Vai trò của giun đốt (Annelida) trong nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và lâm nghiệp

Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> <br /> Số 1/2014<br /> <br /> VAÁN ÑEÀ TRAO ÑOÅI<br /> <br /> VAI TRÒ CỦA GIUN ĐỐT (Annelida) TRONG NÔNG NGHIỆP,<br /> NUÔI TRỒNG THỦY SẢN VÀ LÂM NGHIỆP<br /> ROLE OF SEGMENTED WORMS (Annelida) IN AGRICULTURAL,<br /> AQUACULTURAL AND FORESTRY<br /> Trương Thị Bích Hồng1<br /> Ngày nhận bài: 19/8/2013; Ngày phản biện thông qua: 26/12/2013; Ngày duyệt đăng: 10/3/2014<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Giun đốt là một ngành lớn gồm các loài động vật có cơ thể phân đốt, trong đó giun đất, giun nước, đỉa được biết đến<br /> nhiều nhất. Hầu hết các loài thuộc ngành giun đốt sống tự do trong đất ẩm hoặc nền đáy của các thủy vực. Giun đốt mở đầu<br /> cho hướng tiến hóa mới bao gồm cả ngành chân khớp và thân mềm có quan hệ họ hàng với nó [1]. Do đó, ngành giun đốt<br /> có ý nghĩa rất quan trọng trong hệ thống tiến hóa của động vật không xương sống. Trên thực tế, ngành giun đốt không chỉ<br /> có ý nghĩa về mặt phân loại học mà chúng còn có rất nhiều ứng dụng trong các lĩnh vực khác nhau: là thức ăn ưa thích cho<br /> động vật thủy sản và gia cầm; bột giun được sử dụng làm thức ăn công nghiệp cho chăn nuôi gia súc, gia cầm và thủy sản;<br /> giun giúp cải tạo đất nông nghiệp – lâm nghiệp, nền đáy ao nuôi trồng thủy sản; phân giun làm phân bón cho cây trồng.<br /> Từ khóa: giun đốt, thức ăn, phân bón<br /> <br /> ABSTRACT<br /> The Annelida are a large phylum of segmented worms, including earthworms, aquatic worms, leeches are the best<br /> known. Most Annelids are free-living in soil or sediment of waters. Annelida phylum start new evolutionary direction<br /> including both Mullusca phylum and Anthropod phylum kinship with it [1]. Therefore, Annelida phylum is very important in<br /> the evolutionary of the invertebrate. In fact, Annelida phylum is not only significant taxonomic they also have a lot of effect<br /> in the different areas: Live worms are used as feed for aquatic animals and poultry; powdered worms is used for industrial<br /> food processing for livestock, poultry and aquatic animals; worms help improve the agricultural soil, forest soil, pond<br /> bottom; worm feces is used as fertilizer for crops.<br /> Keywords: Annelida, food, fertilizer<br /> <br /> I. MỞ ĐẦU<br /> Trong phát triển nông – lâm – ngư nghiệp<br /> người dân thường chú ý rất nhiều tới vấn đề thức<br /> ăn và phân bón vì chi phí cho thức ăn cũng như<br /> phân bón chiếm tỷ lệ lớn trong giá thành sản xuất.<br /> Đồng thời việc chọn được loại thức ăn, phân bón<br /> phù hợp với đối tượng nuôi trồng sẽ giúp cho đối<br /> tượng nuôi trồng sinh trưởng và phát triển tốt, đem<br /> lại hiệu quả kinh tế cao. Sau một thời gian dài thử<br /> nghiệm, người dân đã phát hiện giun đốt không chỉ<br /> là nguồn thức ăn ưa thích và có giá trị dinh dưỡng<br /> cao cho cả động vật trên cạn và ở dưới nước, mà<br /> chúng còn có tác dụng cải tạo đất làm đất tơi xốp<br /> giúp cho cây trồng phát triển tốt. Thêm vào đó,<br /> <br /> 1<br /> <br /> phân giun còn có tác dụng kích thích sự tăng trưởng<br /> của cây trồng trên cạn, cung cấp dinh dưỡng cho vi<br /> tảo ở các thủy vực nuôi trồng thủy sản phát triển.<br /> Chính con giun đã góp phần đem lại những vụ mùa<br /> bội thu cho chủ trang trại phát triển kinh tế theo mô<br /> hình VAC (vườn - ao - chuồng). Giun chưa qua chế<br /> biến được sử dụng làm thức ăn trực tiếp cho các<br /> loài động vật thủy sinh ăn đáy như baba, rùa, lươn,<br /> tôm, cá chình và các loài gia cầm trong vườn như<br /> gà, vịt. Bột giun có thể thay thế một phần bột cá<br /> trong sản xuất thức ăn công nghiệp cho gia súc,<br /> gia cầm và thủy sản. Phân của giun không chỉ có<br /> tác dụng giữ nước mà còn cung cấp khoáng chất,<br /> một số vi sinh vật có hoạt tính cao như: nấm mốc,<br /> <br /> ThS. Trương Thị Bích Hồng: Viện Nuôi trồng thủy sản – Trường Đại học Nha Trang<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 233<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> vi khuẩn cố định đạm tự do (Azotobacter), vi khuẩn<br /> phân giải lân, phân giải celluose và chất xúc tác sinh<br /> học giúp cây trồng phát triển tốt. Tập tính đào hang<br /> để ẩn nấp của giun đốt đã giúp cho đất được tơi<br /> xốp. Bài tổng quan này nhằm cung cấp cho độc giả<br /> những thông tin cơ bản nhất về vai trò của giun đốt<br /> trong lĩnh vực nông – lâm – ngư nghiệp.<br /> II. NỘI DUNG<br /> 1. Giun đốt có tác dụng làm thức ăn<br /> 1.1. Giun đốt làm thức ăn cho gia súc, gia cầm<br /> Giun là loại thức ăn giàu đạm, chất lượng cao<br /> để nuôi gia súc, gia cầm. Trước khi nghề nuôi giun<br /> phát triển, người nông dân đã biết giun đất là thức<br /> ăn khoái khẩu của gà, vịt. Do đó, nông dân thường<br /> bắt giun ngoài tự nhiên cho gia cầm ăn. Khi sử dụng<br /> giun đất làm thức ăn gia cầm lớn nhanh, ít bị bệnh<br /> đồng thời giảm được chi phí về thức ăn [3]. Thành<br /> phần dinh dưỡng của giun đốt rất cao, protein thô<br /> của giun đất chiếm từ 68-70%, tương đương với<br /> hàm lượng protein trong bột cá thường dùng để sản<br /> xuất thức ăn chăn nuôi gia súc và gia cầm. Đặc biệt,<br /> trong thành phần vi lượng của bột giun còn có các<br /> chất kích thích sinh trưởng tự nhiên mà trong bột<br /> cá không có. Thêm vào đó, giun đất còn chứa 8%<br /> acid glutamic là một loại acid kích thích vật nuôi ăn<br /> khỏe, chóng lớn [12]. Do đó, ngành công nghiệp sản<br /> xuất thức ăn gia súc, gia cầm đã và đang hướng<br /> tới việc thay thế bột cá bằng bột giun để giảm giá<br /> thành sản xuất, tạo sự khác biệt với các loại thức ăn<br /> thông thường, nâng cao khả năng cạnh tranh của<br /> sản phẩm trên thị trường.<br /> Giun đất chứa kháng thể tự nhiên, giúp vật<br /> nuôi chóng lớn ít mắc bệnh. Khi nghiên cứu thành<br /> phần các chất có trong giun đất, các nhà khoa học<br /> phát hiện ra giun đất có chứa chất lumbrifebrin, chất<br /> làm mát cơ thể. Bổ sung bột giun vào trong thức<br /> ăn đồng nghĩa với việc cung cấp chất lumbrifebrin<br /> cho gia súc gia cầm giúp chúng nhanh lớn. Thêm<br /> vào đó, thành phần vi lượng trong thịt giun có tác<br /> dụng kháng histamin, chính các chất này hạn chế<br /> được bệnh cúm gia cầm ở gia cầm. Hiệp hội nuôi<br /> gà ở Mỹ cho rằng, nuôi gà bằng thức ăn có giun<br /> tươi thì gà thường khỏe mạnh và hầu như không<br /> bị bệnh cúm, trong khi nuôi gà bằng thức ăn công<br /> nghiệp không có giun tươi, tỷ lệ gà mắc bệnh cúm<br /> gia cầm khoảng từ 16-40% [12]. Đặc biệt, giun đất<br /> chứa hàm lượng cao axid linoleic, cùng các khoáng<br /> chất chống oxy hóa selen giúp đối tượng ăn chúng<br /> tăng cường miễn dịch, nâng cao sức đề kháng [14].<br /> <br /> 234 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> Số 1/2014<br /> 1.2. Giun đốt làm thức ăn cho giáp xác bố mẹ<br /> Lớp giun nhiều tơ (Polychaeta) sống chủ yếu<br /> ở biển, là thức ăn ưa thích của các loài động vật<br /> ăn đáy đặc biệt là giáp xác bố mẹ. Chúng có kích<br /> thước bé, đường kính được tính bằng milimet, dài<br /> khoảng vài centimet nhưng cũng có loài có cơ thể<br /> dài tới 3 mét (Eunice viridis). Bao ngoài biểu mô của<br /> giun nhiều tơ có tầng cuticun mỏng, không có lớp vỏ<br /> cứng nên chúng là thức ăn dễ tiêu hóa và hấp thụ.<br /> Đặc biệt, trong thành phần vi chất của giun nhiều tơ<br /> có chất xúc tác có tác dụng kích thích sự phát triển<br /> của tuyến sinh dục, giúp cá thể bố mẹ thành thục tốt<br /> và tăng sức sinh sản. Với công thức thức ăn 50%<br /> mực + 25% ốc ký cư + 25% giun nhiều tơ, tôm có<br /> khả năng sinh sản tốt nhất. Sức sinh sản tuyệt đối<br /> là 262600 trứng/cá thể mẹ. Trong khi đó cho tôm<br /> ăn 100% mực tươi sức sinh sản tuyệt đối chỉ đạt<br /> 158600 trứng/cá thể mẹ, cho tôm ăn 50% mực tươi<br /> + 50% ốc ký cư sức sinh sản tuyệt đối cũng chỉ đạt<br /> 250.700 trứng/ cá thể mẹ [10]. Điều này chứng tỏ,<br /> giun nhiều tơ không chỉ là thức ăn giàu đạm giúp đối<br /> tượng nuôi sinh trưởng tốt mà còn là nguồn thức ăn<br /> có chứa các chất xúc tác giúp cá thể trưởng thành<br /> nhanh chóng thành thục sinh dục và nâng cao sức<br /> sinh sản [10].<br /> 1.3. Giun đốt làm thức ăn cho cá bột, cá cảnh và<br /> động vật ăn đáy<br /> Giun ít tơ (Olygochacta) lớp giun sống chủ yếu<br /> ở nền đáy các thủy vực nước ngọt không chỉ là thức<br /> ăn lý tưởng của đối tượng ăn đáy mà chúng còn đáp<br /> ứng tốt tiêu chuẩn của việc lựa chọn vật ăn mồi sống<br /> trong sản xuất giống đó là: tính sẵn có, dễ tiêu hóa,<br /> có hàm lượng dinh dưỡng cao, kích cỡ phù hợp với<br /> con giống mới sản xuất ra [2]. Một số loài giun ít<br /> tơ như trùn chỉ (Limnodrilus hoffmeisteri) sinh sống<br /> với mật độ cao ở cống rãnh nước thải, ao nuôi cá<br /> [1]. Chúng có khả năng sinh sống và phát triển với<br /> mật độ cao ở những nơi có hàm lượng hữu cơ cao.<br /> <br /> Hình 1. Loài trùn chỉ (Limnodrilus hoffmeisteri)<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> Người dân có thể thu gom với khối lượng lớn trùn<br /> chỉ ở đáy ao, sông, cống nước thải để cung cấp<br /> cho trại sản xuất cá giống và cửa hàng bán thức<br /> ăn cho cá cảnh. Cơ thể của giun không có vỏ kitin<br /> bao bọc chỉ có biểu mô tạo thành tầng cuticun bao<br /> ngoài. Tầng cuticun là một lớp cơ mỏng trong suốt,<br /> có thể nhìn thấy nội quan bên trong cơ thể. Do đó,<br /> giun ít tơ trở thành thức ăn dễ tiêu hóa và hấp thụ.<br /> Con giống mới sản xuất ra có hệ enzyme tiêu hóa<br /> thức ăn chưa hoàn thiện cũng có thể tiêu hóa được<br /> giun ít tơ. Do giun ít tơ có hàm lượng dinh dưỡng<br /> cao, trùn chỉ (Tubifex tubifex) có 41% protein, 20,9%<br /> lipit, 1,3% chất thô, 6,7% chất khô [15], [16]. Đặc<br /> biệt, giun ít tơ có kích thước bé, đường kính cơ thể<br /> không quá vài ba milimét, do đó chúng không chỉ là<br /> con mồi phù hợp với cỡ miệng của hầu hết các loại<br /> động vật ăn đáy mà còn là con mồi thích hợp cỡ<br /> miệng của rất nhiều con non của đối tượng sản xuất<br /> giống nước ngọt như cua đồng, cá chạch bùn, cá trê<br /> phú quốc, cá lăng nha, cá ngát [4], [5], [7], [8], [12].<br /> 2. Giun đốt góp phần cải tạo nền đáy thủy vực và<br /> gây màu nước ao nuôi<br /> 2.1. Cải tạo nền đáy thủy vực<br /> Bùn đáy tích tụ nhiều năm ở các thủy vực<br /> thường chứa nhiều mầm bệnh như virus, vi khuẩn,<br /> ký sinh trùng. Chúng thường là tác nhân gây hại cho<br /> các loài động vật sống đáy, ký sinh trùng có thể gây<br /> bệnh lở loét làm vật chủ chậm lớn hoặc chết. Bùn<br /> đáy sẽ được phân hủy nhờ hệ vi sinh vật, các tác<br /> nhân gây bệnh cũng chết đi một cách tự nhiên theo<br /> thời gian. Tuy nhiên, để quá trình phân hủy chất hữu<br /> cơ nền đáy diễn ra tự nhiên mất rất nhiều thời gian<br /> và thường chậm hơn rất nhiều so với việc sử dụng<br /> giun để cải tạo nền đáy. Bùn thải có thể được phân<br /> tách và phân hủy nhanh hơn khoảng 3 lần bởi giun<br /> so với quá trình bình thường. Bởi vì, giun có sức<br /> tiêu hóa lớn. Một tấn giun có thể phân hủy được<br /> 70-80 tấn rác hữu cơ, hoặc 50 tấn gia súc trong<br /> một quý [6]. Thêm vào đó, trong quá trình ăn bùn<br /> đáy, giun ăn và tiêu diệt luôn cả các tác nhân gây<br /> bệnh có trong bùn. Phân của chúng là môi trường<br /> tốt cho các loại vi sinh vật hữu ích phát triển. Vì<br /> vậy, giun không chỉ góp phần cải tạo nhanh chất đáy<br /> mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tiêu diệt<br /> mầm bệnh gây hại cho đối tượng thủy sản sống ở<br /> nền đáy.<br /> 2.2. Phân giun có tác dụng gây màu nước và ổn<br /> định tảo trong ao nuôi trồng thủy sản<br /> Khi bón phân giun xuống ao mới được cải tạo<br /> nó không chỉ cung cấp chất hữu cơ, khoáng và vi<br /> lượng mà còn có tác dụng làm cân bằng pH nền đáy<br /> <br /> Số 1/2014<br /> và pH nước. Các chất khoáng, vi lượng, đặc biệt là<br /> một số hocmon sinh trưởng (acid Indol Acetic) có<br /> trong phân giun dễ hòa tan trong nước góp phần<br /> kích thích tảo phát triển, tạo màu nước cho ao nuôi.<br /> Thêm vào đó, trong phân giun chứa phần lớn hợp<br /> chất hữu cơ, chúng có tác dụng cung cấp chất dinh<br /> dưỡng cho tảo phát triển ổn định. Đặc biệt, phân<br /> giun có pH trung tính nên nó góp phần làm cân bằng<br /> pH nền đáy, đưa pH nền đáy về gần ngưỡng trung<br /> tính. Ngoài tác dụng trực tiếp như gây màu nước,<br /> giúp tảo phát triển ổn đinh, cân bằng pH nền đáy<br /> phân giun còn góp phần ổn định pH nước trong ao<br /> nuôi. Vì tảo trong ao nuôi phát triển ổn định là yếu tố<br /> quan trọng nhất giúp cho pH nước ổn định.<br /> 3. Giun đốt góp phần cải tạo nền đất nông nghiệp<br /> và lâm nghiệp<br /> 3.1. Giun đốt góp phần hình thành và cải tạo chất<br /> lượng nền đất bề mặt<br /> Giun đốt có tập tính đào hang và sống trong nền<br /> đất. Chúng đóng vai trò quan trọng trong quá trình<br /> hình thành và cung cấp chất dinh dưỡng cho đất.<br /> Giun đất rất sợ ánh sáng nên chúng đào hang dưới<br /> đất để sống. Hang của giun nhỏ hẹp, đường kính<br /> của hang chỉ bằng đường kính cắt ngang của cơ thể<br /> chúng, nhưng rất nhiều ngõ ngách và ăn sâu vào<br /> trong lòng đất. Chính những hang giun đào ngang<br /> dọc, chằng chịt ở khắp lớp đất trên bề mặt đã làm<br /> cho đất thoáng khí hơn, tơi xốp hơn. Dựa vào đặc<br /> tính sinh học này của giun đất, con người đã cải tạo<br /> những vùng đất khô cằn, nghèo chất dinh dưỡng<br /> bằng cách thả nuôi giun trước khi canh tác. Trước<br /> khi trồng cây người dân đào rất nhiều hố nhỏ trên<br /> thửa đất khô căn, tiếp đến họ thả vào mỗi hố vài<br /> chục con giun, rồi dùng đất mùn, hay phân bò hoai,<br /> phân rác lấp miệng hố lại. Ban đầu giun ăn lớp đất<br /> mùn được cung cấp, sau đó chúng đào hang kiếm<br /> mồi theo tập tính của nó. Nhờ tập tính này của giun,<br /> thửa đất khô cằn, chai sạn được thoáng khí, trở lên<br /> tơi xốp hơn [9].<br /> Xác của giun cung cấp một lượng lớn chất đạm<br /> và khoáng chất cho đất. Cơ thể của giun đất chiếm<br /> khoảng 80-85% nước, chất khô chiếm khoảng 15-20%.<br /> Hàm lượng dinh dưỡng cao, phần trăm các chất<br /> tính theo trọng lượng khô: protein 68-70%, lipid<br /> 7-8%, chất đường 12-14%, tro 11-12% [4]. Do đó,<br /> khi chết đi giun được vi khuẩn phân hủy, thành phần<br /> đạm và khoáng chất trong cơ thể của chúng góp<br /> phần bổ sung chất hữu cơ và tăng độ phì nhiêu của<br /> đất. Chính điều này đã làm thay đổi chất lượng đất<br /> và tạo ra sự khác biệt giữa vùng đất có giun sinh<br /> sống và vùng đất không có giun sinh sống. Giun đất<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 235<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> là một trong những sinh vật quan trọng nhất trên<br /> trái đất. Chúng là nhóm sinh vật chiếm ưu thế trong<br /> những vùng đất giàu dinh dưỡng trên thế giới [18].<br /> 3.2. Giun đốt góp phần phân hủy thảm mục của<br /> rừng làm cho đất tơi xốp<br /> Thảm mục là lớp vật dụng và xác cây chết ở<br /> trạng thái bán phân hủy phủ trên bề mặt đất rừng.<br /> Thảm mục có ý nghĩa rất quan trọng về mặt lâm<br /> sinh: là nguồn dự trữ chất khoáng và đạm cần thiết<br /> cho cây rừng; làm tăng sự hấp thụ nước mưa, hạn<br /> chế dòng chảy bề mặt; là nơi hoạt động tích cực<br /> của nhóm sinh vật phân hủy đặc biệt là giun đốt và<br /> vi sinh vật. Đất là một trong những yếu tố quan trọng<br /> nhất trong đời sống của rừng: tính chất của đất ảnh<br /> hưởng tới chất lượng kỹ thuật gỗ; đất còn là nơi sinh<br /> trưởng của nhiều loài sinh vật và động vật nguyên<br /> sinh, trong đó đáng chú ý nhất là giun đất [9].<br /> Giun đất đóng vai trò quan trọng trong việc cải<br /> tạo nền đất cũng như phân hủy thảm mục. Trong 1<br /> ha đất rừng có hàng tấn giun đất. Chúng nuốt lượng<br /> lớn đất và thảm mục qua đường tiêu hóa, nguồn<br /> thức ăn có trong đất như vi khuẩn và các vi sinh<br /> vật khác được tiêu hóa và hấp thụ để nuôi cơ thể,<br /> phần còn lại chúng thải ra ngoài. Bằng cách này,<br /> giun đốt đã biến thảm mục của rừng thành lớp đất<br /> màu mỡ trên bề mặt. Thêm vào đó, phân giun có kết<br /> cấu viên, giàu đạm và khoáng chất nên vùng đất có<br /> nhiều giun sẽ giúp cho cây sinh trưởng tốt [9], [17].<br /> Nhờ giun đất mà thảm mục được phân giải thành<br /> đất mùn, từ đó cây mầm dễ dàng tiếp xúc với đất,<br /> phát triển và sinh trưởng bình thường. Do đó, khi<br /> nhóm sinh vật đất như giun đốt kém phát triển gây<br /> ảnh hưởng rất xấu tới sự phát triển của rừng: đất<br /> nghèo chất dinh dưỡng, cây rừng phát triển chậm,<br /> chất lượng gỗ kém; thảm mục không phân hủy hết<br /> lớp vật dụng ngăn cản sự tái sinh rừng, ngăn cản sự<br /> trao đổi nhiệt độ của đất và không khí [9].<br /> 4. Phân của giun đốt có tác dụng kích thích cây<br /> tăng trưởng và cải tạo chất lượng đất<br /> 4.1. Phân giun có tác dụng cải tạo chất lượng đất<br /> Phân giun là một trong những loại phân hữu<br /> cơ giàu dinh dưỡng nhất mà con người từng biết<br /> đến [11]. Nó chứa một số vi sinh vật có hoạt tính cao<br /> như vi khuẩn, là chất xúc tác sinh học. Thêm vào<br /> đó, trong thành phần của phân giun còn chứa nhiều<br /> chất khoáng chất như Nitrat, Photpho, Magne, Kali,<br /> Nitơ. Đồng thời, phân giun là các hạt viên hình khối<br /> bền vững có khả năng hấp thụ và giữ nước tốt,<br /> <br /> 236 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG<br /> <br /> Số 1/2014<br /> chống được xói mòn nên nó giúp đất luôn màu mỡ<br /> [3], [6], [11].<br /> Phân giun có khả năng loại trừ những độc tố,<br /> nấm và vi khuẩn có hại trong đất giúp cây trồng<br /> phát triển nhanh, tránh được một số bệnh về rễ như<br /> hoại tử rễ, nấm mốc rễ, thối rễ. Trong phân giun còn<br /> chứa rất nhiều kén giun, khi gặp môi trường thuận<br /> lợi, kén nở thành giun con. Giun con phát triển tiếp<br /> tục nhiệm vụ của mình, đào hang ăn đất và những vi<br /> khuẩn, nấm mốc trong đất. Qua hệ tiêu hóa của giun<br /> vi khuẩn gây hại và nấm mốc bị tiêu diệt. Chất thải<br /> của giun tạo điều kiện cho vi sinh vật có lợi phát triển<br /> thành những vi khuẩn chiếm ưu thế trong đất. Ngoài<br /> ra, phân giun còn giúp cân bằng pH đất. Phân giun<br /> có pH trung tính khi bón vào đất nó có khả năng cân<br /> bằng pH của đất theo hai cách khác nhau: lượng<br /> phân bón ban đầu có vai trò làm tăng hoặc giảm pH<br /> đất trong thời gian ngắn tùy thuộc vào pH đất trước<br /> khi bón phân; thế hệ giun con nở từ kén giun tiếp tục<br /> ăn đất, thải phân đưa nồng độ pH đất về ngưỡng<br /> trung tính trong thời gian tiếp theo [3].<br /> 4.2. Phân giun có tác dụng kích thích cây tăng trưởng<br /> Phân giun là các hạt kết viên bền vững có cấu<br /> trúc hình khối, có một hỗn hợp cân bằng giữa chất<br /> đất sét và mùn hữu cơ cũng như nước. Vì vậy, lớp<br /> đất có nhiều phân giun không chỉ thoáng khí, dẫn<br /> nước tốt mà còn có tác dụng cải thiện sự phát triển<br /> rễ cây. Đất tơi xốt giúp rễ cây dễ dàng ăn sâu vào<br /> lòng đất, lấy được nhiều chất dinh dưỡng, từ đó cây<br /> phát triển nhanh hơn [14].<br /> Trong phân giun có chứa rất nhiều khoáng chất và<br /> một số acid hữu ích giúp cây tăng trưởng nhanh như:<br /> <br /> Hình 2. Kén giun<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản<br /> Acid humic - là acid hữu cơ được cấu tạo bởi nhiều<br /> thành phần hóa học, có khối lượng phân tử lớn<br /> (50% cacbon, 40% oxy, 5% hyro, 3% nito, còn lại<br /> là lân, lưu huỳnh và các nguyên tố khác. Acid này<br /> có rất nhiều trong phân giun nó kích thích sự phát<br /> triển của hệ rễ cây trồng giúp cây trồng hấp thụ dinh<br /> dưỡng tốt, từ đó cây sinh trưởng phát triển nhanh<br /> <br /> Số 1/2014<br /> hơn [17]. Đặc biệt, trong phân giun có chứa acid Indol Acetic - là một trong những hocmon sinh trưởng<br /> tự nhiên. Nó kích thích mô sinh trưởng hoạt động<br /> như mô phần sinh chồi, khối sơ khởi của lá, lá non<br /> đang lớn, kích thích sự phát triển của rễ cây. Từ<br /> đó, giúp cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt, cho<br /> năng suất cao hơn [14].<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> Tiếng Việt<br /> 1.<br /> <br /> Thái Trần Bái, 2005. Động vật học không xương sống, NXB Giáo dục.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> Bộ Thủy sản Việt Nam, 2002. Cẩm nang sản xuất và sử dụng thức ăn sống để nuôi thủy sản.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> Việt Chương, 2010. Nuôi trùn, giòi cho gia cầm, gia súc. NXB Tổng hợp TP. Hồ Chí Minh.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> Trần Ngọc Hải và CTV, 2011. Ảnh hưởng của các loại thức ăn khác nhau lên tăng trưởng và tỷ lệ sống của cá ngát (Plotosus<br /> canius Hamilton 1882) giai đoạn giống. Tạp chí Khoa học. Đại học Cần Thơ: 18b 254-261.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> Đặng Khánh Hồng, 2011. Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học, thử nghiệm sản xuất giống và nuôi thương phẩm cá trê suối<br /> ở đảo Phú Quốc. Đề tài khoa học. Sở Khoa học - Công nghệ tỉnh Kiên Giang.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> Nguyễn Lân Hùng, 2006. Một số đặc điểm của giun đất. NXB Nông nghiệp.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> Trần Duy Khoa và CTV, 2011. Nghiên cứu sinh sản và ương cua đồng (Somanniathelphusa germaini). Tạp chí Khoa học.<br /> Đại học Cần Thơ, 17a: 70-76.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> Ngô Văn Ngọc và CTV, 2009. Xác định thời điểm thay thế trùn chỉ bằng thịt cá trong giai đoạn ương cá Lăng Nha (Mystus<br /> wyckioides) giai đoạn từ 3 đến 15 ngày tuổi. Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp. Trường Đại học Nông Lâm<br /> Tp. HCM số 02/2009.<br /> <br /> 9.<br /> <br /> Nguyễn Văn Thêm, 2008. Rừng và môi trường. Bài giảng dành cho sinh viên ngành công nghệ môi trường. Trường Đại học<br /> Bình Dương.<br /> <br /> 10. Nguyễn Văn Tuyến, 2012. Kỹ thuật nuôi trùn quế. NXB Thanh niên.<br /> 11. Nguyễn Việt Vĩnh, 2012. Nghề nuôi giun quế trong chuỗi sản xuất nông nghiệp sạch. Tạp chí Thương mại Thủy sản: 14-17.<br /> 12. Nguyễn Thanh Vũ, 2005. Ảnh hưởng của nhóm kích thước và các loại thức ăn khác nhau đến khả năng sinh sản tôm sú thế<br /> hệ F1 từ ao đìa. http://www.academia.edu/650152.<br /> 13. VASAFEED, 2008. Tuyển tập một số loài cá nuôi phổ biến hiện nay.<br /> Tiếng Anh<br /> 14. Blakemore, 2002. Plant hormones and worm casts or vermicomposts.<br /> 15. Dr. Endang Dewi Masithah, 2010. The effect of medium with different C: N ration to the growth of Tubifex.<br /> 16. Kustiawan Tri Pursetyo, Woro Hastuti Satyantini and A. Shofy Mubarak, 2011. The effect of remanuring dry chicken manure<br /> in Tubifex Tubifex population.<br /> 17. http://agriviet.com/nd/4112-su-dung-axit-humic-cho-cay-trong<br /> 18. http://www.darwinsgalapagos.com/animals/annelida_segmented_worms.htm<br /> <br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 237<br /> <br />