trên cả lí thuyết: phần 2

DÙNG NHÂN TÀI SÁNG TẠO RA<br /> SẢN PHẨM GIÁ TRỊ:<br /> Apple không phải là sản phẩm, mà là tác<br /> <br /> phẩm nghệ thuật tinh xảo của doanh<br /> nghiệp<br /> Jobs nói: “Làm công việc liên quan tới các sản phẩm kĩ thuật, nếu bạn đủ<br /> may mắn, sản phẩm sẽ gặt hái được thành công; nếu bạn vô cùng vô cùng<br /> may mắn, sản phẩm có thể thành công và duy trì một năm; nếu bạn được<br /> thần linh phù hộ, sản phẩm có thể duy trì mười năm, sau đó nhanh chóng trở<br /> thành tầng tích lũy, làm cơ sở cho tầng kĩ thuật tiếp theo”. Rõ ràng là Apple<br /> đủ may mắn. Đằng sau sự may mắn của họ là chiến lược chất lượng và giá trị<br /> sản phẩm bất biến, hay nói cách khác là chiến lược “tác phẩm nghệ thuật”.<br /> <br /> THEO ĐUỔI TẬN CÙNG CỦA SỰ HOÀN MĨ<br /> Trong cuộc đời này ta không thể làm được quá nhiều việc, vì thế mỗi việc<br /> đều phải làm tới mức xuất sắc tuyệt đỉnh.<br /> Steve Jobs<br /> <br /> Vì sao một quả táo khuyết lại làm xúc động lòng người đến vậy? Từ máy<br /> tính Apple I, Apple II cho tới Mac thu được thành công to lớn, rồi tới hàng<br /> loạt sản phẩm gây chấn động toàn cầu khác, làm thay đổi hoàn toàn quan<br /> niệm truyền thống về thiết bị điện tử và di động, Jobs và Apple dường như<br /> lúc nào cũng muốn phá vỡ khuôn mẫu cố hữu của con người và mang lại hết<br /> ngạc nhiên này tới ngạc nhiên khác: iPod vượt trội hơn hẳn so với máy nghe<br /> nhạc truyền thống, iPhone là sự đột phá so với điện thoại truyền thống, iPad<br /> làm thay đổi quan niệm về máy tính truyền thống. Trong tâm thức của người<br /> tiêu dùng giờ đây đã hình thành một quan niệm mới: Nếu Apple ra mắt sản<br /> phẩm mới thì chắc chắn sản phẩm đó phải là sản phẩm có đẳng cấp. Apple<br /> không bao giờ tùy tiện nhét một sản phẩm “rác” vào tay người tiêu dùng, mà<br /> gần như không cho phép sản phẩm có bất cứ khiếm khuyết nào. Chính thái<br /> độ theo đuổi sự hoàn mĩ đến cực độ này đã tạo ra vương triều Apple khiến cả<br /> thế giới phải chú ý. Sự theo đuổi này của Apple có thể phân thành ba phương<br /> diện dưới đây:<br /> 1. Chủ nghĩa mĩ học lí tưởng<br /> Một quả táo hoàn mĩ trước tiên ngoại hình phải xuất chúng, nếu không<br /> chắc chắn sẽ không thể mê hoặc Adam và Eva.<br /> <br /> Cũng như vậy, các mẫu sản phẩm của Apple khi ra mắt đều khiến người ta<br /> phải trầm trồ thán phục, quan điểm thiết kế tối giản có thể “đánh cắp trái<br /> tim” người tiêu dùng ngay lần đầu trông thấy. Đối với mỗi nhà thiết kế của<br /> Apple, công việc mà Jobs giao cho họ chỉ có một – đó là thiết kế ra sản<br /> phẩm hoàn mĩ nhất có thể. Về cơ bản, nhà thiết kế không cần phải suy nghĩ<br /> tới yếu tố giá thành hay thị trường, cho dù phải bỏ ra bao nhiêu công sức cho<br /> việc này thì cũng tuyệt đối không cho phép bản thiết kế có bất kì khiếm<br /> khuyết nào. Trong ngành điện tử vẫn lưu truyền một câu: “Đôi khi Apple<br /> kéo dài thời gian ra mắt một sản phẩm, không phải vì tính năng của sản<br /> phẩm này không tốt, mà bởi vì nó trông chưa đủ đẹp”. Câu nói này vô cùng<br /> phù hợp để giải thích cho sự theo đuổi hoàn mĩ của Apple.<br /> Thời kì đầu, thiết kế của Apple chủ yếu là kiểu trong suốt, màu kẹo, đại<br /> diện là series iBook, nhà thiết kế thậm chí còn đến các cửa hàng bánh kẹo<br /> tìm hiểu để làm cho hiệu quả màu sắc càng giống thật hơn nữa. Còn thiết kế<br /> của Apple giờ đây lại chủ yếu là màu trắng và không còn trong suốt, nguyên<br /> liệu chính là nhôm, chính sự thay đổi này đã tạo nên phong cách kinh điển<br /> cho các sản phẩm của Apple.<br /> Năm 1998, Apple ra mắt series iMac có năm màu lấy cảm hứng từ màu<br /> sắc của hoa quả là đỏ, vàng, lam, lục, tím. Sản phẩm vừa ra mắt đã nhận<br /> được sự chào đón nồng nhiệt của đông đảo người tiêu dùng. Vẻ ngoài bóng<br /> bẩy, dịu dàng, nửa trong suốt, tổ hợp màu sắc đa dạng khiến chiếc laptop<br /> trở thành một tác phẩm nghệ thuật. Theo cách nói của Jobs: “Nó khiến bạn<br /> muốn cắn vào”.<br /> Năm 2001, Apple ra mắt iPod, thiết kế đơn giản và màu sắc kinh điển lập<br /> tức lay động trái tim của rất nhiều khách hàng, khiến cho lượng tiêu thụ<br /> tăng vọt.<br /> 2. Quan điểm thiết kế cá nhân hóa<br /> Một quả táo hoàn mĩ nhất định phải ngon, nếu không thì nàng Bạch Tuyết<br /> sẽ không dễ dàng bị mụ phù thuỷ dụ dỗ. Đây cũng chính là cái gọi là “thiết<br /> kế cá nhân hóa của Jobs”. “Ở Apple, dù gặp bất cứ chuyện gì, chúng tôi cũng<br /> sẽ hỏi sản phẩm như thế có thuận tiện với khách hàng hay không? Nó có tốt<br /> cho khách hàng hay không? Ai cũng nói khách hàng là Thượng đế, nhưng<br /> thực ra họ không thực sự làm được điều này giống chúng tôi đã làm được ở<br /> đây”.<br /> Sự sáng tạo của các sản phẩm Apple xuất phát từ việc một mặt họ cố gắng<br /> không để người tiêu dùng chi tiền lãng phí, mặt khác họ cân nhắc tới việc<br /> làm sao để người sử dụng dễ thao tác, hay nói theo cách của Jobs thì chính là<br /> <br /> “tạo ra cảm giác hạnh phúc và cảm giác ưu việt đặc biệt khi sử dụng sản<br /> phẩm của Apple”. Chính bởi vì quan điểm thiết kế này nên đa số người từng<br /> sử dụng sản phẩm của Apple đều cho rằng những trải nghiệm thực tế với sản<br /> phẩm Apple là “trải nghiệm tốt nhất” từ trước tới nay. Đó chính là sức hút<br /> của thương hiệu Apple.<br /> Khi một người tiêu dùng mua iPod, anh ta chỉ cần cài đặt phần mềm<br /> iTunes miễn phí là có thể dễ dàng copy nhạc vào trong iPod, cũng có thể tùy<br /> ý tạo ra danh sách phát nhạc từ danh mục các bài hát có trong iPod. Điều<br /> đó có nghĩa là iPod giúp cho người tiêu dùng có quyền tự chủ lớn hơn trong<br /> việc nghe nhạc: Đầu tiên là một chiếc iPod có thể chứa được hàng nghìn,<br /> hàng vạn bản nhạc, giúp cho người sử dụng tìm được bản nhạc phù hợp với<br /> tâm trạng bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu, chứ không giống với tình trạng khi<br /> sử dụng những máy nghe nhạc đã ra đời trước đó - mặc dù mang cả đống<br /> CD nhưng vì không có bản nhạc nào phù hợp với tâm trạng nên đành chấp<br /> nhận không nghe nhạc nữa; thứ hai là người sử dụng có thể tự mình sắp xếp<br /> danh sách phát nhạc, trở thành người biên tập âm nhạc của chính mình chứ<br /> không phải theo thứ tự bài hát đã được định sẵn từ trước của công ty đĩa<br /> hát; thứ ba là những bản nhạc kinh điển nhờ có cơ chế xếp hạng của iTunes<br /> mà có cơ hội được “hâm nóng”, một lần nữa trở thành bản nhạc hot, chứ<br /> không dễ dàng theo thời gian mà chìm vào quên lãng.<br /> “Trong thiết bị phần cứng thiết kế đẹp đẽ lại cài đặt phần mềm khiến<br /> người tiêu dùng hài lòng”, đây chính là quan điểm thiết kế của Apple - thiết<br /> kế cá nhân hóa đã trở thành mục tiêu sáng tạo của hãng “táo khuyết”.<br /> 3. Thời cơ ra mắt thích hợp nhất<br /> Một quả táo hoàn mĩ còn nên xuất hiện khi người ta cần đến nhất, không<br /> được sớm cũng không được muộn mà cần phải xuất hiện đúng lúc, đúng thời<br /> điểm như khi nó rụng vào đầu Newton vậy.<br /> Các sản phẩm Apple khi ra mắt thường không phải là sản phẩm đi tiên<br /> phong trên thị trường, tuy nhiên, sản phẩm của Apple lại là sản phẩm có<br /> thành tích kinh doanh tốt nhất, lượng tiêu thụ của nó đôi khi ngang với tổng<br /> lượng tiêu thụ của tất cả các sản phẩm cạnh tranh. Bí mật ẩn chứa trong đó<br /> là, thời điểm Apple ra mắt sản phẩm thường là đúng vào lúc thời cơ chín<br /> muồi, khiến thị trường lập tức bùng nổ, không sớm cũng không muộn.<br /> Trước khi Apple cho ra mắt iPod, trên thị trường đã có rất nhiều sản<br /> phẩm máy nghe nhạc MP3, nhưng tình hình tiêu thụ không có sự đột phá.<br /> Năm 2001, iPod của Apple vừa ra mắt đã lập tức làm dấy lên cơn sốt trên<br /> thị trường, cả thị trường máy nghe nhạc sục sôi vì nó. Cũng như vậy, iPhone<br /> <br /> cũng không phải là chiếc smartphone đầu tiên, nhưng nó đã lựa chọn thời cơ<br /> ra mắt chuẩn xác là năm thị trường smartphone tăng trưởng mạnh – năm<br /> 2007. Đến năm 2010, iPad được Apple cho ra mắt, mẫu sản phẩm mới này<br /> khiến Bill Gates – trước đó đã cho trình làng mẫu máy tính bảng - phải nuối<br /> tiếc rằng mình đã trót ra tay quá sớm, bỏ lỡ thời đại tốt nhất của máy tính<br /> bảng.<br /> Theo một số nguồn tin, ở Apple, trước khi ra mắt bất kì sản phẩm mới<br /> nào, bộ phận thị trường phải đưa ra mười phương án công bố sản phẩm hoàn<br /> toàn khác nhau. Sở dĩ phải làm như vậy là vì hãng này muốn bộ phận thị<br /> trường có đủ thời gian và không gian để tìm kiếm thời điểm công bố sản<br /> phẩm phù hợp nhất. Sau đó hãng sẽ chọn ra ba trong số mười phương án để<br /> nghiên cứu kĩ lưỡng, cuối cùng quyết định đưa ra (không nhất định là chọn<br /> ra) thời điểm công bố thích hợp nhất.<br /> Ba phương diện kể trên đã thể hiện rõ nét quan điểm về sản phẩm hoàn mĩ<br /> của Jobs và Apple. Câu chuyện nhỏ dưới đây sẽ giúp bạn hiểu thêm chút nữa<br /> về sự theo đuổi sự hoàn mĩ đến cực độ của Jobs.<br /> Jobs không thể chấp nhận thứ không hoàn mĩ. Nghe nói trong nhà của<br /> Jobs không có một chiếc giường nào. Nguyên nhân là ông không tìm được<br /> chiếc giường phù hợp với yêu cầu của mình, vì thế vị tỉ phú này thà nằm ngủ<br /> dưới đất còn hơn. Bạn thân của Jobs, người sáng lập hãng Oracle - Larry<br /> Ellison đã từng công khai chứng thực chuyện này, ông nói: “Trước đây tôi<br /> sống cạnh nhà Jobs. Có lần, khi tôi tới nhà ông ấy, tôi thấy trong nhà ông ấy<br /> không có một món đồ gia dụng nào, điều ấy thật khiến người ta ngạc nhiên.<br /> Đó là vì Jobs không tìm được món đồ nào khiến ông ấy hài lòng. Nếu không<br /> đạt được yêu cầu thì ông ấy thà để nhà không”.<br /> Rất ít công ty có thể làm được điều giống như Apple hoặc giống Jobs đã<br /> làm, tức là “theo đuổi sản phẩm hoàn mĩ tới cực độ”. Vì sao? Cho dù là nhân<br /> viên kĩ thuật của Apple hay đối tác làm ăn thì người có thể lí giải và tán đồng<br /> yêu cầu của Jobs cũng không phải là nhiều, nhưng rất nhiều người thừa nhận<br /> rằng, áp lực của Jobs khiến họ làm ra một số thành quả vượt quá năng lực<br /> của bản thân họ. Một lần, Jobs đã từng yêu cầu một nhà thiết kế tạo ra vẻ<br /> ngoài của một sản phẩm mới sao cho không được để nhìn thấy một cái đinh<br /> ốc nào. Về sau, trong mô hình thiết kế của nhà thiết kế này có một chiếc đinh<br /> ốc hơi lộ ra ngoài, Jobs lập tức đuổi việc anh ta. Chính nhờ sự theo đuổi sản<br /> phẩm hoàn mĩ không biết mệt mỏi này, đã giúp Jobs dẫn dắt “quả táo<br /> khuyết” của mình vượt lên trước dẫn đầu một cách kiên định vững vàng.<br /> <br />