intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Ứng dụng mô hình toán trong nghiên cứu dự báo, cảnh báo lũ và ngập lụt cho vùng đồng bằng các sông lớn ở miền Trung

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

175
lượt xem
35
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lũ là thiên tai thường xuyên xảy ra ở miền Trung Việt Nam. Chúng ta không thể hạn chế toàn bộ những ảnh hưởng do lũ gây ra. Tuy nhiên, chúng ta có thể giảm nhẹ những ảnh hưởng của lũ lụt bằng việc nâng cao khả năng dự báo và cảnh báo ngập lụt cho dân địa phương sống trong vùng thường xuyên chịu ảnh hưởng của lũ. Bài viết này nhằm đưa ra những ứng dụng của các loại mô hình toán và Hệ thống Thông tin Địa lý (GIS) mà chúng tôi đang nghiên cứu trong việc xây dựng các phương án...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Ứng dụng mô hình toán trong nghiên cứu dự báo, cảnh báo lũ và ngập lụt cho vùng đồng bằng các sông lớn ở miền Trung

  1. www.vncold.vn Trang tin điện tử Hội Đập lớn Việt Nam ─────────────────────────────────────────────── øng dông m« h×nh to¸n trong nghiªn cøu dù b¸o, c¶nh b¸o lò vµ ngËp lôt cho vïng ®ång b»ng c¸c s«ng lín ë miÒn trung PGS.TS. Lª V¨n Nghinh1 ThS. Hoµng Thanh Tïng2 Tãm t¾t: Lò lµ thiªn tai th−êng xuyªn x¶y ra ë miÒn Trung ViÖt Nam. Chóng ta kh«ng thÓ h¹n chÕ toµn bé nh÷ng ¶nh h−ëng do lò g©y ra. Tuy nhiªn, chóng ta cã thÓ gi¶m nhÑ nh÷ng ¶nh h−ëng cña lò lôt b»ng viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng dù b¸o vµ c¶nh b¸o ngËp lôt cho d©n ®Þa ph−¬ng sèng trong vïng th−êng xuyªn chÞu ¶nh h−ëng cña lò. Bµi viÕt nµy nh»m ®−a ra nh÷ng øng dông cña c¸c lo¹i m« h×nh to¸n vµ HÖ thèng Th«ng tin §Þa lý (GIS) mµ chóng t«i ®ang nghiªn cøu trong viÖc x©y dùng c¸c ph−¬ng ¸n dù b¸o lò vµ c¶nh b¸o nguy c¬ ngËp lôt cho vïng ®ång b»ng c¸c s«ng lín ë miÒn Trung ViÖt Nam. Më ®Çu Dù b¸o lò vµ c¶nh b¸o ngËp lôt cho hÖ thèng c¸c s«ng miÒn Trung cã mét ý nghÜa v« cïng quan träng nh»m gi¶m thiÓu nh÷ng ¶nh h−ëng cña thiªn tai lò lôt cho nh©n d©n hiÖn ®ang sèng ë c¸c vïng h¹ l−u vµ ven biÓn miÒn Trung. Do ®Æc ®iÓm chung cña lò ë c¸c tØnh miÒn Trung tõ khi cã m−a lín ®Õn khi cã lò lín lµ rÊt ng¾n, th«ng th−êng tõ 6 ®Õn 12 giê, m¹ng l−íi tr¹m quan tr¾c m−a vµ dßng ch¶y trªn c¸c l−u vùc lµ rÊt th−a vµ ch−a ®¹i diÖn, v× vËy c¸c ph−¬ng ph¸p dù b¸o lò phøc t¹p ®ßi hái nhiÒu d÷ liÖu vµ thêi gian. Víi c¸c tØnh miÒn Trung, ®Ó c¶nh b¸o lò cã hiÖu qu¶ vµ kÞp thêi cho d©n, tr−íc hÕt, chóng ta cÇn x©y dùng mét c¬ së d÷ liÖu vÒ nguy c¬ ngËp lôt øng víi c¸c cÊp mùc n−íc t¹i c¸c tr¹m thñy v¨n n»m ë h¹ l−u s«ng, sau ®ã x©y dùng c¸c ph−¬ng ¸n dù b¸o lò nhanh cho c¸c tr¹m nµy, råi trªn c¬ së so s¸nh mùc n−íc dù b¸o víi mùc n−íc t−¬ng øng cña c¸c b¶n ®å ngËp lôt ®Ó c¶nh b¸o nguy c¬ ngËp lôt cho d©n. 1. §Æc ®iÓm chung vÒ khu vùc miÒn Trung C¸c tØnh miÒn Trung cña ViÖt Nam tõ Qu¶ng B×nh ®Õn B×nh §Þnh ®Òu n»m trªn d¶i ®Êt hÑp cã bê biÓn h−íng t©y b¾c - ®«ng nam víi d·y Tr−êng S¬n ch¹y song song ë s−ên phÝa t©y, nhiÒu n¬i cã nói nh« ra biÓn, nh− ®Ìo H¶i V©n. Do ®Þa h×nh nói liÒn biÓn nh− vËy, kh¶ n¨ng nhiÖt Èm kh¸ dåi dµo, ®ång thêi còng v« cïng thuËn lîi cho sù xuÊt hiÖn c¸c qu¸ tr×nh héi tô m¹nh mÏ hoµn l−u phÝa t©y hoÆc t©y b¾c cña nh÷ng c¬n b·o khi chóng ®i tíi vÞnh B¾c Bé vµ ngoµi kh¬i vïng biÓn Qu¶ng Nam ®Õn Phó Yªn, Kh¸nh Hßa. Ngoµi ra khu vùc nµy cßn ®ãn nhËn c¶ c¸c ®íi ________________ 1, 2. Bé m«n TÝnh to¸n Thñy v¨n, §¹i häc Thuû lîi. 323
  2. www.vncold.vn Trang tin điện tử Hội Đập lớn Việt Nam ─────────────────────────────────────────────── giã mïa, tÝn phong, cã nguån Èm lín, phong phó. Theo kÕt qu¶ thèng kª cho thÊy, c¸c h×nh thÕ chÝnh g©y ra m−a lín sinh lò trªn c¸c s«ng ven biÓn miÒn Trung lµ b·o, ¸p thÊp nhiÖt ®íi, héi tô nhiÖt ®íi, kh«ng khÝ l¹nh, vµ tæ hîp cña chóng. Phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, ®Æc biÖt lµ ¶nh h−ëng cña ®Ìo H¶i V©n, ¶nh h−ëng cña c¸c h×nh thÕ thêi tiÕt nµy còng rÊt kh¸c nhau ®Õn sè l−îng, kh«ng gian vµ c−êng ®é m−a lín trªn l−u vùc c¸c s«ng phÝa b¾c vµ phÝa nam ®Ìo. Dßng ch¶y s«ng ngßi ph©n bè kh«ng ®Òu theo sù ph©n bè cña m−a. Mïa lò kÐo dµi tõ th¸ng 9 ®Õn th¸ng 12, l−îng n−íc trong mïa lò chiÕm tõ 50 ®Õn 80% l−îng n−íc c¶ n¨m vµ biÕn ®æi m¹nh tõ mïa lò n¨m nµy sang mïa lò n¨m kh¸c. L−îng n−íc mïa lò n¨m nhiÒu n−íc cã thÓ gÊp 3 lÇn l−îng n−íc mïa lò n¨m Ýt n−íc. Trong vßng 25 n¨m (1976 – 2000) trªn khu vùc tõ Thõa Thiªn - HuÕ ®Õn B×nh §Þnh ®· x¶y ra 75 ®ît lò lín. C¸c ®ît lò lín x¶y ra chñ yÕu trong 4 th¸ng tõ th¸ng 9 ®Õn th¸ng 12, ph©n bè còng rÊt kh«ng ®Òu theo thêi gian trong n¨m, tËp trung chñ yÕu vµo 2 th¸ng 10 vµ 11. Th¸ng 10 x¶y ra 29/75 ®ît chiÕm 38,6%, th¸ng 11 x¶y ra 28/75 ®ît chiÕm 37,5%. Trong 2 th¸ng ®· xuÊt hiÖn 57 ®ît chiÕm 76,1% tæng sè ®ît lò lín x¶y ra trong 25 n¨m gÇn ®©y [6]. M¹ng l−íi tr¹m quan tr¾c m−a vµ dßng ch¶y trªn c¸c l−u vùc s«ng ë miÒn Trung lµ rÊt th−a, ch−a ®¹i diÖn vµ kh«ng ®Çy ®ñ, sè l−îng tr¹m ®o l−u l−îng vµ mùc n−íc trªn c¸c l−u vùc s«ng lµ rÊt Ýt vµ thêi gian quan tr¾c l¹i kh«ng ®ång bé. Ngoµi nh÷ng tr¹m ®o do ngµnh KhÝ t−îng - Thñy v¨n qu¶n lý, cßn cã mét sè tr¹m ®o ®¹c dïng riªng cña ®Þa ph−¬ng, song c¸c tr¹m nµy chØ quan tr¾c trong mét thêi gian ng¾n vµ sè liÖu ®o ®¹c l¹i kÐm chÝnh x¸c. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy ®· lµm cho c«ng t¸c dù b¸o lò ë miÒn Trung gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, vµ lò chØ cã thÓ dù b¸o ®−îc tr−íc trong mét kho¶ng thêi gian rÊt ng¾n. 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu Ph−¬ng ph¸p chung trong nghiªn cøu dù b¸o, c¶nh b¸o lò vµ ngËp lôt ®èi víi c¸c s«ng ë miÒn Trung ®−îc tãm t¾t trong s¬ ®å ë H×nh 1 d−íi ®©y: X©y dùng c¸c b¶n ®å ngËp lôt Dù b¸o lò Input data Input data Input data (Q, H, mÆt c¾t) (R, Q) (R, H, Q) M« pháng m« h×nh M« h×nh thñy v¨n M« h×nh thñy lùc (HEC - HMS, HEC - (VRSAP hay HEC - (HEC - HMS , Tank, X©y dùng RAS hay VRSAP) h ay SSARR) RAS) ph−¬ng ¸n dù b¸o lò M« h×nh sè hãa mÆt n−íc t−¬ng øng víi c¸c cÊp M« h×nh sè hãa ®é Dù b¸o H, Q cho cao mùc n−íc kh¸c nhau h¹ l−u C¸c b¶n ®å ngËp lôt Ph©n tÝch kh«ng gian vµ 3D GIS C¸c b¶n ®å nÒn vµ d÷ liÖu thuéc tÝnh trong ArcView GIS (query, geo - processing, map calculation…) C¶nh b¸o lò cho d©n H×nh 1. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu chung 324
  3. www.vncold.vn Trang tin điện tử Hội Đập lớn Việt Nam ─────────────────────────────────────────────── 2.1. X©y dùng c¸c ph−¬ng ¸n dù b¸o lò cho c¸c s«ng lín ë miÒn Trung HiÖn nay cã rÊt nhiÒu ph−¬ng ph¸p vµ c¸c m« h×nh dù b¸o, tuy nhiªn qua nghiªn cøu, ph©n tÝch hÖ thèng s«ng, thêi gian truyÒn lò, sè liÖu ®o ®¹c cña c¸c tr¹m hiÖn cã, nghiªn cøu ®· lùa chän ®−îc 2 ph−¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó x©y dùng ph−¬ng ¸n dù b¸o lò cho c¸c s«ng lín ë miÒn Trung, ®ã lµ ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch håi quy nhiÒu biÕn (MVR), vµ ph−¬ng ph¸p m¹ng trÝ tuÖ nh©n t¹o (ANN), trong ®ã sö dông thuËt to¸n quÐt ng−îc (BPNN). C¶ hai ph−¬ng ph¸p trªn ®Òu ®−îc dùa trªn c¸c quan hÖ gi÷a mùc n−íc dù b¸o víi c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng nh− mùc n−íc t¹i thêi ®iÓm dù b¸o, mùc n−íc tr¹m trªn, l−îng m−a b×nh qu©n l−u vùc, v.v.. Tuy nhiªn c¸ch gi¶i hay thuËt to¸n cña 2 ph−¬ng ph¸p trªn lµ kh¸c nhau, mét dùa trªn thuËt to¸n tèi −u hµm tuyÕn tÝnh, cßn mét dùa trªn thuËt to¸n tèi −u hµm phi tuyÕn. 2.2. X©y dùng b¶n ®å ngËp lôt HiÖn nay cã 3 ph−¬ng ph¸p th−êng ®−îc øng dông ®Ó x©y dùng b¶n ®å ngËp lôt [5], ®ã lµ: a) X©y dùng b¶n ®å ngËp lôt dùa vµo ®iÒu tra thñy v¨n vµ ®Þa h×nh; b) X©y dùng b¶n ®å ngËp lôt dùa vµo ®iÒu tra c¸c trËn lò lín thùc tÕ ®· x¶y ra; c) X©y dùng b¶n ®å ngËp lôt dùa vµo viÖc m« pháng c¸c m« h×nh thñy v¨n, thñy lùc; Mçi mét ph−¬ng ph¸p ®Òu cã nh÷ng −u vµ nh−îc ®iÓm riªng trong viÖc x©y dùng vµ −íc tÝnh diÖn tÝch c¸c vïng ngËp lôt. Trong sè c¸c ph−¬ng ph¸p trªn, th× ph−¬ng ph¸p x©y dùng dùa vµo tµi liÖu thu thËp ®−îc tõ ®iÒu tra, ®o ®¹c cña nhiÒu trËn lò lµ tin cËy nhÊt. Tuy nhiªn, d÷ liÖu vµ th«ng tin ®iÒu tra cho c¸c trËn lò lín ®· x¶y ra nh×n chung lµ rÊt Ýt. ChÝnh v× vËy viÖc m« pháng c¸c m« h×nh to¸n thñy v¨n, thñy lùc lµ rÊt cÇn thiÕt, vµ v× vËy sù kÕt hîp cña ph−¬ng ph¸p 2 vµ 3 sÏ cã hiÖu qu¶ h¬n rÊt nhiÒu, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c s«ng ë miÒn Trung. Víi môc ®Ých c¶nh b¸o ngËp lôt, c¸c ph−¬ng ¸n tÝnh to¸n ngËp lôt ®−îc tiÕn hµnh trªn c¬ së c¸c trËn lò lín nhÊt ®· x¶y ra trªn c¸c l−u vùc vµ c¸c trËn lò thiÕt kÕ t−¬ng øng víi l−îng m−a tÇn suÊt 1%, 5% vµ 10%. Theo tµi liÖu thèng kª vÒ m−a lò trªn c¸c l−u vùc s«ng lín ë miÒn Trung tõ Qu¶ng TrÞ vµo ®Õn B×nh §Þnh, th× trËn lò x¶y ra vµo th¸ng 11-1999 lµ mét trong nh÷ng trËn lò lín nhÊt x¶y ra trªn hÇu hÕt c¸c l−u vùc, v× vËy: - TrËn lò th¸ng 11-1999 ®−îc chän ®Ó x©y dùng c¸c ph−¬ng ¸n c¶nh b¸o ngËp lôt. - Møc ®é ngËp lôt trªn l−u vùc ®−îc tÝnh to¸n t−¬ng øng víi c¸c cÊp c¶nh b¸o mùc n−íc kh¸c nhau cña tõng s«ng, ®ã lµ b¸o ®éng cÊp I, cÊp II, cÊp III, vµ Hmax cña lò th¸ng 11-1999, H1%, H5%, vµ H10%. - Thêi ®iÓm tÝnh ngËp n»m trong thêi gian lò lªn. §Ó x©y dùng b¶n ®å ngËp lôt øng víi c¸c cÊp mùc n−íc kh¸c nhau t¹i c¸c tr¹m thñy v¨n n»m ë khu vùc h¹ l−u c¸c con s«ng lín ë miÒn Trung theo kÞch b¶n trËn lò lÞch sö th¸ng 11- 1999, vµ c¸c trËn lò øng víi X p% kh¸c nhau, chóng ta cÇn ¸p dông mét m« h×nh thñy lùc nµo ®ã ®Ó tÝnh to¸n mùc n−íc ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau (t¹i c¸c mÆt c¾t, « ruéng hay « chøa lò) t−¬ng øng víi c¸c cÊp mùc n−íc t¹i c¸c tr¹m thñy v¨n n»m ë h¹ l−u c¸c s«ng. Sau ®ã sö dông c«ng nghÖ GIS ®Ó tÝnh to¸n møc ®é ngËp lôt vµ x©y dùng c¸c b¶n ®å ngËp lôt øng víi tõng kÞch b¶n, ®ång thêi ph©n tÝch ¶nh h−ëng cña ngËp lôt ®Õn c¸c ngµnh, −íc tÝnh nhanh thiÖt h¹i theo c¸c kÞch b¶n ®ã. 325
  4. www.vncold.vn Trang tin điện tử Hội Đập lớn Việt Nam ─────────────────────────────────────────────── 3. KÕt qu¶ tÝnh to¸n thö nghiÖm 3.1. KÕt qu¶ x©y dùng c¸c ph−¬ng ¸n dù b¸o lò cho c¸c s«ng Thùc hiÖn c¸c b−íc tÝnh to¸n nh− ®· tr×nh bµy vµ sö dông phÇn mÒm thèng kª SPSS version 11.5 ®Ó ph©n tÝch håi quy nhiÒu biÕn, Neuro Solution phiªn b¶n 4.1 ®Ó x©y dùng m¹ng thÇn kinh nh©n t¹o tèi −u dïng cho dù b¸o, chóng t«i ®· x©y dùng ®−îc mét sè ph−¬ng ¸n dù b¸o mùc n−íc tr−íc 6 giê víi møc ®¶m b¶o ph−¬ng ¸n lµ kh¸ tèt (>80%) cho c¸c s«ng nh− s«ng H−¬ng t¹i Kim Long, s«ng Bå t¹i Phó èc (tØnh Thõa Thiªn - HuÕ), s«ng Th¹ch H·n t¹i tr¹m Th¹ch H·n, s«ng BÕn H¶i t¹i tr¹m Gia Vßng, s«ng HiÕu t¹i tr¹m §«ng Hµ (tØnh Qu¶ng TrÞ), s«ng K«n t¹i tr¹m T©n An, s«ng Hµ Thanh t¹i tr¹m Diªu Tr× (B×nh §Þnh). Nh×n chung c¸c ph−¬ng ¸n dù b¸o mùc n−íc lò tr−íc 6 giê x©y dùng cho c¸c s«ng lín ë miÒn Trung b»ng ph©n tÝch håi quy nhiÒu biÕn (MVR) vµ b»ng ph−¬ng ph¸p m¹ng thÇn kinh nh©n t¹o (BPNN) ®Òu cã møc ®¶m b¶o trªn 80%. Th«ng th−êng th× m« h×nh m¹ng thÇn kinh nh©n t¹o cho kÕt qu¶ tèt h¬n MVR nh−ng còng kh«ng ph¶i v−ît tréi h¼n, mµ viÖc sö dông m« h×nh BPNN ®Ó dù b¸o l¹i khã h¬n viÖc sö dông ph−¬ng tr×nh dù b¸o ®¬n gi¶n cña ph−¬ng ph¸p MVR, do vËy chóng t«i khuyÕn nghÞ nªn dïng m« h×nh MVR. Trong tr−êng hîp dù b¸o thÊy cã gi¸ trÞ kh¸c th−êng th× nªn tham kh¶o thªm kÕt qu¶ dù b¸o cña BPNN. Ngoµi ra, viÖc theo dâi dù b¸o c¸c h×nh thÕ thêi tiÕt còng cho chóng ta nh÷ng tiªn ®o¸n vÒ l−îng m−a cã thÓ x¶y ra trªn c¸c l−u vùc s«ng nhê vµo c¸c kÕt qu¶ tæng hîp vµ ph©n tÝch thèng kª m−a lò do c¸c h×nh thÕ thêi tiÕt g©y ra, vµ v× vËy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn rÊt lín cho c«ng t¸c dù b¸o mùc n−íc lò cña c¸c s«ng miÒn Trung vµ qua ®ã cã thÓ t¨ng c−êng thêi gian c¶nh b¸o lò. 3.2. KÕt qu¶ x©y dùng b¶n ®å ngËp lôt D÷ liÖu ®Çu vµo cho c¸c m« h×nh thñy lùc th«ng th−êng lµ d÷ liÖu l−u l−îng cho c¸c biªn trªn, mùc n−íc cho c¸c biªn d−íi, m−a, c¸c d÷ liÖu mÆt c¾t cña m¹ng s«ng vµ ®Þa h×nh c¸c « ruéng. Nh×n chung víi c¸c s«ng miÒn Trung, l−u l−îng cho c¸c biªn trªn vµ l−u l−îng nhËp l−u khu gi÷a ®Òu kh«ng cã s½n vµ ph¶i tÝnh to¸n th«ng qua viÖc m« pháng c¸c m« h×nh thñy v¨n nh− TANk, NAM, HEC-HMS råi sau ®ã ®−a vµo m« h×nh thñy lùc. Khi tÝnh to¸n cho c¸c s«ng lín ë miÒn Trung, chóng t«i ®· cã ®iÒu kiÖn thö nghiÖm tÊt c¶ c¸c m« h×nh thñy v¨n nªu trªn. Chóng t«i còng cã ®iÒu kiÖn thö nghiÖm c¸c lo¹i m« h×nh thñy lùc cho c¸c s«ng lín miÒn Trung nh− MIKE 11 cña ViÖn Thñy lùc §an M¹ch, HEC-RAS cña Hoa Kú, vµ VRSAP cña ViÖt Nam vµ cã mét sè nhËn xÐt sau: - Khi ch¹y m« h×nh MIKE 11 vµ HEC-RAS, th× tÝnh liªn th«ng gi÷a d÷ liÖu ®Çu vµo tõ m« h×nh thñy v¨n NAM vµ HEC-HMS lµ kh¸ tèt vµ thuËn tiÖn, v× nã ®−îc qu¶n lý b»ng c¬ së d÷ liÖu. Tuy nhiªn trong c¶ 2 m« h×nh trªn, khi m« pháng trao ®æi n−íc gi÷a s«ng vµ ruéng, c¶ 2 m« h×nh ®Òu bá qua viÖc tÝnh to¸n l−îng m−a r¬i trùc tiÕp lªn mÆt ruéng, mµ ®èi víi c¸c s«ng miÒn Trung trong trËn lò th¸ng 11-1999 th× l−îng m−a nµy ë h¹ l−u lµ rÊt lín, cã khi gÇn ®Õn 1.000 mm/ngµy nh− ë l−u vùc s«ng H−¬ng sÏ dÉn ®Õn kÕt qu¶ m« pháng kÐm. V× vËy, trong tÝnh to¸n cÇn chó ý ®Ó xö lý b»ng c¸ch: nÕu c¸c « ruéng trªn ch−a n»m trong mét l−u vùc con nµo trong tÝnh to¸n l−îng nhËp khu gi÷a, th× ph¶i coi lµ mét l−u vùc con ®Ó tÝnh bæ sung vµo trong 326
  5. www.vncold.vn Trang tin điện tử Hội Đập lớn Việt Nam ─────────────────────────────────────────────── qu¸ tr×nh xem xÐt trao ®æi n−íc gi÷a s«ng vµ ruéng. - Khi ch¹y m« h×nh VRSAP th× l−îng m−a r¬i trªn mÆt ruéng ®· ®−îc tÝnh ®Õn trong khi xem xÐt sù trao ®æi n−íc gi÷a s«ng vµ ruéng. Tuy nhiªn viÖc vµo d÷ liÖu cho m« h×nh nµy lµ t−¬ng ®èi khã, vµ kh«ng cã tÝnh liªn th«ng víi c¸c m« h×nh thñy v¨n, v× vËy cÇn ph¶i viÕt nh÷ng ®o¹n ch−¬ng tr×nh con ®Ó chuyÓn ®æi d÷ liÖu. Thªm vµo ®ã kÕt qu¶ ®Çu ra còng kh«ng thuËn tiÖn trong viÖc nhËp vµo c¸c m« h×nh cña hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (GIS) nh− 2 m« h×nh trªn. Thùc hiÖn c¸c b−íc tÝnh to¸n nh− ®· tr×nh bµy, chóng t«i ®· x©y dùng ®−îc mét sªri c¸c b¶n ®å ngËp lôt øng víi c¸c kÞch b¶n mùc n−íc kh¸c nhau cho c¸c tr¹m ë h¹ l−u c¸c s«ng lín miÒn Trung: hÖ thèng s«ng H−¬ng, K«n - Hµ Thanh, Th¹ch H·n - BÕn H¶i - HiÕu, Vô Gia - Thu Bån. ¸p dông c¸c c«ng cô ph©n tÝch kh«ng gian, vµ 3D trong GIS ta cã thÓ ph©n tÝch, tÝnh to¸n nh÷ng ¶nh h−ëng cña lò lôt theo tõng kÞch b¶n mùc n−íc ®Ó cã thÓ c¶nh b¸o cho d©n. 4. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 4.1. KÕt luËn Nghiªn cøu ®· thu ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ sau ®©y: - §· tæng kÕt ®−îc viÖc sö dông c¸c lo¹i m« h×nh to¸n: ngÉu nhiªn, tÊt ®Þnh vµ thñy lùc trong nghiªn cøu c¸c ph−¬ng ¸n dù b¸o lò, vµ c¶nh b¸o ngËp lôt cho c¸c s«ng miÒn Trung ViÖt Nam. - §· sö dông c¸c c«ng cô cña GIS trong viÖc ph©n tÝch, tÝnh to¸n vµ −íc tÝnh nh÷ng ¶nh h−ëng cña lò lôt ®Õn c¬ së h¹ tÇng, ®Õn c¸c ngµnh nh− giao th«ng, thñy s¶n v.v.. 4.2. KiÕn nghÞ §Ó cã thÓ dù b¸o vµ c¶nh b¸o tèt vµ tøc thêi nguy c¬ ngËp lôt cho nh©n d©n sèng ë h¹ l−u vµ khu vùc ven biÓn th× cÇn ph¶i bæ sung thªm tr¹m ®o vµ tù ®éng hãa c¸c tr¹m ®o còng nh− ph−¬ng thøc truyÒn d÷ liÖu. Trong t−¬ng lai cÇn x©y dùng hÖ thèng hç trî ra quyÕt ®Þnh DSS ®Ó gióp cho viÖc c¶nh b¸o lò, −íc tÝnh thiÖt h¹i, cøu trî khÈn cÊp, vµ ®Æc biÖt trong quy ho¹ch phßng chèng lò vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng trong vïng chÞu ¶nh h−ëng cña lò. Tµi liÖu tham kh¶o [1] Apollov, B. A., G. P. Kalinin, and V. D. Komarov: Hydrological Forecasting. Jerusalem, Israel, Israel Program for Scientific Translation, 1964. [2] Chao, Lincoln L: Statistics for Management, Prentice-Hall of Southeast Asia Pte. Ltd, 1981. [3] Gurnell, A. M. and D. R. Montgomery: Hydrological Applications of GIS, New York, USA, John Willey and Sons, 1998. [4] Holder, R. H.: Multiple Regression in Hydrology, Walling Ford, Institute of Hydrology, 1990. [5] Infrastructure Development Institute: Flood hazard map Manual for Technology Transfer, Japan, Ministry of Land, Infrastructure and Transport, 2003. 327
  6. www.vncold.vn Trang tin điện tử Hội Đập lớn Việt Nam ─────────────────────────────────────────────── [6] NguyÔn ViÕt Thi: C¸c h×nh thÕ thêi tiÕt chÝnh g©y m−a sinh lò lín trªn c¸c s«ng miÒn Trung, TuyÓn tËp b¸o c¸o khoa häc lÇn thø VIII cña ViÖn KhÝ t−îng Thñy v¨n, 2003. [7] Montgomery, Donglas C. and Linwood A. Johnson: Forecasting and Time Series Analysis, New York, USA, McGraw Hill Book Company, 1976. [8] Maidment, David R. (1996). GIS and Hydrologic Modeling - an Assessment of Progress. Available online: http://www.ce.utexas.edu/prof/maidment/gishydro/meetings/ santafe/santafe.htm [downloaded: September 2003]. [9] Mahaxay, M. (2002). Flood risk hazard mapping in the Lower Mekong Basin. The Mekong River Commission. Available online: http://www.oosa.unvienna.org/ SAP/stdm/STDMAP_progE.pdf [downloaded November 2003]. 328
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2