Trích dẫn trong nghiên cứu khoa học và kinh nghiệm trả lời phản biện quốc tế

Trích dẫn trong nghiên cứu khoa học và kinh nghiệm trả lời phản <br /> biện quốc tế<br /> Dương Minh Thành, Khoa Giáo dục Tiểu học<br /> Email: thanhdmi@hcmup.edu.vn, điện thoại: 0908453764<br /> <br /> <br /> Tóm tắt. Trích dẫn và cách thức trả lời phản biện là những kĩ năng không thể <br /> thiếu của một nhà khoa học. Mục đích của báo cáo nhằm giới thiệu những <br /> nguyên tắc trong trích dẫn và một số  kinh nghiệm trả  lời phản biện khi gửi  <br /> đăng bài báo tới một tạp chí khoa học quốc tế.<br /> Abstract. Citing and replying to peer review comments are indispensable skills of <br /> a scientist. The aim of this report is to introduce principles of citation and some <br /> experiences of replying to peer review comments when submitting papers to an <br /> international scientific journal.<br /> <br /> <br /> 1. Mở đầu<br /> <br /> Trong báo cáo này chúng tôi muốn bàn luận một vấn đề  liên quan đến kinh <br /> nghiệm và kĩ năng trong nghiên cứu khoa học chứ  không hẳn là một báo cáo khoa <br /> học. Lúc nhận được lời đề  nghị  từ  phía những người tổ  chức Hội thảo Khoa học  <br /> Cán bộ trẻ Trường Đại học Sư Phạm TP. Hồ Chí Minh lần thứ I – năm 2015, chúng  <br /> tôi khá băn khoăn về việc chọn một nội dung báo cáo phù hợp với chủ đề  “Cán bộ <br /> trẻ với khoa học giáo dục”. Từ sự gợi ý của họ, chúng tôi nhận ra cần phải nói về <br /> một vấn đề gì đó mà ai cũng có thể bắt gặp, có thể tham gia đóng góp ý kiến nhưng  <br /> không kém phần quan trọng đối với một người làm khoa học. Vấn đề  trích dẫn và  <br /> kinh nghiệm trả  lời phản biện quốc tế trong nghiên cứu khoa học có thể  đáp  ứng  <br /> được những tiêu chí này.<br /> Trích dẫn trong nghiên cứu khoa học không phải là vấn đề mới mẻ, nó đã được <br /> đề  cập trong hầu hết giáo trình về  nội dung, phương pháp nghiên cứu khoa học  ở <br /> trường đại học cũng như nó đã được thực hiện bởi bất kì ai đã từng viết tiểu luận, <br /> làm luận văn tốt nghiệp hoặc xa hơn là thực hiện các nghiên cứu khoa học. Tuy <br /> nhiên, theo đánh giá của chúng tôi, đây chẳng bao giờ  là vấn đề  đơn giản, nhiều  <br /> người đã không hiểu đúng, thậm chí ngộ nhận. Từ việc không hiểu đúng hoặc ngộ <br /> nhận có thể dẫn đến việc không thực hiện đúng, chủ quan hoặc cố tình không thực <br /> hiện. Nhiều dẫn chứng đã chỉ ra rằng những sai sót trong việc trích dẫn có thể gây  <br /> tác hại không nhỏ đến sự nghiệp nghiên cứu của một nhà khoa học.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1<br />  Liên quan đến việc trả  lời phản biện quốc tế, kinh nghiệm của chúng tôi cho <br /> thấy, việc này có mối liên hệ  mật thiết với vấn đề  trích dẫn. Hầu hết các ý kiến <br /> phản biện đối với những bài báo khoa học của chúng tôi đều ít nhiều đề  cập đến  <br /> những kết quả trích dẫn trong đó. Bên cạnh đó, hiểu đúng vai trò của phản biện để <br /> từ  đó đưa ra những trả  lời xác đáng giúp ích nhiều, thậm chí có vai trò quyết định <br /> cho việc bài báo khoa học có được nhận đăng hay không.<br /> Để  hoàn thành bản báo cáo này, chúng tôi dựa chủ  yếu trên tài liệu (Nguyễn <br /> Văn Tuấn 2013) kết hợp với một số kinh nghiệm thực tế của bản thân trong việc  <br /> gửi đăng bài báo khoa học và trả lời các phản biện của một số tạp chí quốc tế. Mặc  <br /> dù chúng  tôi đưa  ra   ví dụ  chủ   yếu trong  chuyên ngành Toán  học   nhưng  những  <br /> nguyên tắc và kinh nghiệm được đề cập có thể bắt gặp trong bất cứ chuyên ngành  <br /> khoa học nào.<br /> 2. Tại sao phải trích dẫn<br /> <br /> Nghiên cứu khoa học luôn gắn liền với trích dẫn. Trích dẫn cho phép nhà khoa <br /> học diễn giải cơ  sở  để  từ  đó đề  xuất ý tưởng, cung cấp nguồn gốc của phương  <br /> pháp sử  dụng trong nghiên cứu, cách thức tiến hành nghiên cứu, cuối cùng là đánh <br /> giá, bình luận và thiết lập được mối liên hệ giữa kết quả nghiên cứu với những kết <br /> quả khác đã công bố trước đó. <br /> Theo (Nguyễn Văn Tuấn, 2013), việc trích dẫn chứng tỏ  người viết am hiểu  <br /> kiến thức hiện hành trong chuyên ngành, tức là hiểu được sự phát triển của tri thức <br /> khoa học chuyên ngành  ở  thời điểm thực hiện nghiên cứu. Do đó việc trích dẫn  <br /> trong bài báo của một nhà khoa học cho ta thấy nhà khoa học đó có thường xuyên <br /> cập nhật kiến thức chuyên ngành mới hoặc nghiên cứu đó có đi cùng dòng chảy với  <br /> những nghiên cứu khác trong cùng chuyên ngành hay không.<br />  Việc trích dẫn không đúng nguyên tắc, không cẩn thận hoặc không trích dẫn  <br /> có thể  dẫn đến “đạo văn”. Đạo văn (plagiarism) được hiểu là sử  dụng ý tưởng, <br /> phương pháp và câu văn của người khác mà không ghi rõ nguồn gốc. Đạo văn là một <br /> vấn đề nghiêm trọng liên quan đến đạo đức khoa học mà bất cứ  một nhà khoa học  <br /> nào cũng cần phải hiểu rõ để tránh.<br /> 3. Nguyên tắc trích dẫn<br /> 3.1. Trích dẫn đúng nguồn gốc<br /> Khi sử dụng một kết quả của một ai đó, tác giả bài báo phải trích dẫn đúng tài  <br /> liệu là nguồn gốc của kết quả đó (gọi tắt là  tài liệu gốc). Trong trường hợp không <br /> trích dẫn đúng nguồn gốc, phản biện của tạp chí có thể  yêu cầu tác giả  cung cấp  <br /> thông tin về tài liệu gốc.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2<br /> Ví dụ. Phản biện của tạp chí yêu cầu như sau: <br /> “…the reference [AB10] in the first line is not the good one. It should be <br /> replaced by a reference to Lemma 2.1 in the paper I. Bajo and S. Benayadi <br /> (1997),  Lie   algebras   admitting   a   unique   quadratic   structure,  <br /> Communications in Algebra, 25(9), 2795­2805 …” <br /> khi phát hiện việc trích dẫn ở đây không đúng với tài liệu gốc.<br /> Việc trích dẫn đúng nguồn gốc chứng tỏ tác giả bài báo ghi nhận công lao của <br /> người phát kiến và đưa ra được điểm xuất phát của vấn đề. Tuy nhiên cũng có  <br /> trường hợp không thể trích dẫn tài liệu gốc (vì tác giả  không có điều kiện tiếp cận <br /> với tài liệu gốc) thì tác giả phải nói rõ, chẳng hạn: <br /> “The first examples were given in (Dixmier, 1920, cited in Lee, 1985)”.<br /> Trường hợp này được gọi là trích dẫn thứ phát. Trích dẫn thứ phát có thể được <br /> chấp nhận nhưng phải có lí do hợp lí (chẳng hạn tài liệu gốc đã có từ  rất lâu, rất  <br /> khó để tìm thấy). Đối với những người làm khoa học thì nên tránh trích dẫn thứ phát  <br /> vì chúng có thể   ảnh hưởng đến chất lượng nghiên cứu và làm giảm cảm tình của <br /> phản biện bài báo khoa học.<br /> 3.2. Tất cả  kết quả  quan trọng về mặt lý thuyết và phát biểu về  mặt dữ  liệu đều  <br /> phải trích dẫn.<br /> Trong Toán học, một kết quả  được gọi là  quan trọng  (hay còn gọi là  không  <br /> tầm thường) nếu có nhiều tác giả khác đề cập và công nhận (bằng cách trích dẫn).  <br /> Nếu tác giả bài báo không trích dẫn đối với một kết quả quan trọng nào đó thì phản  <br /> biện có thể phải nhắc nhở tác giả.<br /> Ví dụ.<br /> “…   The   link   of   the   paper  with  existing   literature   should   be   carefully <br /> established and eventually extended the well known object (see for example <br /> Dixmier’s book: Enveloping algebras or previous literature) …”.<br /> “… there is not any such reference in the submitted paper …”.<br /> “…   Some   lines   later   (in   section   7.1)   the   authors   recall   the   notion   of <br /> quadratic   dimension   of   quadratic   Lie   algebras   and   the   formula   of   this <br /> dimension in the case of reductive Lie algebras, proved in Corollary 2.1 in :<br /> S. Benayadi,  Socle and some invariants of quadratic Lie superalgebras, <br /> Journal of Algebra 261 (2003), 245­291. <br /> The reference to this paper should be added …”.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 3<br />  “In Section 2 it would be necessary to mention Theorem 3.1 in [BBB], besides <br /> the already given …”.<br /> Có những kết quả không thực sự quan trọng hoặc dễ dàng hiểu được thì không <br /> cần phải trích dẫn cho dù kết quả  đó đã từng xuất hiện  ở  đâu đó. Nói một cách <br /> khác, một nhà khoa học có thể  phát hiện ra nhiều kết quả  nhưng không có nghĩa  <br /> toàn bộ  chúng đều có giá trị  đến mức những người đi sau phải trích dẫn. Những  <br /> người đi sau có quyền chọn lọc, đánh giá kết quả  xem có xứng đáng trích dẫn hay <br /> không. Do đó nếu được trích dẫn một kết quả  nào đó, nhà khoa học sẽ  cảm thấy  <br /> vinh hạnh vì kết quả của mình được đồng nghiệp ghi nhận và đánh giá cao.<br /> Bên khoa học thực nghiệm cũng tương tự, những kiến thức phổ  biến, quen <br /> thuộc với nhiều người thì không cần phải trích dẫn. <br /> Việc lạm dụng trích dẫn, trích dẫn kể  cả  những kết quả  không quan trọng  <br /> hoặc những kiến thức phổ biến có thể làm giảm giá trị của bài báo và đưa đến việc <br /> phản biện đánh giá thấp tác giả bài báo (chẳng hạn họ có thể đánh giá tác giả không  <br /> hiểu biết nhiều về chuyên ngành).<br /> 3.3. Không trích dẫn tài liệu mà người viết chưa đọc<br /> Khi muốn trích dẫn kết quả nằm trong một tài liệu nào đó tác giả bài báo phải  <br /> có tài liệu đó trong tay để kiểm chứng kết quả và xem xét liệu có mối liên hệ thực  <br /> sự giữa kết quả đó với kết quả của mình hay không.<br /> Đôi khi trong quá trình bình duyệt bài báo, phản biện sẽ chỉ  ra một số tài liệu  <br /> cần phải trích dẫn (nhưng không có trong danh mục tài liệu tham khảo của bài báo) <br /> thì tác giả bài báo cần phải tìm đọc cẩn thận những tài liệu đó.<br /> Ví dụ. <br /> “Also an explanation in order to clarify the work here, should be given in <br /> relation to:<br /> Albuquerque,   Helena;   Barreiro,   Elisabete;   Benayadi,   Said   Quadratic   Lie <br /> superalgebras with a reductive even part. J. Pure Appl. Algebra 213 (2009), no. <br /> 5, 724 – 731”.<br /> “It would be necessary to review these references in order to complete the <br /> presentation of the work”.<br /> Không được phép trích dẫn những tài liệu chỉ nhằm mục đích mượn danh nâng <br /> giá trị  bài báo của tác giả  lên mà không nhằm mục đích thể  hiện mối liên hệ  trực  <br /> tiếp giữa tài liệu trích dẫn và kết quả  nghiên cứu của tác giả. Thậm chí trích dẫn  <br /> kết quả vì sự tôn trọng đối với tác giả  kết quả đó cũng không được phép. Nếu tác  <br /> giả bài báo trích dẫn tài liệu không vì mục đích khoa học thì khi gửi tới các tạp chí  <br /> <br /> <br /> <br /> 4<br /> đàng hoàng sẽ rất dễ bị các phản biện phát hiện. Nếu nhẹ thì phản biện sẽ yêu cầu <br /> giải thích rõ ý đồ  của việc đưa tài liệu đó vào danh sách các tài liệu tham khảo.  <br /> Nặng hơn thì phản biện sẽ  từ  chối cho đăng bài báo.  Ở  đây chúng ta luôn chú ý  <br /> rằng, phản biện  ở các tạp chí quốc tế  đàng hoàng đều là chuyên gia trong lĩnh vực  <br /> mà tác giả bài báo đang nghiên cứu.<br /> Một chú ý khác, nếu muốn bình luận một kết quả trong một tài liệu nào đó thì <br /> tác giả bài báo càng phải đọc cẩn thận tài liệu đó chứ không được lấy bình luận của  <br /> người khác đưa vào bài báo của mình. Cho dù tác giả  bài báo đồng ý với bình luận  <br /> đó thì cũng phải trình bày theo một cách khác (trong tài liệu (Nguyễn Văn Tuấn,  <br /> 2013) có đề xuất một số cách trình bày).<br /> 3.4. Những tài liệu tham khảo không có tác dụng đối với nội dung nghiên cứu thì  <br /> không đưa vào danh mục tài liệu tham khảo<br /> Có nhiều người thích đưa nhiều tài liệu tham khảo vào danh mục tài liệu tham  <br /> khảo như là thói quen hoặc nhằm “đánh bóng” bài báo. Đây là sở thích tai hại. Trong  <br /> khoa học người ta quy  ước rằng chỉ những tài liệu tham khảo có liên quan đến kết  <br /> quả nghiên cứu và được đề cập trong nội dung bài báo mới được phép đưa vào danh  <br /> mục tài liệu tham khảo. Cho dù một tài liệu nào đó có liên quan nhưng không đề cập  <br /> bất kì  ở  đâu trong nội dung bài báo cũng sẽ  bị  phản biện hoặc ban biên tập nhắc  <br /> nhở. <br /> Ví dụ.<br /> “In the bibliography there are some references, explicitly, [BB97], [Bou58], <br /> [Bou71], [FS87] and [Sam80], which are not cited within the text. It should <br /> be either removed or cited somewhere …”.<br /> 3.5. Không trích dẫn những nguồn tư  liệu không đáng tin cậy,  không thể  kiểm  <br /> chứng<br /> Trong nghiên cứu khoa học, thông tin trên báo chí truyền thông hoặc phát biểu <br /> của một ai đó (cho dù người đó có uy tín cỡ  nào) đều có thể  được xếp vào những  <br /> thông tin không được kiểm chứng và không đáng tin cậy. Do đó nhà khoa học cần  <br /> phân biệt tạp chí khoa học với tạp chí phổ thông và không nên sử dụng các thông tin  <br /> trên tạp chí phổ thông trong bài báo khoa học của mình.<br /> Ngược lại nhà khoa học sau khi thực hiện nghiên cứu cần gửi những kết quả <br /> tới các tạp chí khoa học chứ  không nên công bố  chúng trên các tạp chí phổ  thông.  <br /> Bởi vì các kết quả này sẽ không được sử dụng hoặc trích dẫn sau đó. Tuy nhiên vẫn <br /> có những trường hợp ngoại lệ  là tạp chí phổ  thông đó có uy tín trong khoa học  <br /> (chẳng hạn tờ The Washington Post) thì thông tin công bố trên đó có thể coi là đáng  <br /> tin cậy. Ngoài ra những số liệu trong báo cáo của những cơ quan quản lý cấp quốc  <br /> <br /> <br /> <br /> 5<br /> gia, những tổ  chức quốc tế  có uy tín (ví dụ  Bộ  Giáo dục Singapore, UNESCO,  <br /> WHO) cũng có thể coi là những thông tin đáng tin cậy.<br /> Từ  ý trên, những cơ quan quản lý cấp quốc gia, những tổ chức quốc tế có uy  <br /> tín mỗi khi công bố báo cáo đều phải cung cấp số liệu đáng tin cậy. Nếu không có <br /> thể gây ra những hệ lụy khó lường cho những người sử dụng các số liệu đó.<br /> 3.6. Khi trích dẫn kết quả  nào đó trong bài báo quốc tế, không đề  học vị  và chức  <br /> danh của tác giả kết quả đó (trừ phần cám ơn)<br /> Như vậy trích dẫn đúng không phải là điều đơn giản. Do đó nhà khoa học phải <br /> tập thói quen trích dẫn đúng, ban đầu có thể sẽ khó khăn và mắc một số lỗi nhưng <br /> sau một vài lần sẽ quen dần. Ngoài ra nhà khoa học phải biết lập kế hoạch và quyết <br /> định sử  dụng tài liệu trích dẫn nào, phải thường xuyên cập nhật các tài liệu trích <br /> dẫn để  tránh lạc hậu trong nghiên cứu, phải kiểm tra cẩn thận danh mục tài liệu  <br /> tham khảo trước khi gửi đăng bài báo (Nguyễn Văn Tuấn, 2013).<br /> 4. Trả lời phản biện quốc tế<br /> Sau khi nhận được bài báo gửi đăng, ban biên tập sẽ đọc qua, nếu đánh giá bài  <br /> báo không đạt họ sẽ từ chối ngay nhưng thường kèm theo lí do lịch sự nào đó.<br /> Ví dụ. Ban biên tập từ chối một bài báo ngay từ đầu: <br /> “…Informal   consultations   with   potential   referees   have   persuaded   me<br /> that   unfortunately   we   cannot   consider   your   article.   At   present<br /> we   have   an   extremely   large   backlog   of   excellent   articles   awaiting <br /> publication. We are thus forced to return articles that might otherwise be <br /> considered …”.<br /> Hoặc lịch sự hơn họ nói như sau (được coi như lời từ chối):<br /> “…. So, in the case of your submission, I very much regret having to say <br /> that, following an initial review, I am not able to process your paper in the <br /> manner you would expect. This should certainly not be considered as a <br /> rejection of your paper, as my decision has nothing to do with the quality of <br /> the work, it is solely concerned with the need to maintain our desired speed <br /> of publication … This situation is likely to continue for the next six months <br /> or   so. Please   feel   free   to   submit   your   paper   to   another   journal   for <br /> consideration. I wish you well with that …”.<br /> Còn nếu ban biên tập đánh giá bài báo có tiềm năng họ  sẽ gửi cho phản biện  <br /> (2­3 phản biện kín tùy theo tạp chí). Phản biện sau khi đọc xong có quyền từ  chối  <br /> cho đăng bài báo (với một lí do học thuật nào đó), ban biên tập sẽ thông báo tác giả <br /> về việc từ chối cho đăng bài nhưng họ không gửi kèm lí do mà phản biện đưa ra.<br /> <br /> <br /> <br /> 6<br /> Ví dụ. Một trường hợp từ chối bài báo do phản biện không đồng ý:<br /> “… We have received an evaluation from our referee on the paper entitled <br /> ABC  submitted   for   publication   in   Kodai   Mathematical   Journal.<br /> We   regret   to   say   that   we   cannot   accept   the   paper   for   publication   in<br /> Kodai  Mathematical  Journal because  the  referee  does  not recommend it <br /> …”.<br /> Trong trường hợp phản biện đồng ý cho đăng bài báo (thường kèm theo những <br /> yêu cầu chỉnh sửa theo ý của phản biện), ban biên tập sẽ gửi thông báo đến tác giả <br /> bài báo và yêu cầu chỉnh sửa bài báo theo yêu cầu của phản biện. Ngoài ra tác giả <br /> bài báo phải trả lời những thắc mắc hoặc làm rõ những điều chưa rõ do phản biện <br /> chỉ ra. Sau đó tác giả bài báo chỉnh sửa và gửi bản trả lời phản biện cho ban biên tập  <br /> tạp chí, họ sẽ gửi chúng đến các phản biện. Khi nhận được, các phản biện sẽ xem <br /> xét lại bài báo đã chỉnh sửa và các câu trả  lời, nếu thấy không thỏa đáng họ  có thể <br /> từ  chối cho đăng. Còn nếu họ  thấy tác giả  bài báo trả  lời đầy đủ, tiếp thu nghiêm <br /> túc những ý kiến, làm thỏa mãn những thắc mắc của họ  thì chắc chắn bài báo sẽ <br /> được đăng.<br /> Một lưu ý nữa khi trả lời phản biện, tác giả  bài báo phải tỏ thái độ  trân trọng <br /> các ý kiến đóng góp của phản biện (cần coi đó là những ý kiến xác đáng làm cho <br /> chất lượng bài báo trở nên tốt hơn), trả  lời một cách lịch sự  không thái quá, không  <br /> được né tránh những yêu cầu của phản biện hoặc thực hiện những yêu cầu đó một <br /> cách qua loa, đại khái. Tác giả  bài báo đôi khi phải nỗ  lực để  làm thỏa mãn tối đa <br /> yêu cầu của phản biện. Chẳng hạn phản biện yêu cầu viết lại một phần nào đó (vì <br /> quá dài, vì phần đó viết chưa tốt hoặc viết khó hiểu) thì tác giả  bài báo phải bỏ <br /> công sức viết lại thực sự theo một cách tốt hơn hẳn.<br /> Thường mở  đầu cho phần trả  lời nên có một vài câu dẫn nhập để  tác giả  bài  <br /> báo chứng tỏ là đã tiếp thu và sửa chữa đầy đủ theo yêu cầu của phản biện.<br /> Ví dụ.<br /> “Thanks   to   the   pertinent   remarks   and   comments   by   the   reviewers,   the <br /> changes below were implemented in the paper. All suggested modifications <br /> were applied.”<br /> Sau đó đi vào chi tiết, tác giả  bài báo sẽ  trả  lời từng phần nhỏ, làm rõ tất cả <br /> các yêu cầu của phản biện.<br /> Ví dụ. Nếu phản biện yêu cầu viết lại phần tóm tắt và nhắc nhở  tác giả  chú ý  <br /> những điều sau:<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 7<br />  “The   abstract   does   not   result   informative   enough.   Since   the   notion   of <br /> singular quadratic Lie superalgebra of the title is not standard, the abstract <br /> should give a more precise information on the definition. In particular, I <br /> think that the name “dup­number” should be explicit in the abstract. The <br /> sentence “Finally, we study a class of quadratic Lie superalgebras obtained <br /> by the method of generalized double extension” is quite vague; the authors <br /> should briefly clarify at least one of their goals. Finally, I recommend to <br /> avoid the citations to the references in the abstract …”<br /> thì tác giả  bài báo phải viết lại một cách cẩn thận, bổ  sung các thông tin cần thiết <br /> và trả lời khẳng định với phản biện rằng tác giả đã nghiêm túc thực hiện công việc:<br /> “The   abstract   was   modified.   The   notion   of   “singular   quadratic   Lie <br /> superalgebra” is defined, as well the dup­number. Some goals are clearly <br /> announced. It results a fully condensed abstract”<br /> Nếu phản biện yêu cầu viết lại phần dẫn nhập vì quá dài<br /> “The introduction is clearly too long. Although it is interesting to give a <br /> summary of the main results, the apparition of so many new definitions <br /> (which will be defined again in the main sections of the paper) and the <br /> complete   statement   of   the   theorems   result,   to   my   opinion,   in   a   quite <br /> unreadable introduction”<br /> thì tác giả  bài báo phải rút ngắn lại đáng kể  (chẳng hạn còn một nửa so với ban  <br /> đầu) và trả lời:<br /> “Following   the   useful   remarks   from   the   referee,   the   Introduction   was <br /> shortened to 2 pages long. It summarizes the results with highlights only”.<br /> Nếu phản biện yêu cầu so sánh kết quả trong bài báo với một kết quả trong bài <br /> báo khác:<br /> “It should be necessary to compare the results here with those in [BK03].”<br /> thì tác giả bài báo phải tìm đọc bài báo đó, đưa vào danh mục tài liệu tham khảo và  <br /> đưa ra được những so sánh để trả lời như sau:<br /> “Following the remarkable suggestions from the referee, the reference to <br /> [BK03]   was     addressed   in   the   Introduction   to   present   the   classification <br /> problem and also in Remark 1.18 with a comparison with obtained results”.<br /> Nếu phản biện yêu cầu xem lại phần tài liệu tham khảo:<br /> “In the bibliography there are some references, explicitly, [BB97], [Bou58], <br /> [Bou71], [FS87] and [Sam80], which are not cited within the text. It should <br /> be either removed or cited somewhere”<br /> <br /> <br /> 8<br /> thì tác giả bài báo phải xem xét lại cẩn thận để có thể trả lời:<br /> “The non­cited references were removed from the bibliography”.<br /> Tới đây có thể kết luận rằng, trả lời phản biện là một công việc không hề đơn  <br /> giản. Nó đòi hỏi tác giả bài báo phải tập trung tinh thần, đầu tư nghiêm túc vào từng  <br /> câu trả  lời, nỗ  lực thực hiện đầy đủ  các yêu cầu. Đối với các tạp chí khoa học, <br /> phản biện được ví như những “người gác đền” giữ chất lượng của tạp chí và do đó  <br /> giữ  khoa học đi đúng hướng. Theo (Williams, 2004), có ba quy tắc vàng mà tác giả <br /> bài báo phải luôn ghi nhớ khi trả lời phản biện: trả lời đầy đủ, trả lời lịch sự và trả <br /> lời có chứng cứ rõ ràng. Mặc dù trả lời phản biện khá vất vả  nhưng cũng đáng để <br /> làm vì đây được coi là công đoạn cuối cùng để  công trình nghiên cứu được chấp  <br /> nhận đăng trên tạp chí, mang lại niềm hạnh phúc cho tác giả.<br /> <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Nguyễn Văn Tuấn (2013),  Từ  nghiên cứu đến công bố  ­ Kỹ  năng mềm cho  <br /> nhà khoa học, Tái bản lần thứ 1, NXB Tổng hợp TP.HCM.<br /> 2. Williams HC (2004), “How to reply to referees’ comments when submitting <br /> manuscripts for publication”,  Journal of the American Academy of  Dermatology <br /> 51, 79­83.<br /> 3. Tư  liệu cá nhân gồm ý kiến của phản biện và trả  lời của nhóm tác giả  cho  <br /> những bài báo được đăng sau:<br /> ­ Minh Thanh Duong, Georges Pinczon and Rosane Ushirobira, (2012), “A <br /> new invariant of quadratic Lie algebras”, Journal of Algebra and Representation <br /> Theory 15(6), 1163­1203 (tạp chí quốc tế SCIE).<br /> ­ Minh Thanh Duong and Rosane Ushirobira (2014), “Singular quadratic <br /> Lie superalgebras”, Journal of Algebra 407, 372­412 (tạp chí quốc tế SCI).<br /> ­ Minh Thanh Duong (2014), “A classification of solvable quadratic and <br /> odd   quadratic   Lie   superalgebras   in   low   dimensions”,   Revista   de   la   Unión <br /> Matemática Argentina 55(1). 119–138 (tạp chí quốc tế SCIE).<br /> ­ Minh Thanh Duong, “The Betti numbers for a family of solvable Lie <br /> algebras”, Bulletin of the Malaysian Mathematical Sciences Society (to appear) <br /> (tạp chí quốc tế SCIE).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 9<br />