T,<br /> những trẻ có bà mẹ có trình độ học vấn dưới THCS có<br /> nguy cơ mắc SDD thể thiếu cân cao hơn khoảng 6 lần<br /> so với nhóm có bà mẹ có trình độ học vấn cao hơn.<br /> Như vậy có thể kiến thức về chăm sóc dinh dưỡng cho<br /> trẻ em của các bà mẹ dân tộc Mường còn chưa được<br /> tốt.<br /> Nghiên cứu chưa tìm thấy mối liên quan có ý<br /> nghĩa thống kê giữa thời gian cho trẻ bú sữa mẹ<br /> <br /> 120<br /> <br /> hoàn toàn, thời gian cai sữa với tình trạng dinh<br /> dưỡng của trẻ. Tuy nhiên, một số nghiên cứu khác<br /> cho thấy các yếu tố thực hành dinh dưỡng không<br /> hợp lý có thể dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng, làm<br /> trẻ chậm lớn [2] phụ thuộc vào dân số, địa điểm, thời<br /> gian, mùa vụ và thường kết hợp với những nguyên<br /> nhân khác như bệnh nhiễm trùng và thiếu thực phẩm<br /> [5]. Một số nghiên cứu ở các vùng miền núi, dân tộc<br /> thiểu số khác như ở dân tộc Sán Chay (Thái Nguyên)<br /> và dân tộc Tày (Hà Giang) đều cũng đã khẳng định<br /> có sự ảnh hưởng của việc nuôi con bằng sữa mẹ với<br /> tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em [6] [7] và việc cho trẻ bắt<br /> đầu ăn bổ sung quá sớm hoặc quá muộn đều là cho<br /> trẻ có nguy cơ bị suy dinh dưỡng.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Trần Văn Điển và Nguyễn Ngọc Sáng (2010).<br /> "Thực trạng suy dinh dưỡng và một số yếu tố liên quan<br /> ở trẻ em dưới 5 tuổi tại thị trấn Núi Đối - Kiến Thụy Hải<br /> Phòng năm 2008", Tạp chí Dinh dưỡng và thực phẩm,<br /> 6(2).<br /> 2. Lương Thị Thu Hà (2008). Nghiên cứu thực trạng<br /> suy dinh dưỡng thiếu protein, năng lượng ở trẻ em dưới<br /> 5 tuổi tại hai xã của huyện Phú Lương, tỉnh Thái<br /> Nguyên, Luận văn Thạc sĩ Y học dự phòng, Đại học<br /> Thái Nguyên.<br /> 3. Nguyễn Thị Hoa, Hoàng Thị Tín, Hoàng Thị Thanh<br /> Thủy, Đặng Thị Phương Lan và các cộng sự (2010).<br /> "Tình trạng dinh dưỡng trẻ em tại bệnh viện trong các<br /> năm 1997, 2001, 2003, 2006 và 2007", Tạp chí Dinh<br /> dưỡng và thực phẩm, 6(1).<br /> 4. Lê Thị Hợp và Nguyễn Đỗ Huy (2012). "Một số<br /> yếu tố liên quan đến cân nặng và chiều dài trẻ sơ sinh<br /> tại 4 xã miền núi, tỉnh Bắc Giang", Tạp chí Dinh dưỡng<br /> và thực phẩm, 8(3).<br /> 5. Nguyễn Thị Vũ Thành (2005). Thực trạng và một<br /> số yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng suy dinh dưỡng trẻ<br /> em dưới 5 tuổi tại xã Sơn Đồng, huyện Hoài Đức, tỉnh<br /> Hà Tây năm 2005, Luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng,<br /> Trường Đại học Y tế công cộng.<br /> 6. Nguyễn Minh Tuấn (2010). Huy động nguồn lực<br /> cộng đồng chăm sóc dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi dân<br /> tộc Sán chay tại Thái Nguyên, Luận án Tiến sĩ Y học,<br /> Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương.<br /> 7. Nguyễn Trần Tuấn (2003). Nghiên cứu thực trạng<br /> dinh dưỡng, bệnh tật và một số yếu tố liên quan ở bà mẹ<br /> và trẻ em dưới 2 tuổi tại xã Việt Lâm, huyện Vị Xuyên,<br /> tỉnh Hà Giang, Luận văn Thạc sĩ Y học, Trường Đại học<br /> Y khoa Thái Nguyên.<br /> 8. Viện Dinh dưỡng (2013). Số liệu thống kê về tình<br /> trạng dinh dưỡng trẻ em qua các năm (1999 - 2013), Hà<br /> Nội.<br /> 9. Nguyễn Anh Vũ và Lê Thị Hương (2011). "Tình<br /> trạng dinh dưỡng và một số yếu tố liên quan của trẻ em<br /> dưới 5 tuổi tại huyện Tiên Lữ tỉnh Hưng Yên", Tạp chí<br /> Dinh dưỡng và thực phẩm, 7(1).<br /> 10. D. 7Kumar, N. K. Goel, M. Kalia, H. M. Swami,<br /> et al. (2008). "Gap between awareness and practices<br /> regarding maternal and child health among women in<br /> an urban slum community", Indian J Pediatr, 75(5), pp.<br /> 455-8.<br /> <br /> Y HỌC THỰC HÀNH (914) - SỐ 4/2014<br /> <br />