U diệp thể tuyến vú: Hình ảnh lâm sàng - giải phẫu bệnh qua 20 trường hợp và hồi cứu y văn

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> U DIỆP THỂ TUYẾN VÚ: HÌNH ẢNH LÂM SÀNG – GIẢI PHẪU BỆNH<br /> QUA 20 TRƯỜNG HỢP VÀ HỒI CỨU Y VĂN<br /> Trần Hòa*<br /> Mục tiêu: Ghi nhận những biểu hiện lâm sàng và giải phẫu bệnh của diệp thể tuyến vú (PTs) và hồi cứu y<br /> văn để rút kinh nghiệm trong việc chẩn đoán xác định PTs.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Hồi cứu mô tả 20 trường hợp u diệp thể tuyến vú được chẩn<br /> đoán tại Bệnh viện C Đà Nẵng và Bệnh viện Phụ Nữ Đà Nẵng từ năm 2004 đến năm 2010.<br /> Kết Quả: Qua nghiên cứu cho thấy u chiếm 2,3% trường hợp bệnh lý tuyến vú của nữ giới. Tất cả các<br /> trường hợp đều tìm thấy ở bệnh nhân trên 30 tuổi mà đỉnh cao là lứa tuổi 40 – 50 tuổi, 60% trường hợp, 45%<br /> trường hợp u ở vú phải và 55% ở vú trái, 45% trường hợp khu trú ở ¼ trên ngoài vú. 60%trường hợp u có kích<br /> thước lớn hơn 5cm. Chỉ 20% trường hợp u được chẩn đoán tế bào phù hợp với mô bệnh học. U giáp biên ác<br /> chiếm 20% và u ác chiếm 10% trường hợp. Chẩn đoán PTs phải được nghĩ đến khi khối u tiến triển nhanh thay<br /> đổi kích thước đột ngột, có kích thước trên 3cm, ở bệnh nhân trên 35 tuổi và khối u tái phát nhanh, trên tiêu bản<br /> có hình ảnh quá phát mô đệm.Hiện tại chẩn đoán mô bệnh học vẫn còn là một xét nghiệm có giá trị đối với diệp<br /> thể tuyến vú. Kỹ thuật hóa mô miễn dịch và sinh học phân tử đang còn hạn chế trong chẩn đoán, đánh giá tiến<br /> triển của PTs và cần được nhiều nghiên cứu sâu rộng hơn.<br /> Kết luận: Chẩn đoán PTs có thể vẫn còn gặp khó khăn. Chính sự kết hợp Lâm sàng Giải Phẫu Bệnh sẽ giúp<br /> cho việc chẩn đoán u được chính xác hơn, góp phần cho việc điều trị thuận lợi và hiệu quả cho bệnh nhân.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> PHYLLODE TUMOR OF THE BREAST: A CLINICOPATHOLOGY OF TWENTY CASES AND REVIEW<br /> OF LITERATURE<br /> Tran Hoa * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 2 - 2011: 114 - 122<br /> Background: Phyllode tumor of the breast (PTs) is an uncommon neoplasm and is difficult to distinguish<br /> from fibroadenoma. The purpose of this study is to analyse the clinicopathological characteristics of patients with<br /> PTs to provide clinicians and pathologists with the understanding of phyllode tumor.<br /> Materials and Methods: this was a retrospective study of 20 women with PTs, who were managed at Da<br /> nang C Hospital and Da nang Women’s Hospital between 2004 and 2010.<br /> Results: PTs account for 2.3% of all breast diseases, all of them are females. All of the PTs occurred in<br /> patients over age 30, with a peak incidence between 40 – 50 years comprising 60 % of cases. 45% of cases had<br /> tumors occurred in the right, 55% in the left. PTs showed no predilection for side but were more common in the<br /> upper half of the breast, particularly in the upper outer quadrant, 45% of cases. 60 % of cases had tumors larger<br /> than 5 cm in diameter. Only 20% of cases were correctly cytological diagnosed and the ratio of clinical diagnosis<br /> to pathological one is low (10%). The histopathology report showed that the proportion of benign, borderline and<br /> malignant PTs was 70%, 20% and 10% of cases, respectively. The diagnosis should be considered in patients<br /> with their breast nodules growing rapidly, increasing suddenly in size on a longstanding lesion, larger than 3 cm<br /> in diameter, or in ones over 35 years old having local tumor recurrence, or presenting with hypercellular stroma.<br /> Presently, the histopathological classification seems to be the strongest prognostic factor in PTs. Molecular and<br /> immunohistochemical techniques play a limited role in the diagnosis of this tumor.<br /> * Bệnh viện C Đà Nẵng<br /> Tác giả liên lạc: BS. Trần Hòa<br /> <br /> Chuyên Đề Giải Phẫu Bệnh<br /> <br /> ĐT: 0905.325.858<br /> <br /> Email: tranhoadok@gmail.com<br /> <br /> 115<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> Conclusions: The diagnosis of PTs may be difficult. The presence of stroma overgrowth and the combining<br /> clinical and pathological results seem to be the key to recognizing phyllode tumor.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> Vị trí u<br /> <br /> U diệp thể tuyến vú (PT) là một loại u<br /> hiếm gặp, có biểu hiện lâm sàng khá đặc<br /> trưng cho tổn thương vú. Về mặt lâm sàng<br /> việc chẩn đoán bệnh không quá khó khăn khi<br /> đánh giá được sự tiến triển của u. Tuy nhiên<br /> trong một số trường hợp chẩn đoán lâm sàng<br /> cũng như chẩn đoán giải phẫu bệnh vẫn còn<br /> gặp nhiều khó khăn trong việc định danh<br /> chính xác u diệp thể đã làm cho việc điều trị<br /> không đạt yêu cầu và thỏa đáng cho bệnh<br /> nhân nhất là ở một số tuyến y tế cơ sở đa<br /> khoa có điều kiện điều trị phẫu thuật u.<br /> Qua nghiên cứu này chúng tôi ghi nhận các<br /> biểu hiện lâm sàng – giải phẫu bệnh của u diệp<br /> thể vú để rút kinh nghiệm nhằm nâng cao hiệu<br /> quả chẩn đoán giúp cho lâm sàng có hướng xở<br /> trí thích hợp đối với những trường hợp u diệp<br /> thể được phát hiện.<br /> <br /> Bảng 2:<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Hồi cứu những bệnh án của bệnh nhân có<br /> kết quả xét nghiệm mô bệnh học cuối cùng là u<br /> diệp thể vú hoặc là u thể lá tuyến vú từ năm<br /> 2004 - 2010 tại khoa Giải Phẫu Bệnh - Bệnh Viện<br /> <br /> Vú phải<br /> 9<br /> 45%<br /> <br /> Vú trái<br /> 11<br /> 55%<br /> <br /> Bảng 3:<br /> ¼ trên ngoài ¼ trên trọng ¼ dưới trong<br /> 9<br /> 7<br /> 1<br /> 45%<br /> 35%<br /> 5%<br /> <br /> 2 –5cm<br /> 5<br /> 25%<br /> <br /> Tiến triển chậm Tiến triển nhanh Tiến triển chậm sau<br /> đó phát triển nhanh<br /> 8<br /> 9<br /> 3<br /> 40%<br /> 45%<br /> 15%<br /> <br /> Chẩn đoán lâm sàng<br /> Bảng 6:<br /> U xơ vú<br /> 12<br /> 60%<br /> <br /> U vú lành tính Ung thư vú<br /> 5<br /> 1<br /> 25%<br /> 5%<br /> <br /> Bảng 7<br /> <br /> mô học trước đó).<br /> Xử lý số liệu theo phương pháp thống kê<br /> thông thường.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Ghi nhận được 20 trường hợp u diệp thể<br /> trên tổng số 711 u vú ở bệnh nhân nữ.<br /> <br /> Tuổi<br /> <br /> 116<br /> <br /> U diệp thể<br /> 2<br /> 10%<br /> <br /> U xơ vú U nang Tăng Nghi ngờ Sarcoma U diệp<br /> lành<br /> vú<br /> sản<br /> ung thư<br /> vú<br /> thể<br /> tính<br /> tuyến vú<br /> 11<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1<br /> <br /> 2<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4<br /> <br /> 55%<br /> <br /> 5%<br /> <br /> 5%<br /> <br /> 10%<br /> <br /> 5%<br /> <br /> 20%<br /> <br /> Chẩn đoán mô bệnh học trước đó: Ghi nhận<br /> trong những trường hợp u diệp thể tái phát<br /> được chẩn đoán là u xơ vú lành tính 10/20 # 20%<br /> trường hợp.<br /> <br /> Phân loại mô bệnh học<br /> Bảng 8:<br /> <br /> Bảng 1:<br /> 8cm<br /> 2<br /> 10%<br /> <br /> Bảng 5:<br /> <br /> Chẩn đoán tế bào học<br /> <br /> sàng – chẩn đoán giải phẫu bệnh (về FNA, về<br /> <br /> 5 – 8cm<br /> 10<br /> 50%<br /> <br /> Tiến triển u<br /> <br /> viện Phụ nữ Đà Nẵng.<br /> trí u - kích thước u – tiến triển u – chẩn đoán lâm<br /> <br /> Trọn vú<br /> 3<br /> 15%<br /> <br /> Kích thước u<br /> Bảng 4<br /> <br /> C Đà Nẵng - Đơn vị Giải Phẫu Bệnh của Bệnh<br /> Ghi nhận các yếu tố lâm sàng: Giới - tuổi, vị<br /> <br /> Tổng cộng<br /> 20<br /> 100%<br /> <br /> 31 – 40<br /> 6<br /> 30%<br /> <br /> 41 – 50<br /> 12<br /> 60%<br /> <br /> 51 – 60<br /> 1<br /> 5%<br /> <br /> >61<br /> 1<br /> 5%<br /> <br /> U lành<br /> 14<br /> 70%<br /> <br /> U giáp biên<br /> 4<br /> 20%<br /> <br /> U ác<br /> 2<br /> 10%<br /> <br /> Chuyên Đề Giải Phẫu Bệnh<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> NHẬN XÉT VÀ BÀN LUẬN<br /> Theo y văn tỷ lệ u diệp thể bắt gặp từ < 1 –<br /> 4% tổng số các trường hợp bệnh lý ở vú. Trong<br /> một nghiên cứu về dịch tể khác cho thấy tỷ lệ u<br /> này chiếm từ 2,3 – 3,1 / 1 triệu phụ nữ Mỹ(9,15).<br /> Trong khi đó các nghiên cứu ở Việt Nam cho<br /> thấy tỷ lệ u dao động từ 2 – 5 % tùy theo sự ghi<br /> nhận của các tác giả, tùy vào đơn vị và thời<br /> điểm điều trị bệnh nhân(7,13,23). Tại đơn vị của<br /> chúng tôi tỷ lệ u diệp thể / bệnh lý tuyến vú<br /> chiếm khoảng 2,3% trường hợp, nằm trong giới<br /> hạn ghi nhận của các tác giả khác.<br /> Kết quả này cho thấy tỷ lệ mắc bệnh u diệp<br /> thể ở nước ta cao hơn ở các nước Âu Mỹ. Điều<br /> này đã được một số tác giả ghi nhận là u diệp<br /> thể có tỉ lệ cao ở phụ nữ Châu Á và phụ nữ da<br /> trắng ở khu vực Châu Mỹ La Tinh(8,9,14).<br /> <br /> Về giới – tuổi<br /> Trong 20 trường hợp của chúng tôi u diệp<br /> thể đều gặp ở nữ giới phù hợp với nhận định<br /> của y văn: Đa số trường hợp u diệp thể đều gặp<br /> ở bệnh nhân nữ. Tuy nhiên u diệp thể cũng có<br /> gặp ở nam giới, chỉ có 10 trường hợp được<br /> thông báo trong đó có 6 trường hợp phát hiện<br /> trong tình trạng bệnh lý nữ hóa tuyến vú nam<br /> giới(6).<br /> Các tác giả khác đều ghi nhận u diệp thể<br /> thường gặp nhất ở lứa tuổi 35-55 tuổi, lớn hơn<br /> 20 tuổi so với u xơ vú lành tính. Tuổi trung bình<br /> là 39,6 tuổi, 47 tuổi, 52 tuổi tùy theo sự ghi nhận<br /> của các tác giả khác nhau(6,15,11).<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi cũng cho<br /> thấy ở độ tuổi 40-50 có tỷ lệ mắc bệnh u diệp thể<br /> cao hơn hẳn các nhóm tuổi khác chiếm 60%<br /> trường hợp và không tìm thấy u ở < 30 tuổi,<br /> tương tự với nghiên cứu khác ở TP Hồ Chí<br /> Minh vào hai thời điểm khác nhau(7,13). Một<br /> nghiên cứu khác cho thấy u diệp thể cũng có thể<br /> gặp ở lứa tuổi < 20 tuổi(7,12). Một số tác giả còn<br /> nhấn mạnh yếu tố chủng tộc trong u diệp thể,<br /> lứa tuổi mắc bệnh ở phụ nữ Châu Á và Châu<br /> <br /> Chuyên Đề Giải Phẫu Bệnh<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Mỹ La Tinh có xu hướng trẻ hơn nhóm chủng<br /> tộc khác(11) và tỷ lệ tái phát cao hơn(9,11).<br /> Tuổi cũng được coi là một yếu tố quan trọng<br /> có liên quan đến bản chất u diệp thể. U diệp thể<br /> giáp biên ác và ác tính chiếm 77,3% bệnh nhân<br /> lớn tuổi, tỷ lệ ác tính gia tăng có ý nghĩa với lứa<br /> tuổi và được xem là một yếu tố nguy cơ cao khi<br /> bệnh nhân > 35 tuổi(6). Qua nghiên cứu của<br /> Phạm Văn Ngà cũng cho thấy u ác cũng tập<br /> trung ở lứa tuổi 50(13).<br /> <br /> Về kích thước u<br /> Kích thước u diệp thể thực sự là một hình<br /> ảnh lâm sàng rất ấn tượng, các y văn đều ghi<br /> nhận u đều có kích thước lớn và thường có sự<br /> tiến triển nhanh kèm theo. Nghiên cứu chúng<br /> tôi 50% khối u có kích thước > 5cm. Theo<br /> Nguyễn Sào Trung 80,8% u diệp thể có kích<br /> thước lớn > 5cm trong đó 56,2% u diệp thể ><br /> 8cm(13), các tác giả trong nước cũng ghi nhận u<br /> diệp thể thường có kích thước từ 5-8cm chiếm<br /> 40,1%: trung bình là 8,5cm(7,23).<br /> Đối với các tác giả ngoài nước u diệp thể<br /> vẫn có kích thước thường gặp cũng tượng tự<br /> như ở chúng ta. Kích thước u thường nằm trong<br /> khoảng từ 5-7cm, trung bình dao động từ 7 hoặc<br /> 8,3cm cho đến 10cm(2,6,15). Trong một thống kê<br /> khác cho thấy: < 5cm chiếm 34,7%, 5-10cm:<br /> 44,1%,> 10cm: 21,1% trường hợp(15).<br /> Kích thước u cũng được một số tác giả ghi<br /> nhận có một mối liên quan đến bản chất của u,<br /> đa số khối u quá lớn có khả năng giáp biên ác và<br /> ác tính cao hơn so với u có kích thước nhỏ(9,15,23).<br /> Kích thước những u này trung bình là 79-86mm.<br /> Karim cũng cho rằng u diệp thể có kích<br /> thước lớn hơn u xơ vú từ 4-5cm nhưng không<br /> thể dựa vào đó để chẩn đoán phân biệt u diệp<br /> thể với u xơ vú(9).<br /> <br /> Vị trí u<br /> Tỷ lệ mắc bệnh ít có sự khác biệt giữa hai<br /> vú, các nghiên cứu cho thấy có vẻ vú bên trái<br /> nhiều hơn bên phải: vú trái chiếm 51,4%55%(2,6,11,16,17). Tuy nhiên theo một ghi nhận<br /> được Shahida trích dẫn cho thấy u diệp thể lại<br /> <br /> 117<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> gặp nhiều ở bên vú phải trên bệnh nhân<br /> không sinh đẻ tỷ lệ lên đến 87,5%(17).<br /> Theo Nguyễn Sào Trung tỷ lệ mắc bệnh ở<br /> hai vú gần giống nhau và tỷ lệ u diệp thể ở ¼<br /> trên ngoài vú thường gặp hơn ở các vị trí khác.<br /> Ở Việt Nam gặp từ 29,2 % - 35%(3,12) và lại lên<br /> đến 61% ở vị trí này theo ghi nhận của<br /> Stebing(19).<br /> Ở nghiên cứu của chúng tôi tỷ lệ vú phải<br /> tương đương vú trái, u ở ¼ trên ngoài chiếm<br /> 45%, ¼ trên trong chiếm 35% và trong đó có đến<br /> 15% trường hợp bệnh nhân u diệp thể chiếm<br /> toàn bộ tuyến vú, thấp hơn so với ghi nhận của<br /> Nguyễn Sào Trung cách đây khá nhiều năm với<br /> tỷ lệ chiếm toàn bộ vú chiếm 41,7%(13).<br /> Tỷ lệ u diệp thể có ở hai vú ở nghiên cứu<br /> chúng tôi cũng như trong nghiên cứu của các<br /> tác giả khác trong nước chưa ghi nhận(7,13) trong<br /> khi đó u diệp thể cũng có thể tìm thấy ở hai vú<br /> và tỷ lệ rất thấp từ 1/33 # 3% trường hợp đến<br /> 1/106 # 0,9% trường hợp bệnh nhân(6,11). Ngoài ra<br /> vị trí u diệp thể có thể gặp ở nách và âm hộ<br /> cũng được thông báo qua sự trích dẫn của y<br /> văn.<br /> <br /> Về sự tiến triển lâm sàng của u diệp thể<br /> Trong nghiên cứu này có ghi nhận được các<br /> hình ảnh tiến triển của u: U tiến triển chậm<br /> trong vòng vài năm sau đó lại lớn nhanh có tỷ lệ<br /> 3/20 # 15% trường hợp. U tiến triển nhanh ngay<br /> từ khi phát hiện 9/20 # 45% trường hợp. U tiến<br /> triển chậm được phát hiện u diệp thể sau khi<br /> phẩu thuật và bị tái phát: 8/20 #40% trường hợp.<br /> Trong nghiên cứu của Reinfes M cho thấy triệu<br /> chứng u thay đổi từ 2 tháng đến 30 năm. 23,5%<br /> trường hợp u tiến triển thành hai giai đoạn: giai<br /> đoạn 1 kéo dài trung bình 10 năm, giai đoạn 2<br /> ngắn hơn trung bình là 7 tháng. 45,5% u diệp thể<br /> tuyến vú tiến triển chậm trung bình là 9 năm.<br /> 31,5% u diệp thể tuyến vú tiến triển nhanh trung<br /> bình là 5 tháng(15).<br /> Trong một nghiên cứu khác được ghi nhận<br /> đa số bệnh nhân phát hiện u khoảng 2 – 3 năm<br /> trước đó và 5 – 6 tháng lớn nhanh nhưng không<br /> chia ra rõ loại cụ thể(20). Theo Ben J chỉ có 24%<br /> <br /> 118<br /> <br /> tiến triển nhanh trung bình là 9 tháng và triệu<br /> chứng khó chịu ở vú hiện diện từ 14 – 42% bệnh<br /> nhân(6). Như vậy sự lớn nhanh và / hoặc có một<br /> sự thay đổi kích thước đột ngột trên một khối u<br /> có trước có thể cần được xem như là một dấu<br /> hiệu để nghĩ đến u diệp thể tuyến vú.<br /> Bên cạnh đó, với một tỷ lệ 8/20 u diệp thể<br /> # 40% trường hợp có một sự tiến triển chậm,<br /> chính những trường hợp này khi kết hợp<br /> thêm với các yếu tố lâm sàng khác như lứa<br /> tuổi, kích thước u – đã dễ dàng làm cho một<br /> số Bác sỹ lâm sàng ít có kinh nghiệm bỏ qua<br /> chẩn đoán u diệp thể để thực hiện những can<br /> thiệp ngoại khoa không thích hợp.<br /> U tái phát và tiến triển nhanh sau mổ, trên<br /> một bối cảnh lâm sàng u tiến triển chậm trước<br /> đó cần phải cảnh giác một trường hợp u diệp<br /> thể. Và cũng không thể chủ quan trong những<br /> trường hợp u vú có một tiến triển chậm.<br /> Trong 20 trường hợp u diệp thể được nghi<br /> nhận 2/20 case # 10% được lâm sàng chẩn đoán<br /> là u diệp thể và nghi ngờ u diệp thể phù hợp với<br /> kết quả GPBL. Cho thấy tỷ lệ phù hợp giữa chẩn<br /> đoán GPBL với chẩn đoán lâm sàng còn thấp,<br /> nhận xét này tương tự với ghi nhận của Nguyễn<br /> Sào Trung(13).<br /> Trong những trường hợp chẩn đoán không<br /> phù hợp thường liên quan đến các tuyến y tế cơ<br /> sở không có đơn vị chuyên trách về ung bướu.<br /> Thực tế lâm sàng cho thấy u diệp thể xuất<br /> hiện rời rạc với một số lượng ít trong năm.<br /> Trong những trường hợp u tiến triển chậm, u<br /> nhỏ, ít kinh nghiệm và ít nhạy cảm lâm sàng nên<br /> rất dể chẩn đoán nhầm sang u xơ vú hoặc u vú<br /> lành tính một cách chung chung.<br /> <br /> Về chẩn đoán tế bào học và mô bệnh học u<br /> diệp thể<br /> Trong nghiên cứu của chúng tôi tỷ lệ chẩn<br /> đoán tế bào học u diệp thể có độ chính xác thấp<br /> khi so sánh với chẩn đoán mô bệnh học nhất là<br /> những trường hợp u nhỏ và tiến triển chậm, tỷ<br /> lệ này chỉ đạt 4/20 # 20% trường hợp.<br /> <br /> Chuyên Đề Giải Phẫu Bệnh<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 2 * 2011<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Về độ chính xác của FNA trong u diệp thể<br /> vẫn còn nhiều tranh cãi, có tác giả cho rằng FNA<br /> có độ chính xác thấp trong việc chẩn đoán u<br /> diệp thể, có tác giả lại cho rằng hầu hết các<br /> trường hợp có thể phân biệt được u diệp thể và<br /> u xơ vú, tỷ lệ chính xác có một sự thay đổi khá<br /> lớn từ 14% – 93%(8,21,23).<br /> <br /> Việc chẩn đoán u diệp thể là carcinôm vú<br /> cũng được một số tác giả ghi nhận khi làm<br /> FNA(12). Sự thay đổi bất thường của tế bào biểu<br /> mô trong u diệp thể rất dễ nhầm với carcinôm<br /> vú, khi đó sự hiện diện của các tế bào mô đệm<br /> sẽ giúp chúng ta chẩn đoán phân biệt u diệp thể<br /> với carcinôm vú(3).<br /> <br /> Việc phân biệt u diệp thể với các tổn thương<br /> lành tính khác của u và đặc biệt là với u xơ vú là<br /> một công việc rất có giá trị góp phần cho lâm<br /> sàng có những chủ động hợp lý hơn trong điều<br /> trị u diệp thể.<br /> <br /> Để có được một chẩn đoán FNA có giá trị<br /> cần thiết phải có sự kết hợp chặt chẻ với lâm<br /> sàng, cần lưu ý đến sự tiến triển u(21), lưu ý đến<br /> những trường hợp u tái phát và tiến triển nhanh<br /> sau một chẩn đoán u xơ tuyến vú. Độ chính xác<br /> của FNA đều tăng lên 14% - 25% trong trường<br /> hợp u tái phát(3).<br /> <br /> Các tác giả đòi hỏi nên làm FNA ở nhiều vị<br /> trí khác nhau trên u để gia tăng độ chính xác vì<br /> u diệp thể có tổn thương không đồng nhất. Đòi<br /> hỏi tiêu bản FNA phải có đủ thành phần tế bào<br /> cho chẩn đoán(12, 23).<br /> Theo Selena,u diệp thể thường chẩn đoán<br /> nhầm sang u xơ vú: 14/80 u diệp thể # 17,5%<br /> trường hợp được chẩn đoán là u xơ vú vì sự<br /> phân biệt qua hình ảnh, kích thước mô đệm của<br /> những loại u này nhiều khi cũng rất khó khăn(3).<br /> Các y văn đều nhấn mạnh sự có mặt các<br /> thành phần mô đệm trên tiêu bản FNA, được<br /> coi là tiêu chuẩn quan trọng và quytết định để<br /> chẩn đoán u diệp thể. 82% trường hợp hiện<br /> diện hình ảnh này(21).<br /> Sự hiện diện tế bào mô đệm trên 30% diện<br /> tích vi trường, kích thước và hình dạng của<br /> các đám tế bào biểu mô lớn hơn 1mm, mật độ<br /> tế bào mô đệm cao kể cả tế bào nhân trần 2<br /> cực. Sự co cụm của các tế bào ống tuyến quá<br /> sản và sự vắng mặt các tế bào đỉnh tiết sẽ<br /> hướng đến một chẩn đoán u diệp thể(9,3).<br /> Ngoài ra trong u diệp thể, các đám tế bào biểu<br /> mô có xu hướng dài ra, gợn sóng và xếp nếp<br /> trong khi đó ở u xơ vú các tế bào tuyến tạo<br /> các ống tuyến nhỏ, tạo nhánh đầu tù(9).<br /> Trong những u vú có kích thước 4cm trở<br /> lên cần thận trọng chẩn đoán là u diệp thể hay<br /> u xơ vú(21).<br /> <br /> Chuyên Đề Giải Phẫu Bệnh<br /> <br /> Ngoài ra do sự thoái hóa, giãn rộng và chứa<br /> chất dịch ở một số ống tuyến trong u diệp thể<br /> cũng đã dẫn đến một tình huống mà chúng tôi<br /> gặp phải là khi làm FNA rút ra một lượng dịch<br /> nhất định giống với một tổn thương u nang vú.<br /> Sự lặp lại FNA vào vùng u tồn tại sau hút<br /> dịch và chính sự hiện diện các đám tế bào mô<br /> đệm là các yếu tố để chẩn đoán u diệp thể.<br /> <br /> Về chẩn đoán mô bệnh học<br /> U diệp thể chỉ được xác địnhqua chẩn đoán<br /> mô bệnh học với những hình ảnh đặc trưng của<br /> những thành thành phần biểu mô và mô đệm.<br /> Thành phần biểu mô ống tuyến bị chèn ép<br /> kéo dài, có một hình ảnh giống lá (tương tự với<br /> u xơ vú dạng trong ống). Thành phần mô đệm<br /> liên kết tăng sinh rất mạnh giống như hình ảnh<br /> nhú lồi vào trong lòng ống tuyến, nhiều hơn<br /> hẳn so với u xơ tuyến vú, thường gặp ở vùng<br /> quanh ống tuyến., sự tăng sinh quá mức của mô<br /> đệm được xác định khi vắng mặt thành phần<br /> biểu mổ trong ít nhất một vi trường lớn (x 40)(5).<br /> Ngoài ra còn gặp những biểu hiện chuyển sản<br /> các loại ở thành phần biểu mô và mô đệm.<br /> Sự có mặt của những thành phần mô đệm và<br /> biểu mô là cần thiết để xác định chẩn đoán u<br /> diệp thể(14).<br /> Dựa vào đặc tính của tế bào mô đệm để<br /> phân lọai u lành – u giáp biên – u ác. Chỉ có tế<br /> bào mô đệm mới có tiềm năng di căn. Sự thay<br /> <br /> 119<br /> <br />