Ứng dụng phần mềm Comfar III Expert trong đánh giá kinh tế tài chính của các dự án kỹ thuật tài nguyên nước và môi trường - PGS.TS. Phạm Hùng

ỨNG DỤNG PHẦN MỀM COMFAR III EXPERT TRONG ĐÁNH<br /> GIÁ KINH TẾ TÀI CHÍNH CỦA CÁC DỰ ÁN KỸ THUẬT<br /> TÀI NGUYÊN NƯỚC VÀ MÔI TRƯỜNG<br /> <br /> PGS.TS. Phạm Hùng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn<br /> <br /> Trong thời gian vừa quan nền công nghệ thông tin của nước ta và thế giới<br /> phát triển mạnh mẽ. Nhiều phần mềm được ra đời hỗ trợ giúp cho công tác tính<br /> toán được thuận lợi hơn. Tuy nhiên các phần mềm trên chỉ tập trung vào giải quyết<br /> các bài toán kỹ thuật, rất ít các phần mềm chú trọng đến việc phân tích kinh tế và<br /> tài chính của các dự án. Do vậy phần mềm COMFAR III Expert (Computer Model<br /> for Feasibility Analysis and Reporting) là một phần mềm chương trình máy tính<br /> tính toán kinh tế và tài chính phục vụ cho lập báo cáo và nghiên cứu tính khả thi<br /> của các Dự án. Phần mềm này giúp cho các chủ đầu tư có cái nhìn tổng quan hơn<br /> về dự án xét đến các khía cạnh tài chính và kinh tế có chú trọng đến giai đoạn xây<br /> dựng công trình. Trong khuôn khổ bài báo này chúng tôi sẽ giới thiệu ứng dụng<br /> phần mềm Comfar III Expert trong dự án kỹ thuật tài nguyên nước.<br /> 1. Tổng quan về phần mềm COMFAR<br /> COMFAR (Computer Model for Feasibility Analysis and Reporting) là một<br /> phần mềm chương trình máy tính tính toán kinh tế và tài chính phục vụ cho lập báo<br /> cáo và nghiên cứu tính khả thi của các Dự án. Chương trình COMFAR được Tổ<br /> chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) thiết kế xây dựng và ban<br /> hành. Phiên bản COMFAR 1.0 được chính thức đưa ra lần đầu tiên vào tháng 5<br /> năm 1983 sau đó phần mềm liên tục được hoàn thiện qua các năm 1984, 1985,<br /> 1986, 1988, 1990 với các phiên bản 1.1, 2.0, 2.1. Đến nay, phần mềm này phát<br /> triển đến thế hệ thứ ba (COMFAR III) và phạm vi ứng dụng cũng mở rộng hơn,<br /> đặc biệt trong việc hỗ trợ đánh giá tính khả thi của các dự án của các ngành kinh tế<br /> cũng như các vấn đề liên quan đến môi trường.<br /> Cấu trúc của Phần mềm COMFAR<br /> Comfar III gồm ba sản phẩm phục vụ các nhu cầu khác nhau:<br /> - Comfar III Expert : là phần mềm cho phép người sử dụng mô phỏng kinh tế và<br /> tài chính ngắn hạn cũng như dài hạn của một dự án đầu tư. Phần mềm hỗ trợ việc<br /> phân tích những dự án đầu tư mới, dự án cải tạo, dự án mở rộng sản xuất cho các<br /> dựa án công nghiệp cũng như các ngành kinh tế khác.<br /> - Comfar III Business Planner cho phép người sử dụng tiến hành phân tích tài chính<br /> của dự án. Phần phân tích kinh tế không sử dụng trong modul này.<br /> - Comfar III Mini Expert là phần mềm được thiết kế để đánh giá sơ bộ cơ hội đầu<br /> tư trên quan điểm thuần túy tài chính.<br /> COMFAR III có thể chạy dưới hệ điều hành Windows 3.11, Windows 95/98 và<br /> Windows NT/XP.<br />  Như vậy trong khuôn khổ của bài báo này chúng tôi chỉ giới thiệu phần mềm<br /> COMFAR III EXPERT trong đánh giá kinh tế tài chính của dự án kỹ thuật tài<br /> nguyên nước và môi trường<br /> 2. Một số đặc điểm và tính năng chính của chương trình COMFAR III<br /> EXPERT:<br /> a. Dễ dàng tiếp cận, dễ dàng điều khiển, tạo sự mềm dẻo cho người sử dụng<br /> Với giao diện đồ hoạ và hệ thống các ký hiệu và thuật ngữ tài chính - kinh tế<br /> đầu tư được chuẩn hoá, COMFAR III Expert giúp cho người sử dụng dễ dàng tiếp<br /> cận và thực hành ngay trên máy tính.<br /> Sau khi xác định được mục tiêu, nội dung, hình thức, cơ hội đầu tư của dự<br /> án, phần mềm giúp cho người sử dụng thao tác qua các bước nhập số liệu, lưu dữ<br /> liệu, tính toán các chỉ tiêu cần thiết, vẽ các biểu đồ minh hoạ và in ấn kết quả.<br /> COMFAR III Expert cho người sử dụng những khả năng mềm dẻo trong việc<br /> xác định mức độ chi tiết cần thiết cho sự phân tích đánh giá một dự án. Cấu trúc<br /> tiêu chuẩn hoá những vấn đề cơ bản có thể mở rộng để phù hợp với những yêu cầu<br /> đặc biệt của dự án.<br /> b. Phân tích hiệu quả tài chính và kinh tế<br /> Dựa trên những số liệu đầu vào COMFAR III Expert đưa ra kết quả tính toán<br /> về phân tích tài chính của dự án như các giá trị của dòng tiền, các báo cáo tài chính,<br /> các chỉ tiêu thể hiện hiệu quả tài chính và điều kiện hoà vốn...<br /> Phân tích kinh tế (Economic Analysis) trên cơ sở của phần mềm này sử dụng<br /> giá mờ (shadow prices) để tính toán hiệu quả kinh tế, giá trị gia tăng, tác động của<br /> tỷ giá ngoại tệ cũng như phân tích đánh giá tác động các yếu tố kinh tế từ bên ngoài<br /> tác động vào dự án.<br /> Phân tích tài chính (tầm vi mô)<br /> Từ những số liệu đầu vào phù hợp COMFAR III Expert tính toán và đưa ra<br /> kết quả dưới dạng bảng đáp ứng các yêu cầu của một báo cáo nghiên cứu khả thi<br /> theo thông lệ quốc tế hiện nay như: bảng thông tin tóm tắt về dự án, bảng chi phí<br /> đầu tư, chi phí sản xuất, chương trình sản xuất kinh doanh, cơ cấu các nguồn tài<br /> chính và vốn vay, kết quả kinh doanh, dòng tiền tài chính (Financial cash flow),<br /> dòng tiền chiết khấu, bản báo cáo lợi tức, bảng cân đối tài chính, dữ liệu về chi phí<br /> trực tiếp, lãi, điều kiện hoà vốn...<br /> Phân tích kinh tế (tầm vĩ mô)<br /> Giúp cho các báo cáo nghiên cứu khả thi hoàn chỉnh hơn xét khía cạnh về<br /> kinh tế xã hội, các dự án đầu tư cần được xem xét trong khuôn khổ phạm vi rộng<br /> lớn của toàn xã hội, xét đến chi phí và lợi ích của xã hội. Phân tích kinh tế<br /> (Economic Analysis) cho phép người sử dụng phân tích giá mờ (shadow prices) tức<br /> là giá thị trường đã được điều chỉnh lại theo một vài yếu tố và những điều kiện nhất<br /> định, COMFAR cũng tính toán các hệ số tỷ lệ, tác động do thay đổi tỷ giá ngoại tệ,<br /> phân tích giá trị gia tăng, những đóng góp của dự án cho nền kinh tế và nhiều vấn<br /> đề khác.<br /> Phân tích độ nhạy<br />  Đối với một dự án việc phân tích độ nhạy là hết sức cần thiết vì vậy với tính<br /> năng phân tích độ nhạy của mình, chương trình cho phép thay đổi các giá trị của<br /> một số yếu tố liên quan (giá bán sản phẩm, khối lượng sản phẩm, công suất hoạt<br /> động...) để xem xét sự biến đổi của các chỉ tiêu hiệu quả tài chính của dự án.<br /> Chương trình tạo ra sự tính mềm dẻo, thuận tiện cho việc đánh giá lựa chọn các<br /> phương án và cho phép xác định biên độ biến đổi của các yếu tố đầu vào tác động<br /> đến hiệu quả tài chinh của dự án. Chương trình sẽ hình thành các loại biểu đồ khác<br /> nhau cho phép phân tích cơ cấu của các yếu tố đầu vào và sản phẩm đầu ra của dự<br /> án.<br /> Minh hoạ các kết quả bằng đồ thị<br /> COMFAR III Expert cung cấp cho người sử dụng khả năng trình bày bằng<br /> đồ thị về các chỉ tiêu hiệu quả, dòng tiền, chi phí và lợi ích.Với phương pháp luận<br /> tiên tiến và kinh nghiệm nhiều năm phát triển phần mềm COMFAR của UNIDO thì<br /> đây là chương trình đáng tin cậy để ứng dụng vào lĩnh vực lập và đánh giá các dự<br /> án đầu tư trong lĩnh vực kỹ thuật tài nguyên nước và môi trường.<br /> c. Hạn chế<br /> Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm nói trên chúng ta cũng cần cân nhắc một số<br /> hạn chế khi sử dụng chương trình này:<br /> - Các báo cáo, bảng biểu kết quả tính toán trong đó các chỉ tiêu kinh tế, tài chính,<br /> các thuật ngữ được trình bày bằng tiếng Anh là một rào cản gây không ít khó khăn<br /> khi xem xét các bản kết quả báo cáo phân tích, đánh giá dự án đầu tư.<br /> - Không thể can thiệp vào thuật tính toán của chương trình và tuỳ biến chương trình<br /> mạnh mẽ như khi sử dụng chương trình bảng tính Excel.<br /> - Chương trình được UNIDO xây dựng và phát hành. Đây là phần mềm thương mại<br /> nên để chạy được phần mềm này bắt buộc phải có khóa cứng.<br /> 3. Ứng dụng phần mềm COMFAR III EXPERT vào tính toán dự án hồ chứa<br /> KrôngBuk Hạ<br /> Công trình Thuỷ Lợi Krông Buk Hạ được xác định xây dựng trên sông Krông Buk<br /> thuộc địa phận xã Krông Buk huyện Krông Păk, tỉnh Đăk Lăk. Công trình Thuỷ<br /> Lợi Krông Buk Hạ sẽ tạo nguồn nước tới tự chảy cho 11.400 ha diện tích canh tác<br /> nông nghiệp thuộc địa phận các xã Ea Kuăng, EA Phê, Hoà An, Hoà Tiến, Hoà<br /> Đông, Tân Tiến, Krông Buk thuộc huyện Krông Păk và các xã Eauy và Eakly thuộc<br /> huyện Eakar, đồng thời kết hợp cấp nước cho 5 vạn dân sinh và phát triển chân<br /> nuôi, phòng chống lũ cho khu vực hạ du, cải thiện điều kiện môi trường tạo cảnh<br /> quan du lịch, tạo điều kiện thuận lợi để nuôi trồng thuỷ sản, kết hợp phát điện.<br /> Sau khi nhập số liệu theo các chỉ dẫn các bước của phần mềm COMFAR III<br /> EXPERT, như hình sau :<br /> Hình 1 . Nhập dữ liệu cho phần mềm COMFAR EXPERT III<br /> <br /> Kết quả tính toán được thể hiện theo các bảng sau :<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Kết quả tính toán<br />  %<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3 . Kết quả phân tích độ nhạy<br /> <br /> Trên cơ sở các kêt quả tính toán các chỉ tiêu về tài chính và kinh tế cho thấy việc<br /> dầu tư xây dựng Công trình hồ chứa Krongbuk hạ đạt hiệu quả.<br /> 4. Kết luận<br /> Hiện nay trên thế giới phần mềm COMFAR III EXPERT đang được ứng dụng rộng<br /> rãi trong phân tích kinh tế và tài chính của các dư án. Dựa trên các kết quả tính toán<br /> bằng phần mềm này chủ đầu tư có những quyết định đúng đắn về việc đầu tư. Ở<br /> Việt nam lần đầu tiên ứng dụng phần mềm này vào phân tích kinh tế tài chính của<br /> các dự án liên quan đên lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn. Kết quả ban<br /> đầu cho thấy việc ứng dụng phần mềm này đạt được nhiều kết quả như dự án công<br /> trình thủy lợi Krôngbuk Hạ. Trong tương lai nên mở rộng ứng dụng phần mềm này<br /> cho các lính vực kinh tế quốc dân tạo điều kiện cho các nhà đầu tư có những quyết<br /> định chính xác hơn về các chiến lược đầu tư.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. United Nation, Industrial Development Organization, COMFAR III EXPERT,<br /> Techical Munual, Viena, 2003.<br /> 2. United Nation, Industrial Development Organization, COMFAR III EXPERT,<br /> Software for Project Appraisal and Analysis, Viena, 2003.<br /> 3. United Nation, Industrial Development Organization, COMFAR III EXPERT,<br /> Tutorial manual, Viena, 2003.<br /> 4. Phần giới thiệu về chương trình COMFAR (tiếng Anh) trên Website của<br /> UNIDO, 2005.<br /> 5. Nguyễn Văn Chọn, Những vấn đề cơ bản về kinh tế đầu tư và thiết kế xây dựng,<br /> NXB Khoa học kỹ thuật, 1998.<br />