từ giữa trưa đến buổi hoàng hôn: phần 1

Mary D’Apice<br /> <br /> TỪ GIỮA TRƯA<br /> ĐẾN BUỔI HOÀNG HÔN<br /> <br /> Hành Trình<br /> Qua Tuổi Trung Niên và Tuổi Già<br /> <br /> NOON TO NIGHTFALL<br /> A Journey Through Midlife and Ageing<br /> <br /> Lm. Giuse Trần Đình Long, SSS<br /> Chuyển ngữ 2012<br /> <br /> Có một cái gì giống như mặt trời trong chúng ta.<br /> (Jung)<br /> <br /> Mặt trời mọc và lặn, đạt đến chóp<br /> đỉnh vào buổi trưa rồi đi xuống<br /> buổi hoàng hôn. Đời sống chúng ta<br /> cũng đi theo một lộ trình tương tự<br /> như thế. Trước tiên, chúng ta được<br /> chỉ định bởi thế giới xung quanh<br /> mình. Khi trưởng thành, căn tính<br /> chân thật của chúng ta xuất hiện từ<br /> thế giới nội tâm của mình và tìm<br /> cách diễn tả trong con người mà<br /> chúng ta chọn lựa để trở thành.<br /> Trong nửa sau của cuộc đời, chúng<br /> ta chỉ định chính mình.<br /> <br /> Lời Nói Đầu<br /> <br /> Từ giữa trưa đến buổi hoàng hôn là một cuốn sách hợp<br /> thời. Trong thời đại mà số những người trung niên và người già<br /> tăng lên trong hầu hết các quốc gia trên thế giới thì việc lắng<br /> nghe thông điệp đầy hy vọng mà Mary Apice chia sẻ với chúng<br /> ta trong cuốn sách của bà là một điều đáng khích lệ. Cùng với<br /> những học giả danh tiếng quan tâm đến sự phát triển của con<br /> người như Carl Jung, Bernice Neugarten, Erik Erikson và Carol<br /> Gilligan, Mary d’Apice đã viết một cuốn sách thật hữu ích khi<br /> vạch ra cuộc hành trình đời người đi qua tuổi trung niên và<br /> tuổi già. Trong một lược đồ rõ ràng vững chắc, tác giả đã thổi<br /> sinh khí vào lý thuyết đó bằng những ví dụ được chọn lựa kỹ<br /> lưỡng từ những con người trưởng thành bằng xương, bằng thịt,<br /> họ đã vượt qua những thời kỳ chuyển tiếp trong hành trình đời<br /> người thường có nhiều nguy hiểm với vài tấm bản đồ chỉ<br /> đường, nếu có. Độc giả sẽ thấy được chính mình đồng tình với<br /> cách lập luận của Mary d’Apice về tính tình, đời sống tâm linh,<br /> sự tức giận, cơ thể lúc già yếu, sự căng thẳng, kiệt sức, giới tính,<br /> việc sinh sản, đau khổ, cái chết, và nhiều vấn đề khác dệt nên<br /> dải hành trình tuổi trung niên và tuổi già.<br /> Lãnh vực nghiên cứu về sự phát triển của người trưởng thành<br /> tương đối còn mới mẻ. Vì hầu như cả trăm năm qua, chúng ta<br /> có vô số tài liệu vạch ra lộ trình phát triển của tuổi thơ ấu và<br /> thiếu niên, nhưng chỉ từ ba mươi đến bốn mươi năm gần đây,<br /> chúng ta mới thấy có những sách vở, báo chí viết về tâm lý của<br /> chu kỳ đời sống trưởng thành xuất hiện trên các kệ sách trong<br /> thư viện. Những giai đoạn trưởng thành và phát triển của tuổi<br /> ấu thơ và tuổi niên thiếu đi theo những đường lối giống nhau,<br /> <br /> còn những hoạt động trong đời sống của người trưởng thành<br /> biểu lộ sự đa dạng và độc đáo rộng lớn hơn. Trong khi đời sống<br /> một số người trưởng thành đi theo cái được gọi là chu kỳ đời<br /> sống quy phạm và đáng mong đợi, thì có nhiều người không<br /> theo một kiểu mẫu rõ ràng. Những cuộc hôn nhân muộn màng,<br /> những cái chết sớm, hoạt động nghề nghiệp bị đình chỉ không<br /> mong đợi và những cuộc ly dị không dự định trước khiến một<br /> số người cùng nhau gắn kết thành một mô hình hoàn toàn<br /> khác.<br /> Cuốn sách này quan trọng vì hai lý do : trước tiên, nó cho<br /> chúng ta một từ vựng rõ ràng để giúp chỉ định các kinh nghiệm<br /> của chúng ta chính xác hơn, thứ hai nó cung cấp một hệ biến<br /> hóa toàn bộ để chúng ta nghiên cứu, và căn cứ vào đó có thể<br /> kiểm tra căn tính trưởng thành của chúng ta. Vì như Mary<br /> d’Apice nói: ‘Biết được sự thay đổi nào đó xảy ra trong nửa sau<br /> cuộc đời, cho chúng ta thêm sức mạnh để thực hiện tính chất<br /> toàn thể và trọn vẹn.’<br /> Thêm vào việc khai thác các mô hình chung của tuổi trung<br /> niên và tuổi già, Mary d’Apice cũng xem xét những khác nhau<br /> căn bản giữa đàn bà và đàn ông khi họ đi qua giai đoạn tuổi<br /> trưởng thành. Cách lý luận của bà đã đem lại một ánh sáng mới<br /> trên những nghiên cứu gần đây về giới tính giúp cho độc giả<br /> phân biệt và hiểu rõ những va chạm thường xuất hiện giữa<br /> những người cùng giới và khác giới ở nửa sau của đời người .<br /> Qua nhiều thập kỷ, những quy phạm cho sự phát triển người<br /> trưởng thành trước tiên dựa trên kinh nghiệm của nam giới.<br /> Phần lớn các lý thuyết được nam giới quan niệm, liên kết và<br /> viết ra rồi khái quát hóa để mô tả cho hết mọi người. Mary<br /> d’Apice đã nghiên cứu cẩn thận công trình của các nhà tâm lý<br /> phát triển nữ giới, và thực tế đã bổ sung cho những lý thuyết<br /> dành ưu thế cho nam giới tiếng nói của người phụ nữ. Cách tiếp<br /> cận này không những chỉ bổ túc cho sự hiểu biết về kinh<br /> <br /> nghiệm của nữ giới lứa tuổi trung niên và tuổi già, mà còn làm<br /> cho hai phái có thể học hỏi lẫn nhau những điều khác biệt.<br /> Trong lúc nửa đầu cuộc đời chúng ta quan tâm đến những đề<br /> tài ‘phát triển đi lên’, thì nửa sau cuộc đời chú tâm đến chương<br /> trình ‘phát triển đi xuống’. Đây là lúc dấn thân vào việc tự xem<br /> xét nội tâm cách lành mạnh: bảo quản, đánh giá lại và thách<br /> thức những đảm nhận và tin tưởng lâu bền. Đây là tuổi mà một<br /> phụ nữ cảm nhận một ý nghĩa mới về sự tự lập và bắt đầu hình<br /> dung những khả năng mới cho cuộc đời của họ ở giai đoạn sau<br /> khi đã làm cha mẹ. Và đó là thời gian khi một người thường<br /> khám phá giá trị của cảm xúc cao thượng mà mình đã phải trả<br /> gía cho việc nhận chìm những nhu cầu thân thiết để ganh đua<br /> và thành công trong địa vị của mình. Và trên tất cả, thái độ của<br /> một người đối với tuổi già là một nhân tố quan trọng. Victor<br /> Hugo đã nghĩ đến điều đó khi ông nói ‘bốn mươi là tuổi già của<br /> tuổi trẻ, năm mươi là tuổi trẻ của tuổi già’.<br /> Carl Jung nói với chúng ta rằng trong tất cả những bệnh nhân<br /> của ông ngoài ba mươi lăm tuổi, mỗi vấn đề mà ông nghe có<br /> thể liên hệ với một khát vọng sâu xa trong con người hướng về<br /> một viễn cảnh của một đới sống tôn giáo. Jung không nói về<br /> một tôn giáo cơ chế vì ông cho thấy trong nửa sau của cuộc<br /> đời, đàn ông và đàn bà bắt đầu vật lộn với những câu hỏi về ý<br /> nghĩa đời sống. Có một ước muốn làm cho đời mình có ý nghĩa<br /> và giải thích chuyện đời mình trong bối cảnh câu chuyện lớn<br /> hơn về cộng đồng nhân loại. Việc đánh giá lại ý nghĩa của tình<br /> yêu và công việc, và hình thành một quan điểm tôn giáo về đời<br /> sống, thường là nội dung mà tâm hồn tìm kiếm và thường xảy<br /> ra ở tuổi trung niên và tuổi già. Những vấn đề thời sự ấy được<br /> Mary d’Apice đề cập đến trong cuốn sách “Từ giữa trưa đến<br /> hoàng hôn” với một giọng văn rất thu hút và đầy tính thuyết<br /> phục.<br /> James R. Zullo<br /> <br />