Trong một bộ phim truyền hình Việt Nam mới công chiếu gần đây, có một nhân vật đã nhắc nhở người cháu của mình rằng: “Ta có thể nhặt được một gói tiền nhưng sẽ không có ai đánh rơi một gói văn hoá cho ta nhặt”.

Đề bài: Trong một bộ phim truyền hình Việt Nam mới công chiếu gần đây, có một <br /> nhân vật đã nhắc nhở  người cháu của mình rằng: “Ta có thể  nhặt được một gói <br /> tiền nhưng sẽ không có ai đánh rơi một gói văn hoá cho ta nhặt”.<br /> <br /> Bài làm<br /> <br /> Văn hoá là hành trang không thể thiếu trong hành trình cuộc đời của mỗi người. Nhưng có <br /> được nó thì không hề  đơn giản. Trong một bộ  phim truyền hình Việt Nam mới công <br /> chiếu gần đây, có nhân vật đã nhắc nhở người cháu của mình rằng: “Ta có thể nhặt được <br /> một gói tiền nhưng sẽ không có ai đánh rơi một gói văn hoá cho ta nhặt”. Đây thực sự là <br /> một triết lý về cuộc sống và cách sống mà có lẽ không chỉ người cháu là cần ghi nhớ suốt  <br /> đời.<br /> <br /> “Gói tiền” tượng trưng cho những giá trị vật chất. “Nhặt được một gói tiền”' là một tình  <br /> huống tuy không thường xuyên xảy ra nhưng cũng không phải là hiếm gặp trong cuộc <br /> sống. Đó là sự ngẫu nhiên, tình cờ, và vì thế, có thể đến với bất kì ai.<br /> <br /> “Văn hoá” là một phạm trù trừu tượng, thuộc về ý thức của con người. Có thể hiểu một  <br /> cách đơn giản: Văn hoá là những giá trị đẹp đẽ của tâm hồn như trí tuệ, nhân cách; nó thể <br /> hiện ở thái độ, hành vi ứng xử của mỗi người. “Gói văn hoá” chỉ là cách nói hình ảnh, bởi  <br /> văn hoá vốn dĩ không có hình hài, cách nói ấy chỉ có tác dụng hô ứng với vế trước để đặt  <br /> ra một tương quan nhằm nhấn mạnh ý mà thôi. Đi liền với “gói văn hoá” không còn là hai <br /> tiếng “có thể” mang tính tương đối nữa mà là thái độ  khẳng định quả  quyết và chắc <br /> chắn: “sẽ không ai đánh rơi một gói văn hoá cho ta nhặt”.<br /> <br /> Như vậy, những giá trị vật chất ta có thể nhận được từ cuộc sống mà đôi khi không cần  <br /> tốn chút sức lực nào. Nhưng với những giá trị tinh thần, không ai có thể mang lại cho ta;  <br /> quá trình tiếp nhận hoàn toàn phụ  thuộc vào bản thân những nỗ  lực và sự  chủ  động tìm <br /> kiếm, tích lũy của ta.<br /> <br /> Ta có thể  “nhặt được một gói tiền” bởi tiền nói cho cùng cũng chỉ  là vật ngoài thân, dù  <br /> được giữ  gìn vẫn có thể  thất lạc, dù cẩn trọng đến mấy cũng có lúc sơ  sẩy đánh rơi.  <br /> Nhưng văn hoá thì khác, nó không tồn tại ở dạng vật chất mà ­ như đã nói ở trên ­ thuộc  <br /> về ý thức, không thể “đánh rơi”, cũng không thế “nhặt”. Hơn thế nữa, nó là kết quả của  <br /> một quá trình tích lũy, hoàn thiện lâu dài, bền bỉ nên không thể  tự nhiên xuất hiện ở con  <br /> người, không ai dễ  dàng có được nó chỉ  nhờ  vào một sự  may mắn, tình cờ  trong cuộc  <br /> sống.<br /> <br /> Có thể  nói, đây là một quan niệm đúng đắn, sâu sắc. Nhất là khi nó được đưa vào lời <br /> thoại như lời khuyên của một người dành cho cháu. Vì là một lời khuyên, nên nó rất chân <br /> thành; và vì nó thuộc về một người lớn tuổi ­ người đã từng trải nghiệm sâu sắc cuộc đời <br /> — nên nó rất thấm thía và rất đáng để ta tin.<br /> <br /> Và song song với việc cảm nhận bức thông điệp mà tác giả gửi gắm, có lẽ ta cũng nên và  <br /> cần phải đặt ra một câu hỏi nữa. Đó là: Làm thế nào để tự nâng cao vốn văn hoá cho bản  <br /> thân?<br /> <br /> Câu hỏi này không hề khó. Bởi bản thân cụm từ  “tự nâng cao vốn văn hoá” cũng đã bao <br /> hàm một phần câu trả lời trong đó. Vâng, ý thức tự giác là yếu tố căn bản nhất. Bởi như <br /> đã nói  ở  trên, khác với vật chất, văn hoá thuộc về  ý thức. Cuộc sống khách quan chỉ  có  <br /> thể tác động chứ không thể thay đổi nó. Sự tồn tại, phát triển của nó được quyết định bởi  <br /> chủ thể là bản thân ta. Chẳng hạn, bạn có thể có một tủ đầy sách, mẹ bắt bạn đọc sách  <br /> hằng ngày,... nhưng tất cả  sẽ  là vô nghĩa nếu như  bạn chỉ  đơn thuần là đọc mà không  <br /> nghiền ngẫm, không nỗ  lực tiếp nhận những giá trị  của cuốn sách ấy. Đây chỉ  là một ví  <br /> dụ nhỏ, nhưng có lẽ nó cũng phần nào cho thấy vai trò, tầm quan trọng của ý thức trong  <br /> quá trình trau dồi vốn văn hoá của con người.<br /> <br /> Thế  nhưng, hình thành và duy trì cho mình ý thức tự  giác cũng như  khát khao học hỏi là <br /> điều không hề đơn giản. Vì thế, ta rất cần một điểm tựa, đó là sự xác định đúng đắn mục <br /> tiêu sống của cuộc đời. Sống là một quá trình tự hoàn thiện bản thân, và nâng cao văn hoá <br /> là phần không thể thiếu trong quá trình bền bỉ ấy. Người có văn hoá sẽ sống đúng, sống  <br /> có ý nghĩa hơn, và tất nhiên, sẽ  nhận được sự  tôn trọng, yêu mến từ  phía mọi người,  <br /> đồng thời khẳng định được vị trí của mình trong xã hội.<br /> Bên cạnh việc hình thành cho mình ý thức ham học hỏi, khao khát hoàn thiện bản thân,  <br /> chúng ta cũng cần có những hành động cụ thể  đề  nâng cao văn hoá. Trong đó, có lẽ  con  <br /> đường hữu hiệu nhất là học tập.<br /> <br /> Học trong nhà trường, với hệ thống giáo dục có bài bản, ta sẽ được trau dồi tri thức, nâng <br /> cao học vấn thông qua việc tiếp nhận khoa học hiện đại. Nói “sự  học là cây cầu bắc từ <br /> bờ bên này mông muội sang bờ bên kia chân lí” là vì thế.<br /> <br /> Học trong cuộc sống, ta sẽ được bồi đắp tâm hồn từ những bài học bình dị gần gũi quanh  <br /> ta. Cô bé tật nguyền với khao khát vươn lên cho ta hiểu thế nào là sự nỗ lực trận đòn của  <br /> mẹ  cũng là biểu hiện của yêu thương, và thậm chí là nhóc em với những câu hỏi tưởng <br /> chừng ngây ngô nhất. <br /> <br /> Học từ sách vở là học từ kho tri thức khổng lồ của nhân loại, vì thế, nó giúp ta mở rộng, <br /> nâng cao tầm hiểu biết trí tuệ. Nhưng sách còn là nơi lưu giữ những tư tưởng, tình cảm <br /> cao đẹp của con người, nên nó cũng giúp ta làm giàu khả năng nhận thức và năng lực cảm <br /> nhận, giúp ta nhân ái hơn, hướng thiện hơn, Người hơn. Đúng như  một câu ngạn ngữ <br /> phương Đông: “Những người đọc sách tuy chưa thành danh nhưng cũng đã có một tư cách <br /> cao thượng”.<br /> <br /> Tất nhiên, ta không thể tách bạch rõ ràng những con đường tiếp nhận, nâng cao văn hoá.  <br /> Vì, một cách rất tự  nhiên, chúng luôn hòa quyện, gắn bó mật thiết với nhau. Trong nhà  <br /> trường, ngoài những tri thức khoa học, ta hoàn toàn có thể  học được những bài học đạo <br /> đức thấm thía, sâu xa. Cũng như  trong cuộc sống, ta vẫn có được những hiểu biết, kinh <br /> nghiệm như  từ  trường lớp. Thế  nên, cần tránh thái độ  tuyệt đối hoá bất kì con đường <br /> nâng cao văn hoá, hoàn thiện bản thân nào.<br /> <br /> “Ta có thể  nhặt được một gói tiền nhưng sẽ  không ai đánh rơi một gói văn hoá cho ta <br /> nhặt”. Chủ động và nỗ lực chính là cách duy nhất để ta có được “gói văn hoá” của riêng <br /> mình.<br />