Từ Năm Nguyên lý của Panchshila của Đức Phật đến 5 nguyên tắc của Hiệp ước Panchsheel của Jawaharlal Nehru

No.12_June 2019|S 12 – Tháng 6 n m 2019|p.115-122<br /> <br /> <br /> <br /> T P CHÍ KHOA H C I H C TÂN TRÀO<br /> ISSN: 2354 - 1431<br /> http://tckh.daihoctantrao.edu.vn/<br /> <br /> <br /> T N m Nguyên lý c a Panchshila c a c Ph t n 5 nguyên t c c a Hi p c<br /> Panchsheel c a Jawaharlal Nehru<br /> <br /> Nguy n M nh C nga<br /> a<br /> Tr ng i h c KHXH và NV Hà N i<br /> <br /> Thông tin bài vi t Tóm t t<br /> <br /> Ngày nh n bài: Bài vi t c p n nh h ng c a c Ph t nói riêng và Ph t giáo nói chung<br /> 08/5/2018 n Jawaharlal Nehru v i t cách là c n nguyên c a N m nguyên t c c a Th a<br /> Ngày duy t ng:<br /> thu n Hòa bình Panchsheel do J. Nehru sáng l p ra. Nh ng nguyên t c này ã t o<br /> 10/6/2019<br /> thành n n t ng cho m i quan h gi a n và C ng hòa Nhân dân Trung Hoa;<br /> T khóa: vi c thành l p Hi p nh Gi nev 1954 và nh ng nh h ng lâu dài i v i các<br /> c Ph t; Ph t giáo; Th a chính sách i ngo i hi n nay c a n .<br /> thu n Panchsheel; J. Nehru<br /> Bài vi t g m 3 ph n: 1. Quan i m c a Jawaharlal Nehru v c Ph t và Ph t<br /> giáo; 2. i m g p nhau gi a tri t lý c a c Ph t và Nguyên lý c a Jawaharlal<br /> Nehru trong Hi p c Panchsheel; 3. nh h ng c Ph t n J. Nehru trong<br /> quan i m chính tr và i ngo i.<br /> <br /> <br /> Tr c khi n giành c c l p vào n m 1947, c Ph t nh n m nh nhi u l n r ng h c thuy t mà<br /> cùng v i Mahatma Gandhi và các nhà lãnh o khác, Ngài thuy t gi ng ch có th hi u c b i nh ng ng i<br /> Pandit Sri Jawaharlal Nehru (1889-1964) óng m t vai khôn ngoan. Ngài c ng nói r ng m t ng i hi u giáo<br /> trò t i quan tr ng trong vi c xác nh v n m nh c a n pháp có th th u th c Ph t và ng c l i. Tuyên b<br /> , và sau ó v i t cách Th t ng u tiên, ông tr này r t úng cho n t n ngày nay. Các b c th c gi<br /> thành ki n trúc s hàng u c a n hi n i. nh trên kh p th gi i ang n m l y nh ng ý t ng c a c<br /> h ng c a ông ã c c m nh n không ch n Ph t và th c hành chúng trong cu c s ng c a h . i u<br /> ho c các n c xung quanh nh Trung Qu c, Pakistan, quan tr ng h n là nhi u nhà lãnh o v i trong th i<br /> Nepal, Sri Lanka… mà còn trên toàn th gi i v i t i chúng ta ã ti p thu nh ng ý t ng quan tr ng t t<br /> cách là ng i i tiên phong trong chính sách không liên t ng c a c Ph t và nh ng l i d y c a Ngài hoàn<br /> k t. S ph c v y ý ngh a c a Nehru trong m i b y thi n trí tu cá nhân, an i v c m xúc và t ng c ng<br /> n m (1947-1964) v i t cách Th t ng n ã s c m nh lãnh o nhân lo i.<br /> khi n ông tr thành m t nhân v t chính tr không th Jawaharlal Nehru là m t nhân cách tuy t v i. Ông<br /> thi u c n , qu c gia c coi là m t trong c ng i dân n ng th i t ng danh hi u<br /> nh ng n n dân ch l n nh t th gi i hi n nay10. 'Pandit' có ngh a là m t nhà thông thái, m t h c gi .<br /> Nehru ã c nghiên c u r ng rãi t quan i m v Th c t này khi n ta nh l i l i c Ph t r ng ch<br /> chính tr , l ch s và quan h qu c t b i các chuyên gia ng i khôn ngoan m i có th hi u c nh ng l i c a<br /> trong các l nh v c ó nh ng Nehru ch a c nghiên Ngài. S óng góp c a Pandit Jawaharlal Nehru i v i<br /> c u nhi u t quan i m c a Ph t giáo. ây chính là v n nhân lo i nói chung và n nói riêng khó có th ánh<br /> mà bài vi t quan tâm. giá h t c. ây, ng i vi t ch mu n c p t i m t<br /> s bài di n v n và nh ng nh n xét sâu s c c a Nehru<br /> 1. Quan i m c a Jawaharlal Nehru v c Ph t<br /> b c l s ánh giá cao và thái trân tr ng i v i c<br /> và Ph t giáo<br /> Ph t, giáo lý c a c Ph t, truy n th ng Ph t giáo và<br /> 10<br /> Maya Tudor, The Promise of Power: The Origins of Democracy in Ph t t . ây là nh ng nh n nh sâu s c, mang d u n<br /> India and Autocracy in Pakistan. (Cambridge University Press, 2013):<br /> Chapter 5, p.231.<br /> <br /> <br /> 115<br />  N.M. Cuong/ No.12_June 2019|p.115-122<br /> <br /> <br /> tuy t v i và n ch a trí tu sáng ng i c a m t trong t ng v i v n c ào t o trong h th ng giáo d c<br /> nh ng nhân cách v i nh t th gi i. hi n i c a Anh .<br /> 12<br /> <br /> <br /> 1.1. V nhân cách c a c Ph t N m 1931 (Tháng T -Tháng N m) Nehru Sri<br /> Nehru luôn ng ng m c Ph t và s thuy t gi ng Lanka m t tháng trong chuy n th m cá nhân cùng v i<br /> c a Ngài. Ki n th c sâu r ng c a Nehru v l ch s th gia ình. Ông h i t ng l i chuy n i này trong cu n t<br /> gi i luôn bao g m c ki n th c v các tôn giáo l n vì truy n sau ó:<br /> Nehrru coi s óng góp c a Ph t giáo là m t trong “T i Anuradhapura, tôi r t thích m t b c t ng ã<br /> nh ng óng góp áng chú ý nh t cho n n v n minh c a c c a c Ph t. M t n m sau, khi tôi Dehra Dun<br /> con ng i. Trong các bài vi t, Nehru th ng nh c t i Goal, m t ng i b n Ceylon g i cho tôi m t b c<br /> c Ph t, nh ng giáo lý c a Ngài và di s n v n hoá tranh v b c t ng này, và tôi gi nó trên chi c bàn nh<br /> phong phú c a Ph t giáo. Ông không thích nh ng nghi trong phòng giam c a tôi. Nó tr thành m t ng i b n<br /> l c a Ph t giáo mà ng ng m nh ng l i d y c a c quý giá i v i tôi. Tính n ng m nh m , bình th n c a<br /> Ph t. b c t ng Ph t ã làm d u tâm h n tôi, cho tôi s c<br /> Cu c i c Ph t có nhi u tình ti t thú v . Các m nh và giúp tôi v t qua nhi u giai o n bu n n n”13.<br /> nhà th có c m quan th m m cao, các nhà trí th c Vi t cho Indira Gandhi vào ngày 3/7/1939, Nehru<br /> ho c tri t gia c ng nh ng i th ng dân u ch u ch n l i c p n b c t ng này: “... Cha hy v ng s ánh<br /> ng và nh h ng v cu c i Ngài. Trong cu n t c p c m t ngày dành cho Kandy và m t vài gi t<br /> truy n, Pandit Nehru vi t: Anuradhapura, n i cha mu n xem l i b c t ng c c a<br /> "Câu chuy n v c Ph t ã thu hút tôi ngay t th i c Ph t ang ng i chiêm nghi m. B y n m qua, cha<br /> niên thi u và tôi ã b Thái t T t t a cu n hút, sau có m t b c tranh v Ngài, nó luôn luôn g n bó v i cha,<br /> nhi u cu c u tranh n i tâm y au n, ch u ng và trong nhà tù và c bên ngoài”14.<br /> au kh , Ngài ã giác ng thành Ph t. Cu n Ánh sáng Nehru yêu quí c Ph t v i t cách m t nhà thuy t<br /> châu Á -Light of Asia c a Edwin Arnold ã tr thành gi ng tôn giáo có m i quan tâm sâu s c n s au kh<br /> m t trong nh ng cu n sách tôi yêu thích. Nh ng n m c a con ng i. Ông tóm t t cu c i c a c Ph t nh<br /> sau, khi i du l ch trong t nh c a tôi, tôi thích th m sau: “T i sao ph i có quá nhi u s iên r và kh n kh<br /> nh ng n i liên quan n truy n thuy t v c Ph t, trên th gi i n v y? ó là câu h i x a c ã khi n<br /> i u ó ôi khi khi n chuy n i c a tôi bi n thành m t Thái t Siddhartha au lòng 2.500 n m tr c t<br /> ng vòng. H u h t nh ng n i này n m trong t nh c a n c này”15.<br /> tôi ho c không xa nó. ây (trên biên gi i Nepal) c Nehru c ng ánh giá r t cao Asoka, s bi n i cá<br /> Ph t ã c sinh ra, ây Ngài lang thang, ây (t i nhân và tri t lý chính tr c a c vua, c nh h ng c a<br /> Gaya Bihar) Ngài ng i d i g c cây B và t Ph t giáo i v i Ngài16.<br /> c giác ng , ây Ngài thuy t gi ng bài gi ng u<br /> 1.2. V s óng góp c a c Ph t<br /> tiên, ây Ngài qua i "11.<br /> c Ph t là m t nhà cách m ng trong các v n xã<br /> Chính nhân cách c a c Ph t, v t lên s tôn sùng<br /> h i c ng nh truy n th ng tri t h c và tâm linh c a th i<br /> thông qua các y u t ngôn ng thanh nhã và nh ng mô<br /> i. V i lý lu n m nh m và lý t ng v tình th ng<br /> t t ng t ng c a các nhà th , v i t cách m t con<br /> yêu, s thông c m, s h p tác, Ngài ã chi n u ch ng<br /> ng i, v i s n l c v t v v t qua phi n não, phát<br /> s phân bi t xã h i, b t công và b t bình ng trên m i<br /> tri n thành s thanh khi t và trí tu t i cao c a c<br /> ph ng di n. Sau 25 th k , khi Nehru tham gia vào<br /> Ph t ã thuy t ph c và làm Nehrru kinh ng c - nhà t<br /> cu c u tranh t do c a n , ch ng ki n s phân<br /> 12<br /> Jawaharlal Nehru, An Autobiography (1936), và Last Will &<br /> Testament of Jawaharlal Nehru, in Selected Works of Jawaharlal<br /> Nehru (S. Gopal (Editor), 2nd series, vol. 26 (6/1954), p. 612<br /> 11<br /> Phát hi n n c Th t ng u tiên c a n Jawaharlal 13<br /> Gandhi, Gopikrishna (2002) Nehru and Sri Lanka: A collection of<br /> Nehru vi t trong th i gian ông b giam c m n m 1942-46 t i pháo ài Jawaharlal Nehru’s speeches and writings covering three decades<br /> Ahmednagar Maharashtra, n . Phát hi n n là s tôn vinh (Ratmalana, Sri Lanka: SarvodayaVishvalekha Publications), tr. 5-6.<br /> i v i di s n v n hoá phong phú c a n , l ch s và tri t lý c a nó 14<br /> Gandhi, Gopikrishna (2002) Nehru and Sri Lanka: A collection of<br /> c nhìn th y qua con m t c a m t ng i yêu n c u tranh giành Jawaharlal Nehru’s speeches and writings covering three decades<br /> c l p cho t n c mình. Cu n sách c xem là m t trong nh ng (Ratmalana, Sri Lanka: SarvodayaVishvalekha Publications), tr. 15.<br /> công trình hi n i nh t trong l ch s n . o n trích 15<br /> Nehru, Jawaharlal (2004) Glimpses of World History (London:<br /> JawaharlalNehru, The Discovery of India, (paper back, thirteenth Penguin Books), tr.552.<br /> 16<br /> edition), ISBN 0-19-562359-2, the 'Jawaharlal Nehru Memorial Nehru, Jawaharlal (2004) Glimpses of World History (London:<br /> Fund”, tr. 130. Penguin Books), tr. 74-76<br /> <br /> <br /> 116<br />  N.M. Cuong/ No.12_June 2019|p.115-122<br /> <br /> <br /> bi t i x và b t công c a gi i c m quy n, t t ng giáo khác. H r t nhi t tình ón nh n quan i m mà<br /> c a c Ph t ã mang l i cho ông nh ng ngu n c m ng i khác a ra và ch p nh n nh ng quan i m thu<br /> h ng tuy t v i. Nehru ánh giá r t cao s óng góp to hút h và áp d ng chúng trong các ho t ng c a h<br /> l nc a c Ph t: m t cách phù h p xây d ng m t xã h i hài hòa d n<br /> " c Ph t y lòng can m khi t n công nh ng h n s ph c h ng c a n , t o ra các t t ng và<br /> t c trong tôn giáo, s mê tín, l nghi lãng phí, các o s truy n th ng tôn giáo m i. Jawaharlal Nehru so sánh<br /> vô o c và t t c nh ng l i ích c giao cho h . nh ng truy n th ng này c ph ng ông và ph ng<br /> Ngài lên án c quan i m siêu hình và th n h c, phép Tây.<br /> l , s m c kh i, và nh ng giao ti p siêu nhiên. S h p "M t s l i c a c Ph t hay c a ng Christ s<br /> d n trong tri t thuy t c a Ngài là logic, lý trí và kinh chi u sáng v i ý ngh a sâu s c và d ng nh tôi có th<br /> nghi m; s nh n m nh c a Ngài là v o c, ph ng áp d ng c hi n nay nh khi chúng c nói ra t<br /> pháp c a Ngài là phân tích tâm lý. Toàn b cách ti p 2.000 n m tr c ây. Có m t th c t y thuy t ph c t<br /> c n c a Ngài gi ng nh h i th c a làn gió mát lành t nh ng phát ngôn ó, m t s v nh c u mà th i gian và<br /> nh ng ng n núi sau khi b u không khí ã b s uc không gian không th ch m t i. Tôi c m th y nh v y<br /> siêu hình u c17". khi c Socrates ho c các tri t gia Trung Qu c c ng<br /> Nh ng ý t ng c a c Ph t ch ng l i h th ng nh khi tôi c Upanishads và Bhagavad Gita- Chí tôn<br /> ng c p - h th ng xác nh v th xã h i c a m t ca. Tôi không quan tâm n siêu hình h c, ho c mô t<br /> ng i cao hay th p ngay t khi sinh ra - là nh ng l i v nghi th c, ho c nhi u th khác mà d ng nh không<br /> phát bi u dân ch hàng u trong l ch s nhân lo i. có liên quan n nh ng v n tôi ang ph i i<br /> Chúng có nh h ng sâu r ng trong nhi u th k sau m t… 19”.<br /> khi Ngài m t. Nh ng ng i b g t ra bên l gi ây có 1.4. V di s n Ph t giáo<br /> c h i tham gia vào các cu c th o lu n tôn giáo và L y c m h ng t t t ng c a c Ph t và ch ng<br /> tri t h c, t c các v th tinh th n cao và giành ki n tính th c t c a chúng trong cu c s ng, ng i ta<br /> c s tôn kính t nh ng ng i t t ng l p cao h n. c m th y may m n khi n th m nh ng a i m có<br /> Trong ti n trình kinh t - chính tr , phân bi t ng c p là liên quan n Ngài. Sau khi c i sang Ph t giáo, Hoàng<br /> m t l i nguy n cho xã h i. Vì v y, xã h i ti n b Asoka c ng n th m các a i m này và th c hi n<br /> trong m i ph ng di n, u tiên ph i c trao cho trí các bi n pháp b o t n nh ng a i m áng ghi nh ó<br /> tu . Nehru c p n các quan i m này trong l ch s nh nh ng l i nh c nh v nh c u v s n l c vì chân<br /> n : lý, giác ng và bi u hi n c a s hoàn thi n trí tu . Ni m<br /> " c Ph t không t n công h th ng ng c p m t vui khi ó ch c ch n r t áng nh i v i m t nhà t<br /> cách tr c ti p mà theo tr t t c a riêng mình, Ngài t ng thâm sâu nh Pandit Nehru.<br /> không công nh n i u ó nh ng ch c ch n là thái và "T i Sarnath, g n Benares, tôi c m th y nh c<br /> ho t ng c a Ngài ã làm suy y u h th ng ng c p. ch ng ki n c Ph t thuy t gi ng bài pháp u tiên c a<br /> Có l ng c p r t l ng l o trong th i c a c Ph t và Ngài, m t s l i ghi chép c a Ngài ã tr thành ti ng<br /> vài th k sau ó. Rõ ràng là m t c ng ng b quan vang xa v i i v i tôi qua hai ngàn n m tr m n m. Tr<br /> ni m v ng c p ch ng thì không th phát tri n á Ashoka v i nh ng dòng ch kh c nói v i tôi b ng<br /> th ng m i v i n c ngoài hay nh ng cu c du hành ra ngôn ng thông thái c a chúng và cho tôi bi t v m t<br /> n c khác.18" con ng i, m c dù là hoàng , v i h n b t c v vua<br /> 1.3. V s th ng nh t c a các truy n th ng tôn hay hoàng nào. 20"<br /> giáo và tri t h c Nehru c ng tham quan di tích Ph t giáo Sri Lanka<br /> M t trong nh ng i m n i b t c a n th k c x a và chuy n th m này ã làm sáng t nh ng n<br /> XIX và XX là h u h t các nhân cách v i - nhà th , t ng m i c a ông v c Ph t. Ông luôn n th m<br /> nhà chính tr , nhà c i cách xã h i, các nhà tu hành và T ng Ph t Samadhi t i Anuradhapura Sri Lanka b t<br /> tri t h c – u ng h s khoan dung i v i các tôn c khi nào có d p: l n u tiên vào n m 1931 và theo<br /> 1717 19<br /> The Discovery of India by JawaharlalNehru (paper back, thirteenth The Discovery of India by JawaharlalNehru (paper back, thirteenth<br /> edition), ISBN 0-19-562359-2, the 'Jawaharlal Nehru Memorial edition), ISBN 0-19-562359-2, the 'Jawaharlal Nehru Memorial<br /> Fund”, tr.178. Fund”, tr.77-78.<br /> 18 20<br /> The Discovery of India by JawaharlalNehru (paper back, thirteenth The Discovery of India by JawaharlalNehru (paper back, thirteenth<br /> edition), ISBN 0-19-562359-2, the 'Jawaharlal Nehru Memorial edition), ISBN 0-19-562359-2, the 'Jawaharlal Nehru Memorial<br /> Fund”, tr.120. Fund”, tr.52.<br /> <br /> 117<br />  N.M. Cuong/ No.12_June 2019|p.115-122<br /> <br /> <br /> sau là các chuy n th m vào n m 1939, 1954, 1957 và “Vua Devanampriya Priyadarsi tôn vinh t t c các<br /> 1962. tôn giáo, hàng giáo ph m và giáo dân c a h . ... S tôn<br /> Nh m t s tôn vinh cu i cùng i v i hai cá nhân tr ng tôn giáo c a ng i khác nên c tuân th d i<br /> ã truy n c m h ng cho mình nh t, Nehru nói trong bài m i hình th c. Vì làm nh v y thì ng i ta m i ho ng<br /> phát bi u Ngày c l p t Pháo ài vào 15 tháng 8 pháp c tôn giáo c a mình và ng h tôn giáo c a<br /> n m 1956, "Chúng ta c m th y t hào r ng vùng t mà ng i khác. B t c ai tôn vinh tôn giáo c a mình và coi<br /> chúng ta sinh ra c ng ã sinh ra nh ng linh h n v i th ng tôn giáo c a ng i khác vì ngh r ng mình ang<br /> nh c Ph t và Gandhiji. Chúng ta hãy làm t i m i c ng hi n cho tôn giáo c a mình u ngh r ng "chúng<br /> ký c c a mình m t l n n a và t lòng tôn kính v i ta thêm ánh sáng vào tôn giáo c a chúng ta", nh ng th t<br /> c Ph t và Gandhiji và nh ng linh h n v i nh h ra, h ang làm t n th ng tôn giáo c a mình m t cách<br /> ã hun úc t n c này. Chúng ta hãy i theo con r t nghiêm tr ng khi làm nh v y. ... T t c chúng ta<br /> ng mà h ch ra b ng s c m nh, quy t tâm và h p hãy s n sàng l ng nghe o Pháp c a nhau23.<br /> tác.21" Là m t Ph t t , nh ng Asoka ng ng m và tôn<br /> 1.5. V các nhà s Ph t giáo tr ng t t c m i tôn giáo và i x t t v i các tu s<br /> thu c các truy n th ng khác nhau. Asoka th hi n lý<br /> Nehru nhi u l n c p n nh ng n t ng c a ông<br /> t ng c a ch quân ch ph quát (raja cakkavatti),<br /> v các nhà s Ph t giáo:<br /> ng i cai tr th gian b ng o Pháp và ã chinh ph c<br /> "Tôi ã th y nhi u t ng s Ph t giáo trong các tu<br /> th gi i b ng o Pháp (dharma vijaya). o Pháp mà<br /> vi n và trên ng cao t c luôn nh n c s tôn tr ng<br /> Asoka ng h cho dân t c c a mình có tính ph quát<br /> b t c n i nào. Bi u hi n c a h u h t nh ng t ng s<br /> i v i t t c các tôn giáo, ch không ph i là c a riêng<br /> ó là yên an và bình th n, m t s tách bi t l lùng kh i<br /> Ph t giáo. Nehru ã có t m g ng c a c vua Asoka<br /> nh ng ham mu n c a th gi i. H không có khuôn m t<br /> v ch ngh a a nguyên, ph quát và khoan dung tr c<br /> c a các trí th c, và c ng không có d u v t nào c a<br /> ông. Nhi u kh n ng là ông mô ph ng Asoka trong vi c<br /> nh ng xung t d d i trong tâm trí. Cu c s ng i v i<br /> trình bày chính sách tôn giáo th t c khi b t u n n<br /> h d ng nh là m t con sông trôi ch y t t ra i<br /> c l p c a n . Chính trong b i c nh này chúng ta<br /> d ng. Tôi nhìn h v i m t s ghen t , v i m t khao<br /> m i hi u c vi c ch p nh n bi u t ng con s t c a<br /> khát mong manh v m t thiên ng xa v ng; Nh ng<br /> Asoka trên qu c huy và cakra Dharma – bánh xe pháp<br /> tôi bi t r ng s ph n c a tôi là m t s ph n khác, b<br /> luân - là bi u t ng c a qu c gia m i c l p trên qu c<br /> cu n vào trong bão t . Không có n i nào cho tôi, vì các<br /> k n . Chúng ta c ng không th quên vai trò c a<br /> c n bão t bên trong tôi c ng d d i nh nh ng c n<br /> Bhim Rao Ambedkar (1891-1956), m t nhà kinh t h c<br /> bão bên ngoài. Và n u tôi th y mình m t b n c ng<br /> n i ti ng và là ng i lãnh o nh ng ng i Dalits, B<br /> an toàn, c b o v kh i c n th nh n c a gió, tôi có<br /> tr ng B T pháp và Pháp lu t trong Qu c h i n<br /> vui hay h nh phúc ó không?22"<br /> u tiên, ng th i là Ch t ch y ban so n th o hi n<br /> 1.6. V s khoan dung tôn giáo pháp. Ambedkar ã c i theo Ph t giáo v i kho ng<br /> Xu t phát t n i th ng kh c a hàng tri u ng i, 600.000 ng i làm theo ông vào n m 1956. Ambedkar<br /> ch y u tín Hindu và Muslim, trong ó có c tín là ng i ng ng m các giáo lý quân bình c a c<br /> Sikh, i u d hi u là t i sao Nehru l i mu n t o ra m t Ph t và tri t lý xã h i ph quát c a Ngài. Khái ni m<br /> xã h i th t c n c l p. Ch ngh a th t c c a "pancashila" c a o Ph t ã tìm th y m t v trí x ng<br /> Nehru không có ngh a là ông ã lo i b tôn giáo sang áng trong b n hi n pháp m c dù v i m t cách trình<br /> m t bên. Ch ngh a th t c c a Nehru có th c nh bày khác. Ngay khi b n hi n pháp c a ra, nó c<br /> ngh a phù h p h n là s tôn tr ng i v i t t c các tôn ca ng i là "v n b n xã h i"- social document vì ã k t<br /> giáo mà không có s u ãi cho b t k tôn giáo c bi t h p c m t h th ng "hành ng kh ng nh" m<br /> nào. Trong l p tr ng này, Nehru v n dành m t s u b o s công b ng xã h i và kinh t cho ph n và các<br /> tiên v l ch s i v i b c ti n b i t n là Asoka, ng c p th p ã c nh danh. Rõ ràng là các tri t lý<br /> c vua t ng tuyên b trong ch d th 12 c a mình là: c a c Ambedkar và Nehru có s trùng h p v i nhau và<br /> nh ó, hi n pháp v i c a n hi n i ã ra i.<br /> 21<br /> Jawaharlal Nehru, Selected Works of Jawaharlal Nehru, 2nd series<br /> (S. Gopal (Editor), vol. 26 (6/1954), p. 341.<br /> 22 23<br /> Jawaharlal Nehru, An Autobiography (1936), trang 198-199 and in Guruge, Ananda W.P. (1993) Asoka: A Definitive Biography<br /> the Last Will & Testament of Jawaharlal Nehru, in Selected Works of (Colombo: Ministry of Cultural Affairs and Information, Government<br /> Jawaharlal Nehru, 2nd series (S. Gopal (Editor), vol. 26, tr. 612. of Sri Lanka), tr.564-5<br /> <br /> <br /> 118<br />  N.M. Cuong/ No.12_June 2019|p.115-122<br /> <br /> <br /> 1.7. óng góp c a Nehru vào l k ni m 2500 n m h ng d n tín v t qua nh ng ranh gi i nhân t o<br /> ngày thành l p giáo oàn c a c Ph t này. Asoka theo g ng c Ph t khi nói r ng t t c con<br /> K ni m 2500 n m thành l p parinirvana c a c ng i là con cái c a ông (tr b m ông)26, và a tri t<br /> Ph t, c g i là Buddha Jayanti, là m t c h i quan h c ph quát này vào th c ti n.<br /> tr ng s ng ng m c a Nehru i v i Ph t giáo tr Nehru là m t nhà t t ng theo l a ch n c a riêng<br /> nên rõ ràng h n tr c c th gi i. Ý t ng k ni m mình, m t ph m ch t không ph i lúc nào c ng liên<br /> nhân d p này c Lanka Bauddha Bala Mandalaya quan n chính tr . Th o lu n v Nehru, S.W.R.D.<br /> kh i x ng n m 1950 d i s ch d n c a Giáo s G.P. Bandaranaike nói r ng "Nehru là m t trong s ít các<br /> Malalasekera. Chính quy n Nehru t ra vô cùng tr ng chính khách trên th gi i có n n t ng v n hoá và h c<br /> th i v i Ph t giáo nhân d p này. Nehru ã b nhi m thu t, v a là nhà t t ng v a là ng i hành ng"27.<br /> m t y ban có quy n l c cao v i Sarvapalli Có l ây là s k t h p v nhân cách v n hoá, h c h i<br /> Radhakrishnan - Phó T ng th ng - làm ch t ch, t ch c và suy ngh mà Plato ã ghi nh khi ông nói ( n n<br /> các bu i l k ni m n . Ngoài vi c phát hành tem C ng hoà trong th i i ông) r ng các nhà cai tr ph i là<br /> k ni m, t ch c nhi u cu c tri n lãm và các ho t ng nh ng tri t gia. Nehru là m t trong nh ng ví d g n g i<br /> t ng t , Ban t ch c ã t ch c m t s d án l n: nh t trong th i i c a chúng ta v i lí t ng này c a<br /> (1) Xu t b n 40 t p v Tam t ng kinh b ng ti ng Platon.<br /> Pali và ti ng Ph n. 2. i m g p nhau gi a tri t lý c a c Ph t và<br /> (2) Biên t p và xu t b n các tác ph m Ph t giáo Nguyên lý c a Jawaharlal Nehru trong Hi p c<br /> b ng ti ng Ph n. Panchsheel<br /> 2.1. N m Nguyên lý Panchsheel c a c Ph t<br /> (3) In m t s báo cáo h c thu t bao g m toàn b<br /> l ch s Ph t giáo trên th gi i trong cu n 2500 n m Sau khi giác ng , c Ph t n thành ph thiêng<br /> Ph t giáo (biên so n b i c giáo s P.V. Bapath và Benares và chia s s hi u bi t m i v i nh ng môn<br /> c xu t b n b i chính ph n ). c a Ngài. ây c coi là kh i u c a c ng ng Ph t<br /> giáo. Cho n khi m t, c Ph t cùng v i các t ã<br /> (4) Xu t b n m t cu n sách tranh v l ch s và s<br /> truy n bá o Pháp kh p n i và cho m i ng i, bao<br /> lan truy n c a Ph t giáo trên th gi i v i tên Con<br /> g m c ng i n xin, các v vua và các cô gái nô l .<br /> ng c a c Ph t24.<br /> Trong Giáo lý C b n c a c Ph t hay c t lõi c a<br /> L k ni m chính c t ch c t i Boddhgaya d i<br /> Ph t giáo, có Nguyên lý Panchshila.<br /> s lãnh o c a Nehru. N m 1957, Nehru cm i n<br /> T t c tôn giáo trên th gi i u d a trên các<br /> Sri Lanka tham gia Buddha Jayanti ây. S tham<br /> nguyên t c c b n v hành vi t t và c m các môn<br /> gia cá nhân c a Nehru và s s n sàng chi tiêu ngân qu<br /> làm nh ng hành vi sai trái, có th gây h i cho xã h i. Vì<br /> c a ông trong s ki n l ch s cho th y ông nh n th c<br /> v y, Panchshila c a c Ph t bao g m nh ng l i d y<br /> Ph t giáo không ch là m t tôn giáo trong nhi u tôn<br /> c n b n v hành vi:<br /> giáo mà còn là m t l c l ng v n hoá v i cung<br /> c p thêm ánh sáng cho th gi i. 1. Không gi t ng i - Tôn tr ng cu c s ng<br /> <br /> V th th t c c a n c n cl p c Nehru 2. Không tr m c p - Tôn tr ng tài s n c a ng i<br /> thông qua ngay t u v a y thách th c v a sáng t . khác<br /> Nehru ã can m i theo nh ng gì mà ông coi là úng 3. Không có hành vi sai trái v tình d c - Tôn tr ng<br /> n vào th i i m c n quy t oán v s ph n qu c gia. b n ch t thu n khi t c a con ng i<br /> B n s c b t ngu n t các dân t c và tôn giáo ho t ng 4. Không nói d i - Tôn tr ng s l ng thi n<br /> nh nh ng ng l c thúc y trên toàn th gi i, không<br /> ch riêng n . c Ph t ã nhìn th y tình tr ng này<br /> trong th i c a mình và mô t nó nh là "s hoang dã Martinus Nijhoff Publishers and VSP, ISSN 0169-9377 and ISBN 978<br /> 90 04 20140 8, tr.178.<br /> c a ý th c h và sa m c c a các h t t ng.25" Ngài ã 26<br /> Ashoka, The Fourteen Rock Edicts, in Ven. S. Dhammika (1994),<br /> "The Edicts of King Asoka", an English rendering. Buddhist<br /> Publication Society, Sri Lanka. Access to Insight (BCBS Edition), 30<br /> 24<br /> Sankar Ghose (1993). Jawaharlal Nehru. Allied November<br /> Publishers. ISBN 978-8170233695. 2013, http://www.accesstoinsight.org/lib/authors/dhammika/wheel386<br /> 25<br /> Johannes Bronkhorst edit. (2011), Buddhism in the Shadow of .html,<br /> 27<br /> Brahmanism, in Handbook of Oriental Studies Section Two South Gandhi, Gopikrishna (2002) Nehru and Sri Lanka: A collection of<br /> Asia, Brill NV, Leiden, The Netherlands. Koninklijke Brill NV Jawaharlal Nehru’s speeches and writings covering three decades<br /> incorporates the imprints Brill, Hotei Publishing, IDC Publishers, (Ratmalana, Sri Lanka: SarvodayaVishvalekha Publications), trang x.<br /> <br /> 119<br />  N.M. Cuong/ No.12_June 2019|p.115-122<br /> <br /> <br /> 5. Không u ng ch t có c n - Tôn tr ng tâm trí rõ ra.29" Nh nhi u ngh s khác, D.C. Sharma c ng ng<br /> ràng, t duy minh b ch h chính sách Panchsheel. Trong m t cu c tranh lu n<br /> 2.2. N m nguyên t c chung s ng hoà bình - Hi p c a Ngh vi n khi Panchsheel b ch trích, ông nói: "Tôi<br /> c Panchsheel c a J. Nehru s nói r ng chính sách c a Chính ph là chính sách c a<br /> Panchsheel, ó là chính sách hòa bình, chính sách thi n<br /> N m nguyên t c chung s ng hoà bình, c bi t<br /> chí, chính sách thân thi n c n c phê duy t và tôi<br /> n Nepal và n d i tên là Hi p c Panchsheel<br /> ch c ch n r ng cách ó em l i l i ích c a t t c chúng<br /> (t Pali, panch: n m, sheel: c h nh) là m t lo t các<br /> ta 30".<br /> nguyên t c t o thành n n t ng c a m i quan h gi a n<br /> và C ng hòa Nhân dân Trung Hoa. Vi c a ra h 3. nh h ng c Ph t n Nehru<br /> th ng chính th c u tiên c a h trong khuôn kh hi p Dù b t ng v i tôn giáo khá rõ ràng, Nehru th c s<br /> nh là m t th a thu n gi a Trung Qu c và n vào b nh h ng sâu s c b i m t nhân v t tôn giáo, c<br /> n m 1954. H ã c lên ti ng trong l i m uc a Ph t, ng i mà ông th ng tìm th y s an i trí tu<br /> "Hi p nh (v i vi c trao i các ghi chú) v th ng trong nh ng l i d y. “Th nh t, nó nh h ng n tôi<br /> m i và giao h p gi a Tây T ng và Tây T ng" B c nh là m t câu chuy n và th hai, tôi thích thái khoa<br /> Kinh ngày 29 tháng 4 n m 1954. Th a thu n này nêu rõ h c c ph n ánh trong ó, thái khoa h c và o<br /> n m nguyên t c nh sau: c." Nehru gi i thích trong t m áp phích l n t i m t<br /> 1. Tôn tr ng s tôn tr ng và ch quy n lãnh th c a cu c tri n lãm v ' c Ph t qua con m t c a<br /> nhau. Jawaharlal Nehru' t i B o tàng và Th vi n Nehru.<br /> <br /> 2. Không xâm l c l n nhau. Mridula Mukherjee, Giám c B o tàng và Th<br /> vi n t ng ni m Nehru phát bi u t i bu i l khánh<br /> 3. H tr nh ng không can thi p vào công vi c n i<br /> thành r ng: " c Ph t có m t s c h p d n tuy t v i i<br /> b c a nhau.<br /> v i Nehru. Nguyên lý mà c Ph t ã t ra th t s là<br /> 4. Bình ng và h p tác vì l i ích l n nhau.<br /> m t s quy n r lãng m n ."<br /> 31<br /> <br /> 5. Cùng t n t i hòa bình.<br /> Là m t ng i theo ch ngh a duy lý, Nehru b thu<br /> So v i Panchshila c a c Ph t, có nhi u i m hút r t t nhiên b i tiêu chí v ch ngh a duy lý mà c<br /> gi ng nhau trong Hi p c Panchsheel c a Jawaharlal Ph t ra. Ông ng h tinh th n yêu c u khoa h c và<br /> Nehru nh tôn tr ng ch quy n dân t c, tài s n và cu c t n công mê tín, nghi th c và tín i u. Nehru tham kh o<br /> s ng c a ng i khác t o nên m t th gi i hòa bình, t t ng c a c Ph t t i nhi u th i i m khác nhau<br /> an l c. Panchsheel c a Nehru ch ng l i lòng tham và trong i. "Tôi ngh n thông i p c a c Ph t,<br /> d c v ng x u xa c a con ng i m c qu c gia, dân ngoài ý ngh a tôn giáo quan tr ng thì nó là m t s i p<br /> t c trong khi Panchshila c a c Ph t m c o khoan dung, ch ng l i mê tín d oan, nghi th c và tín<br /> c cá nhân dù c hai u cao o c, s tôn tr ng i u. i u quan tr ng nh t, nó là m t thông i p mang<br /> l n nhau gi a con ng i v v t ch t và tinh th n. Nehru tinh th n khoa h c th c s . c Ph t yêu c u không ai<br /> có ni m tin v ng ch c vào Panchsheel và b o v nó vào c tin b t c i u gì ngo i tr nh ng gì có th ch ng<br /> m i d p. Ông tin r ng Panchsheel là s thay th duy minh c b ng th nghi m khoa h c. Nh ng gì Ngài<br /> nh t cho xung t và h y di t và m t h ng i m i, mu n con ng i làm là tìm ki m s th t và không ch p<br /> trong ó n có th và ã óng góp cho hòa bình th nh n d dàng b t c l i nói nào c a ng i khác dù nó là<br /> gi i. Theo l i c a ông, "hãy m i qu c gia nói r ng c a chính c Ph t. i u ó i v i tôi d ng nh là<br /> h ng ý v i nó. B t c n c nào trung th c v i chính b n ch t thông i p c a Ngài32".<br /> mình ... thì ph i ch p nh n b n tho c này, không có<br /> 28<br /> l i thoát nào khác" . Nehru tin r ng: "N u nh ng 29<br /> Nehru, "The Colombo Powers’ Peace Efforts", broadcast from<br /> nguyên t c này c công nh n trong m i quan h Colombo 2 May 1954, Jawaharlal Nehru’s and Mr Sanju from<br /> Poojapura, Speeches, vol. 3, March 1953–August 1957 (New Delhi:<br /> chung c a t t c các qu c gia, thì th c s s khó có b t Government of India, Ministry of Information and Broadcasting,<br /> k xung t nào và ch c ch n không có chi n tranh x y 1958), p. 253.<br /> 30<br /> Lok Sabha debates, Vol. 18, 1958, col.1708,<br /> https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/55793/1/lsd_01_11_12-12-<br /> 1955.pdf, truy c p 18/7/2019<br /> 31<br /> Rediff India Abroad, How Buddha influenced Nehru?<br /> 28<br /> Lok Sabha debates ({2Jst November to 23rd December, 1955)), http://www.rediff.com/news/<br /> Vol. 2, 1955, col.390 1, 2006/dec/21nehru.htm.<br /> 32<br /> https://eparlib.nic.in/bitstream/123456789/55793/1/lsd_01_11_12-12- Frank Moraes (2008). Jawaharlal Nehru. Jaico Publishing<br /> 1955.pdf, truy c p 18/7/2019 House. ISBN 978-8179926956, tr.65.<br /> <br /> <br /> 120<br />  N.M. Cuong/ No.12_June 2019|p.115-122<br /> <br /> <br /> S nh h ng c a c Ph t i v i Nehru luôn i xã h i có th mang l i s ng thu n xã h i r ng<br /> hi n di n trong th gi i quan c a ông. Chính sách ngo i l n nh t. S hi u bi t này có c là nh nh h ng v<br /> giao c a Nehru luôn h ng t i vi c phát tri n hòa bình i c a c Ph t, vua Ashoka và cu i cùng là<br /> và b n v ng, nó nh m gi i quy t xung t. Vào ngày Gandhi.35"<br /> 28/11/1956, Nehru nói: "Thông qua s i p c a c Phát bi u c a Nehru Lok Sabha vào ngày<br /> Ph t, chúng ta có th nhìn nh n các v n c a chúng ta 28/3/1957 ã gi i thích rõ ràng v s a thích c a ông<br /> theo quan i m úng n và rút kh i xung t và c nh i v i i tho i và cách ti p c n ôn hòa: "Dân ch<br /> tranh trong l nh v c có th gây xung t, b o l c và h n Ngh vi n yêu c u nhi u c h nh, t t nhiên c n ng<br /> thù." l c, s t n tâm khi làm vi c. Nó c ng òi h i ph i có s<br /> Nhi u tài li u tham kh o t ng t ã c a vào h p tác, k lu t, ki m ch . Dân ch ngh vi n v b n<br /> cu n c m nang do B o tàng và Th vi n Nehru a ra. ch t liên quan n các ph ng pháp hành ng hòa<br /> Giáo s V P Dutt, nhà bình lu n chính sách i ngo i bình, ch p nh n hòa bình các quy t nh và n l c thay<br /> n i ti ng, nh n xét trong cu c th o lu n, "Nehru có thái i chúng thông qua các bi n pháp hòa bình36".<br /> hòa bình, ch thái hòa bình c a ông m i d n n Nehru ã cam k t sâu s c v i o c trong chính<br /> nh ng nguyên t c "Panchsheel "và" Không Liên k t". tr . Chandra nói: "N m 1942, Gandhi tuyên b Nehru là<br /> Thông i p c a Nehru g i t i H i ngh V n hoá ng i k nhi m ông ch vì ông ngh r ng Nehru là<br /> Ph t giáo Qu c t h p Sanchi vào ngày 29 tháng 11 ng i t t nh t th c hành o c trong chính tr và<br /> n m 1952, cho bi t: "Thông i p mà c Ph t a ra t t nhiên, ông r t quan tâm n ng i nghèo 37."<br /> 2.500 n m tr c ã r i ánh sáng không ch v i nh ng K t lu n<br /> v n n hay châu Á mà c trên toàn th gi i.<br /> n ã mang l i cho th gi i nhi u i u quý giá,<br /> V n ây là làm th nào chúng ta có th lan t a<br /> trong ó có N m Nguyên t c c a Panchsheel. Ngay c<br /> thông i p v i ó áp d ng trong th gi i ngày nay.<br /> tr c khi n tr thành m t qu c gia c l p, các<br /> Có th có mà c ng có th không, nh ng tôi bi t r ng<br /> nhà lãnh o c a cu c u tranh t do n ã phác<br /> n u chúng ta làm theo các nguyên t c c c Ph t<br /> th o các gi i lu t c b n và các giá tr th hi n 5<br /> tuyên b , chúng ta s giành c hòa bình và yên an<br /> nguyên t c v s hi n h u hòa bình ho c Panchsheel.<br /> cho Th gi i33".<br /> Hi n pháp n b t bu c Nhà n c ph i n l c<br /> T i i H i ng Liên Hi p Qu c, vào ngày thúc y hòa bình và an ninh qu c t và duy trì các m i<br /> 3/10/1960, Nehru nói, "Trong th i gian dài ã qua, m t quan h công b ng và áng tôn tr ng gi a các qu c gia.<br /> ng i con tuy t v i c a n , c Ph t, nói r ng Trong b i c nh th gi i ngày nay luôn xu t hi n xung<br /> chi n th ng th c s duy nh t là m t chi n th ng trong t, chi n tranh trên nhi u bình di n, vi c tuyên truy n,<br /> ó t t c m i ng i u giành c ph n th ng ngang áp d ng, th c hi n 5 nguyên t c chung s ng hòa bình<br /> nhau và không ai b th t b i. Trên th gi i ngày nay, r t có giá tr th c ti n. Trong th c t , Panchsheel ã<br /> ây là chi n th ng th c t duy nh t, b t k cách nào c các qu c gia ch p nh n g n nh trên toàn c u và<br /> khác s d n t i th m h a34." cu i cùng, ngay c Liên Hi p Qu c c ng ch p nh n các<br /> Cách ti p c n chính tr c a Nehru c ng ph n ánh nguyên t c này trong vi c ti n hành các quan h qu c<br /> nh ng giá tr c c ng c b i c Ph t hay b ng l i t . có cs ng thu n v m t th a thu n xu t<br /> d yc a c Ph t. S hi u bi t c a ông v các nguyên chúng nh v y, chúng ta có th nh n th y c i r r t sâu<br /> t c Ph t giáo ã c ng c s quan tâm to l n c a ông i s c và b n v ng c a tri t lý và t t ng n - ây<br /> v i m t h th ng i di n dân ch . Nhà s h c Bipin là t t ng c a c Ph t - i v i nhà lãnh o ki t<br /> Chandra ã nói, "Nehru hi u c ý t ng r ng s thay xu t c a nhân dân n - Jawaharlal Nehru.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 33 35<br /> http://mea.gov.in/media- Last Will & Testament of Jawaharlal Nehru, in Selected Works of<br /> advisory.htm?dtl/20968/Address+by+External+Affairs+Minister+at+t Jawaharlal Nehru, 2nd series, vol. 26,<br /> 36<br /> he+ Last Will & Testament of Jawaharlal Nehru, in Selected Works of<br /> inauguration+ceremony+of+the+International+Conference+on+Budd Jawaharlal Nehru, 2nd series, vol. 26,<br /> 37<br /> hist+Cultural+Heritage+in+Yangon Inter-faith Harmony: Where Nehru and Gandhi Meet Times of<br /> 34<br /> http://www.un.org/depts/dhl/dag/docs/apv883e.pdf India, Ramachandra Guha, Sep 23, 2003, 12.00am IST<br /> <br /> 121<br />  N.M. Cuong/ No.12_June 2019|p.115-122<br /> <br /> <br /> From the Panchshila’s Five Principles of Buddha to the 5 principles of the<br /> Panchsheel Treaty of Jawaharlal Nehru<br /> <br /> Nguyen Manh Cuong<br /> <br /> Article info Abstract<br /> <br /> Recieved: Nehru has been studied extensively from political, historical and international<br /> 08/5/2018 relations perspectives by experts in those fields, but there is a view which Nehru<br /> Accepted:<br /> has not been studied much from the view of Buddhism. This issue will be<br /> 10/6/2019<br /> discussed in this article.<br /> Keywords: The paper mentions the influences of Buddha in particular and Buddhism in<br /> Buddha; Buddhism;<br /> general on J.Nehru as the root of the Panchsheel Treaty with The Five Principles<br /> Panchsheel Treaty;<br /> J. Nehru. of Peaceful Coexistence which formed by J. Nehru. These Principles have<br /> created the foundation of the relationship between India and the People's<br /> Republic of China and the formation of Geneva Agreement 1954 as well as the<br /> current Indian policies in foreign affairs).<br /> The paper has 3 parts: 1. Jawaharlal Nehru's Statements on the Buddha and<br /> Buddhism; 2. The meeting point between Buddha’s philosophy and Nehru’s<br /> principles in the Panchsheel Treaty 3. Buddha’s Influences on Nehru’s political<br /> points of view and foreign affairs.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 122<br />