tướng navarre với trận Điện biên phủ: phần 2 - nxb công an nhân dân

Jean Pouget<br /> Tướng NAVARRE Với Trận Điện Biên Phủ<br /> <br /> Chương 6<br /> Dĩ nhiên, Việt Minh chưa có những xe bọc thép, nhưng rõ ràng là nếu có thì<br /> cuộc hoảng loạn càng tăng lên gấp bội. Trong khi thảo luận các biện pháp đề<br /> phòng, có người nào đó đã ra lệnh phá hủy chiếc cầu chủ yếu trên con đường<br /> từ Thà Khẹt đi Sênô, nằm trên sông Sêbang Phai. Ở mặt Bắc đoạn cắt này có<br /> một đơn vị nhỏ công binh chốt giữa chúng tôi không biết điều gì sẽ xảy ra.<br /> Tiếp theo lời phát biểu của Berteil, đại úy Graillat cũng tham gia ý kiến. Ông<br /> vốn là một đại úy kỵ binh chắc nịch, nặng tới 95 kilô, hiện nay đang chỉ huy<br /> một đại đội xe bọc thép ở Lào. Đại đội này do ông tự thành lập, bằng cách<br /> thu thập hai mươi xe bọc thép có vũ trang cũ kỹ của Mỹ, một trăm năm mươi<br /> lính Lào hay cười, thông minh, nhẫn nại. Ông đã tổ chức được một đơn vị<br /> nghiêm chỉnh, vượt sự mong đợi. Một trung đội của ông đã được biệt phái<br /> tới Thà Khẹt, nhưng vẫn còn ở đâu đó trên đường đi và đang gọi điện về xin<br /> chi thị.<br /> Theo báo cáo của trung đội trưởng, thị xã nhỏ bé này vẫn rất yên tĩnh kể từ<br /> khi các cơ quan quân sự hấp tấp di tản. Dọc đường đi, trung đội phát hiện<br /> thấy có nhiều kho đạn hình như bị bỏ lại. Những tin tức do đại úy Graillat<br /> thông báo làm mọi người xôn xao bàn tán. Tướng Navarre hỏi:<br /> - Trong trường hợp trung đội xe thiết giáp của anh cũng phải rút về Sênô thì<br /> liệu có thể vượt qua sông Sêbang Phai được không?<br /> - Báo cáo Đại tướng, không thể được. Tôi biết rất rõ đây là một nhánh của<br /> sông Mêkông. Đoàn xe của chúng tôi không thể nào vượt qua được nếu<br /> không có cầu.<br /> Tướng Bourgund ngồi trên chiếc ghế gỗ mà như sụt xuống đất. Đây là một<br /> trường hợp thường thấy trong văn học nhưng hiếm thấy trong cuộc sổng đời<br /> <br /> thường. Tuy nhiên, khi gặp phải thì người ta vẫn cứ phải chấp nhận và hiểu<br /> ra ngay. Tướng Bourgund như một vị anh hùng trong truyện cổ tích bị các<br /> thế lực dưới âm ty đánh quỵ. Đám ma quỷ bé nhỏ trong rừng đã “ăn hết óc”<br /> của ông.<br /> Tướng Navarre kéo riêng tôi ra một nơi, nói với tôi bằng một giọng trầm<br /> tĩnh, chính xác như thói quen vốn có:<br /> - Mình hơi lo ngại về tình hình sức khỏe của tướng Bourgund. Cậu có thể<br /> dùng máy bay của tôi đưa ông ấy về Huế được không?<br /> Thế là tướng Bourgund bị cách chức tư lệnh miền Trung Đông Dương một<br /> cách bí mật. Tướng Franqui được cử tới thay thế. Thật là bất hạnh.<br /> Đây là một người bạn nữa cùng khoá với tướng Navarre.<br /> Sư đoàn 325 Việt Minh hoàn toàn không biết câu chuyện này vì không có<br /> một nhà báo nào được chứng kiến để sau đó tiết lộ. Mãi bốn mươi tám giờ<br /> sau các nhà báo mới tới Thà Khẹt. Đó là thời gian vừa đủ để chúng tôi bắc<br /> lại cây cầu qua sông Sêbang Phai gọi các đoàn xe bọc thép quay trở lại đưa<br /> máy bay đi đón nhưng tiểu đoàn dù đã di tản về đồng bằng quay trở lại Sênô.<br /> Trong khi đó Bréchignac và Bigeard hoạt động rất khôn khéo trong rừng để<br /> nhử quân Việt tiến vào tầm pháo của Pháp. Mũi nhọn đã bị đánh tòe, cuộc<br /> tiến công của Việt Minh vào Trung Lào cùng giảm bớt sức thâm nhập. Ngày<br /> 20 tháng 1 Thà Khẹt được chiếm lại. Nhưng từ ngày 11, một vài dòng tít nổi<br /> bật trên báo chí “Đông Dương đã bị cắt đôi” đã gây xúc động trong công<br /> chúng Pháp.<br /> Tướng Navarre mở cuộc họp báo. Ông vẫn còn có vẻ hơi lạnh nhạt với giới<br /> báo chí, nhưng bản thuyết trình của ông rất rõ ràng và có tính thuyết phục.<br /> Buổi họp báo kết thúc với quang cảnh mọi người đều cầm cốc rượu trong<br /> tay. Nhưng khi viết sách, Bodard đã ghi lại câu nói của hai nhà báo mà ông<br /> nghe được khi ra khỏi Tổng hành dinh: “Bây giờ thì có vẻ như ông ấy thắng.<br /> Nhưng ta hãy chờ xem…” và “tình hình Đông Dương vẫn còn những nhằng<br /> như thếđó”..<br /> Tướng Navarre đã tỏ ra thắng thắn, cởi mở.<br /> <br /> Ông không hề nói với các nhà báo trong cuộc họp ngày 2 tháng 1 là ông chờ<br /> đợi Việt Minh tiến đánh Điện Biên Phủ. Và ông đã quyết định mở cuộc tiến<br /> công giành lại Liên khu 5 trong vòng chín ngày.<br /> Đinh Văn Sung<br /> Chiến dịch Atlante, nhằm đánh chiếm Liên khu 5 là vùng tự do của Việt<br /> Minh từ ngày bắt đầu cuộc chiến tranh Việt-Pháp đã được ghi trong kế hoạch<br /> Navarre cũng như trong tất cả các phương án tiến công từ bay năm nay.<br /> Trong khoảng thời gian đó, khu vực được coi là cái chốt của Việt Minh kéo<br /> dài từ nam Đà Nẵng đến tận sát Nha Trang đã được tổ chức lại: vùng đồng<br /> bằng ven biên tương đối trù phú; những ruộng lúa nước sản xuất hai vụ một<br /> năm, khá đủ để cùng với nguồn hải sản nuôi sống hai triệu dân. Những<br /> thuyền buồm viễn dương từ đảo Hải Nam của Trung Quốc thường chọc<br /> thủng vòng vây phong toả của hải quân và không quân Pháp, mang đến cho<br /> Việt Minh những vũ khí đạn dược viện trợ. Trên lãnh thổ Liên khu 5 mà<br /> không một địa điểm nào có thể thoát khỏi tầm pháo từ tàu chiến bắn lên, Việt<br /> Minh vẫn thành lập, trang bị, huấn luyện được bốn trung đoàn chủ lực, mỗi<br /> trung đoàn có một đại đội pháo đi kèm.<br /> Liên khu 5, bị lãng quên hoặc được thoát khỏi một cách kỳ lạ khi Pháp quay<br /> trở lại Đông Dương năm 1945, nay trở thành một đầu cầu chiến lược rất có<br /> giá trị của tướng Giáp. Từ căn cứ này tướng Giáp đã cổ vũ cuộc kháng chiến<br /> Nam Bộ và tuần tự đưa cán bộ và vũ khí tới miền Nam. Đoạn đường xe lửa<br /> từ Nha Trang đi Sài Gòn, nằm một phần trong hệ thống đường sắt xuyên<br /> Đông Dương, được coi như ống kim tiêm bơm thuốc trợ lực. Từng đoàn xe<br /> lửa gồm ba hoặc bốn toa, tùng đợt ra vào, được Pháp kiểm soát rất kỹ và<br /> Việt Minh bảo vệ rất đều. Các lực lượng vũ trang Liên khu 5 dĩ nhiên, giữ<br /> một vị trí trong các kế hoạch tổng phản công của tướng Giáp. Từ cuối tháng<br /> 1 năm 1954, lực lượng này đã tiến theo hướng Bắc đánh lên Tây Nguyên,<br /> tiêu diệt hệ thống phòng thủ yếu ớt bằng các đồn bốt nhỏ của chúng ta. Cùng<br /> phối hợp với cuộc tiến công ở Trung Lào, những lực lượng này có thể đánh<br /> chiếm vùng Ba biên giới chỉ trong vòng vài tuần. Từ đó, sẽ uy hiếp Hạ Lào,<br /> <br /> Đông Campuchia, cũng như Nam Kỳ và Sài Gòn.<br /> Bộ Tổng tham mưu của tướng Navarre hiểu rõ các ý đồ của Việt Minh và đã<br /> chuẩn bị các phương tiện cần thiết để đối phó. Nếu tôi không nhầm thì các<br /> lực lượng được bố trí để phòng thủ Tây Nguyên còn ngang bằng hoặc lớn<br /> hơn lực lượng sử dụng trong chiến dịch Atlante. Những kết quả dự tính sẽ<br /> đạt được trong phòng ngự cũng như trong tiến công đều giống nhau. Những<br /> lực lượng dự tính huy động trong chiến dịch Atlante sẽ có thể tiến công<br /> trước nhằm dập tắt hoặc vô hiệu hoá cuộc tiến công của Việt Minh, hoặc có<br /> thể chờ Việt Minh đánh lên Tây Nguyên sẽ chống lại bằng chiến thuật phòng<br /> ngự. Tướng Navarre chọn chiến thuật phòng ngự vì có nhiều lợi thế hơn.<br /> Trong văn bản ngày 25 tháng 1 năm 1954 liên quan đến vấn đề này có ghi<br /> rõ: “Những hoạt động quân sự này được tiến hành dưới hình thức tiến quân<br /> theo hướng Nam-Bắc bằng các lực lượng phối hợp giữa cánh quân từ nam<br /> Đà Nẵng tiến xuống và cánh quân tham gia chiến dịch Atlante từ Bình Định<br /> tiến lên. Cuộc hành quân phối hợp tác chiến sẽ phải kết thúc trong tháng 7<br /> năm 1954.<br /> Giai đoạn đầu, cuộc hành quân Arethuse gồm hai mươi nhăm tiểu đoàn,<br /> trong đó có hai tiểu đoàn dù, ba cụm pháo, hai đại đội xe bọc thép, bốn đại<br /> đội công binh. Mục đích là đánh chiếm Phú Yên, giao tỉnh lỵ cho chính<br /> quyền Bảo Đại cai trị…”<br /> Căn cứ vào số lượng binh lực tham gia chiến dịch Atlante thì đây không phải<br /> là một cuộc hành quân qui mô lớn. Những cuộc hành quân càn quét ở Bắc<br /> kỳ, như chiến dịch Brochet còn có nhiều phương tiện hơn, có chất lượng hơn<br /> và thường cũng chỉ thu được những kết quả rất mỏng manh. Tầm quan trọng<br /> của Atlante nằm trong giá trị của mục tiêu. Nếu hủy bỏ được cái lò lửa nuôi<br /> dưỡng cuộc kháng chiến toàn miền Nam và giao cho chính quyền Bảo Đại<br /> quản lý, thì có thể coi như đẩy lùi được cuộc chiến tranh ra tận cửa ngõ<br /> Quảng Bình.<br /> Sự thất bại của chiến dịch Atlante bắt nguồn từ một công thức cổ điển đối<br /> lập với chiến dịch Điện Biên Phủ. Như tờ Nước Pháp buổi chiều bình luận:<br /> <br /> “Tướng Navarre lao vào phía Nam, tướng Giáp tiến công ở mặt Bắc”. Phải<br /> chăng Atlante là một sai lầm về chiến lược?<br /> Tướng Giáp đã tập trung chung quanh Điện Biên Phủ bộ phận thiện chiến<br /> nhất, đông đảo nhất của lực lượng chủ lực tác chiến và định mở cuộc tiến<br /> công vào ngày 25 tháng 1 năm 1954. Tướng Navarre biết rõ điều đó nhưng<br /> lại lơ đễnh tới mức, năm ngày trước khi chiến dịch Điện Biên Phủ có thể xảy<br /> ra, lại điều động một bộ phận lực lượng của mình tới một nơi cách xa mặt<br /> trận chính hàng ngàn kilômét. Chỉ cần nêu lên con số các tiểu đoàn đã tham<br /> gia chiến dịch Atlante, bất cứ một học viên năm thứ nhất nào của trường Cao<br /> đẳng quân sự cũng có thể đễ dàng chứng minh Tổng tư lệnh của mình đã vi<br /> phạm nguyên tắc tiết kiệm lực lượng. Sự chứng minh này không cần một<br /> chứng cứ nào bởi vì sự thật là các nguyên tắc đã bị vi phạm rất rõ ràng. Chỉ<br /> cần không kể đến các nguyên tắc đó, như người ta vẫn thường lý giải một<br /> cách trừu tượng khi bàn đến vấn đề chiến lược, rồi vin vào các điều kiện đặc<br /> biệt của cuộc chiến tranh Đông Dương.<br /> Mục tiêu đánh chiếm của chiến dịch Atlante là quan trọng. Nhưng rõ ràng<br /> không phải đây là chuyện hy sinh để giữ Hà Nội hoặc Điện Biên Phủ. Càng<br /> không phải là chuyện hy sinh toàn bộ lãnh thổ Đông Dương để cứu Hà Nội.<br /> Bộ chỉ huy Pháp đã quyết định mở chiến dịch Atlante ngày 20 tháng 1 trong<br /> khi đang chờ Việt Minh đánh Điện Biên Phủ ngày 25 tháng 1. Chính vì lẽ<br /> đó, các tiểu đoàn tham gia chiến dịch ở miền Nam đã không thể có mặt ở<br /> Bắc kỳ và càng không thể tới được Điện Biên Phủ nếu Việt Minh tiến đánh.<br /> Những đơn vị đặt dưới quyền chỉ huy của Tổng tư lệnh Navarre trên toàn cõi<br /> Đông Dương không thể thay đổi dễ dàng được như các quân cờ trên bản đồ<br /> diễn tập của Học viện chiến tranh. Các lực lượng vũ trang của tướng Navarre<br /> như những mảnh vải không đều nhau, chắp vá cho vừa khít với nhau trong<br /> bộ quần áo của vai hề. Còn quân đội của các quốc gia liên kết ở Đông<br /> Dương thì như những mảnh sành mảnh sứ gắn chặt vào nhau như bộ đồ<br /> trang trí ghép mảnh cổ truyền. Các tiểu đoàn của Campuchia đã không thể<br /> điều động ứng cứu cho Trung Kỳ hoặc Bắc Lào. Nhưng, việc các đơn vị của<br /> <br />