Bệnh viện Trung ương Huế
Y học lâm sàng Bệnh viện Trung ương Huế - Tập 17, số 4 - năm 2025 59
Ứng dụng linh hoạt vạt da cân trước đùi ngoài trong phẫu thuật tạo hình
Ngày nhận bài: 11/3/2025. Ngày chỉnh sửa: 09/5/2025. Chấp thuận đăng: 15/5/2025
Tác giả liên hệ: Tống Thanh Hải. Email: drtonghai@gmail.com. ĐT: 0944679888
DOI: 10.38103/jcmhch.17.4.9 Nghiên cứu
ỨNG DỤNG LINH HOẠT VẠT DA CÂN TRƯỚC ĐÙI NGOÀI TRONG
PHẪU THUẬT TẠO HÌNH
Tống Thanh Hải1
1Trung tâm Phẫu thuật tạo hình - Tái tạo - Thẩm mỹ, Viện Bỏng Quốc gia Lê Hữu Trác, Hà Nội, Việt Nam
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Vạt đùi trước ngoài dựa trên nhánh xuyên nuôi da của động mạch mũ đùi ngoài là chất liệu thường
sử dụng trong phẫu thuật tạo hình. Chúng tôi đã ứng dụng linh hoạt nhiều dạng thức khác nhau của vạt da cân trước
ngoài đùi nhằm tái tạo và che phủ các tổn khuyết phức tạp trên cơ thể.
Đối tượng, phương pháp: Sử dụng các hình thức sử dụng mới vạt da cân đùi trước ngoài nhằm che phủ và tạo
hình lại các tổn thương phức tạp ở các vùng khác nhau của cơ thể bao gồm: Sử dụng vạt đùi trước ngoài dạng mở rộng
với các cuống mạch lân cận (05 bệnh nhân), sử dụng vạt đùi trước ngoài dạng kết hợp khung xương tạo hình ngón tay
(03 bệnh nhân), sử dụng vạt “siêu rộng” kết hợp hai vạt đùi trước ngoài tự do (03 bệnh nhân), sử dụng vạt “siêu rộng”
kết hợp vạt đùi trước ngoài tự do và vạt DIEP tự do (02 bệnh nhân), sử dụng vạt đùi trước ngoài tự do kết hợp phục hồi
lưu thông mạch máu vùng cổ bàn tay (08 bệnh nhân).
Kết quả: Sau phẫu thuật, các vạt đều được cấp máu tốt và sống hoàn toàn, đạt kết quả tốt cả về chức năng và
thẩm mỹ.
Kết luận: Các hình thức sử dụng mới của vạt đùi trước ngoài mang lại những lựa chọn tạo hình đa dạng phù hợp
với nhiều loại tổn khuyết khác nhau trên cơ thể.
Từ khóa: Vạt tự do, vạt đùi trước ngoài, vi phẫu thuật.
ABSTRACT
FLEXIBLE APPLICATION OF THE ANTEROLATERAL THIGH FASCIOCUTANEOUS FLAP IN RECONSTRUCTIVE
SURGERY
Tong Thanh Hai1
Introduction: Anterolateral thigh perforator flap based on the perforators of lateral circumflex femoral artery is the
Workhorse material to recover the defect. We had applied flexibly the types of ALT flap to resurface complex defects
on the body.
Methods: Using new types of ALT flap in clinical reconstruction: expanded ALT flap (supercharged with local
pedicle): 05 cases; Thumb Reconstruction with free ALT flap (03 cases); free two ALT flap (03 cases); “super-large”
ALT-DIEP flap (02 cases); through-flow ALT flap (08 cases).
Results: After operation, all flaps were nourished fully and survived completely and got good outcomes in both
function and aesthetics.
Conclusion: The new advances of ALT flap make the suitable option in reconstruction of defects on the body.
Keywords: Free flap, ALT flap, microsurgery.
Bệnh viện Trung ương Huế
60 Y học lâm sàng Bệnh viện Trung ương Huế - Tập 17, số 4 - năm 2025
Ứng dụng linh hoạt vạt da cân trước đùi ngoài trong phẫu thuật tạo hình
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Một trong những vạt động mạch xuyên được
nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi hiện nay là vạt đùi
trước ngoài (Anterolateral Thigh Flap: ALT). Song
Y. và cộng s [1] m tả vạt ln đu tiên vào nm
1984 như một vạt da trên nhnh xuyên cn da xut
pht t nhnh xuống ca động mạch m đùi ngoài
đ điu tr so bng vùng đu mt c. Vạt có nhiu
ưu đim như cung cp một lượng lớn t chức da,
cn, mỡ, cơ, với cuống mạch nui dài, đường kính
mạch lớn phù hợp đ nối mạch vi phẫu [2]. Vạt được
sử dụng linh hoạt với nhiu hình thức khc nhau
như vạt đảo cuống nui xui dòng, ngược dòng, vạt
phức hợp, kết hợp với kỹ thuật giãn da đ tng diện
tích vạt, vạt siêu mng [3].
Sử dụng vạt đùi trước ngoài đơn thun được ứng
dụng rộng rãi trong tạo hình ph cc tn khuyết.
Một dạng sử dụng ph biến khc ca vạt đùi trước
ngoài là sử dụng dạng vạt chùm (chimeric flap)
trong tạo hình cc vùng yêu cu cu trúc khng gian
3 chiu như trong khoang miệng. Nghiên cứu này đ
xut và ứng dụng lm sàng cc dạng thức sử dụng
mới ca vạt da cn trước ngoài đùi đảm bảo cc mục
đích khc nhau trong phẫu thuật tạo hình.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu ca chúng ti ứng dụng cc hình
thức sử dụng mới vạt da cn đùi trước ngoài nhằm
che ph và tạo hình lại cc tn thương phức tạp ở
cc vùng khc nhau ca cơ th bao gồm: Sử dụng
vạt đùi trước ngoài dạng mở rộng với cc cuống
mạch ln cận (05 bệnh nhn), sử dụng vạt đùi trước
ngoài dạng kết hợp khung xương tạo hình ngón tay
(03 bệnh nhn), sử dụng vạt “siêu rộng” kết hợp hai
vạt đùi trước ngoài t do (03 bệnh nhn), sử dụng
vạt “siêu rộng” kết hợp vạt đùi trước ngoài t do
và vạt DIEP t do (02 bệnh nhn), sử dụng vạt đùi
trước ngoài t do kết hợp phục hồi lưu thng mạch
mu vùng c bàn tay (08 bệnh nhn).
Nghiên cứu được thc hiện tại Trung tm Phẫu
thuật tạo hình thẩm mỹ và ti tạo- Bệnh viện Bng
Quốc gia Lê Hữu Trc t thng 08/2020 đến thng
10/2024.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Quy trình phẫu thuật bao gồm cc bước:
Chuẩn b vùng nhận vạt: tại vùng nhận vạt, tùy
theo đc đim tn thương mà tiến hành cắt lọc, làm
sạch hoại tử nếu có, bóc tch bó mạch nhận đ nối
mạch mu, đnh du động mạch và tĩnh mạch.
Tại vùng ly vạt đùi trước ngoài: vẽ thiết kế vạt
da d kiến, đnh du v trí mạch xuyên da trên tín
hiệu siêu m Doppler cm tay, rạch da, phẫu tích
cuống mạch đến gốc là bó mạch mi đùi ngoài, thắt
mạch và cắt mạch mu. Tiến hành chuyn vạt, khu
nối mạch mu. Vùng ly vạt được khu kín một
phn và ghép da mảnh mng t thn che ph.
Cc phẫu thuật khc: phẫu thuật ly xương
mào chậu ti tạo xương ngón tay, phẫu thuật ly
vạt DIEP… được thc hiện tùy thuộc vào loại tn
thương cn phục hồi.
2.3. Đánh giá kết quả
Đnh gi kết quả da trên cc tiêu chí v tình
trạng sống ca vạt da, khả nng đảm bảo hiệu quả
v chức nng và thẩm mỹ cả vùng ly vạt và vùng
nhận vạt.
III. KẾT QUẢ
Sau phẫu thuật, tt cả cc vạt đu được cp mu
tốt và sống hoàn toàn. Kết quả đạt được tốt cả v
chức nng và thẩm mỹ tại cả vùng ly vạt và vùng
nhận vạt.
Vạt đùi trước ngoài kết hợp ghép xương tạo hình
ngón tay ci: 03 bệnh nhn được ti tạo ngón tay ci
bằng xương mào chậu kết hợp vạt ALT mng bao
quanh, khng cn hy sinh ngón chn mà vẫn phục
hồi chức nng hiệu quả (Hình 2).
Vạt ALT t do “siêu rộng”: 03 ca tn thương phức
tạp vùng mt c được che ph thành cng bằng hai
vạt ALT t do dạng chùm nối với một mạch nhận
duy nht. 02 ca che ph tn khuyết gn kín chu vi
cẳng chn với ALT + DIEP t do (Hình 1).
Vạt ALT mở rộng bằng cuống mạch ln cận: Che
ph thành cng tn thương rộng vùng gối và 1/3
trên cẳng chn.
Vạt ALT qua dòng phục hồi tun hoàn vùng c
tay: 08 bệnh nhn tn thương do bng điện cao thế
vùng c tay được phẫu thuật kết hợp phục hồi dòng
mu thành cng (Hình 3).
Bệnh viện Trung ương Huế
Y học lâm sàng Bệnh viện Trung ương Huế - Tập 17, số 4 - năm 2025 61
Ứng dụng linh hoạt vạt da cân trước đùi ngoài trong phẫu thuật tạo hình
Hình 1: Vạt siêu rộng gồm 2 vạt t do ALT tạo hình vùng đu mt
Hình 2: Vạt ALT kết hợp ghép xương tạo hình ngón tay ci
Bệnh viện Trung ương Huế
62 Y học lâm sàng Bệnh viện Trung ương Huế - Tập 17, số 4 - năm 2025
Ứng dụng linh hoạt vạt da cân trước đùi ngoài trong phẫu thuật tạo hình
Hình 3: Vạt ALT phục hồi lưu thng dòng mu c tay sau bng điện
IV. BÀN LUẬN
4.1. Vạt đùi trước ngoài và một số hình thức sử
dụng kinh điển
Vạt đùi trước ngoài là một vạt được Song Y. và
cộng s [4] m tả đu tiên vào nm 1984. Vạt được
cp mu bởi nhnh mạch tch ra t nhnh xuống
ca động
mạch m đùi ngoài, xuyên qua vch liên cơ giữa
rộng ngoài và cơ thẳng đùi tại đim tiếp gip 1/3 trên
và 1/3 giữa ca đùi, nơi giao nhau giữa cơ thẳng đùi,
cơ rộng ngoài và cơ cng cn đùi [1]. Vạt đùi trước
ngoài bản cht là vạt mạch xuyên vùng trước ngoài
ca đùi. Vạt đùi trước ngoài có th sử dụng dưới cc
dạng khc nhau nhau dạng vạt da mỡ, da cn hay da
cơ..., da trên s cp mu ca cc nhnh xuyên cn
da hoc cơ da xut pht t nhnh xuống ca động
mạch m đùi ngoài. Sau khi tch khi động mạch
m đùi ngoài, nhnh xuống chạy theo đường chuẩn
đích là đường nối gai chậu trước trên với đim giữa
bờ ngoài xương bnh chè, trong vch giữa cơ thẳng
đùi và cơ rộng ngoài [2].
4.2. Một số hình thức sử dụng kinh điển của vạt
đùi trước ngoài
Dạng vạt đùi trước ngoài cuống lin: Đy là dạng
vạt kinh đin, sử dụng trong tạo hình cc tn thương
ln cận với vạt như vùng bn sinh dục, tạo hình
dương vật, vùng mu chuyn lớn, vùng gối [5]…
Dạng vạt đùi trước ngoài t do đơn thun: Dạng
vạt này thích hợp sử dụng đ che ph cc tn khuyết
ở xa v trí ly vạt, do đc đim vạt mng có th sử
dụng ở những vùng yêu cu tính thẩm mỹ cao như
vùng mt c, bàn tay [3]…
Dạng vạt đùi trước ngoài phức hợp: Vạt phức
hợp da cn - cn, mạc là dạng vạt phức hợp trong
đó có một vạt cn hoc mạc được cp mu bởi
một mạch xuyên và một vạt da cn được cp mu
bởi một mạch xuyên khc [6]. Vạt phức hợp đùi
trước ngoài dạng này thường ly phức hợp vạt
đùi trước ngoài kèm cn cng mạc đùi; vạt này
thường đ tạo hình gn trong tn thương b mt
kèm theo mt gn Achille hoc mt gn khc ở
chi th. Vạt phức hợp nhnh xuyên da và nhnh
bên cơ: Là dạng vạt phức hợp trong đó có cc
vạt thành phn là vạt da được cp mu bởi mạch
xuyên da và vạt cơ được cp mu bởi cc nhnh
bên cơ ca cc nhnh động mạch m đùi ngoài
[7]. Loại vạt này sử dụng trong tạo hình ph và
độn t chức su, trong tạo hình cc khuyết hng
phức tạp hoc có th sử dụng đ tạo hình ph và
tạo hình cơ chức nng. Vạt có th ly dưới dạng
Bệnh viện Trung ương Huế
Y học lâm sàng Bệnh viện Trung ương Huế - Tập 17, số 4 - năm 2025 63
Ứng dụng linh hoạt vạt da cân trước đùi ngoài trong phẫu thuật tạo hình
khối và dạng chùm với cơ rộng ngoài hoc cơ
cng mạc đùi. Ứng dụng chính ca dạng vạt này
là sử dụng trong tạo hình vùng miệng sau ung thư
vùng mt c.
4.3. Một số hình thức sử dụng mới của vạt đùi
trước ngoài tự do
Vạt đùi trước ngoài t do kết hợp ghép xương
tạo hình ngón tay: Đy là một dạng ứng dụng mới
ca vạt da cn trước đùi ngoài. Ý tưởng ca dạng
kết hợp này là sử dụng xương mào chậu đ tạo hình
xương ngón tay ci, dùng vạt đùi trước ngoài được
làm mng qun quanh m xương va nui dưỡng
xương, va tạo hình lại ngón tay. Chúng ti đã thc
hiện thành cng ở 03 bệnh nhn. Ưu đim ca kỹ
thuật là khng cn hy sinh ngón chn đ thay thế
ngón tay mà vẫn tạo được ngón tay ci mới đ bệnh
nhn phục hồi sớm chức nng ngón tay.
Vạt đùi trước ngoài t do mở rộng: Sử dụng hai
vạt da trước đùi ngoài dạng chùm “chimeric” là một
phương php mới, một ý tưởng hoàn toàn mới với
nhiu ưu đim đ điu tr che ph những tn khuyết
“siêu rộng” vùng mt c hoc chi th, đem lại một
khối lượng lớn cht liệu tạo hình. Chúng ti đã thc
hiện điu tr thành cng trên 03 trường hợp bng rộng
vùng mt c, tn thương phức tạp với việc dùng hai
vạt trước ngoài đùi dạng chùm nối vi phẫu với một
mạch nhận duy nht. Cc vạt sau phẫu thuật đu sống
hoàn toàn đem lại kết quả tốt v chức nng và thẩm
mỹ cho người bệnh. Ngoài s kết hợp ca 2 vạt đùi
trước ngoài t do, chúng ti cng đã kết hợp sử dụng
vạt đùi trước ngoài t do với vạt DIEP t do đ tạo
thành một vạt siêu rộng nhằm che ph toàn bộ tn
khuyết gn kín chu vi ca cẳng chn sau chn thương
mt da cơ do tai nạn giao thng (02 bệnh nhn).
Vạt đùi trước ngoài mở rộng với nguồn mạch ln
cận: Chúng ti sử dụng cc nguồn mạch ln cận như
là cuống xoay đ mở rộng với vạt đùi trước ngoài
t do, đ sử dụng che ph cc tn thương rộng vùng
gối và 1/3 trên cẳng chn.
Vạt đùi trước ngoài t do kết hợp phục hồi lưu
thng dòng mu: Bng điện cao thế hay gp ở vùng
c tay do đy là v trí đim ra ca dòng điện. Khi
tn thương mạch mu đi kèm tn thương da và m
mm vùng c tay, có rt nhiu cc phương php va
nhằm che ph, va phục hồi lại tun hoàn vùng c
tay. Sử dụng vạt đùi trước ngoài có nối thng mạch
mu va đạt mục đích che ph tn thương, va khi
phục dòng mu vùng c tay là la chọn thích hợp
cho điu tr loại tn thương này [8].
V. KẾT LUẬN
Cc hình thức ứng dụng mới ca vạt da cn trước
đùi ngoài đã chứng minh tính linh hoạt và hiệu quả
trong phẫu thuật tạo hình cc tn khuyết phức tạp
ở nhiu v trí khc nhau trên cơ th. Việc kết hợp
với ghép xương, mở rộng bằng cuống mạch ln cận,
hoc phối hợp nhiu vạt t do giúp tng diện tích
che ph, phục hồi cả chức nng và thẩm mỹ mà
khng cn hy sinh cu trúc quan trọng khc. Những
cải tiến này mở ra nhiu la chọn tối ưu cho cc
phẫu thuật viên trong điu tr tn khuyết khó.
Đạo đức nghiên cứu
Nghiên cứu đã được Hội đồng Đạo đức trong
nghiên cứu y sinh học ca Viện Bng Quốc gia Lê
Hữu Trc thng qua. Tt cả bệnh nhn tham gia
nghiên cứu đu được cung cp đy đ thng tin v
mục đích, quy trình và quyn lợi tham gia nghiên
cứu, và đã ký cam kết đồng thuận tham gia. Cc can
thiệp phẫu thuật đu tun th nguyên tắc y đức và
đảm bảo an toàn cho người bệnh.
Tuyên bố về xung đột lợi ích
Tc giả cam kết khng có xung đột lợi ích v
tài chính hoc quan hệ c nhn ảnh hưởng đến qu
trình thiết kế, thc hiện và bo co kết quả ca
nghiên cứu này.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Gholami M, Shaban B, Hejazi A, Sazegar G, Soufizadeh
R. Anatomical variations of anterolateral thigh flap:
a fresh cadaver dissection study. World J Plast Surg.
2021;10(3):18-24.
2. Wilk B, Tramś E, Złotorowicz M, Kołodziejczyk K,
Nosarzewska E, Czubak J. Assessment of the length
of the pedicle of the anterolateral thigh flap. Cureus.
2024;16(2):e54836.